Ανάθεση της διαχείρισης του προγράμματος με τίτλο «Παροχή Υπηρεσιών παρασκευής - συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων (Σχολικά Γεύματα) σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης» στον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ).

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:ζητείται η αναθεώρηση της 963/2022  απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκε η προσφυγή ανάκλησης της ήδη προσφεύγουσας εταιρείας κατά της 177/2022 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθ’ ο μέρος κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, για το τμήμα 43 αυτής, μεταξύ του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) και της προσφεύγουσας, για την εκτέλεση των υπηρεσιών με τίτλο «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τις σχολικές χρονιές 2021-2022, 2022-2023 με δικαίωμα προαιρέσεως για το σχολικό έτος 2023-2024», συμβατικής δαπάνης 1.655.208,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ.(...)Εξ άλλου, η υποστηριζόμενη από την προσφεύγουσα ερμηνευτική εκδοχή περί του διακριτού των ζεστών και κρύων γευμάτων δεν θα μπορούσε να είναι νομικώς υποστηρίξιμη και για τον λόγο ότι άλλα τμήματα του διαγωνισμού κατακυρώθηκαν σ’ αυτήν με την σύμφωνα με τη διακήρυξη ερμηνεία ότι ως γεύμα νοείται το κύριο πιάτο μαζί με τα συνοδευτικά του (σαλάτα κ.λπ.) και συνεπώς για λόγους ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων δεν θα ήταν επιτρεπτό η ερμηνεία αυτή να διαφοροποιείτο για άλλο τμήμα του ίδιου διαγωνισμού. Με τα δεδομένα αυτά, ορθά κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση ότι η διακήρυξη δεν είχε οποιαδήποτε αμφισημία, απορριπτόμενων των σχετικών λόγων αναθεώρησης ως αβάσιμων. Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης. 

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και του υποδείγματος σχεδίου σύμβασης για την «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2019-2020», ως προς 50 εκ των 74 συνολικά Τμημάτων της οικείας διακήρυξης, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 73.499.901,93 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.(....)Επισημαίνεται ότι τα προς υπογραφή σχέδια σύμβασης με τους ανά τμήμα αναδειχθέντες μειοδότες πρέπει να συμπληρωθούν με τα στοιχεία εκάστης αναδόχου εταιρείας, την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης, την ποσότητα γευμάτων, όπως αναλυτικά καταγράφεται στη διακήρυξη ανά τμήμα, την τιμή μονάδας, όπως προκύπτει από τις οικονομικές προσφορές των εταιρειών, και το ύψος των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης.Δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων για την «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2019-2020», που αφορούν στα Τμήματα 1, 2, 5, 7, 8, 9, 11, 13, 16,  17, 18, 19, 20, 21, 24, 25, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 39, 40, 41, 42, 43, 45, 46, 47, 50, 51, 52, 53, 54, 56, 58, 59, 61, 64, 66, 67, 70, 71, 72 και 74, με την επισήμανση που αναφέρεται στη σκέψη 5 της παρούσας.

Δανειακή σύμβαση.Ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 373/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης για την αγορά οικοπέδου με το εντός αυτού κτίσμα (...) Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένου περαιτέρω υπόψη ότι η επίδικη Φ.1703/9161/2.2.2009 έκθεσης εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. συντάχθηκε τον Ιανουάριο του 2009, δηλαδή 8 μόλις μήνες μετά την Φ818/9136/4.6.2008 έκθεση, της οποίας οι τιμές δεν λαμβάνονται υπόψη τον Ιανουάριο του 2012 λόγω της «μοναδικής οικονομικής κρίσης», που οδήγησε την αγορά ακινήτων σε «σημαντικά φθίνουσες τάσεις κατά την τελευταία διετία», ορθά το Κλιμάκιο έκρινε ότι, μη νομίμως εκδόθηκε η 2/3.1.2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ...... βάσει της ως άνω Φ.1703/9161/2.2.2009 έκθεσης εκτίμησης του Σ.Ο.Ε, καθόσον αυτή είναι ανεπίκαιρη και δεν αντικατοπτρίζει τις παρούσες οικονομικές συνθήκες και την τρέχουσα αξία του ακινήτου και πρέπει, για το λόγο αυτό ν΄ απορριφθούν οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί του αιτούντος, ενώ δεν ασκεί επιρροή ούτε η προσκομιζόμενη από 5.10.2012 έκθεση εκτίμησης ακινήτου του πολιτικού μηχανικού ......, καθόσον αυτή δεν έχει συνταχθεί από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών, που είναι το κατά το νόμο αρμόδιο όργανο για την εκτίμηση της αγοραίας αξίας των ακινήτων,  ούτε οι αγγελίες για την πώληση άλλων ακινήτων, αφού η τιμή ζήτησης, όπως κατά τα ανωτέρω έγινε δεκτό, δεν αποτελεί, τελικά, και την τιμή αγοράς του ακινήτου, αλλά αντίθετα υπάρχει ευρύ περιθώριο διαπραγμάτευσης. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση, καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Ζητείται η ανάκληση της 14/2021 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου του «Τομέα Υγείας» της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης για τη «Σίτιση ασθενών και εφημερεύοντος ιατρικού προσωπικού του Νοσοκομείου και των ασθενών του …».(....)Κατ’ ακολουθίαν αυτών, η ένδικη προσφυγή ανάκλησης πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή, να ανακληθεί εν μέρει η 14/2021 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου του «Τομέα Υγείας» της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης και να επιτραπεί η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης με τους ακόλουθους όρους: 1. Στο άρθρο 1, η συνολική αξία της σύμβασης να οριστεί στο ποσό που αντιστοιχεί στην αξία της σίτισης των ασθενών και των εφημερεύοντος ιατρικού προσωπικού του Νοσοκομείου και του … με ατομικά συσκευασμένα γεύματα κατά το χρονικό διάστημα από την υπογραφή της τροποποιητικής σύμβασης έως 13.10.2021, 2. Στο άρθρο 3 «ΧΡΟΝΟΣ ΙΣΧΥΟΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ», να οριστεί η  χρονική διάρκειά αυτής σε τόσους μήνες όσους αντιστοιχούν στο χρονικό διάστημα από την ημερομηνία υπογραφής της (χρόνος έναρξης ισχύος της τροποποιητικής σύμβασης) έως 13.10.2021 και 3. Να επισημανθεί ρητώς η υποχρέωση της αναδόχου εταιρείας για την  προμήθεια ατομικά συσκευασμένων γευμάτων και να τροποποιηθεί, αντίστοιχα, η παράγραφος που αναφέρεται στην μεριδοποίηση των γευμάτων.Δέχεται εν μέρει την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί εν μέρει την 14/2021 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου του «Τομέα Υγείας» της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ζητείται η ανάκληση της 88/2021 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά το μέρος που με αυτήν έγινε δεκτό ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α.) και της προσφεύγουσας ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «… ΑΝΩΝΥΜΗ ...» (στο εξής προσφεύγουσα) για το τμήμα 4 (Δήμος Ξάνθης) της διαγωνιστικής διαδικασίας για την παροχή υπηρεσιών παρασκευής- συσκευασίας και διανομής γευμάτων (σχολικά γεύματα) σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2020-2021, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 42.111.924,75 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.).(....)Μετά την ως άνω παραίτηση της προσφεύγουσας από την ένδικη προσφυγή πρέπει να γίνει δεκτό, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, ότι έχει καταργηθεί η διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου, που ανοίχθηκε με την άσκηση της προσφυγής αυτής παρά την απουσία της προσφεύγουσας....Κηρύσσει καταργημένη τη διαδικασία που ανοίχθηκε με την από 19.3.2021 (Α.Β.Δ. …) προσφυγή της εταιρείας με την επωνυμία «… ΑΝΩΝΥΜΗ ....» και το διακριτικό τίτλο «… ΑΒΕΕ» για την ανάκληση της 88/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα αναφερόμενα σ’ αυτή. 

Παράθεση γεύματος – δεξίωσης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι δεν βρίσκει έρεισμα στις διατάξεις της παρ. 3 περ. α΄ του άρθρου 158 του ν. 3463/2006, δεδομένου ότι η διοργάνωση συναντήσεων που προβλέπεται στο άρθρο αυτό δεν περιλαμβάνει και την πραγματοποίηση υπηρεσιακών συσκέψεων στο περιθώριο ή στο πλαίσιο ενός γεύματος ούτε στην περιπτ. γ’ του ίδιου άρθρου, δεδομένου ότι οι εκεί προβλεπόμενες δαπάνες δημοσίων σχέσεων (στο πλαίσιο των οποίων είναι δυνατή η παράθεση γευμάτων) συνδέονται μόνο με την απονομή τιμητικών διακρίσεων, αναμνηστικών δώρων και τη φιλοξενία αντιπροσωπειών ή φυσικών προσώπων που συνέβαλαν στην ανάπτυξη ή προβολή του δήμου και δεν περιλαμβάνουν την πραγματοποίηση γευμάτων εργασίας για τον προγραμματισμό ή την αποτίμηση από τους υπηρεσιακούς παράγοντες του έργου τους ή της αποτελεσματικότητας των ενεργειών τους. Περαιτέρω, η ανωτέρω δαπάνη δεν συντελεί άμεσα ή έμμεσα στην καλύτερη εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου, όπως αυτοί καθορίζονται στο άρθρο 75 παρ. 1 του προαναφερόμενου ν. 3463/2006. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Σίτιση φοιτητών..Η ως άνω ασάφεια δε των όρων της διακήρυξης πλήττει ουσιωδώς το κύρος αυτής, συμπαρασύροντας ολόκληρη την επακολουθήσασα διαγωνιστική διαδικασία, καθόσον ανάγεται σε πλημμέλεια αφορώσα ένα ουσιώδες στοιχείο της εκτέλεσης των επίμαχων υπηρεσιών και συγκεκριμένα της οικονομικής επιβάρυνσης που τελικά θα επωμιστεί ο ανάδοχος ή η αναθέτουσα αρχή κατά την εκτέλεση της σύμβασης. Πέραν των ανωτέρω, ο όρος 13, από την εφαρμογή του οποίου γεννάται μία πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση του φορέα, είναι μη νόμιμος για τον πρόσθετο λόγο ότι από το πλέγμα των κείμενων διατάξεων συνάγεται ότι στην ορισθείσα με την Φ.547452/Β3/9.5.2007 Κ.Υ.Α. τιμή του σιτηρεσίου ενσωματώνονται όλες οι δαπάνες που αντιστοιχούν στο κόστος παραγωγής και διάθεσης των γευμάτων..Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση της υπηρεσίας σίτισης φοιτητών του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος … κατά το χρονικό διάστημα από 1.9.2015 έως και 31.12.2018.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/6634/2015

ΜΙΚΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ-ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Για να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της προηγηθείσας διαδικασίας για την ανάθεση, από την Περιφέρεια Αττικής,  της «Συντήρησης Υπόγειων Διαβάσεων στο Πρωτεύον Αστικό Οδικό Δίκτυο Περιφέρειας Αττικής», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.209.665 ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.)(....)Επισημαίνεται όμως ότι, σε περίπτωση ενεργοποίησης των όρων της διακήρυξης περί της δυνατότητας παράτασης του χρόνου εκτέλεσης των συμβάσεων, είτε λόγω της αυξομείωσης των ποσοτήτων όπως αυτές θα προκύψουν κατά την εκτέλεση αυτών, είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο: α) δεν θα επέρχεται αύξηση του αρχικού συνολικού συμβατικού οικονομικού αντικειμένου, β) ο χρόνος παράτασης δεν θα υπερβαίνει το 50% της συνολικής διάρκειας της σύμβασης, κατά τα προβλεπόμενα στις παρ. 6.2 της Διακήρυξης και 2.5 της Ε.Σ.Υ., και γ) οι σχετικές τροποποιήσεις θα υποβληθούν στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος...σχεδίου σύμβασης για την παροχή των υπηρεσιών «Συντήρησης Υπόγειων Διαβάσεων στο Πρωτεύον Αστικό Οδικό Δίκτυο Περιφέρειας Αττικής», ποσού 470.053,79 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), με τις επισημάνσεις που αναφέρονται στη σκέψη IV της παρούσας.

Ανάληψη υποχρέωσης.Το άρθρο 3 του π.δ.113/2010 ορίζει στο εδάφιο γ΄ ότι: «η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης πρέπει να περιλαμβάνει τη συνολική επιβάρυνση του προϋπολογισμού, καθώς και την κατανομή αυτής κατ’ έτος σε περίπτωση τμηματικής πραγματοποίησης που εκτείνεται σε περισσότερα του ενός οικονομικά έτη». Από την ανωτέρω διάταξη συνάγεται ότι στην απόφαση ανάληψης υποχρέωσης αναγράφεται το συνολικό ποσό με το οποίο επιβαρύνεται ο προϋπολογισμός, στην περίπτωση, όμως, που η επιβάρυνση αυτή εκτείνεται σε περισσότερα του ενός οικονομικά έτη η αναγραφόμενη στην απόφαση ανάληψης υποχρέωσης συνολική δαπάνη πρέπει επιπλέον να κατανέμεται κατ’ έτος και να αναφέρονται τα επιμέρους ποσά που θα βαρύνουν τους προϋπολογισμούς των περισσοτέρων οικονομικών ετών, στον προϋπολογισμό δε κάθε έτους αποτυπώνεται μόνο το ποσό της επιβάρυνσης που αφορά το συγκεκριμένο έτος, με εγγραφή ισόποσης πίστωσης στον οικείο κωδικό αριθμό εξόδου (ΚΑΕ) του προϋπολογισμού. Εργασίες συντήρησης.O κατ΄ αποκοπή επιμερισμός του συνόλου των εργασιών της ελεγχόμενης υπηρεσίας σε τεμάχια χρονικής διάρκειας συντήρησης, χωρίς οι εργασίες αυτές να ομαδοποιούνται με βάση το αντικείμενό τους και χωρίς να καθορίζεται ούτε η ποσότητα, έστω κατά προσέγγιση, ούτε η συνολική δαπάνη ή η τιμή μονάδας κάθε επιμέρους ομάδας εργασιών στη σχετική διακήρυξη (163/2011), στην κατακυρωτική απόφαση και στο σχέδιο συμβάσεως, συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαδικασίας και του σχεδίου συμβάσεως. Και τούτο διότι ο μη προσδιορισμός των προαναφερόμενων ουσιωδών στοιχείων στη διακήρυξη, στην κατακυρωτική απόφαση και στη σύμβαση καθιστά αυτές ασαφείς και ως εκ τούτου μη νόμιμες, ενώ περαιτέρω η οφειλόμενη στους ως άνω λόγους ασάφεια της διακήρυξης καθιστά επιπλέον αδύνατο τον έλεγχο του υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης. Ενόψει δε της δυνατότητας μη απορρόφησης της συνολικής ποσότητας των εργασιών (άρθρο 3 του σχεδίου συμβάσεως), η ομαδοποίηση των εργασιών με βάση το αντικείμενό τους και ο καθορισμός της ποσότητας, έστω κατά προσέγγιση, καθώς και της συνολικής δαπάνης ή της τιμής μονάδας των εργασιών κάθε επιμέρους κατηγορίας και υποκατηγορίας κρίνονται απαραίτητα επιπροσθέτως προκειμένου να καταστεί δυνατός ο υπολογισμός του ακριβούς ύψους της αμοιβής του αναδόχου για τις εκτελεσθείσες από αυτόν εργασίες και κατ’ επέκταση και ο έλεγχος της νομιμότητας της διάθεσης του δημόσιου χρήματος, ο οποίος καθίσταται αδύνατος με τη ακολουθηθείσα πρακτική του κατ΄ αποκοπή επιμερισμού του συνόλου των εργασιών της ελεγχόμενης υπηρεσίας σε τεμάχια μηνιαίας ή ετήσιας συντήρησης.