Μέθοδοι, όροι και περιορισμοί για την χρησιμοποίηση στη γεωργία της ιλύος που προέρχεται από επεξεργασία οικιακών και αστικών λυμάτων.

ΥΠΕΝ/ΔΔΑ/41828/630/2023- ΦΕΚ: 2692/Β/21.4.2023:Άρθρο 16 Με την επιφύλαξη του άρθρου 14, από την έναρξη της ισχύος της παρούσας απόφασης, καταργείται η υπ’ αρ. 80568/4225/1991 (Β’ 641) κοινή υπουργική απόφαση, καθώς και κάθε άλλη διάταξη που έρχεται σε αντίθεση με την παρούσα ή ανάγεται σε θέματα που ρυθμίζονται

*ΥΠΕΝ/ΔΔΑ/41828/630/2023- ΦΕΚ: 2692/Β/21.4.2023 Άρθρο 14Μεταβατικές διατάξεις 1. Οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις επεξεργασίας ιλύος, καθώς και οι χρήστες αυτής, υποχρεούνται να συμμορφωθούν με όλες τις απαιτήσεις της παρούσας απόφασηςεντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος της. 2. Κατά το χρονικό διάστημα που προβλέπεται στην παρ. 1 και μέχρι τη λήξη του, μπορούν να εκδίδονται νέες άδειες χρησιμοποίησης επεξεργασμένης ιλύος σύμφωνα με την υπ’ αρ. 80568/4225/1991 κοινής υπουργικής απόφασης, η ισχύς τους όμως δεν θα υπερβαίνει το χρονικό διάστημα που ορίζεται στην παρ. 1.

Ο προσφεύγων επιδιώκει την ακύρωση ή μεταρρύθμιση της αριθ. πρωτ. 367/2018 απόφασης του ΔΣ της ΕΥΑΘ ΑΕ, η οποία αφορά την παροχή υπηρεσιών τελικής διάθεσης ή/και ανάκτησης αφυδατωμένης ιλύος στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας Νερού Θεσσαλονίκης (ΕΕΝΘ). Ειδικότερα, ζητείται η ακύρωση των πρακτικών της επιτροπής διαγωνισμού, ο αποκλεισμός συγκεκριμένων οικονομικών φορέων και η κήρυξή του ως αναδόχου. Ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι οι αποδεκτές προσφορές των άλλων διαγωνιζομένων έπρεπε να απορριφθούν λόγω έλλειψης απαιτούμενων αδειών μεταφοράς ιλύος και τεκμηρίων για ζυγιστική διάταξη, τα οποία αποτελούσαν απαραίτητες προϋποθέσεις της διακήρυξης.

Με την προδικαστική προσφυγή, ο προσφεύγων οικονομικός φορέας επιδιώκει την ακύρωση της από 26-2-2018 απόφασης της ΔΕΥΑ Χαλκίδας, καθώς και της υπ' αριθμ. 19/2018 απόφασης του Δ.Σ. της ΔΕΥΑ Χαλκίδας με θέμα «Έγκριση Πρακτικού Ελέγχου Δικαιολογητικών Συμμετοχής και Τεχνικών Προσφορών του Διαγωνισμού για τη “Μεταφορά και Διάθεση (3.600 τόνων) Αφυδατωμένης Ιλύος Εγκαταστάσεων Λυμάτων Δ.Ε.Υ.Α. Χαλκίδας"», καθ' ο μέρος έκρινε την προσφορά του ως απορριπτέα. Το αντικείμενο της σύμβασης είναι η παροχή υπηρεσιών μεταφοράς και διάθεσης ιλύος, δηλαδή η συλλογή, φόρτωση, μεταφορά (με πλωτά και οδικά μέσα) και τελική διάθεση 3.600 τόνων αφυδατωμένης ιλύος σε νόμιμη μονάδα επεξεργασίας.

Εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων...Επειδή, η αιτούσα προβάλλει ότι είναι «υπέρμετρα δυσμενής για την πλειοψηφία των συμμετεχόντων» η πρόβλεψη της διακήρυξης στο άρθρο 11ο στοιχείο Γ αρ. 8, σύμφωνα με την οποία «Εφόσον οι προσφέροντες δεν κατασκευάζουν το σύστημα βιολογικής επεξεργασίας (κύριος εξοπλισμός) μερικά ή ολικά σε δικό τους εργοστάσιο πρέπει να επισυνάψουν υπεύθυνη δήλωση του αντίστοιχου εργοστασίου κατασκευής ή του επίσημου αντιπροσώπου του στην Ελλάδα, στην οποία θα δηλώνει ότι: Έχει αποδεχθεί… έναντι του προσφέροντα την εκτέλεση της συγκεκριμένης προμήθειας, σε περίπτωση κατακύρωσης στον προμηθευτή υπέρ του οποίου έγινε η αποδοχή …», προτείνει δε τροποποίηση του όρου αυτού. Με το εν λόγω περιεχόμενο, ο εξεταζόμενος λόγος προβάλλεται χωρίς έννομο συμφέρον, εφόσον, όπως προκύπτει από το πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού της 30.12.2014, η αιτούσα προσκόμισε το ως άνω δικαιολογητικό, πλην όμως η συμμετοχή της απορρίφθηκε για άλλον λόγο (μη προσκόμιση βεβαίωσης ασφαλιστικής ενημερότητας). Επειδή, υποστηρίζεται ότι το κριτήριο της ομάδας 2α, σύμφωνα με το οποίο βαθμολογείται από 40 έως 60 μόρια η εγγύτητα της «έδρας συνεργείου-τοπικού συνεργάτη» σε σχέση με τον τόπο της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων, συνιστά «φωτογραφική διάταξη», διότι «πριμοδοτούνται παρανόμως οι τοπικοί συνεργάτες, ήτοι οικονομικοί φορείς είτε εδρεύοντες στην ... είτε όσοι διαθέτουν κάποιου είδους εγκατάσταση-υποδομή στην ... και μάλιστα πλησίον της …». Ο ισχυρισμός αυτός, έτσι όπως προβάλλεται, είναι απορριπτέος ως αορίστως προβαλλόμενος, εφόσον δεν κατονομάζονται εκείνοι οι οποίοι, κατά την αιτούσα, ωφελούνται.

Η αιτούσα με την προδικαστική προσφυγή επιδιώκει την ακύρωση της Διακήρυξης του αναθέτοντος φορέα, η οποία προκήρυξε ανοικτό ηλεκτρονικό διαγωνισμό για την ανάδειξη αναδόχου υπηρεσίας διαχείρισης και τελικής διάθεσης αφυδατωμένης ιλύος από τις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων. Το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει τμηματική φόρτωση, μεταφορά, εκφόρτωση, προσωρινή αποθήκευση, αξιοποίηση ή/και επεξεργασία και διάθεση της ιλύος σε τελικό αποδέκτη εκτός εγκαταστάσεων, με συνολικό προϋπολογισμό 506.540 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 24%). Η αιτούσα υποστηρίζει ότι η Διακήρυξη παραβιάζει το νομικό πλαίσιο, περιέχει ασάφειες ως προς την ποσότητα της ιλύος και τον υπολογισμό κόστους, ενώ δεν λαμβάνει υπόψη τις νέες μισθολογικές αλλαγές. Επίσης, ισχυρίζεται ότι η μείωση του προϋπολογισμού δεν αιτιολογήθηκε επαρκώς.

Η προσφεύγουσα ζητά την ακύρωση της απόφασης 173/2019 του Δ.Σ. της αναθέτουσας αρχής, η οποία ανακήρυξε την παρεμβαίνουσα εταιρεία ως προσωρινό ανάδοχο του διαγωνισμού. Το αντικείμενο της σύμβασης είναι η υπηρεσία «Μεταφορά και Διάθεση (4.200 τόνων) Αφυδατωμένης Ιλύος» από εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, συμπεριλαμβανομένης της συλλογής, φόρτωσης, μεταφοράς και τελικής διάθεσης της ιλύος. Οι αιτίες της προσφυγής αφορούν την υποτιθέμενη ελλιπή τεκμηρίωση ικανότητας του πλωτού μέσου της παρεμβαίνουσας για τη συγκεκριμένη μεταφορά και την ουσιαστική ακαταλληλότητα της τεχνικής προσφοράς της.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η διακήρυξη με το προεκτεθέν περιεχόμενο παρίσταται εντελώς αόριστη διότι δεν περιγράφει και προσδιορίζει επακριβώς, με σαφήνεια και πληρότητα το προς ανάθεση τεχνικό αντικείμενο και τις επιμέρους συνιστώσες του τρόπου εκτέλεσης των υπηρεσιών και δεν περιλαμβάνει ουσιώδη στοιχεία, τα οποία κατά τις προαναφερθείσες διατάξεις των π.δ. 59/2007 και 28/1980 πρέπει να περιλαμβάνονται στο ελάχιστο περιεχόμενό της. Περαιτέρω δεν καθορίζει κάποιες ειδικές ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές ως προς τη μεθοδολογία εκτέλεσης των ελεγχόμενων υπηρεσιών από τις οποίες να διασαφηνίζεται το αντικείμενο, με αποτέλεσμα να καθίσταται όλως δυσχερής τόσο η κατανόηση του εύρους των υπηρεσιών από τους υποψηφίους όσο και η εκ μέρους τους προσήκουσα διαμόρφωση προσφοράς αλλά και η ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής να ελέγξει με ισότιμο τρόπο τις προσφορές και να αναθέσει στον κατάλληλο υποψήφιο, εκείνον δηλαδή που ανάμεσα στους υποψηφίους που πληρούν τις προϋποθέσεις για την άρτια εκτέλεση του τεχνικού αντικειμένου της σύμβασης πρόσφερε τη χαμηλότερη τιμή. Ειδικότερα, η διακήρυξη α) αναφέρει όλως ασαφώς ότι το αντικείμενο αφορά «στην απομάκρυνση της παραγόμενης ιλύος από την ΕΕΛ …….. με ή χωρίς επεξεργασία και η ασφαλής διάθεση ή αξιοποίηση της, η οποία θα αποδεικνύεται με την προσκόμιση των απαραίτητων πιστοποιητικών νόμιμης διάθεσης», χωρίς όμως να διευκρινίζει – περιγράφει τεχνικά την έννοια της «επεξεργασίας» της ιλύος, αν υπάρχουν και ποιες είναι οι εναλλακτικές τεχνικές μέθοδοι «επεξεργασίας» σύμφωνα με τα συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά της λάσπης στη συγκεκριμένη εγκατάσταση λυμάτων, τις οποίες δυνητικά μπορεί να επιλέξει ο ανάδοχος και υπό ποιες συνθήκες οι εναλλακτικές λύσεις της επεξεργασίας ή μη της λάσπης είναι ικανές να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική και ιδίως την ασφαλή παροχή των οικείων υπηρεσιών, ποιες δηλαδή είναι οι ειδικότερες υποχρεώσεις του αναδόχου στην περίπτωση που επιλέξει τη μία ή την άλλη λύση, β) αναφέρει ότι στις υποχρεώσεις του αναδόχου εμπίπτει και η ασφαλής διάθεση ή αξιοποίηση της λάσπης, χωρίς όμως να διευκρινίζει σε τι διαφέρει εννοιολογικά - τεχνικά η διάθεση από την αξιοποίηση και σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να εφαρμοσθεί η μία ή η άλλη μέθοδος, γ) παρόλο που δίνει στον ανάδοχο τη δυνατότητα να επιλέξει κατά το στάδιο της εκτέλεσης εάν θα «επεξεργαστεί» ή όχι την ιλύ και κάνει διαχωρισμό μεταξύ «διάθεσης» και «αξιοποίησης» αυτής, δεν διευκρινίζει ποιο είναι το είδος των κατάλληλων εγκαταστάσεων που μπορούν να είναι οι τελικοί αποδέκτες της ιλύος γενικά αλλά και ειδικά σε κάθε μία από τις ως άνω περιπτώσεις, ποιοι δηλαδή μπορούν να είναι οι αποδέκτες σε περίπτωση που ανάδοχος επιλέξει τη λύση της επεξεργασίας ή της μη επεξεργασίας καθώς και αν διαφέρουν οι αποδέκτες στην περίπτωση της απλής διάθεσης της λάσπης από αυτούς σε περίπτωση αξιοποίησή της, δ) δεν απαιτεί από τους υποψηφίους να δηλώσουν τις εγκαταστάσεις στις οποίες προτίθενται να διαθέσουν την ιλύ ούτε απαιτεί από τον ανάδοχο να προσκομίσει, έστω και κατά το στάδιο της εκτέλεσης, συμβάσεις συνεργασίας με τις εγκαταστάσεις στις οποίες θα διαθέσει την ιλύ για χρονικό διάστημα ίσο με τη διάρκεια της σύμβασης, ε) δεν αναφέρει, όπως απαιτεί το στοιχείο 15 του Παραρτήματος XIII του π.δ. 59/2007 τους ελάχιστους όρους οικονομικού και τεχνικού χαρακτήρα που πρέπει να πληροί ο ανάδοχος, στ) δεν αναφέρει ιδίως ποιες είναι οι έστω και κατ’ ελάχιστον τεχνικές απαιτήσεις που αφορούν στην απομάκρυνση – μεταφορά της ιλύος λ.χ. εάν απαιτείται ο ανάδοχος να διαθέτει δικό του μηχανολογικό εξοπλισμό (μηχανήματα – οχήματα) και ποια είναι τα τεχνικά χαρακτηριστικά αυτού ή να διαθέτει υπαλληλικό προσωπικό και ποιας ειδικότητας πρέπει να είναι αυτό, ζ) δεν παραθέτει έστω και τις ελάχιστες απαιτήσεις τις σχετικές με τη συχνότητα με την οποία ο ανάδοχος υποχρεούται να απομακρύνει τη λάσπη, η) ενώ αναφέρει αορίστως ότι «ο ανάδοχος θα αναλάβει να εκδώσει και κάθε απαραίτητη άδεια (π.χ. περιβαλλοντική, άδεια λειτουργίας, μεταφοράς κ.λπ.) για τη διαχείριση της ιλύος» και ότι στις υποχρεώσεις του συμπεριλαμβάνεται και «οι τυχόν τροποποιήσεις των περιβαλλοντικών όρων για την τελική διάθεση της λάσπης», δεν αναφέρει τις νομοθετικές διατάξεις που διέπουν τη διαχείριση (συλλογή, φόρτωση, μεταφορά και τελική διάθεση) των αποβλήτων που προσιδιάζουν με τη ιλύ της συγκεκριμένης εγκατάστασης λυμάτων και καθορίζουν ποιες είναι οι άδειες τις οποίες πρέπει να εκδώσει ο ανάδοχος κατά τα στάδιο της εκτέλεσης ανάλογα με τον τρόπο διαχείρισης της ιλύος που θα επιλέξει ή σε ποιες περιπτώσεις απαιτείται έγκριση περιβαλλοντικών όρων, ούτε εξάλλου αναφέρει ποιες είναι αυτές οι ειδικές άδειες ανάλογα με τον τρόπο διαχείρισης που θα επιλέξει ο ανάδοχος καθώς και ποια είναι «τα απαραίτητα πιστοποιητικά νόμιμης διάθεσης» της ιλύος, η προσκόμιση των οποίων, ομοίως, απαιτείται από τον ανάδοχο κατά το στάδιο της εκτέλεσης (βλ. και στοιχείο 6γ του Παραρτήματος XIII του π.δ. 59/2007), θ) δεν αναφέρει τις ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές του αορίστως αναφερόμενου «συστήματος ζύγισης της ιλύος» το οποίο πρέπει να προμηθεύσει ο ανάδοχος και να εγκρίνει η Διευθύνουσα Υπηρεσία κατά το στάδιο της εκτέλεσης, ι) παραθέτει πίνακα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της παραγόμενης λάσπης προς διάθεση, ο οποίος όμως είναι ασαφής δεδομένου ότι, παρόλο που ο ίδιος ο πίνακας αυτός ορίζει στον τίτλο του ότι πρέπει «να προσδιοριστούν οι μονάδες μέτρησης περιεκτικότητας σε βαρέα μέταλλα και άλλες παραμέτρους για κάθε περίπτωση, π.χ. mg/kg», εντούτοις στα στοιχεία του πίνακα αυτού δεν γίνεται τέτοιος προσδιορισμός. Επίσης, η διακήρυξη, κατά παράβαση του στοιχείου 6 β΄ του XIII Παραρτήματος του π.δ. 59/2007, καθιστά ασαφές και δεν προσδιορίζει εν τέλει κατά πόσο η εκτέλεση των ελεγχόμενων υπηρεσιών επιφυλάσσεται σε μια συγκεκριμένη επαγγελματική κατηγορία. Τούτο διότι το άρθρο 10 αυτής, ναι μεν απαιτεί από τους υποψηφίους να καταθέσουν πιστοποιητικό του οικείου Επιμελητηρίου, με το οποίο να πιστοποιείται η εγγραφή τους σε αυτό και το ειδικό επάγγελμά τους ή βεβαίωση άσκησης επαγγέλματος από αρμόδια δημόσια αρχή, πλην όμως δεν διευκρινίζει ποια κατηγορία επαγγελματιών, με ποιο δηλαδή ειδικό επάγγελμα, και με βάση ποιες διατάξεις, μπορεί να εκτελέσει το - σε κάθε περίπτωση, όπως ήδη έγινε δεκτό, αόριστο - αντικείμενο της σύμβασης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να λάβουν μέρος στο διαγωνισμό φυσικά και νομικά πρόσωπα  διαφόρων ειδικοτήτων (λ.χ. αντικείμενο της δραστηριότητας της ……. με βάση το προσκομισθέν από αυτή 8422/2012 πιστοποιητικό του Επιμελητηρίου …….. είναι η παραγωγή ζωϊκών ή φυτικών λιπασμάτων, ενώ το επάγγελμα του εν τέλει ανακηρυχθέντος ως αναδόχου ……, με βάση το προσκομισθέν από αυτόν 1293/53285/24.8.2012 πιστοποιητικό του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας είναι ηλεκτρολόγος μηχανικός), χωρίς να προκύπτει εν τέλει εάν οι επαγγελματίες με τις ειδικότητες αυτές είναι εκείνοι που πράγματι μπορούν να εκτελέσουν το αντικείμενο της σύμβασης.  

Με την προδικαστική προσφυγή ο προσφεύγων αιτείται την ακύρωση της αποφάσεως που έκρινε αποδεκτή την προσφορά του παρεμβαίνοντος. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την επέκταση της δυναμικότητας της μονάδας αφυδάτωσης της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων, συγκεκριμένα την προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία ενός νέου φυγοκεντρικού διαχωριστή δυναμικότητας τουλάχιστον 30 m³/h ιλύος και φόρτισης στερεών τουλάχιστον 600 kg/h, μαζί με τον απαραίτητο περιφερειακό εξοπλισμό όπως αντλία τροφοδοσίας ιλύος, σύστημα παρασκευής πολυηλεκτρολύτη και ηλεκτρικούς πίνακες. Ο προσφεύγων θεμελιώνει το έννομο συμφέρον του στη διαδικασία καθώς έχει κριθεί αποδεκτή η δική του προσφορά αλλά κατατάσσεται δεύτερος ως προσωρινός μειοδότης.

Παροχή υπηρεσιών αφαλάτωσης ύδατος (…) όσον αφορά στο σχέδιο σύμβασης: α) Δεν έχει τεθεί η συνολική συμβατική αξία των ανατιθέμενων υπηρεσιών στον ανάδοχο με βάση την οικονομική του προσφορά και πρέπει πριν την υπογραφή της σύμβασης να τεθεί σχετικός όρος, ως προς το συνολικό κόστος της ανάθεσης β) Το προβλεπόμενο στο άρθρο 3 παρ. 3.12.1. δικαίωμα προαίρεσης για επέκταση του αντικειμένου της ανάθεσης πρέπει να απαλειφθεί. γ) Η προβλεπόμενη στο άρθρο 7 παρ. 7.1. εδ. β και γ αναπροσαρμογή του τιμήματος θα πρέπει να απαλειφθεί. δ) Ο προβλεπόμενος στο άρθρο 7 παρ. 7.3 όρος για τη δυνατότητα του αναδόχου για καταβολή πρόσθετης αμοιβής πρέπει να απαλειφθεί λόγω της αοριστίας του και της δυνανότητας μεταβολής στη φάση εκτέλεσης της ανάθεσης ουσιωδών όρων της, ενώ η παραπομπή στο π.δ. 28/1980 και στις περί αναθεώρησης τιμών διατάξεις τελεί υπό την προϋπόθεση ότι δεν μεταβάλλονται ουσιωδώς οι όροι της ανάθεσης. ε) Δεν συνιστά όρο της σύμβασης και δεν μπορεί να ενεργοποιηθεί η αναφερόμενη στην διακήρυξη δυνατότητα αύξησης του συμβατικού αντικειμένου μέχρι 50% και με όρους που θα προσδιορισθούν μετά από διαπραγμάτευση.

Με την προδικαστική προσφυγή ζητείται η ακύρωση της απόφασης 20682/29-07-2020 του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΥΔΑΠ, η οποία λήφθηκε κατά την 1376η Συνεδρίασή του, στο πλαίσιο του ανοικτού δημόσιου ηλεκτρονικού διαγωνισμού για την ανάθεση της υπηρεσίας με τίτλο «ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΥΜΑΤΩΝ ΨΥΤΤΑΛΕΙΑΣ», καθώς και κάθε συναφής, προγενέστερη ή μεταγενέστερη με αυτή πράξη ή παράλειψη. Η υπηρεσία αφορά τη λειτουργία του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ) Ψυττάλειας για την απρόσκοπτη και αποδοτική λειτουργία της εγκατάστασης, τη συντήρηση του ΚΕΛ, την παραγωγή και διαχείριση ξηραμένης ιλύος, τη συλλογή, μεταφορά και διαχείριση παραπροϊόντων επεξεργασίας, την αντικατάσταση και αναβάθμιση εξοπλισμού, καθώς και τις εργασίες ενεργειακής βελτιστοποίησης και αναβάθμισης των εγκαταστάσεων.