ΕΡΓΑ.Με τα δεδομένα αυτά, η κήρυξη του Δήμου σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η διάρκεια της οποίας κατόπιν διαδοχικών παρατάσεων μέχρι τις 24.4.2018 καταλάμβανε το χρόνο λήψης της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής περί απευθείας ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου, επιβεβαιώνει την απρόβλεπτη περίσταση, η οποία επέβαλε την κατεπείγουσα αντιμετώπιση του προβλήματος της αποκατάστασης της αγροτικής οδοποιίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν προβλήματα βατότητας κατά την διάρκεια της επικείμενης χειμερινής περιόδου.(..)Περαιτέρω, από τα έγγραφα που προηγούνται της σύναψης της σύμβασης και ειδικότερα από την από 61/2017 μελέτη,...προκύπτει ότι οι βλάβες στους κεντρικούς οδικούς άξονες, για την αποκατάσταση των οποίων και την αντιμετώπιση προβλημάτων βατότητας αυτών κατά τη χειμερινή περίοδο του έτους 2017 ανετέθη το επίμαχο έργο, συνδέονται αιτιωδώς με τα έντονα καιρικά φαινόμενα που έπληξαν το Δήμο και είχαν ως αποτέλεσμα την κήρυξή του σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, και ως εκ τούτου στοιχειοθετείται η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, μη οφειλόμενων σε ευθύνη της αναθέτουσας Aρχής, ώστε να δικαιολογείται η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης με διαπραγμάτευση. Τέλος, και ενόψει του ότι η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης για λόγους κατεπείγοντος κρίνεται νόμιμη, αλυσιτελώς προβάλλεται ότι δεν επετεύχθη υψηλό ποσοστό έκπτωσης... Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη, ως ερειδόμενη σε νομίμως συναφθείσα σύμβαση, είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί. 

Το Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου απέρριψε την προσφυγή του Δήμου Βέλου – Βόχας και την παρέμβαση της ανώνυμης εταιρείας «…», επικυρώνοντας την 6/2025 Πράξη του Επιτρόπου στην ΠΕ Κορινθίας. Η πράξη έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή σύμβασης για το έργο «Αναβάθμιση υποδομών ύδρευσης Δήμου Βέλου – Βόχας» (προϋπολογισμού 1.500.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ), επειδή δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης (άρθρο 269 περ. δ΄ του ν. 4412/2016). Το Δικαστήριο έκρινε ότι ο έκτακτος χαρακτήρας της ανάγκης (λόγω λειψυδρίας από το 2024) είχε εκλείψει αντικειμενικά λόγω της παρόδου ικανού χρόνου, καθιστώντας την ανάγκη πάγια, ενώ η προθεσμία ολοκλήρωσης του έργου (18 μήνες) δεν συνάδει με τον κατεπείγοντα χαρακτήρα.

Προμήθεια υγρών καυσίμων:..Με τα δεδομένα αυτά συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση για την προμήθεια των επίμαχων ποσοτήτων υγρών καυσίμων, που συνίσταται στη διασφάλιση της ομαλής παροχής των υπηρεσιών καθαριότητας και θέρμανσης στις δημοτικές ενότητες ... και ... του Δήμου .., ενόψει της πρόωρης εξάντλησης των ποσοτήτων της προηγούμενης από 26.4.2018 ετήσιας σύμβασης, λόγω της κήρυξης των εν λόγω δημοτικών ενοτήτων σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και της εκ του λόγου αυτού ανάγκης μεγαλύτερης ποσότητας καυσίμων. Η κατεπείγουσα δε αυτή ανάγκη δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του Δήμου, καθώς τα αρμόδια όργανά του είχαν προβεί εγκαίρως στις απαραίτητες ενέργειες για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού (υποβολή πρωτογενούς αιτήματος στις 13.11.2018 και ανάρτηση της περίληψης του διαγωνισμού στις 30.11.2018), ο οποίος κατά την έγκριση της απευθείας ανάθεσης είχε ολοκληρωθεί και εκκρεμούσε ο προσυμβατικός του έλεγχος (βλ. την 84/2019 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου). Συνεπώς, η απευθείας ανάθεση των εν λόγω προμηθειών και, κατ’ επέκταση, οι ελεγχόμενες δαπάνες είναι νόμιμες. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν.

Προμήθεια και εργασίες επισκευής ανταλλακτικών οχημάτων-μηχανημάτων:..Υπό τα δεδομένα αυτά οι ελεγχόμενες προμήθειες ανταλλακτικών και εργασίες δεν αφορούν στην αποκατάσταση έκτακτων βλαβών των οχημάτων του Δήμου που προέκυψαν αιφνίδια, αλλά κατέστησαν αναγκαίες λόγω της συνήθους ιδιαίτερα μεγάλης χρήσης τους και της παλαιότητάς τους. Συνεπώς, οι ανωτέρω εργασίες και προμήθειες για την τακτική συντήρηση και επισκευή των οχημάτων του Δήμου μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, καθόσον η αξία τους συναθροιζό-μενη μεταξύ τους αλλά και με την αξία προηγηθεισών όμοιων εργασιών και προμηθειών, υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, που τίθεται ως όριο για την απευθείας ανάθεση.Επειδή όμως ο Δήμος ... προχώρησε στην εκπόνηση μελέτης (11/2017) και την προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάθεση των ανωτέρω εργασιών συντήρησης και επισκευής οχημάτων με συμφωνία- πλαίσιο και ανατέθηκαν ήδη τα τρία τμήματα αυτού (απορριμματοφόρα, φορτηγά και μηχανήματα έργου) ενώ εκκρεμεί το τέταρτο λόγω κατάθεσης προσφυγών (βλ. έγγραφο επανυποβολής), τα αρμόδια όργανά του, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων διατάξεων, αλλά από πλάνη θεώρησαν ότι ενόψει της προκήρυξης του διαγωνισμού και της αναμονής περάτωσής του συνέτρεχαν λόγοι κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενοι σε απρόβλεπτα γεγονότα που δικαιολογούσε την απευθείας ανάθεση των ελεγχόμενων εργασιών. Η πλάνη τους δε αυτή κρίνεται συγγνωστή.Κατ’ ακολουθία, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου ... θα μπορούσαν να θεωρηθούν, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2019  εις βάρος των πιστώσεων του οποίου εκδόθηκαν.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Σύμβαση εκτέλεσης έργου αποκατάστασης Ιρλανδικής διάβασης. Δεν επιβεβαιώνεται η συνδρομή απρόβλεπτης περίστασης για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης. Δεν αποδεικνύεται ότι η ανάγκη αποκατάστασης των φθορών της επαρχιακής οδού που διέρχεται από την ιρλανδική διάβαση οφείλεται στα επικαλούμενα απρόβλεπτα γεγονότα. Η κήρυξη μιας περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν αποτελεί όρο άνευ του οποίου δεν είναι επιτρεπτή η προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία ανάθεσης.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα σχεδίου «παράτασης σύμβασης» με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών καθαρισμού των χώρων εντός και εκτός του … Νοσοκομείου … καθώς και του περιβάλλοντος χώρου αυτών για έξι (6) μήνες, ποσού 1.068.699,76 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.(....)Συνεπώς, δεν αποδεικνύεται από την έχουσα το σχετικό βάρος αναθέτουσα αρχή ότι η ελεγχόμενη απευθείας ανάθεση αφορά σε υπηρεσίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων γεγονότων, τα οποία δεν απορρέουν από δική της ευθύνη.Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης («παράτασης») του … Νοσοκομείου … με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών καθαρισμού των χώρων εντός και εκτός του … Νοσοκομείου … καθώς και του περιβάλλοντος χώρου αυτών για έξι (6) μήνες.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1222/2022.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/142/2021.

Υπηρεσίες ενημέρωσης καταναλωτών... Με τα δεδομένα αυτά, συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση παροχής των επίμαχων υπηρεσιών για σύντομο χρονικό διάστημα, που συνίσταται στη διασφάλιση της ενημέρωσης των καταναλωτών για τις οφειλές τους προς τη .... Η κατεπείγουσα δε αυτή ανάγκη δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα της Επιχείρησης αλλά σε απρόβλεπτες περιστάσεις, καθόσον ο σχετικός διαγωνισμός δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί λόγω της υποβολής προδικαστικής προσφυγής και αίτησης αναστολής. Περαιτέρω, το προσωπικό της ... δεν επαρκεί για να εκτελέσει την ανατεθείσα υπηρεσία και η Επιχείρηση έχει ήδη αιτηθεί την πρόσληψη προσωπικού χωρίς να έχει ολοκληρωθεί  η διαδικασία στο πλαίσιο της 3κ/2018 προκήρυξης. Τέλος, το κόστος της ελεγχόμενης υπηρεσίας, που προκύπτει από το ποσό του προϋπολογισμού του εν εξελίξει διαγωνισμού (239.480 ευρώ /24 μήνες Χ 2 μήνες =19.995 ευρώ).Κατ’ ακολουθία, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα έπρεπε να θεωρηθεί αν δεν είχε λήξει, το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ:Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Τούτο διότι, όπως βάσιμα προβάλλει η Επίτροπος,  μη νόμιμα το Γενικό Νοσοκομείο .. προέβη σε επιμερισμό της συνολικής ποσότητας πετρελαίου κίνησης, αναθέτοντας το μεν απευθείας την προμήθεια της ποσότητας, η αξία της οποίας ανήρχετο στο όριο της απευθείας ανάθεσης (20.000 ευρώ), το δε κατόπιν διενέργειας συνοπτικού διαγωνισμού την προμήθεια εκείνης, η αξία της οποίας, ομοίως, δεν υπερέβαινε το όριο αυτού (60.000 ευρώ). Το Νοσοκομείο, μάλιστα, ενήργησε ως άνω, μολονότι είχε καταστεί εγκαίρως γνωστό σε αυτό (ήδη πριν από την εκπνοή του έτους 2016), ότι η προμηθευθείσα δυνάμει της προηγούμενης σύμβασης ποσότητα πετρελαίου δεν θα επαρκούσε για την κάλυψη των αναγκών του, προφανώς, λόγω συνδρομής των αναφερόμενων στο έγγραφο επανυποβολής του παραγόντων, ήτοι της αύξησης του Φ.Π.Α. και της μέσης τιμής πετρελαίου κίνησης. Κατά συνέπεια, μολονότι, ως εκ τούτου, το Νοσοκομείο όφειλε να επισπεύσει τη διαδικασία διενέργειας ανοιχτού διαγωνισμού, καθόσον για την κάλυψη των ετήσιων αναγκών του σε υγρά καύσιμα αυτή ήταν η προβλεπόμενη (λόγω αξίας της προμήθειας) διαδικασία, εντούτοις, από όσα αναφέρει το ίδιο στο έγγραφο επανυποβολής του, προκύπτει αδικαιολόγητη καθυστέρηση εκ μέρους των οργάνων του (παρέλευση ήδη εξαμήνου για την έγκριση των προτύπων τευχών διακηρύξεων), με αποτέλεσμα, από δική του υπαιτιότητα, να ανακύψει επείγουσα ανάγκη προμήθειας πετρελαίου, για την οποία προέβη εντέλει σε απευθείας ανάθεση.(..)Εκ των ανωτέρω παρέπεται ότι η συντελεσθείσα κατάτμηση της ποσότητας πετρελαίου δεν δικαιολογείτο από αντικειμενικούς λόγους, ούτε η απευθείας ανάθεση της προμήθειας αυτού διενεργήθηκε λόγω κατεπείγουσας ανάγκης συνεπεία απρόβλεπτων περιστάσεων, αλλά ανάγεται αποκλειστικώς σε υπαιτιότητα των οργάνων του Νοσοκομείου, κατά παράβαση των προεκτεθεισών στη σκέψη ΙΙ διατάξεων του ν. 4412/2016.

Aνακλήθηκε με την ΕλΣυν.Τμ.4/49/2017

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.(απευθείας ανάθεση) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε (ΙΙ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν συντρέχουν σωρευτικώς οι προϋποθέσεις της διάταξης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 για την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης.(..)Ωστόσο, η ως άνω κατεπείγουσα ανάγκη για την αύξηση της χωρητικότητας της λεκάνης υποδοχής απορριμμάτων στο Χ.Υ.Τ.Α. .. και την περαιτέρω λειτουργία αυτού και μετά το τέλος του έτους 2017, δικαιολογεί, σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά (σκέψη ΙΙ), την ανάθεση, με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, της εκτέλεσης των απαιτούμενων εργασιών επέκτασης, μόνο στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο για την εξυπηρέτηση των άμεσων – μετά το τέλος του έτους 2017 και για εύλογο χρονικό διάστημα – αναγκών υποδοχής απορριμμάτων, και όχι την ανάθεση, με την εξαιρετική αυτή διαδικασία, ενός έργου που καλύπτει τις πάγιες ανάγκες του .... για μακρό χρονικό διάστημα.(..) Με τα δεδομένα αυτά, όμως, η ανάθεση του ελεγχόμενου έργου με την εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης δεν εξυπηρετεί μόνον τις άμεσες ανάγκες υποδοχής απορριμμάτων, όπως αυτές πρόκειται να διαμορφωθούν αμέσως μετά το τέλος του έτους 2017, με την εξάντληση της υφιστάμενης χωρητικότητας των διαθέσιμων κυττάρων, αλλά καλύπτει τις πάγιες ανάγκες του .... για σημαντικό χρονικό διάστημα (24 μήνες).. Επομένως, ενόψει της παραπάνω τεχνικής δυνατότητας για τμηματική κατασκευή του ελεγχόμενου έργου, η αναθέτουσα αρχή όφειλε να αναθέσει, με προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 του ν. 4412/2016, την εκτέλεση εκείνου μόνον του τμήματος του έργου που είναι απολύτως αναγκαίο για την εξυπηρέτηση των επειγουσών αναγκών της αμέσως μετά το τέλος του έτους 2017 και έως την ολοκλήρωση ενός ανοικτού διαγωνισμού, που όφειλε να προκηρύξει για την ανάθεση του υπολοίπου τμήματος του έργου.(..)Ανεξαρτήτως δε τούτου, δεν αποδεικνύεται η επικαλούμενη από τον .... αδυναμία τήρησης των διαδικασιών του ανοικτού διαγωνισμού για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου..(..) Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «Εργασίες διαμόρφωσης κυττάρων β΄ φάσης».

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/2345/2017.

Καταβολή της αμοιβής της για την παροχή υπηρεσιών εξωτερικού καθαρισμού και συντήρησης χώρων πρασίνου.(...) Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Τούτο διότι, όπως προαναφέρθηκε, μόνη περίπτωση έγκυρης τροποποίησης της αρχικώς συναφθείσας σύμβασης εκτέλεσης των προαναφερθεισών εργασιών, θα ήταν η σύναψη σύμβασης με την ήδη ανάδοχο για την εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών, ήτοι υπερσυμβατικών ή νέων, οι οποίες κατέστη αναγκαίο να εκτελεσθούν από απρόβλεπτες περιστάσεις που ανεφύησαν εκτάκτως και δεν ήταν δυνατό να προβλεφθούν κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης, όπως τούτο πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς στη σχετική απόφαση του αρμοδίου οργάνου, ενώ σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν συμπληρωματικές εργασίες εκείνες που συνίστανται σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου της σύμβασης. Εν προκειμένω, η από 30.12.2016 σύμβαση, το περιεχόμενο της οποίας ρητά ταυτίζεται με εκείνο της από 1.8.2016 προηγουμένως συναφθείσας, στο κείμενο της οποίας παραπέμπει, διαφοροποιούμενη εκείνης μόνο ως προς τη διάρκεια ισχύος της (από 2.1.2017 έως 28.2.2017), συνιστά παράταση της αρχικώς συναφθείσας σύμβασης επιφέροντας κατά τούτο μη επιτρεπτή επέκταση του τεχνικού αντικειμένου αυτής, και συνακόλουθα μη έγκυρη σύμβαση εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών, κατ’ επίκληση, μάλιστα, όλως αορίστως, καθόλα προβλέψιμων περιστάσεων, ήτοι της ολοκλήρωσης της διαδικασίας για τη διενέργεια ανοιχτού διαγωνισμού, γνωστών ήδη κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης. (...)Εκ των ανωτέρω παρέπεται ότι η υπογραφείσα στις 30.12.2016 αποτελεί αυτοτελή σύμβαση, συναφθείσα με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, συνεπώς η νομιμότητα σύναψης αυτής πρέπει να εξεταστεί υπό το φως των διατάξεων του ν. 4412/2016, ο οποίος, εν τω μεταξύ, είχε τεθεί σε εφαρμογή. Ομοίως, ωστόσο, και ως αυτοτελής η εν λόγω σύμβαση έχει συναφθεί μη νομίμως κατ’ αρχήν λόγω ποσού, καθόσον το ύψος αυτής, συναρτώμενο με εκείνο της αρχικής (58.800 ευρώ για συμβατική διάρκεια 4 μήνες) υπερβαίνει το προβλεπόμενο για συναπτόμενες με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης συμβάσεις όριο των 20.000 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), αφού, με ορισθείσα συμβατική διάρκεια 2 μήνες, ανέρχεται σε (1/2 Χ 58.800 ευρώ =) 29.400 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.). Εξάλλου, δεδομένου ότι, όπως προαναφέρθηκε, η προβαλλόμενη από τη Δ.Α.Α. Α.Ε. αιτιολογία για τη σύναψη της επίμαχης σύμβασης, ήτοι η μη ολοκλήρωση της διαδικασίας για τη διεξαγωγή ανοιχτού διαγωνισμού, συνιστά περίσταση γνωστή σε αυτή εκ των προτέρων, αναγόμενη αποκλειστικώς στη σφαίρα ευθύνης της, αφού, άλλωστε, όπως ιστορήθηκε ανωτέρω, και ο πρόχειρος διαγωνισμός διενεργήθηκε κατόπιν ακύρωσης προηγούμενου ανοιχτού με το ίδιο αντικείμενο, δεν συντρέχει εν προκειμένω ούτε η εξαιρετική περίπτωση σύναψης σύμβασης με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης λόγω κατεπείγουσας ανάγκης συνεπεία απρόβλεπτων περιστάσεων, μη αναγόμενων σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής