Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΣΤ ΚΛΙΜΑΚΙΟ/650/2022

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4412/2016/Α.75, 4412/2016/Α.53, 4412/2016/Α.73, 4412/2016/Α.253

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Μη νομίμως τέθηκε στο ίδιο ως άνω άρθρο της διακήρυξης (2.2.6) ως κριτήριο ποιοτικής επιλογής των διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων για την τεχνική και επαγγελματική τους επάρκεια να διαθέτουν αυτοί εμπειρία στην εκτέλεση από το έτος 2017 και μέχρι την ημερομηνία υποβολής της προσφοράς τους δύο (2) τουλάχιστον συμβάσεων προμήθειας ή κατασκευής, που να αφορούν σε ενεργειακά ή περιβαλλοντικά έργα, με αντισυμβαλλόμενους (αποδέκτες - παραλήπτες) νπδδ, ΟΤΑ, ΔΕΥΑ και λοιπούς φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, η καθεμία εκ των οποίων θα έχει προϋπολογισμό τουλάχιστον ίσο με την εκτιμώμενη (προϋπολογιζόμενη) δαπάνη της προς ανάθεση σύμβασης προμήθειας χωρίς ΦΠΑ (1.360.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ) (βλ. σκέψη 6). Τούτο, διότι: α) Κατά το μέρος που το κριτήριο αυτό απαιτεί να έχουν εκτελέσει οι διαγωνιζόμενοι οικονομικοί φορείς από το έτος 2017 και μέχρι την ημερομηνία υποβολής της προσφοράς τους τουλάχιστον δύο (2) συμβάσεις προμήθειας ή κατασκευής, που να αφορούν σε ενεργειακά ή περιβαλλοντικά έργα, καθεμιά εκ των οποίων θα έχει προϋπολογισμό τουλάχιστον ίσο με την προϋπολογιζόμενη δαπάνη της προς ανάθεση σύμβασης, εισάγει, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3, ένα αυθαίρετο ποσοτικό κριτήριο (εμπειρία στην εκτέλεση 2 τουλάχιστον συμβάσεων), το οποίο δεν δικαιολογείται και αντικειμενικά δημιουργεί δυσμενείς διακρίσεις εις βάρος των ενδιαφερόμενων για συμμετοχή στον διαγωνισμό ανάθεσης της προμήθειας οικονομικών φορέων, οι οποίοι διαθέτουν την κατάλληλη τεχνική και επαγγελματική ικανότητα στο ίδιο αντικείμενο, ήτοι στο αντικείμενο της προς ανάθεση σύμβασης, που έχει σχέση με την ενέργεια και το περιβάλλον, ακόμα και αν έχουν εκτελέσει μόνο μία (1) απαιτούμενη από το κριτήριο αυτό σύμβαση με προϋπολογισμό τουλάχιστον ίσο με αυτόν της προς ανάθεση σύμβασης (1.360.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ). Επίσης, σε κάθε περίπτωση, το ανωτέρω κριτήριο επιλογής είναι, κατά το ανωτέρω μέρος του, δυσανάλογο και ποσοτικά μη συναφές σε σχέση με το αντικείμενο της προς ανάθεση σύμβασης προμήθειας και υπερβαίνει τις πραγματικές ανάγκες της αναθέτουσας Αρχής ως προς τη δυνατότητα εκτέλεσης της σύμβασης αυτής, αφού απαιτεί από τους διαγωνιζόμενους οικονομικούς φορείς χωρίς την επίκληση οποιουδήποτε επιτακτικού λόγου δημοσίου συμφέροντος την απόδειξη εμπειρίας στην εκτέλεση τουλάχιστον δύο (2) συμβάσεων όμοιων κατ’ είδος (φύση) και προϋπολογισμό με την προς ανάθεση σύμβαση, παρότι για να διαπιστωθεί η τεχνική και επαγγελματική επάρκειά (ικανότητά) τους να εκτελέσουν την προς ανάθεση σύμβαση και να ανταποκριθούν στις αντίστοιχες πραγματικές ανάγκες εκτέλεσης της σύμβασης αυτής θα αρκούσε η απαίτηση από αυτούς εμπειρίας στην εκτέλεση μίας και μόνο ως άνω απαιτούμενης σύμβασης με προϋπολογισμό τουλάχιστον ίσο με αυτόν της προς ανάθεση σύμβασης (1.360.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ). Επομένως, το ανωτέρω κριτήριο επιλογής τελεί, κατά το ανωτέρω μέρος του, σε δυσαναλογία με τον επιδιωκόμενο σκοπό του, που είναι η διαπίστωση της τεχνικής και επαγγελματικής επάρκειας των διαγωνιζομένων να εκτελέσουν την προς ανάθεση σύμβαση, δεδομένου και του ότι δεν αποδεικνύεται ότι ο σκοπός του αυτός δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί εξίσου αποτελεσματικά με λιγότερο περιοριστικό για την ανάπτυξη του ανταγωνισμού τρόπο. Κατά συνέπεια, συντρέχει, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3, παράβαση των γενικών αρχών του ανταγωνισμού και της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των σχετικώς δραστηριοποιούμενων οικονομικών φορέων (περιορισμό στην άσκηση θεμελιωδών ελευθεριών του δικαίου της ΕΕ). β)  Κατά το μέρος που το κριτήριο αυτό προβλέπει ότι οι απαιτούμενες από αυτό συμβάσεις, στην εκτέλεση των οποίων οι διαγωνιζόμενοι οικονομικοί φορείς απαιτείται να έχουν εμπειρία, πρέπει να έχουν αντισυμβαλλόμενους (αποδέκτες - παραλήπτες) αποκλειστικώς φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα (νπδδ, ΟΤΑ, ΔΕΥΑ και λοιπούς φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα), συναρτά χωρίς την επίκληση οποιουδήποτε σοβαρού λόγου δημοσίου συμφέροντος την παραδεκτή συμμετοχή στον διαγωνισμό με την απαίτηση εμπειρίας στην εκτέλεση προηγούμενων όμοιων με την προς ανάθεση συμβάσεων που έχουν συναφθεί μόνο με φορείς του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Έτσι, όμως, περιορίζει υπέρμετρα (αδικαιολόγητα), σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3, την άσκηση των θεμελιωδών ελευθεριών του δικαίου της ΕΕ, και ιδιαιτέρως των αρχών της ίσης μεταχείρισης και του ελεύθερου ανταγωνισμού μεταξύ των ενδιαφερόμενων για συμμετοχή στον διαγωνισμό σχετικώς δραστηριοποιούμενων οικονομικών φορέων. Σε κάθε δε περίπτωση το επίμαχο κριτήριο αποκλείει αδικαιολόγητα, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3, ειδικώς οικονομικούς φορείς προερχόμενους από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, δοθέντος ότι το ενωσιακό δίκαιο σκοπεί, μεταξύ άλλων, στην ενίσχυση της οικονομικής συνοχής και του ανταγωνισμού και στον συντονισμό, ως προς τη διάκριση μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, των διάφορων εθνικών νομικών συστημάτων, με συνέπεια να μην υιοθετεί ως προς την απόδειξη της εμπειρίας των προσφερόντων στο Μέρος II του Παραρτήματος XII του Προσαρτήματος A΄ του ν. 4412/2016 διακρίσεις μεταξύ αντισυμβαλλομένων δημόσιων ή ιδιωτικών παραληπτών - αποδεκτών των οικείων συμβάσεων που αποδεικνύουν τη σχετική εμπειρία αλλά να ορίζει ότι σε περίπτωση που για την απόδειξη της σχετικής τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας (εμπειρίας) απαιτείται από κριτήριο επιλογής κατάλογος όμοιων με την προς ανάθεση προμηθειών (συμβάσεων προμηθειών), που να έχουν πραγματοποιηθεί κατά την τελευταία τριετία ή και για περισσότερα έτη, όπως εν προκειμένω, οι σχετικές συμβάσεις (προμήθειες) μπορούν να έχουν αποδέκτη – παραλήπτη είτε δημόσιο (του δημοσίου τομέα) είτε ιδιωτικό (του ιδιωτικού τομέα) φορέα. 

Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/154/2021

Προμήθεια καυσίμων και λιπαντικών...Με δεδομένα αυτά και την εκδοθείσα πριν από τις 30.11.2020 (αρχική ημερομηνία υποβολής του φακέλου της ελεγχόμενης προμήθειας στο Ελεγκτικό Συνέδριο για έλεγχο) βεβαίωση του Δημάρχου .... ότι δεν έχουν ασκηθεί και δεν εκκρεμούν ενστάσεις, προσφυγές και ένδικα βοηθήματα κατά των πράξεων της ανωτέρω διαγωνιστικής διαδικασίας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: Μη νομίμως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3, ορίστηκε στην ανωτέρω διακήρυξη του διαγωνισμού ανάθεσης της ελεγχόμενης προμήθειας ως κριτήριο ποιοτικής επιλογής ως προς την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα των διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων ειδικώς για τις Ομάδες 1, 2 και 3, που αφορούν στην προμήθεια πετρελαίου κίνησης, αμόλυβδης βενζίνης και πετρελαίου θέρμανσης, αντίστοιχα, η εκτέλεση τουλάχιστον τριών (3) συμβάσεων προμήθειας των αντίστοιχων καυσίμων αποκλειστικώς σε φορείς του δημοσίου κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας (βλ. σκέψη 8), χωρίς να γίνεται επίκληση οποιουδήποτε λόγου δημοσίου συμφέροντος που να επιβάλει την απόκτηση της ανωτέρω εμπειρίας μόνο στο πλαίσιο σχετικών συμβάσεων με φορείς του δημοσίου και όχι και στο πλαίσιο σχετικών συμβάσεων με φορείς του ιδιωτικού τομέα, σε δυσαναλογία με τον επιδιωκόμενο σκοπό της εκτέλεσης των σχετικών συμβάσεων από τεχνικά και επαγγελματικά έμπειρους αναδόχους, δεδομένου ότι κάλλιστα αυτοί θα μπορούσαν να έχουν αποκτήσει τη σχετική εμπειρία συμβαλλόμενοι με φορείς του ιδιωτικού τομέα, κατά υπέρμετρο περιορισμό του ελεύθερου ανταγωνισμού και σε αντίθεση προς τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας του Δικαίου της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις. Και τούτο παρότι, αντιθέτως, ως κριτήριο ποιοτικής επιλογής των διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων για την Ομάδα 4, που αφορά στην προμήθεια λιπαντικών και αντιψυκτικών, τέθηκε η προμήθεια λιπαντικών σε οποιουσδήποτε παραλήπτες είτε του δημόσιου είτε του ιδιωτικού τομέα κατά την τελευταία διετία, αποδεικνυόμενη με την υποβολή ως δικαιολογητικών κατακύρωσης από τον ανάδοχο της Ομάδας 4 καταλόγου με τις κυριότερες παραδόσεις (πωλήσεις) λιπαντικών από αυτόν κατά την τελευταία διετία και με τους αντίστοιχους παραλήπτες (άρθρο 15.2 περ. 9 του Παραρτήματος Α΄ της διακήρυξης και περ. 1 και 4 των 15168/19.5.2020 διευκρινίσεων επί όρων της διακήρυξης, που δόθηκαν από την Προϊσταμένη του Τμήματος Προμηθειών και Διαχείρισης Υλικού του ως άνω Δήμου, σε απάντηση σχετικών ερωτημάτων της ...., και αναρτήθηκαν στον ελεύθερα προσβάσιμο χώρο της διαδικτυακής πύλης του ΕΣΗΔΗΣ για τον ως άνω διαγωνισμό, που ειδικά για την Ομάδα 4 έχει συστημικό αριθμό 90758).


ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/163/2022

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια ηλεκτρικών οχημάτων από την Δημοτική Επιχείρηση Συγκοινωνιών … (ΔΕΣ …), που είναι κοινωφελής επιχείρηση του Δήμου …(....)Σε κάθε δε περίπτωση το επίμαχο κριτήριο αντίκειται, κατά ανωτέρω μέρος του, και στο Μέρος II του Παραρτήματος XII του Προσαρτήματος A' του ν. 4412/2016, που ορίζει ότι, σε περίπτωση που για την απόδειξη της σχετικής τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας (εμπειρίας) ζητείται από κριτήριο επιλογής η υποβολή προηγούμενων όμοιων με την προς ανάθεση συμβάσεων προμηθειών που να έχουν εκτελεστεί (πραγματοποιηθεί) κατά την τελευταία τριετία, όπως εν προκειμένω, οι σχετικές προμήθειες μπορούν να έχουν αποδέκτες είτε δημόσιους είτε ιδιωτικούς φορείς. Άλλωστε, οι τεθέντες με το ανωτέρω κριτήριο επιλογής προαναφερόμενοι υπέρμετρα περιοριστικοί της συμμετοχής ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων στον ανωτέρω διαγωνισμό όροι είχαν ως συνέπεια τον εν τοις πράγμασι περιορισμό του σχετικού ανταγωνισμού, καθώς στον διαγωνισμό αυτό τελικώς υπέβαλε προσφορά μόνο η προαναφερόμενη ανάδοχος της ελεγχόμενης προμήθειας εταιρεία.Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Συγκοινωνιών … και της … Α.Ε. για την προμήθεια ηλεκτρικών οχημάτων.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1343/2022.


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/905/2022

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:τοποθέτησης, απομάκρυνσης και γενικότερης διαχείρισης κινητών συστημάτων υγιεινής στις λαϊκές αγορές της Περιφέρειας Αττικής για τρία (3) έτη(...)Συνεπώς, μη νομίμως επέλεξε η αναθέτουσα αρχή να εξαιρέσει το έτος 2021, που είναι το εγγύτερο στην ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης. Τούτο, ενδεχομένως να ανέτρεψε υποψηφίους οικονομικούς φορείς,που πληρούσαν τα ζητούμενα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας κατά το έτος 2021 -το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας- χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος. Σημειωτέα, εξάλλου, α) ότι η μη ύπαρξη δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων κατά το έτος 2021 δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο παράλειψης του τελευταίου πριν από τη διακήρυξη έτους, διότι η απαίτηση ορισμένου ύψους γενικού κύκλου εργασιών θα μπορούσε να αποδειχθεί με δήλωση των οικονομικών φορέων και β) στην αμέσως προηγούμενη διακήρυξη, έτους 2018, το αυτό κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας εκτεινόταν ορθώς στην τριετία 2015, 2016 και 2017.(...)Ωστόσο, παρόλη αυτή την ευρείας κλίμακας υποδιαίρεση της σύμβασης, το κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας παρέμεινε ίδιο με αυτό της προηγούμενης διαγωνιστικής διαδικασίας και δεν προσαρμόστηκε στις ως άνω ανάγκες της παρούσας σύμβασης, ήτοι στην εξυπηρέτηση της υποδιαίρεσης της σύμβασης σε 14 τμήματα. Τούτο είχε αποτέλεσμα να ζητείται για κάθε ένα από τα τμήματα 1, 2, 7, 8, 9 και 10 του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών τριετίας (2018, 2019 και 2020) ίσος ή μεγαλύτερος των 500.000 ευρώ.(...)Εν προκειμένω, δεν τεκμηριώνεται από τα στοιχεία του φακέλου της σύμβασης ο λόγος της ως άνω αυστηροποίησης των όρων συμμετοχής σε έκαστο των ως άνω τμημάτων, συνεπώς, η επίμαχη απαίτηση χρηματοοικονομικής επάρκειας παρίσταται δυσανάλογη σε σχέση με το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και παρεμποδίζει ουσιωδώς την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό και δη μικρότερων επιχειρήσεων, όπως, άλλωστε, ήταν εξ αρχής στόχος της αναθέτουσας αρχής.Κωλύεται η σύναψη του σχεδίου σύμβασης


ΕΣ/ΚΛΙΜ.ΣΤ/253/2022

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση της προμήθειας ηλεκτρικών οχημάτων του Δήμου Δυτικής … (Υποέργο 1), προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.269.450,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.(....)Και τούτο διότι η απαίτηση εμπειρίας στην προμήθεια οχημάτων τεσσάρων μόνο από τους οκτώ συνολικά απαιτούμενους κατά τρόπο ενιαίο (χωρίς υποδιαίρεση) τύπους δεν αιτιολογείται, ούτε συνιστά αντικειμενική ένδειξη ως προς την ικανότητα των υποψηφίων για την καλή εκτέλεση της σύμβασης στο σύνολό της, βαίνει δε πέραν του ευλόγως αναγκαίου για το σκοπό αυτό μέτρου. Περαιτέρω, σε συμβάσεις όπως η ελεγχόμενη η ικανότητα κατασκευής και προμήθειας οχημάτων συγκεκριμένου τύπου εξαρτάται  από τους κανόνες της αγοράς, δηλαδή την προσφορά και τη ζήτηση αυτών (...). Ως εκ τούτου, η απαίτηση εκτέλεσης κατά το παρελθόν προμηθειών οχημάτων συγκεκριμένου τύπου – και όχι οποιουδήποτε αντίστοιχου τύπου ή οποιουδήποτε τύπου που ανήκει στη γενικότερη κατηγορία, εν προκειμένω, ηλεκτροκίνητων οχημάτων -  δεν εξυπηρετεί το σκοπό της ομαλής και εύρυθμης εκτέλεσης του αντικειμένου της υπό έλεγχο σύμβασης, καθόσον είναι εξίσου πιθανό να διατίθεται η ζητούμενη εμπειρία - τεχνική καταλληλότητα και από  οικονομικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη αγορά ηλεκτρικών οχημάτων.Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο νομιμότητας σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια ηλεκτρικών οχημάτων του Δήμου Δυτικής …, σύμφωνα με το σκεπτικό.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1365/2022.


ΕΣ/ΤΜ.6/1359/2020

Λειτουργία κινητής μονάδας μηχανικής ανακύκλωσης και κομποστοποίησης..ζητείται η ανάκληση της 229/2020 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου​..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις 2 και 3 της παρούσας, οι προβαλλόμενοι με την αίτηση ανάκλησης και την υπέρ αυτής παρέμβαση, υπό στοιχ. Α και Β, λόγοι παρίστανται βάσιμοι, καθώς:Ενόψει του εξειδικευμένου χαρακτήρα της προς ανάθεση υπηρεσίας, με αντικείμενο τη λειτουργία και συντήρηση της Μονάδας Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΜΟΜΑΚ) του Νομού ... και τη διάθεση του υπολείμματος στο ΧΥΤΥ, για 2 έτη (ή 3, σε περίπτωση ενεργοποίησης του δικαιώματος προαίρεσης), η οποία περιλαμβάνει την επεξεργασία 110.000 τόνων (ή 165.000 τόνων, σε περίπτωση ενεργοποίησης του δικαιώματος προαίρεσης) οικιακών απορριμμάτων του Νομού αυτού, και με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας και του φυσικού περιβάλλοντος, όπως το αντικείμενο αυτό εξειδικεύεται στην τεχνική περιγραφή (βλ. άρθρα 5-7 αυτής), η στελέχωση της ομάδας έργου, η οποία ορίστηκε στη διακήρυξη ως κριτήριο για τον έλεγχο της τεχνικής και επαγγελματικής καταλληλότητας των υποψηφίων (άρθρο 2.2.6 περ. γ της διακήρυξης), παρίσταται, υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες και τη φύση της συγκεκριμένης σύμβασης, οι τεχνικές απαιτήσεις της οποίας είναι υψηλές, ανεξαρτήτως της λειτουργίας της μονάδας και της εκτέλεσης των προηγούμενων προαναφερόμενων συμβάσεων, κριτήριο πρόσφορο και για την αξιολόγηση της προσφοράς της εν λόγω υπηρεσίας. Συνεπώς, νομίμως τέθηκε και ως κριτήριο ανάθεσης (άρθρο 2.3.1 της διακήρυξης), καθώς η στελέχωση της ομάδας έργου (με μηχανικούς ΠΕ και ΤΕ με την απαιτούμενη εμπειρία) συνάπτεται άρρηκτα με τον τρόπο παροχής της συγκεκριμένης προς ανάθεση υπηρεσίας, αποτελώντας προϋπόθεση για την ποιοτική εκτέλεσή της, και, ως εκ τούτου, είναι πρόσφορο κριτήριο για τον εντοπισμό της πλέον συμφέρουσας προσφοράς, το οποίο αποδεκτώς συνεκτιμάται για τον εντοπισμό και τη βαθμολόγηση αυτής (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 558/2014). (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση να γίνουν δεκτές, παρέλκουσας της  εξέτασης των λόγων περί συγγνωστής πλάνης και δημοσίου συμφέροντος, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 229/2020 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να επιτραπεί να υπογραφεί το σχέδιο σύμβασης μεταξύ του αιτούντος Δήμου ... και της παρεμβαίνουσας ένωσης εταιρειών  «...», με αντικείμενο την εκτέλεση της υπηρεσίας «Λειτουργία κινητής μονάδας μηχανικής ανακύκλωσης και κομποστοποίησης Νομού ... 2018-2020». Αντίγραφο, τέλος, του σχεδίου φυλάσσεται στη Γραμματεία του Τμήματος.


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/229/2020

Λειτουργία κινητής μονάδας μηχανικής ανακύκλωσης και κομποστοποίησης...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:Α) Το κριτήριο της στελέχωσης της ομάδας έργου (άρθρο 2.2.6. περ.γ) μη νομίμως ορίστηκε, κατά σύγχυση, και ως κριτήριο ανάθεσης, κατά την έννοια του άρθρου 86 του ν. 4412/2016. Τούτο δε διότι δεν αιτιολογείται, ειδικώς στην συγκεκριμένη περίπτωση, η επίδραση που θα επιφέρει στο επίπεδο εκτέλεσης της σύμβασης η διάθεση, εκ μέρους της διαγωνιζόμενης εταιρείας, ομάδας έργου με συγκεκριμένα προσόντα. Όπως έγινε δεκτό και ανωτέρω (σκ. 3), η αναθέτουσα αρχή έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί ως κριτήριο ανάθεσης την οργάνωση, τα προσόντα και την πείρα του προσωπικού στο οποίο ανατίθεται η υπηρεσία, καθώς αυτό μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα της εκτέλεσης της σύμβασης και, κατ’ επέκταση, την οικονομική αξία της προσφοράς, πλην όμως τούτο επιτρέπεται στις περιπτώσεις όπου η επαγγελματική πείρα και η κατάρτιση των προσώπων που έχουν αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης συνδέεται ουσιωδώς με το αποτέλεσμα, όπως για παράδειγμα στις συμβάσεις για υπηρεσίες διανοητικής φύσεως (βλ. και 94η αιτιολογική σκέψη οδηγίας 2014/24/ΕΕ) και για τον λόγο αυτό επηρεάζει και την οικονομική προσφορά των διαγωνιζόμενων. Στην προκειμένη δε περίπτωση, ενώ τίθεται ως προαπαιτούμενο της τεχνικής και επαγγελματικής καταλληλότητας η στελέχωση ομάδας έργου με συγκεκριμένα προσόντα (άρθρο 2.2.6 περ.γ) και αναφέρεται ότι το εν λόγω οργανόγραμμα με την στελέχωση της ομάδας πρέπει να περιλαμβάνεται στην τεχνική προσφορά επί ποινή αποκλεισμού (άρθρο 2.4.3.2.), εντούτοις προβλέπεται αυτή (η στελέχωση) και ως κριτήριο ανάθεσης με συντελεστή βαρύτητας 15%, χωρίς τούτο να αιτιολογείται ειδικώς από τη διακήρυξη και χωρίς να συνδέεται με την φύση των ανατεθεισών υπηρεσιών. Σε αυτό συνηγορεί και το γεγονός ότι πρόκειται για την λειτουργία μιας υφιστάμενης μονάδας μηχανικής ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, η οποία λειτουργεί ήδη, τουλάχιστον από το 2016 (βλ. σχετ. την από Δ/552/28.6.2016 όμοια κατά περιεχόμενο σύμβαση με την ελεγχόμενη, καθώς και τις διαδοχικώς συναφθείσες κατόπιν αυτής) και όχι σύμβαση σχετική με την αναβάθμιση, βελτίωση ή επέκταση της εν λόγω μονάδας που ενδεχομένως να δικαιολογούσε την πρόβλεψη του εν λόγω κριτηρίου, σχετικά με την επαγγελματική αξία των προσώπων που αναλαμβάνουν την εκτέλεση αυτής, και ως κριτήριο ανάθεσης.Β) Το κριτήριο ανάθεσης «πληρότητα και αρτιότητα τεχνικού φακέλου προσφοράς» (άρθρο 2.3.1) είναι γενικό και αόριστο, διότι σε κανένα σημείο της διακήρυξης δεν προσδιορίζεται σαφώς ούτε συνάγεται εμμέσως σε τι αφορά το εν λόγω κριτήριο. Ακόμα δε και αν ήθελε υποτεθεί πως με αυτό σκοπείται η βαθμολόγηση του περιεχομένου της τεχνικής προσφοράς και όχι η πληρότητα και αρτιότητα των προσκομισθέντων δικαιολογητικών αυτής, τα οποία εξάλλου τίθενται επί ποινή αποκλεισμού κατά την εξέταση της συμβατότητας της τεχνικής προσφοράς με τις τεχνικές προδιαγραφές που ορίζονται στη διακήρυξη, εντούτοις είναι άδηλο τι ακριβώς θα λάβει υπόψιν της η αναθέτουσα αρχή κατά την  βαθμολόγηση. Εξάλλου, στην διακήρυξη δεν γίνεται καμία αναφορά ως προς τον τρόπο βαθμολόγησης των κριτηρίων ανάθεσης ούτε προφανώς και του εν λόγω κριτηρίου, αρκείται δε αυτή στην απλή παράθεση του γράμματος της νομοθετικής διάταξης που ορίζει ότι η βαθμολογία κυμαίνεται από 100 βαθμούς στην περίπτωση που ικανοποιούνται ακριβώς όλοι οι όροι των τεχνικών προδιαγραφών, αυξάνεται δε μέχρι τους 120 βαθμούς όταν υπερκαλύπτονται οι απαιτήσεις του εν λόγω κριτηρίου. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα να καταλείπεται υπέρμετρη ευχέρεια στην αναθέτουσα αρχή ως προς την βαθμολόγηση των κριτηρίων, παραβιάζοντας με τον τρόπο αυτό την αρχή της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και την εντεύθεν απορρέουσα υποχρέωση διαφάνειας, σύμφωνα με την οποία επιβάλλεται όπως όλα τα στοιχεία που λαμβάνει υπόψη η αναθέτουσα αρχή για τον εντοπισμό της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς και ο τρόπος βαθμολόγησης αυτών καθίστανται γνωστά στους εν δυνάμει προσφέροντες, κατά τον χρόνο προετοιμασίας των προσφορών τους. Στην προκειμένη περίπτωση, τούτο καθίσταται επιτακτικότερο και για τον πρόσθετο λόγο ότι το σύνολο των λοιπών κριτηρίων προς βαθμολόγηση, ήτοι το «Σχέδιο επεξεργασίας και υγειονομικής ταφής», το «Οργανόγραμμα και στελέχωση της Ομάδας έργου», η «Πληρότητα σχεδίου περιβαλλοντικής παρακολούθησης» και το «Πρόγραμμα διάθεσης CLO» εμπεριέχονται ήδη, ως επιμέρους αξιολογούμενα στοιχεία, στο ως άνω κριτήριο, ήτοι αποτελούν αντικείμενο και περιεχόμενο του τεχνικού φακέλου προσφοράς (βλ. σχετ. άρθρο 2.4.3.2. διακήρυξης). Τα ίδια δε κριτήρια, το  περιεχόμενο των οποίων προσδιορίζεται ειδικώς στην διακήρυξη, αξιολογούνται και αυτοτελώς, με αποτέλεσμα να τίθεται ζήτημα ανεπίτρεπτης διπλής βαθμολόγησής τους. Γ) Τέλος, όπως έγινε δεκτό και ανωτέρω (σκ. 4), κατά παράβαση της αρχής της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων δεν ορίζεται στην διακήρυξη ο τρόπος βαθμολόγησης των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής που έχει θέσει η αναθέτουσα αρχή, προκειμένου να αναδειχθεί ο ανάδοχος βάσει του επιλεγέντος από την διακήρυξη κριτηρίου της βέλτιστης σχέσης ποιότητας- τιμής. Ειδικότερα, δεν εξειδικεύεται επαρκώς τι θα λάβει υπόψιν της η αναθέτουσα αρχή κατά την βαθμολόγηση του εκάστοτε κριτηρίου, ώστε ο κάθε συμμετέχων στον διαγωνισμό να διαμορφώσει την προσφορά του, με γνωστά εκ των προτέρων κριτήρια, ώστε να λάβει τον μέγιστο δυνατό βαθμό. Εξάλλου, η εν λόγω παράλειψη, συνδυαζόμενη με την ασάφεια και τη γενικότητα των επίμαχων κριτηρίων, πέραν του ότι καταλείπει στις αναθέτουσες αρχές υπέρμετρη ευχέρεια ως προς τον τρόπο βαθμολόγησης των υποψηφίων, δεν επιτρέπει και τον εκ των υστέρων έλεγχο της νομιμότητας των επίμαχων αποφάσεων μέσω του ελέγχου της αιτιολογίας αυτών.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1359/2020


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1181/2022

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Ζητείται η ανάκληση της 124/2022 Πράξης του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της προσφεύγουσας εταιρείας με την επωνυμία «… Ανώνυμη Εταιρεία» (… AE) και της αναδόχου εταιρείας "..." για την ανάθεση της προμήθειας με τίτλο "Προμήθεια και Εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου διαρροών (τηλεέλεγχος-τηλεχειρισμός) στα υφιστάμενα δίκτυα μεταφοράς και διανομής νερού του Δήμου …", προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.952.300,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.).(....)Εκ του λόγου δε τούτου, η ως άνω πλημμέλεια δεν δύναται να θεραπευτεί μόνο με τη μεταγενέστερη συμπλήρωση από τον ανάδοχο της ελεγχόμενης σύμβασης, και για το παραλειφθέν έτος 2020, των αποδεικτικών μέσων για το επίμαχο κριτήριο επιλογής, απορριπτόμενου ως αλυσιτελώς προβαλλόμενου του σχετικού τελευταίου λόγου ανάκλησης.Δεν ανακαλεί την 124/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΣ/ΚΛ.Ε/44/2021 ΚΑΙ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/782/2019.


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/45/2021

Ανάθεση υπηρεσιών καθαριότητας...Με δεδομένα όσα προεκτέθηκαν και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής:Α) Ο όρος της διακήρυξης (2.2.6), σύμφωνα με τον οποίο οι οικονομικοί φορείς απαιτείται σωρευτικά να έχουν εκτελέσει τουλάχιστον μια (1) παρόμοια σύμβαση ανά έτος κατά την τελευταία τριετία (2017, 2018, 2019) και επιπλέον να διαθέτουν τουλάχιστον τρεις (3) παρόμοιες συμβάσεις σε ισχύ, περιόρισε ουσιωδώς τον κύκλο των δυνητικών προσφερόντων στον διαγωνισμό, χωρίς ο περιορισμός αυτός να σχετίζεται με το αντικείμενο της σύμβασης και να δικαιολογείται από οποιοδήποτε επιτακτικό λόγο δημοσίου συμφέροντος, εφόσον κατά τα λοιπά οι προσφέροντες ανταποκρίνονται στα στοιχεία της ίδιας απαίτησης (πρβλ. Ελ.Σ. Έβδομο Τμ. 2649/2020). Ούτε άλλωστε προκύπτει ότι ο σκοπός, για τον οποίο τέθηκε ο εν λόγω περιορισμός, δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί με άλλα λιγότερο περιοριστικά μέτρα, όπως, όλως ενδεικτικώς, με την πρόβλεψη περί παράλληλης εκτέλεσης πλειόνων συμβάσεων οποτεδήποτε μέσα στην τελευταία τριετία. Πρόκειται, συνεπώς, για έναν μη εύλογο και δυσανάλογα περιοριστικό όρο, όπως άλλωστε μαρτυρείται από τη συμμετοχή στον διαγωνισμό μόλις τριών οικονομικών φορέων, οι δύο εκ των οποίων μάλιστα αποκλείσθηκαν προτού καν διαπιστωθεί εάν πληρούν τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής. Ειδικώς δε ως προς τον ειδικότερο όρο οι οικονομικοί φορείς να διαθέτουν τουλάχιστον τρεις παρόμοιες συμβάσεις σε ισχύ, ο τελευταίος είναι παράνομος και για τον πρόσθετο λόγο ότι συμπεριλήφθηκε στη διακήρυξη χωρίς να έχει προηγουμένως εγκριθεί από το Δ.Σ. της αναθέτουσας αρχής, καθόσον δεν περιλαμβανόταν στις τεχνικές προδιαγραφές για την ανάθεση της υπηρεσίας που εγκρίθηκαν κατά την από 24.7.2020 24η συνεδρίαση αυτού...Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος, με το 4/4.1.2021 έγγραφο της Διευθύντριας της Οικονομικής Υπηρεσίας του Κ.Κ.Π.-Π.Κ.Μ., σχεδίου σύμβασης με αντικείμενο την ανάθεση υπηρεσιών καθαριότητας των χώρων των παραρτημάτων του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας ....

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/603/2021


ΕΑΑΔΗΣΥ/1397/2022

Επειδή, εν συνεχεία, κατά το στάδιο των δικαιολογητικών κατακύρωσης, ο προσφεύγων προσκόμισε, μεταξύ άλλων, αντίγραφο της από 13.12.2021 σύμβασης με το Δήμο …, από την οποία όμως δεν προκύπτει με σαφήνεια αν πληροί το κριτήριο του όρου 2.2.6 της διακήρυξης διότι δεν αναφέρονται οι παραδόσεις στις οποίες προέβη μέχρι το τέλος του έτους 2021. Ως εκ τούτου, νομίμως κλήθηκε την 1.06.2022 από την αναθέτουσα αρχή σε παροχή διευκρινίσεων ως προς τις ποσότητες που έχει παραδώσει μέχρι και 31.12.2021 αναφορικά με τη συγκεκριμένη σύμβαση. Ο δε προσφεύγων την 11.06.2022 προσκόμισε κατάλογο παραδόσεων στον οποίο δήλωσε ότι δυνάμει της από 13.12.2021 σύμβασης με το Δήμο … εκτέλεσε παραδόσεις ύψους 4.135,90€ και άρα προδήλως δεν πληροί το κριτήριο του όρου 2.2.6 της διακήρυξης και επιπροσθέτως κατέθεσε πέντε νέες συμβάσεις, έτερες από τις ήδη δηλωθείσες στο ΕΕΕΣ. Ωστόσο, οι εν λόγω συμβάσεις δεν μπορούν νομίμως να ληφθούν υπόψιν, ως βασίμως αναφέρει η αναθέτουσα αρχή, διότι δεν έχουν δηλωθεί στο ΕΕΕΣ του προσφεύγοντος, ο οποίος προέβη δια των πρόσθετων δικαιολογητικών κατακύρωσης που προσκόμισε στις 11.06.2022 σε ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων τροποποίηση της προσφοράς του. Δοθέντος δε ότι, ως έχει ήδη εκτεθεί υπό σκέψη 35, η προσφορά του προσφεύγοντος δεν παρουσιάζε ασάφεια ούτε η αναθέτουσα αρχή όφειλε να τον καλέσει σε παροχή διευκρινίσεων, αβασίμως ο προσφεύγων προβάλλει ότι η αναθέτουσα αρχή δια της εσφαλμένης εφαρμογής του νόμου λόγω μη κλήσης του σε διευκρινίσεις κατά το στάδιο της προαπόδειξης οδηγήθηκε έπειτα σε απόρριψη της προσφοράς του και κατάπτωση της εγγυητικής του επιστολής συμμετοχής. Επομένως, η αναθέτουσα αρχή ορθώς και κατα δεσμία αρμοδιότητα με την προσβαλλόμενη απόφαση απέρριψε την προσφορά του προσφεύγοντος και αποφάσισε την κατάπτωση της εγγυητικής του επιστολής συμμετχοής διότι δεν πληροί το κριτήριο τεχνικής ικανότητας ως τούτο αποδείχτηκε εκ των υποβληθέντων δικαιολογητικών κατακύρωσης τα οποία δύναται, κατά τα προεκτεθέντα, να ληφθούν νομίμως υπόψιν, και οι σχετικοί λόγοι της προσφυγής θα πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι. 


ΕΣ/ΜΕΙΖΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1403/2022

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Ζητείται η αναθεώρηση της 949/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση, απορριπτομένων όσων περί του αντιθέτου προβάλλονται με την κρινόμενη προσφυγή, ότι η θέσπιση των επίμαχων όρων της διακήρυξης, με τους οποίους περιορίστηκε ο κύκλος των υποψήφιων οικονομικών φορέων μόνο σε εκείνους που πληρούσαν τα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας και τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας κατά τα έτη 2016, 2017 και 2018, αποκλείοντας όσους πληρούσαν τα εν λόγω κριτήρια κατά το έτος 2019, το οποίο ήταν και το εγγύτερο έτος του χρόνου διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας, χωρίς μάλιστα να συντρέχει προς τούτο βάσιμος δικαιολογητικός λόγος, συνιστά ευθεία παράβαση των διατάξεων του Παραρτήματος XII του Προσαρτήματος Α΄ του Βιβλίου Ι του ν. 4412/2016 (με τις οποίες ορίζονται ως περίοδος αναφοράς, για την απόδειξη της πλήρωσης του απαιτούμενου ελάχιστου κύκλου εργασιών και της απαιτούμενης εμπειρίας από παρόμοιες παραδόσεις αγαθών, οι «τελευταίες» οικονομικές χρήσεις και η «τελευταία» τριετία, αντίστοιχα), έπληξε την αντικειμενική ακεραιότητα της συγκεκριμένης διαγωνιστικής διαδικασίας και συνεπώς συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια. Εκ του λόγου δε τούτου, η ως άνω πλημμέλεια δεν δύναται να θεραπευτεί με τη μεταγενέστερη συμπλήρωση από τους αναδόχους των ελεγχόμενων συμβάσεων, και για το παραλειφθέν έτος 2019,  των αποδεικτικών μέσων για τα επίμαχα κριτήρια επιλογής, καθότι αφορά μόνον τους ήδη συμμετέχοντες στο διαγωνισμό και σε καμιά περίπτωση δεν καλύπτει όσους δυνητικά υποψηφίους μπορούσαν να συμμετάσχουν στο συγκεκριμένο διαγωνισμό. απορριπτόμενου ως αλυσιτελώς προβαλλόμενου του σχετικού λόγου αναθεώρησης. Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης.