Aντικατάσταση αγωγών ομβρίων...Οι προβλεπόμενες εργασίες ήταν κυρίως αφανείς εργασίες εντός του εδάφους, η ακριβής προμέτρηση ποσοτήτων των οποίων θα ήταν δυνατή, κατά το στάδιο της μελέτης, μόνο με την πραγματοποίηση διερευνητικών τομών στην οδό, διαδικασία που δεν προκρίθηκε, διότι επρόκειτο για οδό σε λειτουργία, με αποτέλεσμα η μελέτη να στηριχθεί σε επιφανειακή εκτίμηση – προμέτρηση ποσοτήτων. Σύμφωνα με το ίδιο ως άνω έγγραφο, κατά την εκτέλεση του έργου προέκυψε αύξηση στις εργασίες κυρίως των εκσκαφών και μεταφοράς των προϊόντων προς απόρριψη και εγκιβωτισμού με σκυρόδεμα του αγωγού στο σημείο σύνδεσης με τον συλλεκτήριο αγωγό στη ..., οι οποίες ήταν αναπόφευκτες προκειμένου το έργο να αποδοθεί, το συντομότερο δυνατό, ολοκληρωμένο, λειτουργικό και άρτια τεχνικά κατασκευασμένο. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι αντικείμενο του 1ου Α.Π.Ε. του έργου «Αντικατάσταση αγωγών ομβρίων» ήταν πράγματι η επανόρθωση ποσοτικών σφαλμάτων της μελέτης και ως εκ τούτου, νομίμως η σχετική δαπάνη για την πληρωμή των προαναφερόμενων υπερσυμβατικών εργασιών βάρυνε το κονδύλιο των απρόβλεπτων της οικείας σύμβασης. Κατ’ ακολουθίαν, η δαπάνη που εντέλλεται με το 414, οικονομικού έτους 2010, χρηματικό ένταλμα είναι νόμιμη, ωστόσο, το ένταλμα αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2010.

Καταβολή υπερωριακής απασχόλησης σε υπαλλήλους  Δήμου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η υπερωριακή απασχόληση των φερομένων ως δικαιούχων υπαλλήλων δεν είναι νόμιμη. Και τούτο προεχόντως διότι, δεν πληρούνται εν προκειμένω οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 48 παρ. 3 του ν. 3584/2007, ώστε να δικαιολογείται η καταβολή σ΄ αυτούς αμοιβής για υπερωριακή εργασία. Ειδικότερα, η συμμετοχή του φερόμενου ως δικαιούχου του 755/2011 χρηματικού εντάλματος ...., υπαλλήλου του κλάδου ΔΕ Μουσικών, με τη Φιλαρμονική του Δήμου σε διάφορες επαναλαμβανόμενες κάθε χρόνο εορταστικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις με πάγιο χαρακτήρα, όπως αυτές προσδιορίζονται το πρώτον στην προσκομισθείσα μετά την έκδοση της 80/6.10.2011 πράξης επιστροφής του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό … αναλυτική κατάσταση υπερωριών (που δεν φέρει ημερομηνία) (π.χ. παρέλαση 25ης Μαρτίου, περιφορά Επιταφίου κ.λπ.), συνιστά υποχρέωση που σχετίζεται με τη φύση των καθηκόντων του ανωτέρω υπαλλήλου και άπτεται του σκοπού για τον οποίο προσελήφθη και συνεπώς, η εκπλήρωση της υποχρέωσής του αυτής δεν μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο υπερωριακής απασχόλησης. Ομοίως, οι εργασίες που εκτέλεσε ο φερόμενος ως δικαιούχος του 757/2011 χρηματικού εντάλματος, ...., υπάλληλος του κλάδου ΔΕ29 Οδηγών Αυτ/των (μεταφορά με λεωφορείο του Δήμου ομάδων θεατρικών, αθλητικών κ.λπ. σε διάφορες εκ των προτέρων προγραμματισμένες εκδηλώσεις), εμπίπτουν στον κύκλο των καθηκόντων του και δεν δύνανται να θεωρηθούν ως υπερωριακή απασχόληση. Περαιτέρω, οι εργασίες που εκτέλεσαν οι φερόμενοι ως δικαιούχοι των 755 και 756/2011 χρηματικών ενταλμάτων, … και …, αντίστοιχα (εργασίες λειτουργικής ενοποίησης των πληροφοριακών συστημάτων των συνενωθέντων βάσει του ν.3852/2010 Δήμων και συγκεκριμένα του προγράμματος δημοτολογίων και εκλογικών καταλόγων) δεν έχουν έκτακτο χαρακτήρα, αλλά υπαγορεύθηκαν από την εφαρμογή του ν.3852/2010, από τη δημοσίευση του οποίου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Α΄ 87/7.6.2010), παρήλθε ικανός χρόνος για την προσαρμογή των υπηρεσιών του Δήμου στο νέο νομικό καθεστώς και για την έγκαιρη αντιμετώπιση των αναγκών που ανέκυψαν στο πλαίσιο εφαρμογής του, από τους υπηρετούντες υπαλλήλους εντός του κανονικού ωραρίου. Εξάλλου, από τις εργασίες που εκτέλεσαν υπερωριακά οι φερόμενοι ως δικαιούχοι του 759/2011 χρηματικού εντάλματος, υπάλληλοι της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου, όσον αφορά αυτές που προέκυψαν από τη μετακόμιση της Τεχνικής Υπηρεσίας σε άλλο κτίριο, καθώς και αυτές που σχετίζονται με την υποστήριξη του διοικητικού προσωπικού κατά τη σύνταξη του νέου Ο.Ε.Υ. του Δήμου, ήταν εκ των προτέρων γνωστή η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους κατά το συγκεκριμένο χρόνο και συνεπώς, υπήρχε η δυνατότητα προγραμματισμού και ορθολογικής κατανομής τους, ώστε να διεκπεραιωθούν εγκαίρως μέσα στο κανονικό ωράριο των υπαλλήλων, ενώ όσον αφορά στις λοιπές ανατεθείσες στους προαναφερόμενους υπαλλήλους εργασίες, και αν ακόμη ήθελε θεωρηθεί ότι αποσκοπούν στην κάλυψη έκτακτων και απρόβλεπτων υπηρεσιακών αναγκών, δεν προκύπτει εν προκειμένω η συνδρομή των εν λόγω αναγκών, καθόσον τα επικαλούμενα το πρώτον, στη μεταγενεστέρως, όπως προεκτέθηκε, προσκομισθείσα αναλυτική κατάσταση υπερωριών, περιστατικά δεν αποδεικνύονται από τα στοιχεία του φακέλου. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με το επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι μη νόμιμες και ως εκ τούτου, τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ :Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συντηρήσεις – Διαμορφώσεις εσωτερικής οδοποιίας …», μεταξύ Δήμου και εργολήπτη, για τον λόγο ότι οι προαναφερόμενες εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον ούτε στην σχετική διακήρυξη ανοικτής δημοπρασίας, ούτε στο έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, αλλά ούτε και στο κείμενο της αρχικής σύμβασης δεν προσδιορίζονται οι οδοί στις οποίες πρόκειται να γίνουν οι σχετικές παρεμβάσεις και συνεπώς δεν στοιχειοθετούνται οι επικαλούμενοι από την αναθέτουσα αρχή λόγοι, για τους οποίους καθίσταται αναγκαία η εκτέλεση των εργασιών που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίες εργασίες, ακόμη και αν οι λόγοι θεωρηθούν ότι συνιστούν γεγονός που δεν μπορούσε να προβλεφθεί, δεν προκύπτει από τα στοιχεία του  φακέλου ότι καθίστανται αναγκαίες για την ολοκλήρωση και τελειοποίηση του αρχικού έργου, τουλάχιστο όπως αυτό είχε προσδιορισθεί.

Κατασκευή ιδιωτικών συνδέσεων στα δίκτυα αποχετεύσεως.. ζητείται η αναθεώρηση της 6068/2015 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Υπό τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση του VI Τμήματος, ο δεύτερος αιτών Δήμος ..., ο οποίος συμμετέχει στην υπό έλεγχο δανειακή σύμβαση, ως εγγυητής υπέρ της πρώτης αιτούσας ... αναλαμβάνοντας έναντι της δανείστριας Τράπεζας ..., πλην άλλων, την κύρια συμβατική υποχρέωση καταβολής του ποσού του δανείου, δεν έχει την απαιτούμενη κατ’ άρθρο 264 παράγραφος 1 β΄ του ν. 3852/2010 και την κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα υ.α. 43093/30.7.2010 πιστοληπτική επάρκεια προκειμένου να συμμετέχει ως συμβαλλόμενο μέρος στην επίμαχη δανειακή σύμβαση, αφού, όπως προκύπτει από την από 18.3.2015 βεβαίωση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών του Δήμου ..., το συνολικό του χρέος ύψους 4.333.451,96 υπερβαίνει το ποσοστό του 60% επί του αριθμητικού μέσου των συνολικών εσόδων των ετών 2011, 2012 και 2013, σύμφωνα με τους εγκεκριμένους ισολογισμούς των αντίστοιχων ετών που ανέρχεται στο ποσό των 5.196.138,97 ευρώ. Περαιτέρω, ο προβαλλόμενος λόγος αναθεώρησης ότι η οφειλή προς το Δημόσιο ύψους 2.503.789,33 ευρώ, έχει διαγραφεί μετά την ακύρωση των σχετικών ταμειακών βεβαιώσεων που είχαν εκδοθεί από την οικεία Δ.Ο.Υ. σε βάρος του Δήμου ... με την 60/2015 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου ...., με συνέπεια το συνολικό χρέος του Δήμου να αναδιαμορφώνεται αναδρομικώς, ως εκ του ακυρωτικού αποτελέσματος της εν λόγω απόφασης, από το ποσό των 4.333.451,96 ευρώ σε αυτό των 1.829.662,63 ευρώ, που δεν υπερβαίνει το 60% επί του αριθμητικού μέσου των συνολικών εσόδων των ετών 2011, 2012 και 2013, ύψους 5.196.138,97, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Τούτο δε διότι, όπως εκτέθηκε σε προηγούμενη νομική σκέψη, η πιστοληπτική ικανότητα του οικείου Ο.Τ.Α. αποδεικνύεται κατά νόμο αποκλειστικώς από τις εγγραφές των τριών τελευταίων εγκεκριμένων ισολογισμών, ήτοι των ετών 2011, 2012 και 2013, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη, χωρίς να ασκούν κατ’ αρχήν επιρροή τυχόν οψιγενή γεγονότα που αφορούν στις απαιτήσεις ή στις υποχρεώσεις του οικείου Ο.Τ.Α., στον βαθμό που δεν έχουν αποτυπωθεί λογιστικώς στους εν λόγω λογαριασμούς. Αντίθετη εκδοχή θα διατάρασσε την ασφάλεια, την ακρίβεια και την πληρότητα των λογιστικών εγγράφων, αφού θα προϋπέθετε τον εκάστοτε έλεγχο της αντιστοίχισης των μεγεθών προς οψιγενείς περιστάσεις (ανατροπές εσόδων – εξάλειψη υποχρεώσεων) και, ως εκ τούτου, θα καθιστούσε πρακτικώς ανέφικτο τον έλεγχο της πιστοληπτικής επάρκειας των μετεχόντων σε δανειακές συμβάσεις Δήμων, κατά παρέκκλιση τόσο του σκοπού του άρθρου 264 του ν. 3852/2010 όσο και των οριζομένων στην κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα υ.α. 43093/30.7.2010. Σε κάθε δε περίπτωση, ούτε από τα στοιχεία που προσκομίζονται στοιχειοθετείται απόσβεση της επίμαχης υποχρέωσης του δεύτερου αιτούντος έναντι του Δημοσίου, όπως αβασίμως ισχυρίζονται οι αιτούντες. Και τούτο, διότι με την 60/2015 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου .... - η οποία δεν προκύπτει ότι έχει καταστεί τελεσίδικη με δύναμη δεδικασμένου δεσμευτικού για το Ελεγκτικό Συνέδριο ως προς τις κύριες και παρεμπίπτουσες κρίσεις της επί της οφειλής (βλ. άρθρο 321 επ. ΚΠολΔ, άρθρο 28 παράγραφος 3 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο και Πρακτικά Ολομ. 16ης Γεν. Συν. της 19.9.2012) - ακυρώθηκαν μεν οι ταμειακές βεβαιώσεις, που φέρονται να αφορούν σε δανειακές υποχρεώσεις του δεύτερου αιτούντος, ως καθολικού διαδόχου των τέως Κοινοτήτων ... και ..., πλην η ακύρωση αυτών έγινε για λόγους τυπικούς και συγκεκριμένα λόγω της αοριστίας των ταμειακών αυτών βεβαιώσεων και όχι για λόγους ουσίας, ως προς την ύπαρξη ή ανυπαρξία της σχετικής οφειλής, η οποία δεν κρίθηκε ούτε καν ως παρεμπίπτον ζήτημα. Συνεπώς, με την απόφαση αυτή δεν έχει μεταβληθεί, ούτε και οψιγενώς, το σύνολο των υποχρεώσεων του δεύτερου αιτούντος, όπως αυτό είχε αποτυπωθεί στους τρεις τελευταίους εγκεκριμένους ισολογισμούς του, αφού, κατ’ αρχήν και στο βαθμό που δεν προβάλλονται ειδικότεροι ισχυρισμοί των αιτούντων ως προς τις ακριβείς νομικές και πραγματικές περιστάσεις γένεσης της συγκεκριμένης οφειλής, η ακύρωση του εν στενή εννοία τίτλου δεν σημαίνει και εξάλειψη της επίμαχης υποχρέωσης, ως μεγέθους καθοριστικού για τον δείκτη πιστοληπτικής επάρκειας του δεύτερου αιτούντος, κατά την έννοια του άρθρου 264 του ν. 3852/2010 και της οικείας υ.α.. Περαιτέρω, όπως ορθώς δέχθηκε το VI Τμήμα με την προσβαλλόμενη απόφασή του, αλυσιτελώς προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση ότι στον προϋπολογισμό του έτους 2015 δεν έχει εγγραφεί η σχετική οφειλή λόγω της 83/2013 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου .... περί αναστολής πληρωμής του χρέους μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης επί της υπόθεσης. Και τούτο, διότι αφενός κρίσιμες για την απόδειξη της πιστοληπτικής επάρκειας παρίστανται οι λογιστικές εγγραφές των βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων υποχρεώσεων των τριών τελευταίων εγκεκριμένων ισολογισμών και όχι εκείνες του τρέχοντος προϋπολογισμού, ενώ η εκδοθείσα απόφαση περί αναστολής εκτέλεσης των σχετικών ταμειακών βεβαιώσεων, ήδη απεκδυθείσα των ανασταλτικών εννόμων συνεπειών της, λόγω της έκδοσης της ανωτέρω οριστικής απόφασης επί της διαφοράς, δεν συνιστά, κατά τα προεκτεθέντα, και λόγο εξάλειψης της επίμαχης υποχρέωσης του δεύτερου αιτούντος. Εξ άλλου, ο ισχυρισμός των αιτούντων περί παραγραφής των επίμαχων οφειλών έναντι του Ελληνικού Δημοσίου, είναι απορριπτέος προεχόντως ως απαράδεκτος, καθόσον προβάλλεται το πρώτον με το υπόμνημα (βλ. ΕΣ αποφ. VI Tμ. 2311, 1957/2014 κ.ά.). Ανεξαρτήτως αυτού, ο ισχυρισμός αυτός, για τον οποίον μάλιστα ουδεμία κρίση διέλαβε η προμνησθείσα 60/2015 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου ..., είναι απορριπτέος και ως αλυσιτελής, καθόσον λόγοι αναγόμενοι στην ουσία της οφειλής δεν δύνανται, κατά τα προεκτεθέντα, να αλλοιώσουν τις λογιστικές εγγραφές των τριών τελευταίων εγκεκριμένων ισολογισμών, ενώ σε κάθε περίπτωση προβάλλεται και αορίστως, δοθέντος ότι ούτε οι αιτούντες εξειδικεύουν, ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ο χρόνος έναρξης της παραγραφής και τα τυχόν διακοπτικά αυτής γεγονότα που μεσολάβησαν (βλ. ΑΠ 7/2015). Κατ’ ακολουθία αυτών, η αίτηση πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η επιστροφή του κατατεθέντος παραβόλου στην αιτούσα Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης - Αποχέτευσης ....

Συμπληρωματική σύμβαση. Οι εργασίες εγκατάστασης δικτύων φυσικού αερίου, οι οποίες δεν προβλέπονται στην τεχνι¬κή περιγραφή δεν είναι, συμπληρωματικές, αλλά νέες εργασίες, που διαφοροποιούν το τεχνικό αντικείμενο του έργου και αποσκοπούν στη βελτίωσή του. Σε κάθε περίπτωση, και αν ακόμα υποτεθεί ότι οι εργασίες αυτές από τη φύση τους δεν μπορούσαν να διαχωριστούν από το αντι-κείμενο της αρχικής σύμβασης ή ότι αυτές ήταν αναγκαίες για την καλύτερη λειτουργία του έργου, δεν αποδεικνύεται ότι η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονό¬τα ή καταστάσεις, ήτοι σε πραγματικά γεγονότα, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, τα οποία επηρεάζουν την τεχνική αρτιότητα του έργου και δεν μπορούσαν αντικειμενικά να προβλεφθούν στο στάδιο της οριστικής μελέτης. Για τις λοιπές εργασίες η αναθέτουσα αρχή δεν επικαλείται ότι δεν ήταν δυνατό αντικειμενι¬κά να προβλεφθούν λόγω συνδρομής απροβλέπτων περιστάσεων κατά τη σύνταξη και έγκριση της μελέτης, σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Ούτε η επίκληση από την αναθέτουσα αρχή της καλής κατασκευής και λειτουργίας, καθώς και της βελτίωσης της ποιότητας του έργου, δύναται να δικαιολογήσει τη σύναψη συμπληρωματι¬κής σύμβασης, καθόσον οι εργασίες αυτές καλύπτονται από το κονδύλιο των απροβλέπτων.

Επιδόμα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας :Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την έκθεση διαφωνίας, οι φερόμενοι ως δικαιούχοι των ελεγχόμενων χρηματικών ενταλμάτων δεν δικαιούνται να λαμβάνουν επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας. Τούτο δε, αναφορικά καταρχάς με τον υπάλληλο του Τμήματος Περιβάλλοντος, Πρασίνου και Πολιτικής Προστασίας της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, Καθαριότητας και Πρασίνου, ο οποίος απασχολείται με τη συντήρηση των δικτύων άρδευσης των πάρκων κ.λπ. του Δήμου, διότι δεν εμπίπτει σε καμία από τις ειδικές και περιοριστικά αναφερόμενες από τις οικείες διατάξεις κατηγορίες υπαλλήλων, που είναι στενά ερμηνευτές, για τις οποίες δικαιολογείται η καταβολή του εν λόγω επιδόματος Εξάλλου, ο προβαλλόμενος με το έγγραφο επανυποβολής του εντάλματος ισχυρισμός του Δήμου ..... ότι η έννοια της διάταξης του άρθρου 98 του ν. 4483/2017 είναι ότι το επίδομα καταβάλλεται αδιακρίτως σε όλους τους υπαλλήλους με την ειδικότητα του υδραυλικού και ότι η προϋπόθεση της απασχόλησης στην κατασκευή και συντήρηση δικτύων ύδρευσης αφορά μόνο στους τεχνίτες και εργάτες, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, ούτε άλλωστε ασκεί επιρροή η περί του αντιθέτου άποψη που διατυπώνεται στο 20876/18.5.2018 έγγραφο του Τμήματος Μόνιμου Προσωπικού της Γενικής Διεύθυνσης Αποκέντρωσης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών, αφού πρόκειται για έγγραφο παροχής οδηγιών εσωτερικής φύσης, στερουμένου επομένως, ως εκ της φύσεώς του, δεσμευτικής ισχύος. Και τούτο, διότι τόσο από το γράμμα όσο και από πνεύμα της εν λόγω διάταξης, αλλά και του συνόλου των διατάξεων με τις οποίες καθορίζονται οι δικαιούχοι και οι όροι καταβολής του επιδόματος, συνάγεται ότι αυτό, ιδίως μάλιστα το υψηλότερο της κατηγορίας Α, καταβάλλεται σε εργαζόμενους σε χώρους και υπό συνθήκες τέτοιες που το δικαιολογούν, ως αντιστάθμισμα των αυξημένων κινδύνων, στους οποίους εκτίθενται, και της ιδιαίτερης επιβάρυνσης της υγείας τους. Επομένως, μόνο οι υδραυλικοί που απασχολούνται σε δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης δικαιούνται να λαμβάνουν το εν λόγω επίδομα. Όσον δε αφορά τους υπαλλήλους της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων, οι οποίοι, σύμφωνα με τη βεβαίωση του καθ’ ύλη αρμόδιου Προϊσταμένου, απασχολούνται στη συντήρηση δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης δημοτικών κτιρίων, ομοίως είναι μη νόμιμη η καταβολή σε αυτούς του επιδόματος, δοθέντος ότι οι εν λόγω αρμοδιότητες ανήκουν στην Δ.Ε.Υ.Α.Λ., σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 1069/1980, και δεν περιλαμβάνονται στις αρμοδιότητες του Τμήματος Υδραυλικών και Εγγειοβελτιωτικών Έργων, όπως αυτές περιγράφονται στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου ...... Κατά συνέπεια, μη νομίμως εκτελούνται οι εν λόγω εργασίες από υπηρεσίες του Δήμου ....., γεγονός άλλωστε που δεν αμφισβητήθηκε από το Δήμο με το έγγραφο επανυποβολής του.

Επιχορήγηση αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας...Με τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με τα όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβαλλόμενο σχέδιο σύμβασης δεν συνομολογείται νόμιμα, δεδομένου ότι η συμμετέχουσα αστική εταιρεία, η συστατική πράξη της οποίας δεν προκύπτει ότι έχει κοινοποιηθεί στη διεύθυνση Τοπικής Αυτοδιοίκησης της οικείας Περιφέρειας, δεν μπορεί να αποτελέσει μέρος προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Δήμου και ΤΕΔΚ για την υλοποίηση προγράμματος περιβαλλοντικής προστασίας, εφόσον οι σχετικές διατάξεις δεν το προβλέπουν. Επιπλέον, το εκπονούμενο πρόγραμμα δεν είναι σαφές και επομένως, η χρηματοδότησή του από το Δήμο .... δεν είναι νόμιμη, δοθέντος ότι ούτε στις αποφάσεις των διοικητικών συμβουλίων και του Δημοτικού Συμβουλίου ... ούτε όμως και στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται αναλυτικός πίνακας, στον οποίο να καταγράφεται λεπτομερώς το χρονοδιάγραμμα της δράσης με αναφορά στο είδος και τον αριθμό των μικρών οχημάτων που θα περιπολούν, τον τόπο, τον χρόνο, τη συχνότητα της περιπολίας σε κανονικές συνθήκες (μη έκτακτης ανάγκης), τον αριθμό των απασχολούμενων (με ονομαστική κατάσταση) σε αυτό, την ειδικότητά τους και τη διάρκεια της παρεχόμενης από αυτούς υπηρεσίας, καθώς και αναλυτικά το συνολικό κόστος της εκπονούμενης υπηρεσίας με αναφορά στις επιμέρους παραμέτρους (αναλώσιμα, εργατικό κόστος συνολικά και ανά κατηγορία εργαζομένου), προκειμένου στη συνέχεια να προσδιοριστεί η οικονομική συμμετοχή τόσο του Δήμου όσο και των άλλων φορέων (των οποίων η ταυτότητα θα πρέπει να αναφέρεται ρητά και να υπάρχουν αποφάσεις των διοικητικών τους οργάνων για τη συγχρηματοδότηση), ώστε να καθίσταται εφικτός ο δικαστικός έλεγχος του αναγκαίου για την υλοποίηση της δράσης μέτρου της συμμετοχής και χρηματοδότησης του οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, χωρίς μέσω αυτής τελικά να καλύπτεται το σύνολο των δαπανών του προγράμματος. Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου ...., της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων .... και της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με την επωνυμία «…»

ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΙ:..περί της ορθότητας ή μη των λογαριασμών της διαχείρισης του Δήμου … Νομού …, οικονομικού έτους 2000.(...)Από τις προεκτεθείσες διατάξεις συνάγεται ότι για τη μίσθωση από τους Ο.Τ.Α. ακινήτων που ανήκουν σε τρίτους διενεργείται υποχρεωτικά μειοδοτική δημοπρασία για την ανάδειξη της συμφερότερης για τον Ο.Τ.Α. προσφοράς, η οποία πραγματοποιείται σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στα άρθρα 2 και 3 του π.δ/τος 270/1981. Περαιτέρω, για την κανονικότητα της δαπάνης απαιτείται να επισυνάπτονται στο χρηματικό ένταλμα πληρωμής του πρώτου μισθώματος κάθε έτους αντίγραφα των αποφάσεων των αρμοδίων οργάνων του δήμου περί εγκρίσεως των όρων της διακήρυξης και κατακύρωσης της δημοπρασίας, της σύμβασης μίσθωσης, σε περίπτωση δε μη διενέργειας της δημοπρασίας.αντίγραφο της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου και της επ’ αυτής ομοίας της διοικητικής αρχής και αντίγραφο του συμβολαίου μισθώσεως. Από τον δειγματοληπτικό έλεγχο που διενεργήθηκε προέκυψε ότι με το 1012, οικονομικού έτους 2000, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου … ποσού 48.797 δρχ. (143,20 ευρώ) εξοφλήθηκε δαπάνη που αφορούσε στην καταβολή μισθώματος για τη χρήση από τον ως άνω Δήμο αποθήκης μηνός Δεκεμβρίου του έτους 2000. Πλην όμως, από τον διενεργηθέντα έλεγχο δεν προέκυψαν στοιχεία που να αποδεικνύουν την τήρηση της προπεριγραφείσας διαδικασίας μειοδοτικής δημοπρασίας για τη μίσθωση του εν λόγω ακινήτου και συνεπώς, η υπό κρίση δαπάνη παρίσταται μη νόμιμη, εκ της οποίας προκαλείται ισόποσο έλλειμμα στην ελεγχόμενη διαχείριση. (...)Με τα δεδομένα αυτά, και ενόψει του ότι αφενός στα συμπεράσματα της Πορισματικής Έκθεσης αναφέρεται ότι η απώλεια του 1027, οικονομικού έτους 2000, χρηματικού εντάλματος πληρωμής του Δήμου …, που αφορούσε πληρωμή του δώρου Χριστουγέννων των μονίμων υπαλλήλων του Δήμου μετά την εξόφλησή του δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως σκόπιμο γεγονός, και ότι όλοι οι υπάλληλοι πληρώθηκαν κανονικά, αφετέρου δε δεν καθίσταται σαφές σε ποιο χρονικό σημείο απωλέσθηκε το χρηματικό ένταλμα και εξαιτίας ποιου συγκεκριμένου γεγονότος, ώστε η απώλειά του να δύναται να αποδοθεί σε συγκεκριμένο πρόσωπο, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ... πρέπει να απαλλαγούν οι υπόλογοι της ελεγχόμενης διαχείρισης από την ανωτέρω απώλεια δικαιολογητικών.

Αμοιβή για υπερωριακή απασχόληση..:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει ότι η υπερωριακή απασχόληση των φερόμενων ως δικαιούχων, κατά το μήνα Μάρτιο 2011, δεν είναι νόμιμη, καθόσον από τις αποφάσεις του Δημάρχου ... δεν προκύπτει ότι οι καλυφθείσες με αυτήν ανάγκες ήταν εποχικές, επείγουσες ή έκτακτες, ενώ ειδικά για τους υπαλλήλους των υπηρεσιών που λειτουργούν σε 24ωρη βάση ή όλες τις ημέρες της εβδομάδας (υπηρεσίες καθαριότητας και δημοτικής αστυνομίας) δεν αναφέρονται σαφή και συγκεκριμένα στοιχεία που να δικαιολογούν την εκτέλεση των εν λόγω εργασιών πέραν του κανονικού ωραρίου, για την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών αυτών, όπως απαιτείται κατά το άρθρο 48 του Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων σε συνδυασμό με το άρθρο 16 του ν. 3205/2003. Άλλωστε, η όλως αόριστη αναφορά στο προοίμιο της 104/2011 απόφασης του Δημάρχου ... ότι για την καθιέρωση της υπερωριακής εργασίας ελήφθησαν υπόψη οι «υπηρεσιακές ανάγκες του Δήμου για εξαιρετικές ή έκτακτες περιπτώσεις ανά Διεύθυνση για το έτος 2011, καθώς και οι περιπτώσεις θεομηνιών (καύσωνες, πλημμύρες κ.λ.π.)» αλλά και η απλή επανάληψη της διατύπωσης του νόμου ότι καθιερώνεται «υπερωριακή εργασία για τις απογευματινές ώρες εντός του 2011, και για όλο το προσωπικό του Δήμου, για την αντιμετώπιση εποχιακών, έκτακτων και επειγουσών υπηρεσιακών αναγκών ….», χωρίς να εξειδικεύονται οι λόγοι που καθιστούν τις εν λόγω εργασίες επείγουσες και έκτακτες, δεν αρκεί για να καταστήσει ειδική και επαρκή την αιτιολογία της σχετικής διοικητικής πράξης, με την οποία μάλιστα καθιερώνεται γενική υπερωριακή απασχόληση για όλο το μόνιμο προσωπικό του Δήμου αδιακρίτως, χωρίς αναφορά στις συγκεκριμένες ειδικότητες των εργαζομένων που θα απασχοληθούν. Επίσης αναιτιολόγητη είναι και η 105/2011 απόφαση του Δημάρχου ..., για την καθιέρωση εργασίας κατά τις Κυριακές και εξαιρέσιμες ημέρες πέραν της υποχρεωτικής για το έτος 2011, η οποία δεν κάνει καμία αναφορά στις προς κάλυψη ανάγκες και στους λόγους που υπαγόρευσαν την καθιέρωσή της εργασίας πέραν του κανονικού ωραρίου. Ούτε όμως από τις εκ των υστέρων εκδοθείσες βεβαιώσεις υπερωριακής απασχόλησης, στις οποίες εξειδικεύονται οι εργασίες που εκτελέσθηκαν, προκύπτει η εποχική, η έκτακτη ή επείγουσα φύση τους, ενώ σε ό, τι αφορά το προσωπικό των υπηρεσιών με συνεχές ωράριο καθώς και αυτών που λειτουργούν όλες τις ημέρες της εβδομάδα, από τις σχετικές βεβαιώσεις δεν προκύπτει ότι η πρόσθετη κατά χρόνο εργασία ήταν απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών αυτών. Περαιτέρω, η αιτιολογία σχετικά με τη συνδρομή των νομίμων προϋποθέσεων για την καθιέρωση υπερωριακής απασχόλησης απαιτείται να περιλαμβάνεται στη εγκριτική αυτής απόφαση του αρμοδίου προς διορισμό οργάνου και δεν δύναται να αναπληρωθεί εκ των υστέρων με το έγγραφο επανυποβολής του επίμαχου χρηματικού εντάλματος προς θεώρηση, όπως επιχειρείται εν προκειμένω με το 14747/7.6.2011 έγγραφο του Δημάρχου .... Ανεξαρτήτως όμως αυτού, από το ανωτέρω έγγραφο δεν προκύπτει ότι τα ανατεθέντα στους φερομένους ως δικαιούχους καθήκοντα αφορούσαν στην κάλυψη εποχικών, επειγουσών ή εκτάκτων αναγκών, δυναμένων να δικαιολογήσουν την καθιέρωση υπερωριακής εργασίας ή ότι για το προσωπικό των υπηρεσιών καθαριότητας και δημοτικής αστυνομίας η καθιέρωσης εργασίας καθ’ υπέρβαση του κανονικού ωραρίου λειτουργίας ήταν απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία των οικείων υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, η απασχόληση προσωπικού των Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου, κατά τις απογευματινές ώρες, σε θέματα απογραφής περιουσιακών και οικονομικών στοιχείων, σύνταξης νέου Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας και προϋπολογισμού, συνένωσης νομικών προσώπων στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων του ν. 3852/2010 «Πρόγραμμα Καλλικράτης», δεν συνιστά εποχική απασχόληση ούτε προκύπτει ότι οι εργασίες αυτές ανεφύησαν επειγόντως ή εκτάκτως, ώστε να δικαιολογείται η εκτέλεσή τους κατ’ απόκλιση του κανονικού ωραρίου λειτουργίας των οικείων υπηρεσιών. Τα όσα δε αναφέρονται στο 14747/7.6.2011 έγγραφο επανυποβολής του επίμαχου χρηματικού εντάλματος, για την υποχρεωτική περάτωση των εργασιών αυτών εντός καταληκτικών ημερομηνιών, εκτός του δεν δύνανται να αναπληρώσουν εκ των υστέρων την ελλείπουσα αιτιολογία, κατά τα προδιαληφθέντα, είναι σε κάθε περίπτωση αόριστα, αφού ούτε αναφέρονται ούτε προσκομίζονται συγκεκριμένα αριθμητικά στοιχεία από τα οποία να στοιχειοθετείται ο εν λόγω ισχυρισμός και να δικαιολογείται η υπέρβαση του κανονικού ωραρίου για την αποτροπή του κινδύνου δυσλειτουργίας της υπηρεσίας. Περαιτέρω, η όλως αόριστη επίκληση ελλείψεων σε τακτικό προσωπικό, για την κάλυψη αναγκών κατά το μήνα Μάρτιο του 2011 (επικείμενες εορτές Πάσχα) δεν μπορεί να δικαιολογήσει την απασχόληση του προσωπικού των συνεργείων καθαριότητας, ηλεκτροφωτισμού, πρασίνου, νεκροταφείων και καθαρισμού κοινοχρήστων χώρων και πλατειών, καθ’ υπέρβαση του κανονικού ωραρίου εργασίας. Ειδικά δε, ως προς την λειτουργούσα σε ολοήμερη βάση υπηρεσία καθαριότητας δεν μνημονεύονται ούτε τα συγκεκριμένα αριθμητικά στοιχεία σχετικά με τη στελέχωση της υπηρεσίας ανά βάρδια εργασίας αλλά ούτε και οι συγκεκριμένες ανάγκες που έπρεπε απαραιτήτως να καλυφθούν για την διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της υπηρεσίας. Επίσης αόριστα αναφέρεται στο εν λόγω έγγραφο ότι ήταν επιβεβλημένη η εργασία των υπηρετούντων στην υπηρεσία ύδρευσης προκειμένου να αντιμετωπισθούν άμεσα βλάβες προκαλούμενες από την παλαιότητα του δικτύου ύδρευσης του Καλλικρατικού Δήμου ..., αφού δεν γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένες ανάγκες που προέκυψαν εκτάκτως ή επειγόντως και δεν κατέστη δυνατό να αντιμετωπισθούν κατά το σύνηθες ωράριο εργασίας, ενώ οι ανάγκες αυτές, εν γένει, υφίστανται συνεχώς και παγίως και δεν φέρουν καθ’ εαυτές, χαρακτήρα εποχικό, έκτακτο ή επείγοντα. Τέλος, η γενική αναφορά στην φύση της δημοτικής αστυνομίας ως υπηρεσίας συνεχούς λειτουργίας δεν μπορεί από μόνη της να δικαιολογήσει την καθιέρωση υπερωριακής απασχόλησης, χωρίς ειδική αναφορά στις συνθήκες εκείνες που επέβαλαν την πρόσθετη κατά χρόνο εργασία των υπαλλήλων για την εύρυθμη λειτουργία της υπηρεσίας. Κατ’ ακολουθία αυτών, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες είναι μη νόμιμες και, συνεπώς, τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Συμπληρωματική σύμβαση κατασκευής κολυμβητηρίου. Έργασίες που αφορούν στην κατασκευή της πισίνας εκμάθησης και οι λοιπές εργασίες κατασκευής της πισίνας εκμάθησης και των συνοδών χώρων λειτουργίας της, αποτελούν μεταβολή του φυσικού και τεχνικού αντικειμένου του έργου, που δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης του αναδόχου. Εργασίες που αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας του έργου δεν μπορούν νομίμως να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Εργασίες, και υπό την εκδοχή ότι προέκυψαν εξαιτίας της εφαρμογής κανόνων και απαιτήσεων, οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου, κάτι που ωστόσο δεν αποδεικνύεται από την αναθέτουσα αρχή, όφειλαν να έχουν καλυφθεί αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων. Από το κονδύλιο των απροβλέπτων όφειλαν επίσης να έχουν καλυφθεί οι εργασίες που αφορούν στην εφαρμογή της οριστικής μελέτης. Με την 3086/2010 απόφαση του VI Τμήματος ανακλήθηκε η προμνησθείσα πράξη του Κλιμακίου, καθόσον κρίθηκε ότι οι εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης κατασκευής κολυμβητηρίου οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, δεδομένου ότι η εκτέλεση αυτών επιβλήθη¬κε από τρίτους εμπλεκόμενους φορείς (Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, Πυροσβεστική Υπηρεσία κλπ) ή από μεταγενέστερες νομοθετικές διατάξεις