Περιοδικό που περιέχει θέματα όχι μόνο τοπικού αλλά και γενικότερου πολιτικού, πολιτιστικού και κοινωνικού χαρακτήρα για την ενημέρωση του συνόλου του αναγνωστικού κοινού και όχι μόνο των οργάνων του Δήμου, σποραδικές δε δημοσιεύσεις, που αφορούν θέματα που ανήκουν στην αρμοδιότητα αυτού, δεν δικαιολογούν την προμήθεια του σε ετήσια βάση

Δυνατότητα ή μη προέγκρισης υπογραφής σύμβασης για δημόσια έργα με παραλείψεις στις νόμιμες δημοσιεύσεις των περιλήψεων των σχετικών διακηρύξεων – Προϋποθέσεις Εάν και εφόσον: α) η περίληψη της διακήρυξης δημοσιεύθηκε στο τεύχος Διακηρύξεων της Εφημερίδας της Κυβέρνησης, σε μία ημερήσια εφημερίδα και μία εβδομαδιαία νομαρχιακή εφημερίδα, ενώ η μη δημοσίευση αφορούσε την δεύτερη ημερήσια νομαρχιακή εφημερίδα, β) αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός, γεγονός που κρίνεται αυτοτελώς σε κάθε περίπτωση, ιδίως από το αντικείμενο, τον αριθμό των ενδιαφερομένων και την τοπική διασπορά αυτών που παρέλαβαν τα τεύχη της διακήρυξης και τον αριθμό των συμμετεχόντων στον διαγωνισμό, γ) δεν ασκήθηκαν ενστάσεις ή προδικαστικές προσφυγές ή άλλα ένδικα μέσα ή βοηθήματα με λόγο αναγόμενο στη μη δημοσίευση της περίληψης της διακήρυξης στην δεύτερη ημερήσια νομαρχιακή εφημερίδα και δ) η προσφορά του αναδειχθέντος υποψηφίου αναδόχου κρίθηκε συμφέρουσα για τη Διοίκηση και το αρμόδιο όργανο επικύρωσε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, τότε, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η εμφιλοχωρήσασα παρατυπία/παράλειψη δημοσίευσης της περίληψης της διακήρυξης σε δεύτερη ημερήσια εφημερίδα, καλύφθηκε με την εγκριτική του αποτελέσματος του διεξαχθέντος διαγωνισμού απόφαση της Περιφέρειας και τον επαρκή ανταγωνισμό που αναπτύχθηκε, δεν ασκεί έννομη επιρροή στην νομιμότητα της διαδικασίας, της Υπηρεσίας δυναμένης να προχωρήσει στην σύνταξη Προέγκρισης του Σχεδίου Σύμβασης του έργου αυτού.

Παροχή υπηρεσιών συμβούλου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην σκέψη υπό IV, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας η δημοσίευση στο συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως πληροφοριών διαφορετικών, τόσο σε σχέση με το κυρίως κείμενο της διακηρύξεως όσο και σε σχέση με το κείμενο των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στον εθνικό τύπο, ως προς την υποχρέωση των υποψηφίων να υποβάλουν προσφορά μόνο για ένα εκ των εκτεθέντων στο σχετικό πρότυπο τεύχος τμήμα. Ειδικότερα, όπως συνάγεται από το περιεχόμενο της προεκτεθείσης διακηρύξεως, το αντικείμενο της αναθέσεως συνίσταται σε μία οικονομικώς ενιαία, ως εκ της διαμορφώσεως του προϋπολογισμού και του ύψους της εγγυήσεως συμμετοχής, μικτή σύμβαση παροχής υπηρεσιών (χρηματοοικονομικών- τεχνικών και νομικών συμβουλών), με πλείονες, ετεροειδείς παροχές- υπηρεσίες εκ μέρους του ιδίου αναδόχου - Συμβούλου (φυσικού, νομικού προσώπου, κοινοπραξίας, συμπράξεως), ο οποίος υποχρεούται να τις αναλάβει όλες και να τις εκτελέσει είτε αυτοδυνάμως είτε μέσω συνεργάτη - υπεργολάβου. Περαιτέρω, στην διακήρυξη δεν γίνεται διαχωρισμός των προς ανάθεση υπηρεσιών σε τμήματα, αλλά, στο πλαίσιο της περιγραφής του ενιαίου συμβατικού αντικειμένου, αυτό επιμερίζεται, εξ επόψεως θεματικών ενοτήτων, σε Τομείς (Χρηματοοικονομικός- Τεχνικός – Νομικός) και, εξ επόψεως εξελίξεώς τους σε χρονική βάση ανά αντικείμενο, σε Στάδια και επιμέρους Φάσεις. Επομένως, δεν προβλέπεται από την διακήρυξη υποχρέωση των υποψηφίων να υποβάλουν προσφορά μόνο για τον χρηματοοικονομικό, τον τεχνικό ή το νομικό τομέα, αλλά αντιθέτως για όλους τους τομείς αδιακρίτως, το αυτό δε προκύπτει και από τις σχετικές δημοσιεύσεις στον εθνικό τύπο, ενώ αυτό τελικώς εφαρμόσθηκε και από τον ίδιο τον αναθέτοντα φορέα κατά την αποδοχή και αξιολόγηση των προσφορών των συμμετασχόντων στον διαγωνισμό σχημάτων. 

Λειτουργία συστήματος ανακύκλωσης..ζητείται η ανάκληση της 400/2019 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με δεδομένα αυτά και λαμβανομένων υπόψη των όσων κρίθηκαν με την ήδη προσβαλλόμενη Πράξη (Ζ΄ Κλιμ. 400/2019) το Τμήμα κρίνει ότι:Με τις αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων του αιτούντος Συνδέσμου αφενός μεν περί εγκρίσεως της διαδικασίας ανάθεσης των υπηρεσιών διαχείρισης των ανακυκλώσιμων υλικών εντός των ορίων της περιφέρειας του Συνδέσμου και αφετέρου περί εγκρίσεως της σχετικής 9/1.3.2018 μελέτης της Υπηρεσίας της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Ποιότητας Ζωής του Δήμου ... καθώς και των όρων της διακήρυξης του διαγωνισμού (βλ. την ....2018 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου και την .....2018 απόφαση της Εκτελεστικής του Επιτροπής) εκκίνησε νέα διαδικασία ανάθεσης με ανοικτό διαγωνισμό, βάσει νέας μελέτης και υπό την ευθύνη του αιτούντος Συνδέσμου, ως αναθέτουσας αρχής. Ως εκ τούτου, ανεξαρτήτως της οποίας προηγούμενης δημοσίευσης, η νέα διαδικασία έπρεπε να υποβληθεί εκ νέου και αυτοτελώς στις προβλεπόμενες στο νόμο διατυπώσεις δημοσιότητας, προεχόντως δε έπρεπε, εφόσον η ελεγχόμενη ανάθεση υπερβαίνει κατά την εκτιμώμενη αξία αυτής το όριο εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης, να αποσταλεί προς δημοσίευση περίληψη της εγκριθείσας με την ως άνω ....2018 απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του αιτούντος Συνδέσμου διακηρύξεως στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντός των προβλεπόμενων στο άρθρο 27 του ν. 4412/2016 προθεσμιών και με σαφή αναφορά όλων των ουσιωδών στοιχείων που ρητώς απαιτούνται από τις διατάξεις του Μέρους Γ΄ του Παραρτήματος V του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η επωνυμία της αναθέτουσας αρχής καθώς και τυχόν προηγούμενες, σχετικές με την παρούσα ανάθεση, δημοσιεύσεις. Ο δε ισχυρισμός του αιτούντος Συνδέσμου περί τηρήσεως των διατυπώσεων δημοσιότητας διά της από 24.12.2018 αποστολής της δεύτερης διορθωτικής γνωστοποίησης επί της αρχικής από 13.9.2017 αποστολής προς δημοσίευση στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης περίληψης διακήρυξης του Δήμου ... τυγχάνει απορριπτέος ως αβάσιμος. Και τούτο, διότι οι ως άνω προηγηθείσες δημοσιεύσεις αφορούν μεν διαδικασία ανάθεσης που φέρει τον ίδιο τίτλο με την παρούσα ανάθεση, παραπλήσιας εκτιμώμενης αξίας, πλην όμως έχουν πραγματοποιηθεί από άλλη αναθέτουσα αρχή, ήτοι το Δήμο ..., και σε κάθε περίπτωση έχουν προηγηθεί όχι μόνο των προαναφερόμενων αποφάσεων των αρμοδίων οργάνων του Συνδέσμου περί εγκρίσεως διεξαγωγής της ελεγχόμενης διαδικασίας και των όρων της .....2018 διακήρυξης αλλά ακόμα και της σύνταξης της ....2018 μελέτης, σύμφωνα με την οποία καταρτίστηκαν οι όροι της τελευταίας διακήρυξης. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι υπό τις παρούσες περιστάσεις οι παλαιότερες δημοσιεύσεις καλύπτουν τις απαιτήσεις του νόμου περί δημοσιότητας των ανοικτών διαδικασιών ανάθεσης συμβάσεων άνω των ορίων, αντιθέτως δε, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, δημιούργησαν σύγχυση στους ενδιαφερομένους υποψηφίους ως προς την ταυτότητα του διακηρυσσόμενου διαγωνισμού και τούτο είχε ως αποτέλεσμα την περιορισμένη, όπως αποδεικνύεται από την υποβολή μίας μόνο προσφοράς, συμμετοχή υποψηφίων στην υπό κρίση διαδικασία. Για τους λόγους αυτούς το Τμήμα κρίνει ότι η πλημμελής τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας απέβη εν προκειμένω ουσιώδης και η διαδικασία ανάθεσης κατέστη εκ του λόγου αυτού μη νόμιμη, απορριπτομένων των όσων προβάλλονται περί του αντιθέτου με το υπό κρίση δικόγραφο. Τέλος, απορριπτέος ως αβάσιμος τυγχάνει και ο λόγος ανακλήσεως περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης στο πρόσωπο των αρμοδίων οργάνων του Συνδέσμου ενόψει των αναφερομένων στην .....2014 Κατευθυντήρια Οδηγία της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.). Τούτο δε, διότι αφενός μεν οι προηγηθείσες δημοσιεύσεις δεν πραγματοποιήθηκαν από τα όργανα του αιτούντος Συνδέσμου, αλλά από εκείνα του Δήμου ..., δηλαδή από άλλο νομικό πρόσωπο, και σε κάθε περίπτωση διότι οι διατάξεις περί δημοσιεύσεων είναι σαφείς, ήταν δε προφανές ότι ο υπό κρίση διαγωνισμός δεν δύναται να ταυτιστεί με οποιαδήποτε άλλη διαδικασία που είχε ενδεχομένως ξεκινήσει στο παρελθόν υπό την ευθύνη άλλης αναθέτουσας αρχής.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή, να ακυρωθεί η κρίση της προσβαλλόμενης Πράξης ως προς την τρίτη, κατά το σκεπτικό, πλημμέλεια, πλην όμως, διατηρουμένων των λοιπών αναδειχθεισών πλημμελειών, η προσβαλλόμενη Πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ/1563/2019

Καταβολή ποσού για τη χρηματοδότηση του, ενταχθέντος στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα «Προστασία και αναβάθμιση Δασών 2017», ερευνητικού έργου .(....)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη αφορά σε επιχορήγηση εκπαιδευτικού ιδρύματος, υπό την ειδικότερη μορφή της χρηματοδότησης δασικής έρευνας, αφορώσας στο συγκεκριμένο αντικείμενο της «Βελτίωσης της δειγματοληπτικής διαδικασίας για την εκτίμηση του ξυλώδη όγκου στο πλαίσιο σχεδιασμού πολιτικής αναθεώρησης των προδιαγραφών των δασικών διαχειριστικών σχεδίων», εμπίπτει δε στις ειδικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας για την ανάθεση επιχορηγούμενης δασικής εφαρμοσμένης έρευνας και τη χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων δασοπονικού εν γένει  ενδιαφέροντος (βλ. άρθρο 21 παρ.1 του ν. 998/1979, άρθρο 5 παρ.2 περ.ιδ και ιε, και παρ. 4 του ν. 3889/2010, άρθρο 8 παρ.5 περ.ι του ν. 3208/2003), κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με το 4734/27.11.2017 έγγραφο του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος. Περαιτέρω, όπως στο αυτό έγγραφο επισημαίνεται, λαμβανομένου υπόψη του ορισμού της έννοιας του ερευνητικού προγράμματος ως συνόλου σχεδιασμένων ερευνητικών και τεχνολογικών δραστηριοτήτων με συγκεκριμένο αντικείμενο, μεθοδολογία, χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης και προϋπολογισμό δαπανών, προς εξυπηρέτηση συγκεκριμένων ερευνητικών αναγκών σε καθορισμένη χρονική περίοδο (βλ. άρθρο 1 του ν. 1845/1989) και δεδομένου ότι η επιστημονική και τεχνολογική έρευνα διεξάγεται κυρίως από εθνικά ερευνητικά κέντρα, ακαδημαϊκά ερευνητικά κέντρα, κέντρα τεχνολογικής έρευνας, κ.λπ. καθώς και από ΑΕΙ, ο τεχνολογικός τομέας των οποίων περιλαμβάνει τα ΤΕΙ (βλ. άρθρο 1 του ν. 4485/2017 περί διάρθρωσης της ανώτατης εκπαίδευσης σε δύο παράλληλους τομείς: πανεπιστημιακό και τεχνολογικό), συνάγεται ότι το επίμαχο πρόγραμμα αφορά σε ερευνητικό έργο με φορέα εκπόνησης το συγκεκριμένο ανώτατο τεχνολογικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, ήτοι σε πρωτότυπη έρευνα, και δη εφαρμοσμένη, καθόσον το κατατεθέν πόρισμα αυτής δεν κατατείνει απλώς στην επαύξηση του αποθέματος εξειδικευμένης γνώσης πάνω στο συγκεκριμένο αντικείμενο, αλλά και στην επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων της δασικής πράξης, με τις εγγυήσεις της εμπειρίας, τεχνογνωσίας, επιστημονικής επάρκειας, κατάλληλης τεχνικής και επιστημονικής υποδομής που το ως άνω εξειδικευμένο Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής του ΤΕΙ ….μπορούσε να προσφέρει. Κατόπιν αυτών το Κλιμάκιο κρίνει νόμιμη την εντελλόμενη δαπάνη χρηματοδότησης από το …του εν λόγω ερευνητικού προγράμματος, πλην όμως το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν μπορεί να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικείου οικονομικού έτους.

Καταβολή αποζημίωσης υπερωριακής εργασίας...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγινα δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η 70/27.1.2017 απόφαση καθιέρωσης υπερωριακής  εργασίας, όπως συμπληρώνεται από την 2812/27.1.2017 απόφαση  και τις 8106/4.4.2017, 11257/22.5.2017, 17688/30.8.2017 22808/3.11.2017 αποφάσεις συγκρότησης συνεργείων, δεν  διαλαμβάνει πλήρη και ειδική αιτιολογία, με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία, από τα οποία να προκύπτει η συνδρομή ειδικών περιστάσεων (εκτάκτων, εποχικών ή επειγουσών υπηρεσιακών αναγκών), που δικαιολογούν κατά νόμο την επίμαχη υπερωριακή απασχόληση. Αντιθέτως, στις αποφάσεις αυτές περιγράφονται οι  πάγιες αρμοδιότητες  του  Τμήματος Κτηνιατρικής της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Π.Ε. ... (κτηνιατρικοί έλεγχοι καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και οχημάτων μεταφοράς ζώων), όπως  αυτές προκύπτουν από τον οικείο Ο.Ε.Υ.,  ενώ και τα επικαλούμενα στο έγγραφο επανυποβολής των ενταλμάτων γεγονότα ότι τα ελεγχόμενα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος δεν λειτουργούν τις πρωινές ώρες  και ότι η διέλευση των οχημάτων διεθνούς μεταφοράς ζώντων ζώων και η άφιξη τους στις εκτροφές γίνεται κυρίως τις απογευματινές ώρες είναι γεγονότα γνωστά εκ των προτέρων και ανάγονται εξ ορισμού  στη συνήθη λειτουργική αρμοδιότητα της υπηρεσίας. Εξάλλου, δεν αιτιολογείται για ποιό λόγο δεν ήταν δυνατός ο χρονικός προγραμματισμός και η παροχή της επίμαχης απασχόλησης από τους υπηρετούντες υπαλλήλους  εντός του υποχρεωτικού ωραρίου εργασίας και κατόπιν προγραμματισμού  τακτικών βαρδιών,  λαμβανομένου υπόψη ότι η ανωτέρω υπηρεσία λειτουργεί  σε 24ωρη βάση ακριβώς λόγω της φύσης του αντικειμένου των αρμοδιοτήτων της. Η δε επικαλούμενη το πρώτον στο έγγραφο επανυποβολής ανεπάρκεια του υπηρετούντος προσωπικού,  το οποίο κατά την Περιφέρεια δεν επαρκεί για την καθιέρωση εργασίας κατά βάρδιες, προβάλλεται αορίστως και πάντως δεν στοιχειοθετεί έκτακτη, εποχική ή απρόβλεπτη ανάγκη που δικαιολογεί την παροχή εργασίας καθ’ υπέρβαση του νομίμου ωραρίου (Ε.Σ. Πρ. Ι Τμ. 15/2017, ΚΠΕΔ Ι Τμ. 41/2019).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:ζητεί την ανάκληση της 348/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα: α) άγεται κατά πλειοψηφία στην κρίση ότι αποφαινόμενο ως ανωτέρω το Κλιμάκιο δεν έσφαλε, καθόσον πράγματι συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαδικασίας η δημοσίευση στο συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης πληροφοριών διαφορετικών, τόσο σε σχέση με το κυρίως κείμενο της διακήρυξης, όσο και με το κείμενο των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στον εθνικό τύπο, ως προς το διαχωρισμό της σύμβασης σε επιμέρους τμήματα και τη ρητή υποχρέωση των υποψηφίων να υποβάλουν προσφορά μόνο για ένα τμήμα, ενώ, όπως συνάγεται από το περιεχόμενο της διακήρυξης, πρόκειται για οικονομικώς ενιαία, ως εκ της διαμόρφωσης του προϋπολογισμού και του ύψους της εγγυήσεως συμμετοχής, μικτή σύμβαση παροχής περισσότερων, ετεροειδών υπηρεσιών, εκ μέρους του ιδίου αναδόχου-συμβούλου, ο οποίος υποχρεούται να τις αναλάβει όλες και να τις εκτελέσει αυτοδυνάμως ή μέσω υπεργολάβου.(..)β) Περαιτέρω, το Τμήμα άγεται κατά πλειοψηφία στην κρίση ότι πράγματι συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαδικασίας η μη δημοσίευση τροποποίησης ουσιώδους όρου της διακήρυξης (μετάθεση της ημερομηνίας υποβολής των προσφορών και του ίδιου του διαγωνισμού) στον εθνικό τύπο .., προκειμένου να καταστεί η πληροφορία αυτή προσιτή σε κάθε πιθανό ενδιαφερόμενο, ούτως ώστε να αναπτυχθεί υγιής και αποτελεσματικός ανταγωνισμός,(..)γ) Περαιτέρω, κατά την κρατήσασα άποψη, ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε ότι, όπως προκύπτει από το 2ο Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, η βαθμολόγηση των διαγωνιζομένων στα υποκριτήρια Α.2. και Α.3. δεν είναι νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένη, λαμβανομένης υπόψη της αντίφασης μεταξύ του ομοιόμορφου μεν λεκτικού χαρακτηρισμού όλων των τεχνικών προσφορών και της πολύ μεγάλης απόκλισης της βαθμολογίας αυτών, της τάξης των δέκα μονάδων.(..)δ) Ακολούθως, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς εξάλλου το Κλιμάκιο δέχθηκε ότι το κριτήριο της Δ΄ Ομάδας «Ομάδα Έργου Συμβούλου», το οποίο είχε συνδεθεί ήδη από τη διακήρυξη με την αξιολόγηση της «επάρκειας των στελεχών της Ομάδας Έργου», και αφορά τη σύνθεση της ομάδας έργου που προτείνεται από τους διαγωνιζόμενους, τόσο από πλευράς επιστημονικής εξειδίκευσης όσο και από πλευράς εμπειρίας, υποκρύπτει αξιολόγηση της τεχνικής και επαγγελματικής επάρκειας των διαγωνιζομένων και αφορά στην καταλληλότητα αυτών και άρα δεν είναι επιτρεπτό ως κριτήριο ανάθεσης της σύμβασης, πέραν της αοριστίας της αξιολόγησης αυτού, καθόσον και στην περίπτωση αυτή γίνεται καθολικός χαρακτηρισμός και ταυτόσημη βαθμολόγηση όλων των προσφορών, χωρίς εξειδίκευση των ανωτέρω κρίσεων. ε) Τέλος, κατά την ομόφωνη κρίση του Τμήματος ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι όροι 11.7.4. της διακήρυξης, 5.6 της συγγραφής υποχρεώσεων, 5.3 και 5.6 του σχεδίου σύμβασης, με τους οποίους επιχειρείται να συνδεθεί το δικαίωμα προαίρεσης της … για την επέκταση του αντικειμένου της σύμβασης με το άρ.25 παρ.4 εδ.β΄ του π.δ.60/2007 δεν είναι νόμιμοι, καθόσον με την παραπομπή αυτή γίνεται εξομοίωση του δικαιώματος προαίρεσης με την προβλεπόμενη στο ανωτέρω άρθρο δυνατότητα σύναψης συμβάσεων παροχής παρόμοιων υπηρεσιώνπου δεν εφαρμόζεται εν προκειμένω,(..)Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω, το Τμήμα αποφαίνεται ότι πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης της 348/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου- δίκτυα αποχέτευσης...ζητείται η ανάκληση της 48/2021 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ..Το κόστος μεταφοράς των προϊόντων εκσκαφής στη μονάδα ΑΕΚΚ αυξήθηκε εξαιτίας (i) της πολλαπλάσιας ποσότητας ΑΕΚΚ (στο εικοσιπενταπλάσιο περίπου της αρχικώς πρϋπολογισθείσας) που προέκυψε λόγω της ευρύτατης τροποποίησης τόσο της κατάληξης του αγωγού διάθεσης των λυμάτων στο ρέμα «...» (αντί του ...ποταμού) όσο και της μεταβολής κατασκευής του δικτύου ακαθάρτων, ως προς τον τρόπο των αντιστηρίξεων των πρανών και, ως εκ τούτου, το βάθος και το πλάτος των ορυγμάτων, ανάλογα με το πλάτος του τοποθετούμενου επ’ αυτών σωλήνα και (ii) της μεταβολής της χιλιομετρικής απόστασης του χώρου απόθεσης των ΑΕΚΚ, καθόσον αντί της αρχικώς προβλεφθείσας απόστασης των 20 χλμ. απαιτείται η κάλυψη απόστασης 42 χλμ. για την απόθεση στη μονάδα του Συλλογικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης ΑΕΚΚ.  Σύμφωνα με τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους που επικαιροποιήθηκαν στις 19.4.2018, τα προϊόντα των εκσκαφών (δηλαδή η προϋπολογισθείσα υποπολλαπλάσια ποσότητα του αρχικού έργου) έπρεπε να χρησιμοποιηθούν για επανεπίχωση των φρεατίων και τα ακατάλληλα ή περίσσεια προϊόντα να απορριφθούν σε κατάλληλους χώρους (ΧΥΤΑ κ.λπ.) μετά από άδεια της Αναθέτουσας Αρχής, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 2.Β. της ΕΣΥ τα τελικώς μη αξιοποιήσιμα προϊόντα έπρεπε να συγκεντρώνονται και να προωθούνται προς οριστική απόθεση με μέριμνα, ευθύνη και δαπάνες το αναδόχου.  Η αλλαγή στον σχεδιασμό του αρχικού έργου (χρήση μεταλλικών αντιστηρίξεων και αλλαγή αποθεσιοθαλάμου ΑΕΚΚ), η οποία οδήγησε στην αύξηση της ποσότητας των ΑΕΚΚ και στη μεταφορά τους σε μεγαλύτερη απόσταση από το έργο,  όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη, συνιστά ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων τροποποίηση και επέκταση του φυσικού αντικειμένου του έργου, ως προς την οποία στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1ο ΑΠΕ και την 1η συμπληρωματική σύμβαση, δεν περιλαμβάνονται ούτε γίνεται επίκληση απρόβλεπτων γεγονότων. Τούτο, διότι (i) αφενός δεν αποδίδεται στην αρχική μελέτη οιαδήποτε πλημμέλεια ως προς το βάθος εκσκαφής των ορυγμάτων του δικτύου ακαθάρτων αφετέρου στην κρινόμενη προσφυγή αναφέρεται ότι η αλλαγή του τρόπου αντιστήριξης οφείλεται στην τροποποίηση της όδευσης του αγωγού διάθεσης των λυμάτων με κατάληξη στο ρέμα «΄...» λόγω των εδαφών που υπήρχαν στην νέα περιοχή όδευσης. Όμως, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω (σκ. 18) μετά την αλλαγή της όδευσης ανασχεδιάσθηκε όλο το σύστημα των αγωγών ακαθάρτων και σύμφωνα με το 345211/4.12.2020 έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων μεταβλήθηκε το πλάτος εκσκαφής των ορυγμάτων (αναλόγως του πλάτους του τοποθετούμενου επ’ αυτών σωλήνα) και επήλθε αύξηση στην αρχικώς προμετρηθείσα ποσότητα προϊόντων εκσκαφής προς μεταφορά από 1.876 ton σε 48.144,56 ton, χωρίς να προβάλλονται απρόβλεπτα γεγονότα που να δικαιολογούν αυτήν την αλλαγή του αρχικού συμβατικού αντικειμένου,  και  (ii) δεν προκύπτει με βάση ποιά πραγματικά δεδομένα η Αναθέτουσα Αρχή υπολόγισε το κόστος μεταφοράς των ως άνω υλικών σε απόσταση 20 χλμ., συνυπολογιζομένου και του ότι στην κρινόμενη προσφυγή αναφέρεται αορίστως ότι «η υπολογισθείσα απόσταση τω 20 χλμ. της μελέτης αντιστοιχεί σε χώρο που δεν έχει προϋποθέσεις διάθεσης ΑΕΚΚ και σε κάθε περίπτωση το κόστος διάθεσης συμπεριλαμβανομένης και της μεταφοράς είναι κατά πολύ υψηλότερο» (σελ. 5) χωρίς περαιτέρω να προσδιορίζεται ποιός ήταν αυτός ο χώρος, ποιό ήταν το τίμημα που έπρεπε να καταβάλει ο ανάδοχος για την διάθεση/απόθεση των αρχικώς προϋπολογισθέντων ΑΕΚΚ και με βάση ποιές απρόβλεπτες περιστάσεις αποφασίσθηκε η αλλαγή αυτού. ..Απορρίπτει την από 12.2.2021 προσφυγή ανάκλησης της Περιφέρειας ....

Συμπληρωματικές συμβάσεις.Καταβολή ποσού 126.998,00 ευρώ στη φερόμενη ως δικαιούχο εργοληπτική εταιρεία «......», σε εξόφληση του 3ου λογαριασμού του έργου «Συντήρηση και αξιοποίηση Μετοχίου Ιεράς Σκήτης Αγίου Ανδρέα». Ως αιτιολογία της άρνησής του ο Επίτροπος προέβαλε ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, κατά το ποσό των 30.837,06 ευρώ, που αφορά στην 1η συμπληρωματική σύμβαση του εν λόγω έργου, καθόσον δεν στοιχειοθετείται η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων που να δικαιολογούν την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της ανάθεσης συμπληρωματικών εργασιών στον ανάδοχο του αρχικού έργου, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 57 του ν. 3669/2008. (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, μη νόμιμα, ο πρώην Δήμος ...... προέβη στη σύναψη της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης εργασιών του οικείου έργου, καθόσον δεν αποδεικνύεται η συνδρομή αιφνίδιων πραγματικών γεγονότων, που ανέκυψαν κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, τα οποία δεν μπορούσαν αντικειμενικά, να προβλεφθούν και να ενταχθούν στο τεχνικό αντικείμενο της κύριας σύμβασης, όπως αυτό προσδιορίστηκε με βάση την αρχική μελέτη του έργου, προϋπόθεση η οποία, πρέπει να συντρέχει σωρευτικά με τις λοιπές προϋποθέσεις του νόμου, που αφορούν στην αδυναμία διαχωρισμού των συμπληρωματικών εργασιών από την κύρια σύμβαση και στην αναγκαιότητά τους για την τελειοποίηση του έργου. Και ναι μεν ο Δήμος ......, (βλ. το 29324/29.7.2013 έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών), προβάλλει ότι ήταν οι διαπιστωθείσες κατά τις εκσκαφές και μετά την αποκάλυψη των θεμελίων και της φέρουσας τοιχοποιΐας συνθήκες που είχαν σαν αποτέλεσμα την συμπλήρωση του φυσικού αντικειμένου της αρχικής μελέτης και, κατ’ επέκταση, την εκτέλεση των επίμαχων συμπληρωματικών εργασιών, οι επικαλούμενες, όμως, εκ μέρους του Δήμου καταστάσεις, που ανάγονται στις ήδη υπάρχουσες κατά το χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης συνθήκες, δεν στοιχειοθετούν κατά την κρίση του Κλιμακίου απρόβλεπτες περιστάσεις, δοθέντος ότι η παλαιότητα των κτιρίων συνιστά αναγκαία παράμετρο που πρέπει να λαμβάνεται υποχρεωτικά υπόψη, κατά τη σύνταξη μελέτης αναπαλαίωσης – συντήρησης, η οποία άλλωστε καθορίζει την έκταση των αναγκαίων εργασιών. Υπό το πρίσμα αυτό, η αδυναμία ακριβούς προμέτρησης των εργασιών συνιστά λογικό μεν ενδεχόμενο, δικαιολογεί, όμως, μία εύλογη απόκλιση - αστοχία της μελέτης, στο μέτρο που δεν υπερβαίνει το κονδύλιο των απροβλέπτων της εργολαβικής σύμβασης, το οποίο εν προκειμένω ανερχόταν σε ποσοστό 15% επί του συνολικού προϋπολογισμού και το οποίο αναλώθηκε για την κάλυψη σφαλμάτων της προμέτρησης της αρχικής μελέτης ως προς την ποσότητα ορισμένων εργασιών. Σε κάθε δε περίπτωση λόγω της παλαιότητας του κτιρίου και του γεγονότος ότι μέρος αυτού είχε καταστραφεί, η κατάσταση της φέρουσας κατασκευής και της θεμελίωσης αυτού έπρεπε να είχε ερευνηθεί επισταμένως και με κάθε δυνατή επιμέλεια στην αρχική μελέτη. Περαιτέρω, μη νομίμως περιελήφθη στην συμπληρωματική σύμβαση η αύξηση του Φ.Π.Α. από 19% σε 23%, καθώς η εφαρμογή νέων κανόνων που καθιερώνονται ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου, όπως η αύξηση του Φ.Π.Α., καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση. Εξάλλου, ο ισχυρισμός του Δήμου, σύμφωνα με τον οποίο το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά τον προληπτικό έλεγχο δαπάνης που αφορά στην εξόφληση λογαριασμού συμπληρωματικής σύμβασης, δεν μπορεί να ελέγξει παρεμπιπτόντως ούτε τη νομιμότητα της σύμβασης αυτής ούτε τη νομιμότητα του συνταχθέντος Α.Π.Ε., καθόσον πρόκειται για πράξεις οι οποίες δεν έχουν ανακληθεί ή ακυρωθεί δικαστικώς και κατά συνέπεια καλύπτονται από το τεκμήριο νομιμότητας, είναι απορριπτέος το μεν ως μη νόμιμος, καθόσον ο έλεγχος που ασκείται από το Δικαστήριο εκτείνεται σε όλα τα ζητήματα που άπτονται της νομιμότητας και κανονικότητας της δαπάνης, εφόσον δεν έχουν κριθεί από το αρμόδιο δικαστήριο με ισχύ δεδικασμένου, το δε ως ερειδόμενος επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, καθόσον ο Επίτροπος, κατά τον διενεργηθέντα προληπτικό έλεγχο της υπό κρίση δαπάνης, δεν έλεγξε τη νομιμότητα του 1ου Α.Π.Ε., αλλά τη συνδρομή των νόμιμων προϋποθέσεων σύναψης και εντεύθεν τη νομιμότητα της συμπληρωματικής σύμβασης και, τέλος, για τον πρόσθετο λόγο ότι η από 10.9.2010 συμπληρωματική σύμβαση δεν αποτελεί ατομική διοικητική πράξη που καλύπτεται από το τεκμήριο νομιμότητας, ώστε να τίθεται ζήτημα παρεμπίπτοντος ελέγχου αυτής (βλ. πράξεις VII Τμ. 29, 130/2012).