Παροχή υπηρεσιών:ΕΚΠΡΟΘΕΣΜΗ ΕΚΔΟΣΗ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΟΥ..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει, κατ’ αντιστοιχία προς τους προβληθέντες λόγους διαφωνίας της Επιτρόπου, τα ακόλουθα: α) η εκ μέρους της Διαδημοτικής Επιχείρησης ΧΥΤΑ ... εκπρόθεσμη έκδοση του εκ του νόμου απαιτούμενου φορολογικού στοιχείου (τιμολογίου) δύναται μεν να επισύρει την επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων εκ μέρους των αρμοδίων φορολογικών αρχών, δεν άγει όμως σε ακυρότητα του τιμολογίου, και κατά συνέπεια δεν καθιστά μη νόμιμη ή ανύπαρκτη την αξίωση της δικαιούχου επιχείρησης, αφού το τιμολόγιο εξακολουθεί να αποτελεί νόμιμο δικαιολογητικό εκκαθάρισης και ενταλματοποίησης της σχετικής δαπάνης, β) κατά τα επίμαχα  έτη 2004-2007 ο Δήμος ... δεν πραγματοποίησε  δαπάνες που να σχετίζονται με την καταβολή είτε του ιδρυτικού κεφαλαίου, είτε των αναλογούντων σ΄αυτόν τελών απόρριψης απορριμμάτων συνεπώς δεν ήταν απαραίτητη η έκδοση πράξης ανάληψης υποχρέωσης, η οποία, σε κάθε περίπτωση, εκδόθηκε πριν από το κρίσιμο χρονικό σημείο πραγματοποίησης της δαπάνης από τον Δήμο ..., κατά το έτος 2011, γ) δεδομένου ότι τόσο η υποχρέωση καταβολής ιδρυτικού κεφαλαίου όσο και η υποχρέωση καταβολής τέλους απόρριψης απορριμμάτων (καθοριζόμενο από την επιχείρηση) στον συμμετέχοντα στον ΧΥΤΑ Δήμο ... προκύπτει με σαφήνεια από τη συστατική πράξη της διαδημοτικής επιχείρησης, δεν απαιτούνταν για τα κρίσιμα έτη οι επιμέρους αποφάσεις ανάθεσης υπηρεσιών και οι σχετικές αυτών συμβάσεις, δ) κατά παραδοχή του σχετικού λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου, σε κάθε περίπτωση οι οφειλές του τέως Δήμου ... για τέλη απόρριψης απορριμμάτων ετών 2004 και 2005 έχουν υποπέσει στην πενταετή παραγραφή του άρθρου 90 παρ. 1 του ν.2362/1995. (...)Κατ’ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το κρίσιμο χρηματικό ένταλμα δαπάνη, παρίσταται μη νόμιμη και μη κανονική, κατά παραδοχή των τετάρτου και  έκτου λόγων διαφωνίας των Επιτρόπων συνεπώς, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά την άσκηση του κατά το άρθρο 98 του Συντάγματος ελέγχου των δαπανών του Κράτους ή των ν.π.δ.δ., δεν περιορίζεται στη διαπίστωση μόνο της νομιμότητάς τους (ύπαρξη σχετικής πίστωσης), αλλά ερευνά και τη νομιμότητα της διαδικασίας πραγματοποιήσεώς τους, στην οποία περιλαμβάνεται και η νομότυπη έκδοση του οικείου τίτλου πληρωμής (χρηματικού εντάλματος), βασικό στοιχείο της οποίας είναι η υπογραφή τούτου από τα κατά νόμο αρμόδια όργανα (βλ. Πρ. Ι Τμ. 123/1999, 124/2005, Πρακτικά Ι Τμ. 14η Συν./11.4.2000), στα οποία περιλαμβάνεται, για τα χρηματικά εντάλματα που εκδίδουν οι Δήμοι, και ο προϊστάμενος της οικείας λογιστικής υπηρεσίας (βλ. Πρ. Ι Τμ. 27/2008), όπως αυτή διαμορφώνεται με τον οργανισμό εσωτερικής υπηρεσίας κάθε Δήμου. Η υπογραφή αυτή πρέπει να είναι απαλλαγμένη από οιαδήποτε αίρεση ή όρο και δεν δύναται να συνοδεύεται από επιφύλαξη εκ μέρους του υπογράφοντος οργάνου, διότι, πέραν του ότι η δυνατότητα αυτή δεν προβλέπεται από καμία διάταξη νόμου, δια της υπογραφής βεβαιώνεται από τα αρμόδια όργανα η νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης και αναλαμβάνεται σχετικά προσωπική και αλληλέγγυα δημοσιονομική ευθύνη.Ως εκ τούτου, ο προϊστάμενος της λογιστικής υπηρεσίας έχει τη δυνατότητα είτε να υπογράψει το χρηματικό ένταλμα, εφόσον διαπιστωθεί ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και κανονική, είτε, σε αντίθετη περίπτωση, να αρνηθεί την υπογραφή του, τυχόν δε υπογραφή του εντάλματος υπό επιφύλαξη υποδηλώνει ότι δεν έχει διακριβωθεί από τα αρμόδια όργανα του ο.τ.α. κατά τρόπο βέβαιο η νομιμότητα της δαπάνης που εντέλλεται να πληρωθεί, γεγονός που καθιστά την υπογραφή αυτή ανενεργή και συνακόλουθα, μη νόμιμο, τον οικείο τίτλο πληρωμής.

Αμοιβή για το σχεδιασμό/κατασκευή ιστοσελίδας:..Με δεδομένα αυτά και λαμβανομένων υπόψη ότι α) απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματική υλοποίηση των δράσεων της ελεγχόμενης Επιχείρησης είναι η επαρκής ενημέρωση των δημοτών και β) η πληροφόρησή τους ως προς τις δράσεις της εξυπηρετείται από την ιστοσελίδα του Δήμου μόνο σε περιορισμένο χώρο και μόνο για τις επείγουσες ανακοινώσεις (στην ιστοσελίδα του Δήμου έχει προβλεφθεί παράμετρος με τίτλο «Νομικά Πρόσωπα / Ν.Π.Ι.Δ., η οποία δεν έχει αξιοποιηθεί), η υπό κρίση δαπάνη εξυπηρετεί άμεσα τις λειτουργικές ανάγκες της Επιχείρησης παρέχοντας τη δυνατότητα άμεσης ενημέρωσης των πολιτών για τα προγράμματά της και συμβάλλει στην καλύτερη και αποτελεσματικότερη εκπλήρωση της αποστολής της. Άλλωστε, από τα στοιχειά του φακέλου δεν αποδεικνύεται ότι η ελεγχόμενη δαπάνη υπερβαίνει το προσήκον μέτρο, δεδομένου ότι οι τρεις συμβάσεις δημιουργίας ιστοσελίδας άλλων φορέων που αναφέρονται στην πράξη του Επιτρόπου είτε αφορούν παλαιότερα οικονομικά έτη (2011 και 2016) είτε έχουν περιορισμένο αντικείμενο.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί.   

Βελτίωση ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων κοινής ωφελείας:..Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι η έκδοση κάθε χρηματικού εντάλματος τελειούται δια της υπογραφής του από όλα τα αρμόδια όργανα, η έλλειψη της υπογραφής της Προϊσταμένης της Λογιστικής Υπηρεσίας του Δήμου στο επίμαχο χρηματικό ένταλμα ισοδυναμεί με μη έκδοση αυτού και συνεπώς μη νομίμως υποβάλλεται σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Ως εκ τούτου, ελλείψει χρηματικού εντάλματος, το Κλιμάκιο οφείλει να απόσχει του ελέγχου.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, εφόσον δεν έχει υποβληθεί για έλεγχο νομίμως εκδοθέν χρηματικό ένταλμα, το Κλιμάκιο απέχει του ελέγχου.

Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης.(..). Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις το Τμήμα κρίνει ότι: α) Η συμμετοχή του Δήμου ... στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΔΗ.Κ.Ε.ΔΗ.Σ. δεν αντίκειται στις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 259 του Δ.Κ.Κ., αφού ουσιαστικά σκοπό έχει την εξόφληση των υποχρεώσεων και την εξυγίανση της μετατρεπόμενης αμιγούς δημοτικής επιχείρησης, ούτως ώστε η νέα επιχείρηση, η οποία, λόγω της φύσης της ως κοινωφελούς, έχει εκ των πραγμάτων περιορισμένη οικονομική αυτοδυναμία, να είναι σε θέση να προχωρήσει στην υλοποίηση των προβλεπόμενων από το διετές πρόγραμμα δράσεων, εκ των οποίων άλλες αποτελούν συνέχεια των δράσεων της αμιγούς επιχείρησης και άλλες αναλαμβάνονται για πρώτη φορά από τη νέα επιχείρηση (π.χ. λειτουργία κινηματογράφου και μουσείου). β) Το αποτέλεσμα της εκμετάλλευσης της ΔΗ.Κ.Ε.ΔΗ.Σ. κατά το πρώτο χρονικό διάστημα της λειτουργίας της (τελευταίο τρίμηνο του έτους 2008, 2009 και 2010) παρουσιάζει θετικό πρόσημο μεταξύ της διαφοράς εσόδων και εξόδων των δράσεων της, η δε βιωσιμότητά της δεν στηρίζεται αποκλειστικά στην χρηματοδότηση του Δήμου, ενόψει αφενός της πρόβλεψης ίδιων εσόδων από τους χρήστες των υπηρεσιών της, ήτοι 27.500,00 ευρώ κατά το τελευταίο τρίμηνο του έτους 2008 και 276.900,00 ευρώ το έτος 2009 και αφετέρου της αναμενόμενης χρηματοδότησης μέρους των δράσεών της από κοινοτικά ή εθνικά προγράμματα. Συνεπώς, κρίνεται βιώσιμη κατά τη μετατροπή της η κοινωφελής επιχείρηση, εφόσον τα εκτιμώμενα έσοδα αυτής, είτε από τις ανωτέρω χρηματοδοτήσεις είτε από αποζημίωση που καταβάλλουν οι χρήστες των υπηρεσιών της, της επιτρέπουν να αναλάβει πάνω από το ήμισυ των εξόδων λειτουργίας της και δεν στηρίζεται αποκλειστικά στη χρηματοδότηση του Δήμου που τη συνέστησε.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2010, σε βάρος των πιστώσεων του οποίου είχε εκδοθεί.

H ανάληψη της επιμόρφωσης των δημοσίων υπαλλήλων από ιδιωτικό οργανισμό επιτρέπεται μόνον όταν οι σχετικές υπηρεσιακές ανάγκες δεν είναι δυνατόν, για λόγους αντικειμενικούς (έλλειψη προγραμμάτων με το ζητούμενο αντικείμενο ή επείγων χαρακτήρας της επιμόρφωσης), να καλυφθούν στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων είτε του Ινστιτούτου Επιμόρφωσης, είτε του οικείου Υπουργείου.

Ατομικές διοικητικές πράξεις.Ενόψει της αδιάστικτης διατύπωσης του άρθρου 21 παρ. 1 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, κάθε ατομική διοικητική πράξη, είτε αρμοδίως είτε αναρμοδίως εκδοθείσα, μπορεί να ανακαλείται, για οποιονδήποτε λόγο εξωτερικής ή εσωτερικής νομιμότητας, είτε από το όργανο που την εξέδωσε είτε από το όργανο, το οποίο είναι, κατά τον χρόνο της ανάκλησης, αρμόδιο για την έκδοσή της.

Με δεδομένα τα ανωτέρω η προεκτεθείσα έκτακτη επιχορήγηση είναι νόμιμη, δεδομένου ότι, καταρχάς, προβλέπεται αφενός ρητώς στο άρθρο 202 του Κ.Δ.Κ. η παροχή επιχορήγησης από το Δήμο σε ν.π.δ.δ. του επιπροσθέτως της τακτικής επιχορήγησής του προς αυτό και αφετέρου στο άρθρο 7 της συστατικής πράξης του … Πνευματικού Κέντρου ως πόρος αυτού «οι κάθε είδους επιχορηγήσεις». Περαιτέρω, μεταξύ των σκοπών του προαναφερόμενου ν.π.δ.δ., όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 2 της συστατικής του πράξης, ρητώς περιλαμβάνεται και η συντήρηση και βελτίωση των αθλητικών εγκαταστάσεων (στοιχείο v της σκέψης 2), που δυνάμει του ίδιου ως άνω άρθρου μπορεί να αξιοποιεί, δηλαδή των αθλητικών εγκαταστάσεων των συγχωνευθέντων νομικών προσώπων, καθώς και όλων των υπολοίπων αθλητικών εγκαταστάσεων που ήδη ανήκουν στο Δήμο ... και βρίσκονται είτε στην έδρα του Δήμου είτε στα δημοτικά διαμερίσματα (στοιχείο iv της σκέψης 2). Συνεπώς, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Σε κάθε περίπτωση όμως η σύμπραξη ν.π.ι.δ. (αναπτυξιακής επιχείρησης Ο.Τ.Α.) δεν μπορεί να οδηγεί σε καταστρατήγηση των σχετικών διατάξεων που ορίζουν την τήρηση διαδικασίας διαγωνισμού. Τούτο άλλωστε είναι συμβατό όχι μόνο με την εθνική, αλλά και με την κοινοτική νομοθεσία, αλλά και με τις γενικές αρχές που διέπουν την ανάθεση των εν λόγω συμβάσεων, όπως οι αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, της διαφάνειας, του ελεύθερου ανταγωνισμού, της ύπαρξης ανταγωνιστικής διαδικασίας ως επιλογή διαδικασίας για την ανάθεση των συμβάσεων και της ειδικής αιτιολόγησης της εφαρμογής εξαιρετικής διαδικασίας (με προεπιλογή, με διαπραγμάτευση ή απευθείας ανάθεση). Και ναι μεν, η συμμετοχή της αναπτυξιακής επιχείρησης σε μία προγραμματική σύμβαση δύναται να συνίσταται στην υλοποίηση του ανατιθέμενου συμβατικού αντικειμένου, ωστόσο η αναπτυξιακή επιχείρηση δεν μπορεί να αναθέσει περαιτέρω το συμβατικό αντικείμενο σε τρίτους ιδιώτες κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί δημόσιων διαγωνισμών (βλ. Πρακτικά 32ης Συνεδρίασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 10ης Δεκεμβρίου 2004, Πράξεις VII Τμ. 195, 227/2006).

Παράβαση καθήκοντος από Δήμαρχο-Πειθαρχική ποινή αργίας:Ζητείται η εξαφάνιση της Ε.Π. ... απόφασης του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας - Θράκης, με την οποία επιβλήθηκε στον προσφεύγοντα, Δήμαρχο …, η πειθαρχική ποινή της αργίας είκοσι (20) ημερών για το πειθαρχικό παράπτωμα της σοβαρής παράβασης καθήκοντος από βαριά αμέλεια.(....)τα αιρετά όργανα των δήμων υπέχουν πειθαρχική ευθύνη για σοβαρή παράβαση των καθηκόντων τους που τελείται είτε με δόλο είτε με βαριά αμέλεια χωρίς να απαιτείται η συμπεριφορά αυτή να έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση συγκεκριμένης βλάβης. Επομένως, ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος ότι δεν υπήρξε οικονομικό όφελος του ίδιου σε βάρος του δήμου, καθόσον ο τελευταίος δεν προέβη σε καμία καταβολή, πρέπει να απορριφθεί(....)Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος καθόσον σύγκρουση συμφερόντων, κατά την έννοια της παρ. 3 του άρθρου 58 του ν. 3852/2010, υφίσταται στο πρόσωπο του Δημάρχου κατά τη λήψη αποφάσεων ή τη διενέργεια πράξεων που κατατείνουν στην κατάρτιση σύμβασης μίσθωσης δημοτικού ακινήτου ανεξαρτήτως των σκοπών στους οποίους αποβλέπει η μίσθωση αυτή, ιδιαιτέρως, δε στην προκειμένη περίπτωση κατά την οποία η ανωτέρω εταιρία, στην οποία ο προσφεύγων ήταν εταίρος, μίσθωσε το επίμαχο δημοτικό ακίνητο απευθείας από τη δημοτική επιχείρηση «Εταιρία Τουριστικής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Α.) Δήμου …», χωρίς τη διενέργεια δημοπρασίας και κατόπιν πρότασης του προσφεύγοντος, Προέδρου της δημοτικής επιχείρησης.(....)Επειδή, το Δικαστήριο, εκτιμώντας τις συνθήκες υπό τις οποίες τελέσθηκε το επίδικο πειθαρχικό παράπτωμα και, ιδίως, τη θέση ιδιαίτερης ευθύνης που κατείχε ο προσφεύγων ως Δήμαρχος και Πρόεδρος της Ε.Τ.Α. Δήμου … Α.Ε. ΟΤΑ, το γεγονός ότι το παράπτωμα τελέσθηκε με περισσότερες πράξεις οι οποίες οδήγησαν στη σύναψη της επίμαχης μίσθωσης, τη βαρύτητα των συνεπειών της συμπεριφοράς του προσφεύγοντος σε σχέση με τη νομιμότητα της ανωτέρω απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου … η οποία ακυρώθηκε στο πλαίσιο ελέγχου νομιμότητας με την 6/2015 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, καθώς και το πλήγμα στο κύρος του αιρετού αυτού οργάνου της τοπικής αυτοδιοίκησης, κρίνει προσήκουσα την, λίαν επιεική άλλωστε, πειθαρχική ποινή της αργίας είκοσι (20) ημερών η οποία του επιβλήθηκε.Απορρίπτει την προσφυγή.