ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας σύναψης δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, ποσού 238.208,96 ευρώ, για τη χρηματοδότηση της προμήθειας εξοπλισμού παιδικής χαράς, αστικού εξοπλισμού και δαπέδων ασφαλείας για τη δημιουργία παιδικής χαράς επί της οδού …, στο πλαίσιο του έργου «Παρεμβάσεις δημιουργίας παιδικών χαρών Δήμου …».(....)ο υπ’ αριθμ. 1 του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου όρος πρέπει να διορθωθεί ώστε η διάρκεια εξόφλησης του δανείου, που ορίστηκε σε 10 έτη, να αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου της ολοκλήρωσης της προμήθειας έτους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην 172/22.5.2018απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …, και όχι από την 1/1 του επόμενου της συνομολόγησης της σύμβασης έτους(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος ... σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, ποσού 238.208,96 ευρώ, για τη χρηματοδότηση της προμήθειας-εξοπλισμού παιδικής χαράς, αστικού εξοπλισμού και δαπέδων ασφαλείας για τη δημιουργία παιδικής χαράς επί της οδού …, στο πλαίσιο του έργου «Παρεμβάσεις δημιουργίας παιδικών χαρών Δήμου …», με τις επισημάνσεις που διατυπώθηκαν στο σκεπτικό (σκ. 4) της παρούσας.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Η υποβληθείσα για έλεγχο προγραμματική σύμβαση μεταξύ των ΟΤΑ Περιφέρεια ..... και Δήμος Ν…. - Αγίου …. είναι προϋπολογιζόμενης δαπάνης 500.743,89 ευρώ χωρίς ΦΠΑ (βλ. άρθρο 3 του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης και τον σχετικό «Προϋπολογισμό και αναλυτική επιμέτρηση εργασιών», που επισυνάπτεται στην αναφερόμενη στο άρθρο 1 του σχεδίου σύμβασης 58278/2015 επικαιροποιημένη σχετική μελέτη, η οποία εγκρίθηκε με τις 235/2015 και 159/2016 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου του ανωτέρω Δήμου) και έχει αντικείμενο το τοπικό πρόγραμμα ανάπλασης (ανάπτυξης) δεκαπέντε (15) παιδικών χαρών του ανωτέρω Δήμου, όπως αυτό περιγράφεται στην ανωτέρω μελέτη (βλ. άρθρο 1 του σχεδίου σύμβασης), το οποίο πρόκειται να υλοποιηθεί αποκλειστικώς διά της ανάθεσης από τον ανωτέρω Δήμο σχετικής μεικτής δημόσιας σύμβασης προμηθειών και υπηρεσιών (εργασιών) σε έναν και μόνο ανάδοχο (βλ. άρθρα 3 παρ. 3, 4, 5 παρ. 1, 6 παρ. Β, και 7 του σχεδίου σύμβασης). Η μεικτή αυτή σύμβαση έχει ως κύριο οικονομικό αντικείμενο την προμήθεια (αγορά) αγαθών και την εκτέλεση παρεμπιπτουσών εργασιών τοποθέτησης - εγκατάστασής τους. Και τούτο, διότι αφενός στην ανωτέρω μελέτη αναφέρεται ότι η σύμβαση θα αφορά στην «(…) προμήθεια και εγκατάσταση οργάνων παιδικής χαράς, ελαστικών πλακιδίων ασφαλείας και αστικού εξοπλισμού, φυτών και αρδευτικού υλικού (…)» και αφετέρου από τον ανωτέρω συνημμένο στην εν λόγω μελέτη σχετικό αναλυτικό προϋπολογισμό - επιμέτρηση, που δεν περιλαμβάνει κανέναν υπολογισμό προσιδιαζουσών σε σύμβαση εκτέλεσης έργου δαπανών για απρόβλεπτα, αναθεώρηση, γενικά έξοδα και εργολαβικό όφελος, προκύπτει ότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της σύμβασης (500.743,89 ευρώ χωρίς ΦΠΑ) αφορά κατά το ποσό των 326.923,00 ευρώ σε προμήθειες αγαθών και εκτέλεση παρεμπιπτουσών εργασιών εγκατάστασης - τοποθέτησής τους (229.423,00 ευρώ για προμήθειες οργάνων παιδικής χαράς, παγκακιών, δαπέδων ασφαλείας και κάδων απορριμμάτων, 80.940,00 ευρώ για παρεμπίπτουσες εργασίες μεταφοράς των οργάνων, διάνοιξης λάκκων για τα όργανα, συναρμολόγησης των οργάνων, τοποθέτησης βάσης πάκτωσης των οργάνων, πάκτωσης των οργάνων σε σκυρόδεμα, τοποθέτησης των οργάνων, μεταφοράς των παγκακιών, έκσκαφής λάκκων για τα παγκάκια, πάκτωσης των παγκακιών με σκυρόδεμα και τοποθέτησής τους, καθαρισμού - ισοπέδωσης εδάφους και απομάκρυνσης - μεταφοράς άχρηστων υλικών για την τοποθέτηση των δαπέδων, τοποθέτησης των δαπέδων με χρήση κόλλας πολυουρεθάνης και πύρων, τοποθέτησης των κάδων απορριμμάτων, 3.000,00 ευρώ για προμήθειες κατασκευασμένων πινακίδων, 2.000,00 ευρώ για προμήθειες κατασκευασμένων πορτών εισόδου, 4.200,00 ευρώ για προμήθειες κατασκευασμένων τραπεζόπαγκων, 7.360,00 για προμήθεια κατασκευασμένου κιοσκιού) και μόνο κατά το υπόλοιπο ποσό της σε παροχή υπηρεσιών (κατασκευής περιφράξεων, βρυσών, υποβάσεων, οικολογικών διαδρόμων, κρασπέδων, αγωγών, στρώσεων στράγγισης και σχαρών δένδρων, αποξήλωσης και απομάκρυνσης παλαιών οργάνων παιδικής χαράς, αποξήλωσης και ανακύκλωσης παλαιών δαπέδων ασφαλείας, διάνοιξης λάκκων για φύτευση φυτών, φύτευσης φυτών, τοποθέτησης πασσάλων στήριξης δένδρων, κατασκευής αρδευτικών δικτύων, γενικής μόρφωσης επιφάνειας εδάφους, εγκατάστασης οργάνων παιδικής χαράς που ήδη διαθέτει ο Δήμος, αλλαγής θέσεων οργάνων παιδικής χαράς, πιστοποίησης παιδικών χαρών). Επομένως, αρμόδιο για τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του υποβληθέντος σχεδίου της ανωτέρω προγραμματικής σύμβασης είναι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη Ι, το ΣΤ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στο οποίο και πρέπει το παρόν (Ε΄) Κλιμάκιο να το παραπέμψει, από κοινού με τον φάκελό του, για την άσκηση του σχετικού ελέγχου.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι οι εντελλόμενες δαπάνες, οι οποίες αφορούν στην προμήθεια ομοειδών αγαθών (λουλουδιών και δένδρων), δεν είναι νόμιμες, καθόσον μη νομίμως επιμερίσθηκαν οι ως άνω προμήθειες και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να διενεργηθεί πρόχειρος διαγωνισμός, αφού η συνολική τους ετήσια δαπάνη, ανέρχεται στο ποσό των 19.167,50 ευρώ και επομένως υπερβαίνει το όριο των 15.000 ευρώ, μέχρι το οποίο είναι κατά νόμο επιτρεπτή η απευθείας ανάθεσή τους. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι  εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Προμήθεια τροφιμων-Κατάτμηση.(..)Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως το Νοσοκομείο ανέθεσε τις ανωτέρω προμήθειες με την ως άνω  διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, μετά από κατ’ επανάληψη κατάτμηση της συνολικής ετήσιας δαπάνης ομοειδών αγαθών και  κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007, στο πεδίο εφαρμογής των οποίων εμπίπτουν οι επίμαχες αναθέσεις, εφόσον η ετήσια επιβάρυνση του προϋπολογισμού (..)  Ως εκ τούτου, τα όργανα του Νοσοκομείου δεν δύνανται να επικαλεσθούν τις ενέργειες ή παραλείψεις τρίτων δημοσίων φορέων, προκειμένου να δικαιολογήσουν την προσφυγή στη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού...(..) Εξάλλου, οι ελεγχόμενες δαπάνες δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν δυνάμει του άρθρου 17 παρ. 2 του ν. 4332/2015, προεχόντως διότι, ενώ η διάταξη αυτή θέτει, μεταξύ άλλων, ως προϋπόθεση τα σχετικά είδη να μην έχουν παραδοθεί σε εκτέλεση σχετικώς συναφθείσας σύμβασης, εν προκειμένω έχουν υπογραφεί οι προαναφερόμενες συμβάσεις, σε εκτέλεση των οποίων το Νοσοκομείο προμηθεύθηκε τα επίμαχα είδη διατροφής(..) Κατόπιν τούτων, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα ( ...) δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα χρηματικά αυτά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-ΑΓΟΡΕΣ.Υγειονομικό υλικό:Νόμιμη η καταβολή από Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο ποσού 73.437,15 ευρώ, 106.393,12 ευρώ, 16.159,33 ευρώ, 87.411,18 ευρώ, 35.893,86 ευρώ, 24.600 ευρώ, 5.055,30 ευρώ, αντιστοίχως, σε εταιρείες, ως αμοιβή τους για την προμήθεια διαφόρων ειδών αντιδραστηρίων, εφόσον τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα εκδόθηκαν σε εκτέλεση συμβάσεων που είχαν υποβληθεί στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η νομιμότητα δε αυτών έχει κριθεί οριστικά με σχετική απόφαση του VI Τμήματος, η οποία δεν αναθεωρήθηκε με απόφαση του Τμήματος Μείζονος – Επταμελούς Συνθέσεως, δεσμεύοντας έτσι τα διοικητικά όργανα που ασκούν έλεγχο δαπανών ερειδομένων επί των συμβάσεων αυτών.

Κατάτμηση σε δύο ομοειδή έργα, που εκτελούνται στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 12.120 ευρώ έκαστο, με συνέπεια την απευθείας ανάθεση τους.

ΑΠΩΛΕΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΩΝ:Εφάπαξ βοηθήματος για έξοδα κηδείας:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, τα ανωτέρω φωτοαντίγραφα αποδείξεων παροχής υπηρεσιών δεν αποτελούν νόμιμα δικαιολογητικά εκκαθάρισης και πληρωμής των εντελλόμενων με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπανών, όπως βάσιμα προβάλλεται από τη διαφωνούσα Επίτροπο. Κατόπιν αυτών και ανεξαρτήτως από το ύψος της εντελλόμενης με το 51, οικονομικού έτους 2010, χρηματικό ένταλμα,  δαπάνης, τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ:..Ενόψει τούτου, δεν πλήττεται, κατά τα γενόμενα δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η νομιμότητα των εντελλόμενων δαπανών από μόνη την πάροδο άπρακτης της μηνιαίας προθεσμίας απόδοσης των άνω πιστώσεων στις προαναφερόμενες σχολικές επιτροπές. Περαιτέρω, η μη απόδοση τμήματος (26.620 ευρώ) της άνω συνολικής πίστωσης (113.420 ευρώ), δεν καθιστά μη νόμιμη την καταβολή του υπολοίπου αυτής (86.800 ευρώ), το οποίο εντέλλεται με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα. Ακολούθως, όπως προβάλλεται από το Δήμο και δεν αμφισβητείται από την Επίτροπο, η τήρηση της διαδικασίας ανάληψης και ανατροπής των σχετικών υποχρεώσεων κατά τα έτη 2015 και 2016 δεν ήταν εφικτή, διότι κατά τα έτη αυτά δεν είχαν εγγραφεί σχετικές πιστώσεις στους προϋπολογισμούς του Δήμου. Τέλος, η 229/2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ..... για την τροποποίηση του προϋπολογισμού του οικονομικού έτους 2017, στον οποίο εγγράφηκαν οι εντελλόμενες δαπάνες, κρίθηκε νόμιμη με την 3147/215945/19.12.2017 απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης ..κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι νόμιμες και, ως εκ τούτου, τα εντάλματα αυτά πρέπει να θεωρηθούν.

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει, κατά πλειοψηφία, τα εξής: Δοθέντος ότι σύμφωνα με τα προεκτεθέντα στη σκέψη ΙV, η συνολική αξία των επίμαχων συμβάσεων καθαριότητας των αποκεντρωμένων μονάδων  της 2ης Διοίκησης Υγειονομικής Περιφέρειας … που συνήφθησαν εντός του χρονικού διαστήματος από 2.5.2017 έως 1.8.2018, ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 208.952,55 ευρώ, βασίμως προβάλλεται από την διαφωνούσα Επίτροπο ότι οι επίμαχες υπηρεσίες μη νομίμως ανατέθηκαν στους φερόμενους ως δικαιούχους με τη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως. Τούτο δε, διότι, με βάση τα ανωτέρω δεδομένα, η αξία των εν λόγω υπηρεσιών, οι οποίες έχουν περιοδικό χαρακτήρα, υπολογιζόμενη σε βάση δωδεκαμήνου, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της διάταξης του άρθρου 6 παρ. 11 του νόμου 4412/2016 για τις συμβάσεις υπηρεσιών περιοδικού χαρακτήρα (βλ. σκ. ΙΙΙ) υπερβαίνει τόσο το ποσό των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας αναθέσεως, όσο και το ποσό των 60.000 ευρώ, πέραν του οποίου επιβάλλεται η διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού. Εξάλλου, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων που κατέστησαν αδύνατη την ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών κατόπιν διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού. Συνεπώς, οι ελεγχόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθούν. Κατά τη γνώμη όμως της Παρέδρου Βασιλικής Σαρηβαλάση τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα θα έπρεπε να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής καθόσον οι επίμαχες υπηρεσίες είναι ζωτικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία των μονάδων υγείας και σύμφωνα με το 20462/4.4.2019 έγγραφο του Διευθυντή της Διοίκησης της 2ης ΥΠΕ από 1.1.2019  δεν υφίσταται πλέον καμία σύμβαση με εταιρεία φύλαξης. Η γνώμη όμως αυτή δεν κράτησε.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω οι ελεγχόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες, που αφορούν στην εκπόνηση όμοιων από άποψη γνωστικού αντικειμένου μελετών – ήτοι μελετών της κατηγορίας 20 (γεωλογικές) - μη νομίμως επιμερίσθηκαν σε χωριστές πιστώσεις ανά τοπικό διαμέρισμα και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να ακολουθηθεί η ανοικτή ή κλειστή διαδικασία του ν. 3316/2005, καθόσον η συνολική δαπάνη αυτών ανέρχεται στο ποσό των 49.980,00 και, επομένως, υπερβαίνει το όριο των 21.423,00 ευρώ, μέχρι το οποίο είναι κατ΄ άρθρο 209 παρ. 3 του ν. 3463/2006 επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση εκπόνησης μελέτης. Τέλος, ο προβαλλόμενος από τον Επίτροπο δεύτερος λόγος διαφωνίας περί παράβασης των διατάξεων του άρθρου 10 παρ. 2 του ν. 3316/2005 δεν μπορεί να εξετασθεί, δεδομένου ότι οι επίμαχες συμβάσεις δεν ανατέθηκαν κατ’ επίκληση των διατάξεων αυτών.