Δεν είναι νόμιμη η αναγνώριση και εκκαθάριση δαπάνης που αφορά στην καταβολή του αντιτίμου των εισιτηρίων που κατέβαλε μετακινούμενος εκτός έδρας υπάλληλος όταν στα δικαιολογητικά που συνοδεύουν το σχετικό χρηματικό ένταλμα δεν επισυνάπτονται και τα αντίστοιχα εισιτήρια (αποκόμματα αυτών) που χρησιμοποιήθηκαν για την εν λόγω μετακίνηση (βλ. 266/2006, πρβλ. 74/2009 πράξεις του Τμήματος τούτου).

Δαπάνες μετακίνησης:..Ήδη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα εντέλλεται η καταβολή στον ... του ποσού των 559 ευρώ που αντιστοιχεί στην αξία των ακυρωθέντων αεροπορικών εισιτηρίων . Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, μη νόμιμα εντέλλεται η καταβολή των επίμαχων δαπανών, αφ΄ενός διότι, σύμφωνα με το άρθρο 17 παρ. 1 του ν. 2685/1999 οι δαπάνες μετακίνησης καταβάλλονται στους ίδιους τους μετακινούμενους κατόπιν υποβολής των σχετικών παραστατικών της μετακίνησής τους και όχι στο Πρακτορείο που εξέδωσε τα εισιτήρια, αφ΄ετέρου διότι το τελευταίο έχει ήδη εξοφληθεί (όπως προκύπτει από τις προαναφερόμενες αποδείξεις παροχής υπηρεσιών) και επομένως η αξίωση του φερομένου ως δικαιούχου έχει αποσβεσθεί, με την καταβολή του επίμαχου ποσού με συνέπεια η έκδοση χρηματικών ενταλμάτων, για την ίδια απαίτηση, να μην είναι νόμιμη. Ανεξαρτήτως, επομένως, του βάσιμου ή μη του αναφερομένου στη διαδικασία της μετακίνησης λόγου διαφωνίας, η εξέταση του οποίου παρέλκει, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν για τους προαναφερόμενους λόγους ενώ περαιτέρω πρέπει να απορριφθεί ως αναπόδεικτος ο ισχυρισμός του Δήμου περί συγγνωστής πλάνης κατά την έκδοσή τους.

Κατά την έννοια των ερμηνευόμενων διατάξεων(2685/1999,άρθρο 3) , προς αποφυγήν καταχρηστικής εφαρμογής τους που θα οδηγούσε τόσο σε αδικαιολόγητη απουσία του υπαλλήλου από την υπηρεσία όσο και σε αδικαιολόγητη επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού με μη αναγκαίες δαπάνες μετακίνησης, ο εγκριθείς αριθμός των ημερών εκτός έδρας πρέπει να είναι μόνο ο αναγκαίος για την εκτέλεση της υπηρεσίας, για την οποία μετακινείται ο υπάλληλος, όπως το αναγκαίο των ημερών εκτός έδρας οριοθετείται, κατά βάση, από την φύση της υπηρεσίας που πρέπει να εκτελέσει ο μετακινούμενος υπάλληλος και την απόσταση που πρέπει να διανύσει. Επομένως, ο μετακινούμενος εκτός έδρας δημόσιος υπάλληλος δικαιούται δαπάνης διανυκτέρευσης και πλήρους ημερήσιας αποζημίωσης, μόνο στην περίπτωση που η διαμονή του κατά τη διάρκεια της νύκτας στον τόπο της εκτός έδρας μετακίνησής του, ο οποίος, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να απέχει από την έδρα της υπηρεσίας του περισσότερα από ογδόντα (80) χιλιόμετρα εφόσον κινήθηκε με συγκοινωνιακό μέσο, επιβάλλεται για την εκπλήρωση της συγκεκριμένης υπηρεσιακής ανάγκης, για την οποία πραγματοποιήθηκε η μετακίνησή του.

Οδοιπορικά έξοδα:..Με τα δεδομένα αυτά και μόνο και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, ο προηγούμενος επιτόπιος έλεγχος, αν και δεν προβλέπεται ρητά από διάταξη νόμου, ανάγεται στη λειτουργική δραστηριότητα του … και συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των επιδιωκόμενων από αυτόν σκοπών, που συνίστανται, μεταξύ άλλων, στην ψυχαγωγία των εργαζομένων. Και τούτο διότι ο έλεγχος αυτός είναι επίκαιρος, συντείνει στην καλύτερη προετοιμασία και τελικά την επιτυχή πραγματοποίηση του εκδρομικού προγράμματος του …, μέσω του σχηματισμού ιδίας αντίληψης των αρμοδίων οργάνων του για τη σύγχρονη κατάσταση των καταλυμμάτων, την καταλληλότητα αυτών για τους σκοπούς του … και την ποιότητα των παρεχόμενων από αυτά υπηρεσιών. Εξάλλου, ο έλεγχος αυτός δεν καθίσταται ανώφελος λόγω του ελέγχου που πραγματοποιούν οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού στα τουριστικά καταλύματα, όπως αβάσιμα υποστηρίζεται με την προαναφερόμενη έκθεση διαφωνίας, καθόσον ο τελευταίος διενεργείται σε άλλο νομοθετικό πλαίσιο και εξυπηρετεί άλλες ανάγκες. Επομένως, η ελεγχόμενη δαπάνη θεωρείται νόμιμη ως λειτουργική (πρβλ. πράξη Ι Τμ. 217/2008). Περαιτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη, τα επιμέρους στοιχεία της οποίας (κόστος μετακίνησης και διανυκτέρευσης, ύψος εκτός έδρας αποζημίωσης) καθορίζονται από τις διατάξεις του ν. 2685/1999, δεν ξεπερνά το επιβαλλόμενο από τις περιστάσεις μέτρο, ενόψει και του επιδιωκόμενου με αυτήν σκοπού, και επομένως, δε συνιστά υπέρμετρη επιβάρυνση για τον …. Οι δε εναλλακτικές, του προηγούμενου επιτόπιου ελέγχου, λύσεις που προτείνονται από τον αναπληρωτή Επίτροπο (συλλογή πληροφοριών από το Διαδίκτυο, τουριστικούς πράκτορες και άλλα Περιφερειακά Γραφεία που έχουν πραγματοποιήσει εκδρομικά προγράμματα στην …), μπορούν πάντοτε να χρησιμοποιηθούν συμπληρωματικά αλλά δεν δύναται να θεωρηθούν ότι ως λιγότερο δαπανηρά μέτρα καταδεικνύουν το αδικαιολόγητο της επιβάρυνσης του προϋπολογισμού του … με την ελεγχόμενη δαπάνη, καθόσον δεν είναι σίγουρο ότι εξασφαλίζουν ισοδύναμα αποτελέσματα με τον προηγούμενο επιτόπιο έλεγχο, η αξία του οποίου δεν πρέπει να υποτιμάται. Κατ’ ακολουθίαν αυτών, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και, επομένως, το χρηματικό αυτό ένταλμα θα έπρεπε να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2011, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Δαπάνες μετακινήσεων.(...)  Με το περιεχόμενο αυτό, η συναφθείσα σύμβαση μεταξύ του….. και του ταξιδιωτικού πρακτορείου «……αποτελεί συμφωνία-πλαίσιο, με την οποία καθορίζονται οι όροι που θα διέπουν την παροχή των υπηρεσιών του ταξιδιωτικού πρακτορείου ενόψει της μετακινήσεως ενός εκάστου υπαλλήλου του Οργανισμού κατά τη διάρκεια της χρονικής περιόδου που αναφέρεται στη συμφωνία (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μειζ.-Επταμ.Συνθ. 35/2013, VI Tμ. 3462, 3199, 2841/2012, Ζ΄ Κλιμ. 410/2012, ΣτΕ 250/2013, 1904/2012). Η σύναψη μίας τέτοιας συμφωνίας-πλαισίου, εφόσον αποβλέπει στην επίτευξη των βέλτιστων τιμών αεροπορικών εισιτηρίων και ξενοδοχείων, έχει δε προηγηθεί η διενέργεια διαγωνισμού για τη διασφάλιση των αρχών της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού, δεν αντίκειται, κατ’ αρχήν, στο νόμο. Τούτο δε διότι ο κατά τα ανωτέρω σκοπός που επιδιώκεται με τη σύναψή της είναι σύμφωνος προς τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχειρίσεως και της οικονομικότητας, οι οποίες έχουν ήδη αποτυπωθεί και νομοθετικώς [βλ. άρθρο 1 του Κώδικα Δημοσίου Λογιστικού, ν. 2362/1995 (ΦΕΚ Α΄ 247), όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 1 του ν. 3871/2010 (ΦΕΚ Α΄ 141) και ήδη άρθρο 33 του ν. 4270/2014 (ΦΕΚ Α΄ 143)] ως μερικότερες εκδηλώσεις του δημοσίου συμφέροντος που διέπει την δράση και λειτουργία των υπηρεσιών του Δημοσίου, των ν.π.δ.δ. και των Ο.Τ.Α., και οι οποίες επιβάλλουν την εκπλήρωση των εκ του νόμου ανατιθέμενων αρμοδιοτήτων των φορέων αυτών με την κατά το δυνατόν ηπιότερη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. IV Tμ.  71, 31, 23/2012, 197, 128, 125/2011, 99/2010, Ι Τμ. 45/2011, 55/2008, VI Τμ. 3207, 929/2013, 3492, 800/2012, 2754/2011, Ζ΄ Κλιμ.  65/2014, 165/2013, 199/2012). Εντούτοις, η σύναψη μίας τέτοιας συμφωνίας, η οποία υλοποιείται με πλείονες συμβάσεις που συνάπτονται ενόψει της μετακινήσεως ενός εκάστου υπαλλήλου, είναι επιτρεπτή, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά ανωτέρω (βλ. σκ. ΙΙ), μόνο υπό το πρίσμα του ρυθμιστικού πλαισίου του ν. 2685/1999. Ως εκ τούτου, στις επιμέρους άτυπες συμβάσεις που συνάπτονται υπό τους όρους της συμφωνίας-πλαισίου, ενόψει της μετακινήσεως ενός εκάστου υπαλλήλου, αντισυμβαλλόμενος του ταξιδιωτικού πρακτορείου δύναται να είναι μόνον ο μετακινούμενος υπάλληλος, ο οποίος βαρύνεται με την καταβολή των δαπανών που απαιτούνται για τη μετακίνησή του, εν συνεχεία δε, δικαιούται να αξιώσει την καταβολή των δαπανών αυτών από τον Οργανισμό βάσει των διατάξεων του ν. 2685/1999. Στην περίπτωση, συνεπώς, αυτή, το χρηματικό ένταλμα που εκδίδεται για την απόδοση των δαπανών στις οποίες υποβλήθηκε ο υπάλληλος, εκδίδεται υποχρεωτικώς στο όνομά του, ενώ, όπως γίνεται παγίως δεκτό, δεν είναι δυνατή η έκδοση χρηματικού εντάλματος πληρωμής επ’ ονόματι του μεσολαβήσαντος ταξιδιωτικού πρακτορείου (Ε.Σ. Πρ. Ι Τμ.  190, 51/2012, 47/2008, Κλιμ.Προλ.Ελ.Δαπ. στο Ι Τμ.  204, 155, 42, 13/2014, 4/2013, 35, 31, 26/2012). Επομένως, δεν είναι δυνατή η σύναψη συμφωνίας μεταξύ του Οργανισμού και του πρακτορείου ταξιδίων στο οποίο ανατίθεται η έκδοση αεροπορικών εισιτηρίων και η διενέργεια κρατήσεων δωματίων σε ξενοδοχεία, σύμφωνα με την οποία οι δαπάνες μετακινήσεως των υπαλλήλων και των συνεργατών του Οργανισμού στο εσωτερικό ή το εξωτερικό θα καταβάλλονται από τον Οργανισμό απευθείας στο ταξιδιωτικό πρακτορείο με χρηματικά εντάλματα πληρωμής που θα εκδίδονται από τον Οργανισμό επ’ ονόματι του πρακτορείου ταξιδίων.

ΔΑΠΑΝΕΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ:Mε δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη δεδομένου ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον πρώτο λόγο διαφωνίας, από τις οικείες διατάξεις (βλ σκέψη ΙΙ της παρούσας), δεν προβλέπεται η δυνατότητα αναδρομικής έγκρισης των εξόδων μετακίνησης εκτός έδρας για κατεπείγουσες περιπτώσεις των μετακινήσεων Προέδρων Δημοτικών Συμβουλίων, όπως είναι ο φερόμενος ως δικαιούχος του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, καθόσον στο ρυθμιστικό πεδίο εφαρμογής της σχετικής διάταξης εμπίπτουν μόνο όσοι φέρουν την ιδιότητα του Δημάρχου και του Αντιδημάρχου. Με αυτό το δεδομένο παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση του δεύτερου λόγου διαφωνίας περί ελλείπουσας αιτιολογίας της εκδοθείσας αναδρομικής έγκρισης της επίμαχης μετακίνησης ως προς την αναγκαιότητα αυτής. Ωστόσο, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, ακόμη και όταν ο μετακινούμενος δεν πρόκειται να μεταβεί διαδοχικά σε περισσότερες από μία περιοχές, όπως προβλέπει ο νόμος, επιβάλλεται η μετακίνηση εκτός έδρας και εκτός των ορίων του νομού να γίνει με ιδιωτικής χρήσης μεταφορικό μέσο, όταν συντρέχουν ιδιαίτερες-εξαιρετικές συνθήκες, όπως εν προκειμένω που δεν υπήρχε άλλος συγκοινωνιακός τρόπος απ΄ευθείας σύνδεσης της ... με το Αεροδρόμιο Μακεδονία, παρά μόνο με την χρήση Ι.Χ. αυτοκινήτου (βλ. το 28016/22.7.2016 έγγραφο επανυποβολής του Αυτοτελούς Τμήματος Υποστήριξης του Δήμου), άλλως η μη χρήση του εν λόγω μέσου θα αντέβαινε στις αρχές της οικονομικότητας, της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της εύρυθμης λειτουργίας της οικείας υπηρεσίας, δεδομένου ότι ο ίδιος ο νόμος επιτρέπει τη χρήση επιβατικού αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης (ταξί), σε περίπτωση έλλειψης συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης, η οποία, κατά την κοινή πείρα έχει αυξημένο κόστος σε σχέση με την χρήση ιδιόκτητου μεταφορικού μέσου. Συνεπώς, ο τρίτος λόγος διαφωνίας είναι απορριπτέος. Περαιτέρω, ομοίως, απορριπτέοι τυγχάνουν ο τέταρτος και πέμπτος λόγος διαφωνίας δεδομένου ότι, κατά τα προεκτεθέντα, με το ως άνω έγγραφο επανυποβολής προσκομίστηκαν η από 15.12.2015 βεβαίωση περί της χιλιομετρικής απόστασης της επίμαχης μετακίνησης και η από 12.112015 υπεύθυνη δήλωση βάσει της Υ.Α. 2/54866/0022/20.7.1999 (ΦΕΚ Β΄ 1583/1999) του φερόμενου ως δικαιούχου του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος. Τέλος, και ο πέμπτος λόγος διαφωνίας περί μη νόμιμης εκκαθάρισης εισιτηρίου μετρό είναι απορριπτέος δεδομένου ότι ,κατά τα προεκτεθέντα, στο άρθρο 1 παρ.2 και στο άρθρο 6 παρ. 1 του ν. 2685/1999 προβλέπεται ότι στις δαπάνες μετακίνησης περιλαμβάνεται το αντίτιμο των εισιτηρίων των συγκοινωνιακών μέσων – χωρίς ρητή απαρίθμηση αυτών- που καταβάλλουν οι μετακινούμενοι, όταν μεταβαίνουν για εκτέλεση υπηρεσίας εκτός της έδρας τους. Ως τέτοιο δε, του νόμου μη διακρίνοντος, νοείται και το μετρό, χωρίς να απαιτείται ρητή αναφορά αυτού.