ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:.Με τα δεδομένα αυτά, εν προκειμένω δεν ήταν δυνατή η τήρηση του χρόνου που απαιτείται για τη διεξαγωγή ανοικτής, κλειστής ή ανταγωνιστικής διαδικασίας με διαπραγμάτευση, συνεπώς επιτρεπτά προσέφυγε η αναθέτουσα αρχή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, καθώς α) ο Δήμος ... τελούσε σε διαπιστωμένη κατάσταση έκτακτης ανάγκης καθ’ όλο το χρονικό διάστημα από τη λήψη της απόφασης περί ανάθεσης της εκτέλεσης του έργου με την εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση μέχρι και τη λήξη της προβλεπόμενης στο σχετικό συμφωνητικό συνολικής προθεσμίας για την εκτέλεση του έργου (πρβλ. ΚΠΕΔ στο VII Τμ. πράξεις 89/2018, 283/2017), β) μεταξύ των ως άνω αποφάσεων των αρμόδιων οργάνων του Δήμου ... δε μεσολάβησε μεγάλο χρονικό διάστημα, ενόψει και του χρόνου που απαιτήθηκε για την έγκρισή τους από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση … (βλ. ΚΠΕΔ στο VII Τμ. πράξεις 121/2017, 333/2016, 190/2015) και γ) η πάροδος χρονικού διαστήματος δύο μηνών μεταξύ της 31545/14.2.2018 απόφασης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης …, περί ελέγχου νομιμότητας της 232/22/23.12.2017 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου ... και της σύνταξης και θεώρησης της μελέτης του έργου (16.4.2018) δικαιολογείται με βάση τη δυσχέρεια για την επιτόπου μετάβαση και το γεγονός ότι ο Δήμος ... δε διαθέτει τεχνική υπηρεσία.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει της συνδρομής στην υπό κρίση περίπτωση της προβλεπόμενης στο άρθρο 25 περ. 1 β΄ του π.δ. 60/2007 προϋπόθεσης για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

KΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΟΔΟΓΕΦΥΡΑΣ.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Δικαστήριο κρίνει ότι νομίμως έγινε δεκτό με την προσβαλλόμενη Πράξη ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση διακήρυξης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, μπορεί μεν οι σεισμοί της 3ης και 4ης Μαρτίου 2021 να συνιστούν γεγονός απρόβλεπτο για την αναθέτουσα Αρχή, μη οφειλόμενο σε δική της ευθύνη, πλην όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ορθώς κρίθηκε ότι δεν συντρέχει η σωρευτικά απαιτούμενη προϋπόθεση της αδυναμίας της αναθέτουσας Αρχής να τηρήσει τις προθεσμίες των διαδικασιών με δημοσίευση, έστω συντομευμένων, λόγω επιτακτικής κατεπείγουσας ανάγκης. Για  τους  λόγους αυτούςΑπορρίπτει την από 4.10.2022 (ΑΒΔ 7203/2022) προσφυγή ανάκλησης του Ν.Π.Δ.Δ.- O.T.A. Β΄ Βαθμού με την επωνυμία «ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ».Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης  

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/304/2023 

Επέκταση ΧΥΤΑ...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ. ΙΙ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση η αναθέτουσα αρχή (ΦοΔΣΑ Β. …) μη νομίμως προσέφυγε, για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου, στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 32 παρ.2 εδ. γ΄του ν.4412/2016. Και τούτο, διότι από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης δεν προκύπτει ότι υφίσταται επείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε απρόβλεπτες περιστάσεις, που να δικαιολογεί την προσφυγή στην προαναφερόμενη εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης. Ειδικότερα, οι επικαλούμενοι από την αναθέτουσα αρχή λόγοι της καθυστέρησης στον υπό εξέλιξη διαγωνισμό ανάθεσης της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων, της σημαντικής επιβάρυνσης του ΧΥΤΑ … κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου, καθώς και του κινδύνου που εγκυμονεί το γεγονός ότι  το υφιστάμενο κύτταρο έχει φτάσει σε μεγάλο ύψος απορριμματικής μάζας (υπό στοιχ. 4, 6 και 3 λόγοι), που παρατίθενται στην προαναφερόμενη 49/2020 απόφαση του ΔΣ του ΦοΣΔΑ και καθιστούν αναγκαία, κατά τα διαλαμβανόμενα στην απόφαση αυτή, την άμεση ολοκλήρωση του έργου, δεν δύνανται να δικαιολογήσουν την προσφυγή στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, δοθέντος ότι ήταν γνωστοί στην αναθέτουσα αρχή ήδη από το έτος 2017, οπότε και ξεκίνησε η δημοπράτηση και κατασκευή του έργου χωρίς να έχει περατωθεί μέχρι σήμερα, παρά τη σύναψη μάλιστα και συμπληρωματικής σύμβασης

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.(απευθείας ανάθεση) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε (ΙΙ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν συντρέχουν σωρευτικώς οι προϋποθέσεις της διάταξης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 για την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης.(..)Ωστόσο, η ως άνω κατεπείγουσα ανάγκη για την αύξηση της χωρητικότητας της λεκάνης υποδοχής απορριμμάτων στο Χ.Υ.Τ.Α. .. και την περαιτέρω λειτουργία αυτού και μετά το τέλος του έτους 2017, δικαιολογεί, σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά (σκέψη ΙΙ), την ανάθεση, με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, της εκτέλεσης των απαιτούμενων εργασιών επέκτασης, μόνο στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο για την εξυπηρέτηση των άμεσων – μετά το τέλος του έτους 2017 και για εύλογο χρονικό διάστημα – αναγκών υποδοχής απορριμμάτων, και όχι την ανάθεση, με την εξαιρετική αυτή διαδικασία, ενός έργου που καλύπτει τις πάγιες ανάγκες του .... για μακρό χρονικό διάστημα.(..) Με τα δεδομένα αυτά, όμως, η ανάθεση του ελεγχόμενου έργου με την εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης δεν εξυπηρετεί μόνον τις άμεσες ανάγκες υποδοχής απορριμμάτων, όπως αυτές πρόκειται να διαμορφωθούν αμέσως μετά το τέλος του έτους 2017, με την εξάντληση της υφιστάμενης χωρητικότητας των διαθέσιμων κυττάρων, αλλά καλύπτει τις πάγιες ανάγκες του .... για σημαντικό χρονικό διάστημα (24 μήνες).. Επομένως, ενόψει της παραπάνω τεχνικής δυνατότητας για τμηματική κατασκευή του ελεγχόμενου έργου, η αναθέτουσα αρχή όφειλε να αναθέσει, με προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 του ν. 4412/2016, την εκτέλεση εκείνου μόνον του τμήματος του έργου που είναι απολύτως αναγκαίο για την εξυπηρέτηση των επειγουσών αναγκών της αμέσως μετά το τέλος του έτους 2017 και έως την ολοκλήρωση ενός ανοικτού διαγωνισμού, που όφειλε να προκηρύξει για την ανάθεση του υπολοίπου τμήματος του έργου.(..)Ανεξαρτήτως δε τούτου, δεν αποδεικνύεται η επικαλούμενη από τον .... αδυναμία τήρησης των διαδικασιών του ανοικτού διαγωνισμού για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου..(..) Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «Εργασίες διαμόρφωσης κυττάρων β΄ φάσης».

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/2345/2017.

Προμήθεια χειρουργικών εργαλείων.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο, μη νομίμως ανατέθηκε η ανωτέρω προμήθεια με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, δεδομένου ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις επιτρεπτής προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία...μη νομίμως το Νοσοκομείο προέβη στην ανάθεση της επίμαχης προμήθειας με την ανωτέρω εξαιρετική διαδικασία, καθώς δεν προκύπτει ότι είχε παρασχεθεί σ’ αυτό σχετική δυνατότητα, στο δε ΠΠΥΥ 2012, όπως προαναφέρθηκε, κατά τον χρόνο λήψης της επίμαχης απόφασης διενέργειας διαπραγμάτευσης, ήταν ενταγμένος αντίστοιχος ανοιχτός διαγωνισμός με φορέα διενέργειας το ΓΝΘ ...Τέλος, η εντελλόμενη δαπάνη δε δύναται να θεωρηθεί νόμιμη κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 66 παρ. 28 του ν. 3984/2011, όπως ισχύει, μολονότι εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της τόσο χρονικά όσο και από άποψη αντικειμένου, καθόσον δεν αποδεικνύεται από τον ελεγχόμενο φορέα η συνδρομή των λοιπών προϋποθέσεων εφαρμογής της, ήτοι της εν συνόλω συμφωνίας των επίμαχων συμβατικών τιμών με αυτές του Παρατηρητηρίου ή αυτές της τελευταίας νομίμως συναφθείσας σύμβασης.. Λαμβανομένης ωστόσο υπόψη της καταβληθείσας από μέρους του Νοσοκομείου προσπάθειας διασφάλισης συνθηκών διαφάνειας και ανάπτυξης ανταγωνισμού με την πρόσδοση της ευρύτερης δυνατής δημοσιότητας στην επίμαχη εξαιρετική διαδικασία, ....το Κλιμάκιο κρίνει ότι το Νοσοκομείο, λειτουργώντας με γνώμονα την αρχή της οικονομικότητας και την προστασία του δημοσίου συμφέροντος, συγγνωστώς και άνευ πρόθεσης καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, υπέλαβε ότι μπορούσε νομίμως να προβεί στην επίμαχη εξαιρετική διαδικασία και για το λόγο αυτό τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα  πρέπει να θεωρηθούν.(συγγνωστή πλάνη)

Προϋποθέσεις προσφυγής της αναθέ­τουσας αρχής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση σχετικής προκήρυξης για λόγους τεχνικούς ή για προστασία αποκλειστικών δικαιωμάτων:

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου «ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ …», εκτιμώμενης αξίας 9.274.193,55 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (11.500.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.) και συμβατικής δαπάνης 9.039.775,05 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (11.209.321,06 ευρώ με Φ.Π.Α.).(....)Εξάλλου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το χρονικό διάστημα που παρεμβλήθηκε από την εκδήλωση των ως άνω έντονων καιρικών φαινομένων (Δεκέμβριος 2019) έως την ολοκλήρωση της ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου (Ιούνιος 2021) παρίσταται εν προκειμένω δικαιολογημένο και εύλογο και, συνεπώς, είναι νόμιμη η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς δημοσίευση διακήρυξης, με απευθείας πρόσκληση εργοληπτικών επιχειρήσεων(....)Τέλος, επιτρεπτώς η Αναθέτουσα Αρχή προσέφυγε στην εν λόγω διαδικασία ανάθεσης, λαμβάνοντας, περαιτέρω υπόψη ότι η πρόσκληση συμμετοχής στη διαδικασία απευθύνθηκε σε ικανό αριθμό οικονομικών φορέων (12), γεγονός που επέτρεψε την ανάπτυξη ανταγωνισμού σε ικανοποιητικό βαθμό, και ότι το ελεγχόμενο έργο ανατέθηκε σε μικρότερο χρονικό διάστημα από αυτό που θα απαιτείτο, σύμφωνα και με τα διδάγματα της κοινής πείρας, σε περίπτωση διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας «Επείγουσες εργασίες για αποκατάσταση βλαβών καταστρώματος οδού σε όλο το οδικό δίκτυο αρμοδιότητας στα όρια του Νομού …»,  10ο υποέργο του έργου «Αποκαταστάσεις καταστροφών από τη θεομηνία της 22ης Νοεμβρίου 2019 στην Π.Ε. Χαλκιδικής και 26ης Νοεμβρίου 2019 στην Μ.Ε. Θεσσαλονίκης, ΠΕ … και …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.209.677,42 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ (1.500.000,00 ευρώ με ΦΠΑ), και συμβατικής δαπάνης  1.095.157,65 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ (1.357.995,49 ευρώ με ΦΠΑ).(....)Ως εκ τούτου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το χρονικό διάστημα που παρεμβλήθηκε από την επέλευση των ζημιών που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή (Νοέμβριος 2019) έως την ολοκλήρωση της ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου (Μάιος 2021) παρίσταται εν προκειμένω δικαιολογημένο και εύλογο και είναι νόμιμη η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς δημοσίευση διακήρυξης, με απευθείας πρόσκληση εργοληπτικών επιχειρήσεων(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης 

«Αποκατάσταση ζημιών παραλιακού μετώπου....διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευσηεπιδιώκεται η ανάκληση της 38/2022 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Μόνη δε η επίκληση των αποφάσεων του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας περί κήρυξης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν συνιστά αφ’ εαυτή κατεπείγουσα ανάγκη (βλ. ΕλΣυν Εβδ. Τμ. 1281/2022). Άλλωστε, και ο ίδιος ο Δήμος, με την ένδικη προσφυγή του, συνομολογεί ότι υπήρχε ανάγκη επεμβάσεων και προ του απρόβλεπτου γεγονότος και ότι η σύμβαση αποσκοπεί στην κατασκευή ενός ενιαίου τεχνικού αντικειμένου στα όρια του προσβληθέντος από τα ακραία καιρικά φαινόμενα τμήματος της οδού, χωρίς να είναι δυνατός ο διαχωρισμός μη επικίνδυνων σημειακών βλαβών που προϋπήρχαν και καταστροφών που προκλήθηκαν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Άλλωστε, από το εύρος του συμβατικού αντικειμένου προκύπτει ότι σε αυτό περιλαμβάνονται εργασίες και προμήθειες που δεν συνδέονται αιτιωδώς με τα απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα και την αποκατάσταση των ζημιών του οδικού δικτύου του παραλιακού μετώπου στο απολύτως αναγκαίο μέτρο, όπως ασφαλτόστρωση παραπλεύρων δρόμων, επίστρωση με κυβόλιθους και τοποθέτηση δέντρων καλλωπισμού.(...)Τέλος, αβασίμως ο προσφεύγων προβάλλει ότι  η προσβαλλόμενη πράξη παραβιάζει τη συνταγματική αρχή της ισότητας, καθώς σε «όμοια ανάθεση» γειτονικού Δήμου, με πράξη της ιδίας Επιτρόπου κρίθηκε νόμιμη αντίστοιχη προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση. Τούτο διότι η συνδρομή ή μη των προϋποθέσεων προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης κρίνεται in concreto με βάση τα πραγματικά περιστατικά που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή (πρβλ. ΕλΣυν Μειζ Ολ. 1306/2022 σκ. 4 και 29), ενώ σε κάθε περίπτωση, η αρχή της ίσης μεταχείρισης, την οποία, κατ’ εκτίμηση, επικαλείται ο προσφεύγων Δήμος, πρέπει να εναρμονίζεται με την αρχή της νομιμότητας. Ως εκ τούτου, και αληθούς υποτιθέμενου κατά την πραγματική του βάση του ως άνω λόγου προσφυγής, ενδεχόμενη εσφαλμένη εφαρμογή των κρίσιμων εν προκειμένω διατάξεων σε άλλες περιπτώσεις προσυμβατικού ελέγχου δεν επιτρέπει την επανάληψη της παρανομίας, αφού δεν νοείται ισότητα στην παρανομία (πρβλ. ΕλΣυν ΙΙ Τμ. 677/2022, 1799/2019 , 587/2017, 259/2016κ.ά.).    Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, και μη υπάρχοντος άλλου λόγου, πρέπει να απορριφθεί η ένδικη προσφυγή ανάκλησης, καθώς και η ασκηθείσα παρέμβαση.

ΕΣ/ΜΕΙΖΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/302/2023.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4, η παρούσα δίκη, που ανοίχθηκε με την άσκηση της από 13.10.2022 προσφυγής αναθεώρησης του Δήμου Ακτίου – Βόνιτσας κατά της 1418/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος (Θ΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου, πρέπει να κηρυχθεί καταργημένη.