Εργασίες, που συνίστανται στην εκβάνθυση του λιμανιού με χρήση πλωτού Γερανού και μεταφορά μπαζών στην ανοικτή θάλασσα δεν αποτελούν Δημόσιο έργο , αλλά εργασίες του ν.1881/90, για την ανάθεση εκτέλεσης των οποίων εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν.2286/95

Οι συμβάσεις μισθώσεως έργου, που ανατέθηκαν σε φυσικά πρόσωπα, δεν είναι νόμιμες, αφού προ της συνάψεως τους δεν τηρήθηκε η διαδικασία, που περιγράφεται στη διάταξη του άρθρου 6 του ν. 2527/1997, αλλ' ούτε και εκείνη που προβλέπουν οι διατάξεις για τη σύναψη σύμβασης παροχής υπηρεσιών( αρθρ. 11 παρ. 12 του ν. 1881/1990, ν. 2286/1995, π. δ 394/1996 και ν. 2362/1995).

Οι προσφεύγοντες ζητούν την ακύρωση της διακήρυξης του διαγωνισμού ΑΝΟΙΚΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΑΝΑΔΟΧΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ, με εκτιμώμενη αξία 1.600.000.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ και 2.400.000.000,00 ευρώ με προαιρέσεις. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την ετοιμότητα και διαθεσιμότητα του αναδόχου να εκτελέσει έργα όπως αποκαταστάσεις βλαβών, αναγκαίες συντηρήσεις, προσαρμογές, βελτιώσεις, εγκατάσταση μετρητών, υπογειοποιήσεις δικτύων και άλλες εργασίες που θα προκύψουν κατά τη διάρκεια της σύμβασης. Οι προσφεύγοντες επικαλούνται αοριστίες, υποτιμολογήσεις, κινδύνους και ζημίες που καθιστούν δυσχερή τη σύνταξη ρεαλιστικής και μη ζημιογόνου προσφοράς.

Με την προδικαστική προσφυγή ζητείται η ακύρωση της πρόσκλησης για την επιλογή αναδόχου κατασκευής έργου με τίτλο «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΑΠΟ ΕΝΤΟΝΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ, ΣΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΤΗΣ ΠΕ ΧΑΝΙΩΝ», 5ο Υποέργο: «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΑΠΟ ΕΝΤΟΝΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ, ΣΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΗΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ, Β΄ ΧΑΝΙΩΝ» και επομένως ολόκληρης της διαγωνιστικής διαδικασίας. Αντικείμενο της σύμβασης είναι η επείγουσα αποκατάσταση ζημιών και υποδομών του επαρχιακού οδικού δικτύου λόγω έντονων καιρικών φαινομένων (καταιγίδες και πλημμύρες) που προκάλεσαν καταστροφές, με συγκεκριμένες εργασίες όπως επισκευές οδοστρώματος, καθαρισμοί, αποκαταστάσεις σήμανσης και αντιστήριξη πρανών, με στόχο την επαναφορά της ασφαλούς κυκλοφορίας.

Η προσφεύγουσα ανώνυμη τεχνική εταιρεία ζητεί την ακύρωση της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ***, με την οποία εγκρίθηκε το 1ο πρακτικό της επιτροπής διενέργειας διαγωνισμού και ανακηρύχθηκε η εταιρεία *** ως προσωρινή ανάδοχος του έργου «Αποκαταστάσεις οδοστρωμάτων Δήμου ***». Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά τοπικές επεμβάσεις αποκατάστασης βλαβών οδοστρωμάτων, με εργασίες όπως κοπή ασφαλτοκόπτη, αποξήλωση στρώσεων, εξυγίανση εδάφους και επανατοποθέτηση νέων στρώσεων. Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι η προσφορά της προσωρινής ανάδοχου ήταν ασυνήθιστα χαμηλή (56,04% έκπτωση) και ότι η αναθέτουσα αρχή παρέλειψε να ζητήσει εξηγήσεις για αυτήν, παρά τις σημαντικές αποκλίσεις από τις υπόλοιπες προσφορές (13% και 8,04%).

Η προσφεύγουσα αιτείται: α) την ακύρωση της υπ’ αριθ. … απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής που εγκρίνει το 1ο Πρακτικό Δημοπρασίας για τη διακήρυξη του έργου «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΚΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΘΕΟΜΗΝΙΑ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΚΥΚΛΩΝΑ ΖΟΡΜΠΑΣ» και του υποέργου «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΡΕΙΣΜΑΤΩΝ ΟΔΟΥ …», β) την ακύρωση του Πρακτικού Δημοπρασίας ως προς την απόρριψη της προσφοράς της, και γ) την ανάθεση της σύμβασης σε αυτήν. Το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει εργασίες αποκατάστασης ζημιών από θεομηνία, όπως καθαρισμό κοίτης, κατασκευή επιχώματος και νέου τεχνικού έργου για την απορροή υδάτων, με συνολική προϋπολογισμένη δαπάνη 157.258,06 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ). Οι εργασίες διακρίνονται σε χωματουργικά, τεχνικά-σκυροδέματα και αποκαταστάσεις.

Η Πράξη 203/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε τη νομιμότητα του σχεδίου της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης για το έργο του Δήμου Αθηναίων «Αποκαταστάσεις – ανακατασκευές – αναπλάσεις κοινοχρήστων χώρων του Δ.Α.». Η δαπάνη της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης ανέρχεται σε 39.400,00 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Η αύξηση αυτή αφορά την επαύξηση της απολογιστικής δαπάνης για τη διαχείριση Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (Α.Ε.Κ.Κ.), καθώς και λοιπές απολογιστικές εργασίες, που προέκυψαν λόγω της επείγουσας ανάγκης ανακατασκευής διαδρόμων στο Γ' Κοιμητήριο και άλλων επικίνδυνων βλαβών. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι εργασίες πληρούν σωρευτικά τις προϋποθέσεις του ν.4412/2016, διότι είναι απαραίτητες για την ολοκλήρωση, δεν μπορούν να διαχωριστούν τεχνικά/οικονομικά, και το συνολικό ποσό των συμπληρωματικών συμβάσεων (49,99%) δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής σύμβασης. Συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή της.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας «Επείγουσες εργασίες για αποκατάσταση βλαβών καταστρώματος οδού σε όλο το οδικό δίκτυο αρμοδιότητας στα όρια του Νομού …»,  10ο υποέργο του έργου «Αποκαταστάσεις καταστροφών από τη θεομηνία της 22ης Νοεμβρίου 2019 στην Π.Ε. Χαλκιδικής και 26ης Νοεμβρίου 2019 στην Μ.Ε. Θεσσαλονίκης, ΠΕ … και …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.209.677,42 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ (1.500.000,00 ευρώ με ΦΠΑ), και συμβατικής δαπάνης  1.095.157,65 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ (1.357.995,49 ευρώ με ΦΠΑ).(....)Ως εκ τούτου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το χρονικό διάστημα που παρεμβλήθηκε από την επέλευση των ζημιών που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή (Νοέμβριος 2019) έως την ολοκλήρωση της ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου (Μάιος 2021) παρίσταται εν προκειμένω δικαιολογημένο και εύλογο και είναι νόμιμη η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς δημοσίευση διακήρυξης, με απευθείας πρόσκληση εργοληπτικών επιχειρήσεων(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης 

Αποκατάσταση ζημιών....Κατόπιν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα παρατίθενται στη σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση, όπως βάσιμα προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση (βλ. και το από 7.5.2020 υπόμνημα), συνιστά σύμβαση έργου κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 2 παρ. 1 περ. 6 του ν. 4412/2016, αφού το αντικείμενό της, ήτοι «κατασκευαστικές εργασίες για έργα οδοστρωσίας και ασφαλτόστρωσης» με CPV 45233222-1 (βλ. σελ. 2 της με αριθμ. πρωτ. 9973/7.10.2019 διακήρυξης), περιλαμβάνεται στις δραστηριότητες τις εντασσόμενες στο γενικό αριθμό CPV 45000000 «κατασκευές», που αναφέρεται στα Παραρτήματα στα οποία το άρθρο αυτό παραπέμπει (βλ. Παράρτημα II του Προσαρτήματος Α΄ και Παράρτημα Ι του Προσαρτήματος Β΄). Ειδικότερα, η ελεγχόμενη σύμβαση έργου αφορά σε αποκαταστάσεις και επισκευές (βλ. σημείωση στον Κωδικό CPV 45000000), καθώς, όπως προκύπτει από την «Τεχνική Έκθεση», αντικείμενο αυτής είναι οι αποκαταστάσεις, για τα έτη 2019-2020, τομών σε πεζοδρόμια, δρόμους και ποδηλατοδρόμους του Δήμου ...., οι οποίες προκύπτουν μετά από εργασίες συντήρησης του δικτύου ύδρευσης και αποχέτευσης, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στην «Τεχνική Περιγραφή». Περαιτέρω, για την εκτέλεση των εργασιών της εν λόγω σύμβασης προβλέπεται η απασχόληση ειδικευμένου και έμπειρου επιστημονικού και εργατοτεχνικού προσωπικού (βλ. άρθρα 8.1 και 8.5 της Ε.Σ.Υ.), καθώς και ο ορισμός, ως Προϊσταμένου/Διευθυντή εργοταξίου, Διπλωματούχου Μηχανικού Ανώτατης Σχολής με εμπειρία στην κατασκευή και διοίκηση αναλόγου μεγέθους και κατηγορίας έργων (βλ. άρθρα 1.11 και 4.3 της Ε.Σ.Υ.). Εξάλλου, κατά τους βάσιμους ισχυρισμούς της αιτούσας, η εκτέλεση των εργασιών του ελεγχόμενου διαγωνισμού καθίσταται αναγκαία αφενός μεν για τη διασφάλιση της καλής λειτουργίας των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης στο Δήμο ...., αφετέρου δε για την αποκατάσταση βλαβών, οι οποίες ανακύπτουν (βλ. ενδεικτικά τα με αριθμ. πρωτ. 2501/4/658-α΄/15.6.2019 και ΟΙΚ9493/2.4.2020 έγγραφα αιτήματα του Τμήματος Τροχαίας .... και του Δήμου ....., αντίστοιχα, προς τη Δ.Ε.Υ.Α. .....) και χρήζουν άμεσης επέμβασης προς πρόληψη ατυχημάτων για πεζούς και οχήματα (βλ. το από 29.4.2020 έγγραφο του Γενικού Διευθυντή της αιτούσας). Στο πλαίσιο δε αυτό ο προϋπολογισμός του έργου αναλύεται με βάση τις ποσότητες των επιμέρους εργασιών, καθώς και το κόστος αυτών σε τιμές μονάδας και συνολικά (βλ. την «ΠΡΟΜΕΤΡΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ», το «ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ» και τον «ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΜΕΛΕΤΗΣ»), ενώ προβλέπεται χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του έργου με αναφορά σε συνολική προθεσμία περαίωσής του (24 μήνες), καθώς σε τμηματικές προθεσμίες (βλ. άρθρα 12 της διακήρυξης και 10 της Ε.Σ.Υ.). Τέλος, οι όροι του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης, οι οποίοι αναφέρονται στις τμηματικές προθεσμίες που πρέπει να τηρεί ο ανάδοχος (σχετικά με την κατασκευή 100 τομών, διαστάσεων 1 μέτρο Χ 1 μέτρο, ανά δίμηνο εντός του α΄ εξαμήνου), καθώς και στις συνέπειες της μη τήρησής τους, είναι σύμφωνοι με τα προβλεπόμενα στις διατάξεις του νόμου και της οικείας διακήρυξης (βλ. άρθρα 148 του ν. 4412/2016, 12 της διακήρυξης και 10 της Ε.Σ.Υ.).

Σύμφωνα με την 2043748/519/0026/22-5-1989 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (ΦΕΚ Β΄, 388), που κυρώθηκε με το άρθρο 11 παρ. 12 του ν. 1881/1990 (ΦΕΚ Α΄, 42), οι διαδικασίες για την ανάθεση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, που διενεργούνται από το Δημόσιο και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), διέπονται από τις περί προμηθειών διατάξεις του ν. 2286/1995 και του κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθέντος π.δ. 118/2007, αναλόγως εφαρμοζόμενες (Πράξη 84/2012 Κλιμ. IV Τμ. Ελ. Συν., βλ. και Πράξεις 156, 134, 133/2009, 52/2006, 113/2005 κ.ά. IV Τμ. Ελ. Συν.). Περαιτέρω, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 24 του π.δ. 118/2007 «Κανονισμός Προμηθειών Δημοσίου (Κ.Π.Δ.)» (ΦΕΚ Α΄, 150), λαμβανομένου υπ’ όψη και του ότι η συμβατική δράση της δημόσιας διοίκησης υπόκειται στη θεμελιώδη αρχή της νομιμότητας, και όχι στον κανόνα της συμβατικής ελευθερίας του ιδιωτικού δικαίου κατά το άρθρο 361 του Α.Κ., η σύμβαση τροποποιείται, όταν τούτο προβλέπεται από συμβατικό όρο ή όταν συμφωνήσουν προς τούτο τα συμβαλλόμενα μέρη, ύστερα από γνωμοδότηση του αρμοδίου οργάνου. Ακολούθως, η δυνατότητα των συμβαλλόμενων μερών για τροποποίηση όρου ή όρων αυτής, με νεότερη κοινή συμφωνία τους, δεν μπορεί να ανάγεται μέχρι την κατ’ ουσία τροποποίηση ουσιωδών όρων της διακήρυξης - η οποία αποτελεί κανονιστική πράξη - στους οποίους περιλαμβάνεται και η διάρκειά της. Σε καμία, όμως, περίπτωση, ως επιτρεπομένη τροποποίηση αυτής, δεν νοείται η παρεπόμενη ή πρόσθετη συμφωνία μεταξύ των συμβαλλομένων που έχει αυτοτελή νομική ύπαρξη και αφορά παράταση της συμβατικής διάρκειας της σύμβασης και εντεύθεν της ισχύος αυτής, άλλως θα περιορίζονταν οι κατά νόμο επιβαλλόμενες διαδικασίες για τη σύναψη των διοικητικών συμβάσεων προς βλάβη των συμφερόντων των διενεργούντων αυτές. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, γίνεται παγίως δεκτό ότι τροποποίηση σύμβασης με νεότερη πρόσθετη συμφωνία των συμβαλλομένων, αφορώσα παράταση ισχύος της με χρονική διεύρυνση της συμβατικής διάρκειάς της, δεν βρίσκει νόμιμο έρεισμα στην κείμενη νομοθεσία και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα (βλ. Πράξεις IV Τμήματος 169, 110/2011, 141/2010, 55/2007, 175/2006, 121/2003).