Νομιμότητα σχεδίου δανειακής σύμβασης (..) Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το περιεχόμενο των αναμορφωμένων όρων του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης είναι σύμφωνο με τις διατάξεις που παρατέθηκαν ανωτέρω, όπως αυτές ήδη έχουν ερμηνευθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο (βλ. και 3118/2011, 2/2012 Τμήμα Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης). Το Κλιμάκιο επισημαίνει, τέλος, ότι από τη συνδυαστική ερμηνεία των άρθρων 8 α’, 8β’ και 10 του ελεγχόμενου σχεδίου προκύπτει ότι ο όρος που περιλαμβάνεται στο τελευταίο αυτό άρθρο, σύμφωνα με το οποίο «Στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια του δανείου, τα παραπάνω εκχωρηθέντα έσοδά του, δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του δανείου, ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει εξ ιδίων χρημάτων, απευθείας στο δανειστή τα οφειλόμενα, δηλαδή από τα μη εκχωρούμενα στο παρόν αλλά δυνάμενα να το εξυπηρετήσουν έσοδά του … » έχει την έννοια ότι τα ανωτέρω αναφερόμενα έσοδα δύνανται να εκχωρηθούν μόνο υπό τους νόμιμους περιορισμούς που αναφέρονται στο άρθρο 8 α΄. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ...... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.

Νομιμότητα σχεδίου δανειακής σύμβασης (..) Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το περιεχόμενο των αναμορφωμένων όρων του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης είναι σύμφωνο με τις διατάξεις που παρατέθηκαν ανωτέρω, όπως αυτές ήδη έχουν ερμηνευθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο (βλ. και 3118/2011 Τμήμα Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης). Το Κλιμάκιο επισημαίνει, τέλος, ότι από τη συνδυαστική ερμηνεία των άρθρων 7 α΄, 7β΄ και 9 του ελεγχόμενου σχεδίου προκύπτει ότι ο όρος που περιλαμβάνεται στο τελευταίο αυτό άρθρο, σύμφωνα με το οποίο «στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια του δανείου, τα παραπάνω εκχωρηθέντα έσοδά του, δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του δανείου, ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει εξ ιδίων χρημάτων, απευθείας στο δανειστή τα οφειλόμενα, δηλαδή από τα μη εκχωρούμενα στο παρόν αλλά δυνάμενα να το εξυπηρετήσουν έσοδά του και συγκεκριμένα : 1. Επιχορηγήσεις για επενδύσεις (ΣΑΤΑ) 2. Δημ. φόροι – Τέλη – αποχέτευση 3. Λοιπά Έσοδα 4. Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών», έχει την έννοια ότι τα ανωτέρω αναφερόμενα έσοδα δύνανται να εκχωρηθούν μόνο υπό τους νόμιμους περιορισμούς που αναφέρονται στο άρθρο 7 α΄. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ...... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων που υποβλήθηκε με το 4472/8.2.2012 έγγραφο του ίδιου Αντιδημάρχου .......

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης.Ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 337/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου δανειακής σύμβασης.(...)Με τα παραπάνω δεδομένα και σύμφωνα με όσα στις προηγούμενες σκέψεις έγιναν δεκτά το Τμήμα κρίνει ότι α) η συνομολόγηση του επίμαχου δανείου δεν εμπίπτει πεδίο εφαρμογής της Κ.Υ.Α. 22292/9.5.2011 δοθέντος ότι, όπως αναφέρεται στην 51/13.4.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου καθώς και στο οικείο σχέδιο της ελεγχόμενης σύμβασης, ο Δήμος πληροί τις προϋποθέσεις που τίθενται από το άρθρο 264 παρ. 1 του ν. 3852/2010 και την 43093/30.7.2010 ΥΑ για τη λήψη δανείου για τη χρηματοδότηση των χρεών του, καθόσον το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης του δεν υπερβαίνει το 20% των ετήσιων τακτικών του εσόδων και το συνολικό χρέος του δεν υπερβαίνει το 60% των συνολικών του εσόδων, και κατήρτισε μάλιστα ισοσκελισμένο προϋπολογισμό για το έτος 2011, ο οποίος ψηφίστηκε με την 53/15.4.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, β) ο όρος της παρ. 4, που προβλέπει την προαναφερθείσα ρήτρα έκπτωσης, είναι καταχρηστικός, κατά τα ορθώς κριθέντα από το Κλιμάκιο, λαμβανομένης περαιτέρω υπ’ όψιν τόσο της Ζ1-798/25.6.2008 απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης, όσο και της απόφασης 1210/2010 της Ολομέλειας του ΣτΕ, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση ακύρωσης κατ’ αυτής, και ως εκ τούτου πρέπει να απαλειφθεί από το συμβατικό κείμενο (βλ. απόφ. Τμ. Μείζονος Σύνθεσης 3118/2011), γ) οι όροι των παρ. 5 και 6 δεν πάσχουν δοθέντος ότι στο μεν σχέδιο της υπό έλεγχο σύμβασης διευκρινίζεται ότι «από 1.1.2012 οι ετήσιες τοκοχρεολυτικές δόσεις των δανείων του Δήμου ...-... συνολικού ποσού 258.858,18 ευρώ, θα καλύπτουν ποσοστό 7,22% των διερχόμενων εσόδων ΚΑΠ του Δήμου του έτους 2010 (ποσού 3.580.461,06 ευρώ), το οποίο δύναται να εκχωρηθεί σύμφωνα με το άρθρο 176 παρ. 5 του ν. 3463/2006 και άρθρο 45 παρ. 3 ν.3731/2008», ενώ επίσης τόσο στην παρ. 5 της δανειακής σύμβασης όσο στην 132/30.8.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου με την οποία εγκρίθηκε η σύναψη της δανειακής σύμβασης καθώς και στη σχετική 117/16.8.2011 γνωμοδότηση της Οικονομικής Επιτροπής ρητά επισημαίνεται ότι η εκχώρηση δεν περιλαμβάνει εκείνα τα έσοδα «που δεν εκχωρούνται σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 176 του Ν. 3463/2006 όπως το τελευταίο εδάφιο αυτής αντικαταστάθηκε με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 45 του Ν. 3731/2008, (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων πρέπει να γίνουν δεκτές, όσον αφορά τη συνδρομή των νόμιμων προϋποθέσεων συνομολόγησης του επίμαχου δανείου καθώς και τη νομιμότητα των όρων των παρ. 5 και 6 της υπό έλεγχο σύμβασης, να ανακληθεί, κατά το μέρος αυτό, η 337/2011 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου και να επιτραπεί η υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης, υπό τη ρητή επιφύλαξη της προηγούμενης απάλειψης από το κείμενο αυτής των όρων της παρ. 4, που προβλέπει τη δυνατότητα του Τ.Π.Δ. να καταγγείλει τη σύμβαση και να επιδιώξει την είσπραξη του συνόλου της οφειλής στην περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οποιασδήποτε ετήσιας δόσης, και μάλιστα με τόκους υπερημερίας μέχρι την ολοσχερή εξόφλησή του, καθώς και της παρ. 7, που προβλέπει υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Ταμείο τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του τελευταίου.

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ..... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), για την αναχρηματοδότηση ήδη συναφθέντων δανείων του πρώτου με σκοπό την οικονομική εξυγίανσή του, (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι μη νομίμως προβλέπεται η υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Τ.Π.Δ. τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του τελευταίου, δεδομένου ότι στα χρήματα αυτά περιλαμβάνονται τα ανταποδοτικά τέλη φωτισμού και καθαριότητας, ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης, τα οποία πρέπει να διατίθενται για την κάλυψη των αντίστοιχων ανταποδοτικών δημοτικών υπηρεσιών, τα έσοδα από τη λειτουργία του κοιμητηρίου του Δήμου ..., τα οποία επιτρέπεται να διατίθενται, με βάση τις προαναφερόμενες διατάξεις, μόνο για την κάλυψη των δαπανών της συντήρησης και εν γένει λειτουργίας του κοιμητηρίου του Δήμου, καθώς και τα αντίστοιχα έσοδα παρελθόντων οικονομικών ετών (Π.Ο.Ε.), η ξεχωριστή παρακολούθηση των οποίων επιβάλλεται λόγω του ανταποδοτικού ή εξειδικευμένου χαρακτήρα των εσόδων αυτών, το δε προϊόν της ελεγχόμενης δανειακής σύμβασης ουδόλως προβλέπεται ότι θα διατεθεί για την εξυπηρέτηση των προαναφερόμενων ανταποδοτικών υπηρεσιών ή για την κάλυψη των δαπανών του δημοτικού κοιμητηρίου. (...)Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, κωλύεται η σύναψη του υποβληθέντος σχεδίου δανειακής σύμβασης,

ΔΑΝΕΙΑ:Αίτηση  αναθεώρηση της 2382/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού ΣυνεδρίουΜε τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι οι όροι 5 και 6 του σχεδίου της υπό έλεγχο σύμβασης δεν είναι αόριστοι, δεδομένου ότι στο μεν σχέδιο της υπό έλεγχο σύμβασης διευκρινίζεται ότι «(…) Από 1/1/2012 οι ετήσιες τοκοχρεολυτικές δόσεις του Δήμου (συμπεριλαμβανομένων και των μη συνομολογημένων παραπάνω δανείων), συνολικού ποσού 928.610,38 ΕΥΡΩ θα καλύπτουν ποσοστό 13,86% των διερχομένων εσόδων ΚΑΠ έτους 2010 του Δήμου το οποίο δύναται να εκχωρηθεί σύμφωνα με το άρθρο 176 παρ. 5 Ν. 3463/06 & άρθρο 45 παρ. 3 Ν. 3731/2008. )…)» (όρος 4) και ότι «(…) ο οφειλέτης εκχωρεί στον δανειστή από τώρα και για όλη την διάρκεια του δανείου, από όλα γενικά τα έσοδά του, τακτικά και έκτακτα, από οποιαδήποτε πηγή και αιτία παρόντα και μελλοντικά, τις προσόδους του, τα μισθώματα, τις προς αυτόν χρηματικές παροχές και επιχορηγήσεις από το Ελληνικό Δημόσιο ή τρίτους, παρούσες και μελλοντικές, εκτός εκείνων που δεν εκχωρούνται σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 176 του Ν. 3463/2006 όπως το τελευταίο εδάφιο αυτής αντικαταστάθηκε με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 45 του Ν. 3731/2008, (…)» (όρος 5), στη δε 138/7.6.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του αιτούντος Δήμου, στην παράγραφο 5 περί της ασφάλειας που θα παράσχει ο Δήμος για το εν λόγω δάνειο, προβλέπεται ότι τα έσοδα που ο Δήμος εκχωρεί και μεταβιβάζει στο Τ.Π.Δ. είναι από αυτά που δύνανται να εκχωρηθούν. Κατά συνέπεια, δεν καταλείπεται αμφιβολία ότι για την εξασφάλιση του δανείου τα ποσά που θα εκχωρηθούν είναι από αυτά που δύνανται να εκχωρηθούν, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις υπό στοιχ. ΙΙ και ΙΙΙ της παρούσας. Περαιτέρω, στον Πίνακα 6 της 70/27.5.2011 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ..... παρατίθενται αναλυτικά οι λοιπές πηγές εσόδων του Δήμου, οι οποίες προσαυξάνουν το μηνιαίο ποσό που αναφέρεται στην προσβαλλομένη απόφαση (578.000,00 ευρώ), ως εκ τούτου προκύπτει ότι έχουν ληφθεί υπ’ όψιν και συνυπολογιστεί τα ποσά που απαιτούνται για την κάλυψη των λοιπών γενικών και λειτουργικών αναγκών του Δήμου, κατά παραδοχή του οικείου ισχυρισμού του αιτούντος Δήμου. Τέλος, από την προσκομιζόμενη ενώπιον του παρόντος Τμήματος 20925/30.9.2011 βεβαίωση  της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του αιτούντος Δήμου, μετά των παρατιθεμένων σε αυτήν οικονομικών δεδομένων του Δήμου κατά την τελευταία τριετία, προκύπτει ότι το εν λόγω χρέος υπολείπεται του 60% των συνολικών του εσόδων, κατά τα οριζόμενα στις προεκτεθείσες διατάξεις. Εξ άλλου, όσον αφορά τον όρο 4 του σχεδίου της υπό έλεγχο σύμβασης, κατά το μέρος που προβλέπει την προαναφερθείσα ρήτρα έκπτωσης, λαμβανομένης υπ’ όψιν τόσο της Ζ1-798/25.6.2008 απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης όσο και της απόφασης 1210/2010 της Ολομέλειας του ΣτΕ, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση ακύρωσης κατ’ αυτής, το Τμήμα κρίνει ότι ο όρος αυτός είναι καταχρηστικός, κατά τα ορθώς κριθέντα από την Επίτροπο και το VI Τμήμα και ως εκ τούτου πρέπει να απαλειφθεί. Τέλος, το Τμήμα κρίνει ότι ο όρος 7 του σχεδίου της σύμβασης είναι αόριστος, επομένως μη νόμιμος και ορθώς απορρίφθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση ο ισχυρισμός του αιτούντος ότι ο όρος αυτός αναφέρεται στα έκτακτα έσοδα του Δήμου (από δωρεές, κληροδοτήματα, εκποίηση περιουσιακών στοιχείων κ.λπ.), καθόσον αυτός δεν διασφαλίζεται από το ενδεχόμενο να θεμελιωθεί σε βάρος του μελλοντική ενδοσυμβατική ευθύνη για απαιτήσεις του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος.(..)Αναθεωρεί την 2382/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος τηλεελέγχου...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως συνάπτεται η υπό έλεγχο δανειακή σύμβαση μεταξύ του Δήμου .... και του ..., δυνάμει των οικείων αποφάσεων προσφυγής στο δανεισμό και έγκρισης των σχετικών όρων από τα αρμόδια όργανα του Δήμου και του .... Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι, ενόψει του ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4.1 του ελεγχόμενου σχεδίου, το ύψος του επιτοκίου, σε ό, τι αφορά το προερχόμενο από πόρους του ... ποσό του δανείου, είναι σταθερό, θα πρέπει να αναμορφωθεί ο όρος του άρθρου 5.2 του σχεδίου, σύμφωνα με τον οποίο «Τα ανωτέρω ποσά είναι ενδεικτικά και όχι δεσμευτικά για το «....» καθόσον ο ακριβής καθορισμός τους εξαρτάται από το ακριβές ύψος του επιτοκίου όπως θα προσδιορισθεί κατά τα ορισθέντα στο άρθρο 4 παρ. 1 της παρούσας. (…)», ως ακολούθως: «Το ποσό της εξαμηνιαίας τοκοχρεολυτικής δόσης που αντιστοιχεί στο προερχόμενο από πόρους της ... (...) ποσό του δανείου, είναι ενδεικτικό και όχι δεσμευτικό για το «....», καθόσον ο ακριβής καθορισμός του εξαρτάται από το ακριβές ύψος του επιτοκίου όπως θα προσδιορισθεί κατά τα ορισθέντα στο άρθρο 4 παρ. 1 της παρούσας. (…)».

Δανειακή σύμβαση για την εκτέλεση έργου:..ζητείται η ανάκληση της 6/2019 Πράξης της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου ..Τέλος, στο άρθρο 9.2 της ελεγχόμενης δανειακής σύμβασης ορίζεται ότι «9.2. Για την πρόσθετη ασφάλεια του δανείου σε κεφάλαιο, κάθε είδους τόκους, έξοδα κλπ, ο ΔΗΜΟΣ σε περίπτωση κήρυξης έκπτωτου του αναδόχου του Έργου, δια του παρόντος εκχωρεί στο Τ.Π.&Δανείων από τώρα και έως την ολοκλήρωση και το κλείσιμο του Έργου, όλες τις αξιώσεις του που απορρέουν ή θα απορρεύσουν από τη σύμβαση ανάθεσής του που έχει συνάψει με τον ανάδοχο και ειδικότερα την εγγυητική επιστολή που έχει λάβει από αυτόν για την καλή εκτέλεση του Έργου». Με την προσβαλλόμενη Πράξη κρίθηκε κατ’ αρχήν ότι ο ανωτέρω όρος είναι «καταχρηστικός», πλην όμως η πλημμέλεια αυτή προβάλλεται αορίστως, σε κάθε δε περίπτωση, ο όρος αυτός εμφανίζεται επαρκώς σαφής και δεν προκύπτει ότι έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική διατάραξη της ισορροπίας των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλομένων μερών σε βάρος του Δήμου. Εντούτοις, όπως βασίμως προβάλλεται με την προσβαλλόμενη Πράξη, ο όρος αυτός, καίτοι αναγράφεται στο σχέδιο της σύμβασης, εντούτοις δεν έχει συνομολογηθεί από τα συμβαλλόμενα μέρη, αφού δεν περιλαμβάνεται ούτε στη σχετική απόφαση του ... (βλ. την 3653/2018 Συν. Θέμα 10ο του Διοικητικού Συμβουλίου με την οποία καθορίστηκαν η διαδικασία και τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη συνομολόγηση των επενδυτικών δανείων, μέσω του προγράμματος ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ I, καθώς και την 3666/2018 Συν. Θεμ. 13ο, που αφορά στην ήδη ελεγχόμενη σύμβαση) ούτε στην απόφαση 349/2018 του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ... – ..., γεγονός που ήδη με την αίτησή του συνομολογεί και ο Δήμος, προτείνοντας την έκδοση στο μέλλον συμπληρωματικών αποφάσεων από τους συμβαλλομένους. Ενόψει των ανωτέρω, ο όρος αυτός πρέπει να διαγραφεί.Κατ’ ακολουθίαν, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη, υπό τον όρο διαγραφής του όρου της παρ. 9.2. του σχεδίου σύμβασης.

ΔΑΝΕΙΑ:Με τα δεδομένα αυτά και έχοντας ελέγξει το υποβληθέν σχέδιο δανειακής σύμβασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι : α) Η προβλεπόμενη στο άρθρο 7 της σύμβασης δυνατότητα του Ταμείου να κηρύξει, χωρίς καμία διατύπωση, το σύνολο του δανείου ληξιπρόθεσμο και να επιδιώξει την είσπραξη του συνόλου της οφειλής, στην περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οποιασδήποτε ετήσιας δόσης, αντίκειται στις διατάξεις του ν. 2251/1994. Ειδικότερα, το δικαίωμα που επιφυλάσσει το προαναφερόμενο άρθρο στο συμβαλλόμενο πιστωτικό ίδρυμα να κηρύξει όλο το δάνειο ληξιπρόθεσμο και απαιτητό και να ζητήσει το υπόλοιπο ανεξόφλητο ποσό του δανείου και μάλιστα με τόκους υπερημερίας μέχρι την ολοσχερή εξόφλησή του, σε περίπτωση καθυστέρησης και μίας μόνο ετήσιας δόσης του δανείου ή κάθε είδους τόκων και εξόδων, σαφώς επιβάλλει στον Δήμο, για την περίπτωση αυτή, σημαντική, χωρίς εύλογο λόγο και κατά τρόπο αντικείμενο στην καλή πίστη, υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση. (…)Ούτε άλλωστε το αναφερόμενο στον όρο 6 της συμβάσεως ποσοστό 13,67% των διερχόμενων το έτος 2010 ΚΑΠ που δηλώνεται ότι καλύπτει η ετήσια τοκοχρεωλυτική δόση του νέου δανείου αρκεί για να καταστήσει ορισμένο τον ανωτέρω όρο της παραγράφου 8, αφού το ποσοστό αυτό αναφέρεται στους ΚΑΠ έτους 2010, χωρίς περαιτέρω να αναλύεται και να αποδεικνύεται ότι υπολείπεται του τιθέμενου από τις ειδικότερες διατάξεις ορίου εκχώρησης των ΚΑΠ. (Πρ. Ζ’ Κλιμακίου 256/2011) γ) Ωσαύτως αόριστοι και συνεπώς μη νόμιμοι παρίστανται και οι όροι των παραγράφων 8β και 16 σύμφωνα με τους οποίους «8. Για την ασφάλεια του δανείου σε κεφάλαιο, κάθε είδους τόκους, τόκους των τόκων, έξοδα κ.λπ., ο οφειλέτης εκχωρεί στον δανειστή από τώρα και για όλη τη διάρκεια του δανείου : α…. β. όσα έσοδά του ήδη έχουν εκχωρηθεί με τις προηγούμενες δανειακές συμβάσεις, των προς ρύθμιση δανείων … 16. όλοι οι υπόλοιποι όροι (εξυπηρέτησης, ασφάλεια δανείου κ.λ.π.) θα εξακολουθούν να ισχύουν όπως αυτοί αναφέρονται στις αρχικές δανειακές συμβάσεις οι οποίες δε θίγονται από την παρούσα σύμβαση». (…)Περαιτέρω, ο ως άνω όρος ο οποίος δίνει τη δυνατότητα στο Ταμείο σε περίπτωση παράβασης εκ μέρους του οφειλέτη οποιουδήποτε όρου της σύμβασης να κηρύξει όλο το δάνειο ληξιπρόθεσμο και απαιτητό, στο μέτρο που συμπεριλαμβάνει και το όρο της παραγράφου 7 είναι, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν ανωτέρω (υπό στοιχείο α΄), μη νόμιμος. Τέλος, ε) είναι ομοίως αόριστος και εξ αυτού του λόγου μη νόμιμος, ο όρος της παραγράφου 10 του σχεδίου σύμβασης με τον οποίο προβλέπεται η υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Ταμείο τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του τελευταίου. Και τούτο διότι δεν εξειδικεύονται ποια μπορεί να είναι τα επιπλέον «ίδια» αυτά χρήματα που θα χρησιμοποιήσει ο Δήμος ..... για την αποπληρωμή του δανείου, ενόψει της εκχώρησης των αναφερόμενων στην παράγραφο 8 του σχεδίου εσόδων του Δήμου (Ελ. Συν.  Πράξεις Ζ΄ Κλ. 62, 123, 256/2011, 49, 144/2010, 204/2009). 

Έργα ύδρευσης....Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως συνάπτεται η υπό έλεγχο δανειακή σύμβαση μεταξύ της Δ.Ε.Υ.Α. ... και του ...., δυνάμει των αρχικών αποφάσεων προσφυγής στο δανεισμό και έγκρισης των σχετικών όρων από τα διοικητικά συμβούλια της Δ.Ε.Υ.Α. και του ...., υπό τον όρο ότι το υπ’ αριθμ. 10 άρθρο του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης, στο οποίο αναφέρεται ότι «Η Δ.Ε.Υ.Α. εκχωρεί διά του παρόντος (…) όλα γενικά τα έσοδά της, όπως αυτά προσδιορίζονται με τις διατάξεις του άρθρου 5 του ν. 4483/2017 (…) τακτικά και έκτακτα, από οποιαδήποτε πηγή και αιτία (…)», θα τροποποιηθεί κατά τρόπον, ώστε τα εκχωρούμενα στο .... προς εξασφάλιση του δανείου έσοδα της Δ.Ε.Υ.Α. να περιοριστούν «στα δυνάμενα να εκχωρηθούν έσοδά της, σύμφωνα με το άρθρο 10 του ν. 1069/1980, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 5 του ν. 4483/2017», σε συμμόρφωση προς το σχετικό όρο που εγκρίθηκε με τις προαναφερόμενες αποφάσεις των διοικητικών συμβουλίων των συμβαλλόμενων φορέων.

ΔΑΝΕΙΑΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΔΗΜΟΥ:Αίτηση αναθεώρησης της 19/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία έγινε εν μέρει δεκτή αίτηση ανάκλησης του Δήμου ........ κατά της 233/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου (Ε΄  Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα μείζονος – επταμελούς σύνθεσης, λαμβάνοντας υπόψη αφενός ότι στη δεδομένη οικονομική συγκυρία, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, οι εμπορικές κλπ. τράπεζες, επηρεασμένες από την υφιστάμενη  πιστοληπτική ικανότητα των φορέων του Δημοσίου και, κατ’ επέκταση, των Ο.Τ.Α., καθώς και από την εν γένει παρατηρούμενη έλλειψη ρευστότητας, επιδεικνύουν απροθυμία να συμβληθούν με τους Δήμους για τη χορήγηση δανείων προς αυτούς και αφετέρου ότι το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το οποίο, σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του Οργανισμού του (π.δ. 95/1996, ΦΕΚ Α΄ 76), αποτελεί αυτόνομο χρηματοπιστωτικό διαχειριστικό οργανισμό περιφερειακής ανάπτυξης με τη μορφή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου και τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Οικονομικών, έχει ως κύρια αποστολή, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση της περιφερειακής ανάπτυξης με τη χρηματοπιστωτική και τεχνική υποστήριξη των προγραμμάτων που αποβλέπουν στην οικονομική ανάπτυξη της τοπικής αυτοδιοίκησης, μέσω της χορήγησης δανείων σε Ο.Τ.Α., κατά τα οριζόμενα στο π.δ. 256/1984, με προνομιακά επιτόκια δανεισμού, άγεται στην κρίση ότι δόθηκε εν προκειμένω επαρκής βαθμός δημοσιότητας της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος για σύναψη δανειακής σύμβασης με τον αιτούντα Δήμο και εξασφαλίσθηκε επαρκής ανταγωνισμός, ενόψει και του χαμηλού ύψους του ζητούμενου δανείου, παρά τα περί του αντιθέτου κριθέντα με την προσβαλλόμενη απόφαση του VI Τμήματος. Περαιτέρω, η οριζόμενη στο άρθρο 4 της σύμβασης δυνατότητα του συμβαλλόμενου πιστωτικού ιδρύματος να καταγγείλει μονομερώς τη σύμβαση και να ζητεί το υπόλοιπο ανεξόφλητο ποσό του δανείου, με τόκους υπερημερίας μέχρι την ολοσχερή εξόφλησή του, σε περίπτωση καθυστέρησης και μίας ετήσιας δόσης του δανείου ή κάθε είδους τόκων και εξόδων, επιβάλλει στο Δήμο σημαντική, χωρίς εύλογο λόγο και κατά τρόπο αντικείμενο στην καλή πίστη, υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση. Ωστόσο, στην 249/29.12.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του αιτούντος Δήμου αναφέρεται ότι αυτό αποδέχεται τους όρους της δανειακής σύμβασης, όπως αναμορφώθηκαν και συμπληρώθηκαν με την 3426/15.12.2011 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και προβλέπουν, πλην άλλων, ότι ο οφειλέτης καθίσταται υπερήμερος, και συνεπώς, το σύνολο του δανείου ληξιπρόθεσμο και απαιτητό, εάν δεν εξοφλήσει εμπρόθεσμα δύο οποιεσδήποτε ετήσιες τοκοχρεωλυτικές δόσεις, εκτός εάν άλλως ήθελε αποφασίσει το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου,  κατόπιν υποβολής σχετικής αίτησης εκ μέρους του Δήμου, εντός έξι μηνών από την επόμενη της λήξης της δεύτερης ως άνω δόσης. Ενόψει της ανωτέρω αναδιατυπώσεως του όρου 4 της ως άνω δανειακής σύμβασης, το παρόν Τμήμα κρίνει ότι ο όρος αυτός δεν είναι πλέον καταχρηστικός με το προαναφερόμενο νέο  περιεχόμενο. Τέλος, ορθώς έκρινε το VI Τμήμα ότι ο όρος 7 του σχεδίου σύμβασης σχετικά με την υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Ταμείο τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια της αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα με τον 5ο όρο της σύμβασης έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτησή του, είναι αόριστος και, ως εκ τούτου, μη νόμιμος, διότι δεν εξειδικεύονται ποια μπορεί να είναι τα επιπλέον «ίδια χρήματα». Πλην όμως, επειδή στην ίδια ως άνω 249/29.12.2011 απόφαση το Δημοτικό Συμβούλιο του αιτούντος Δήμου δηλώνει ότι αποδέχεται την τροποποίηση και του εν λόγω όρου, ο οποίος πλέον ορίζει ρητώς ότι τα προαναφερόμενα «ίδια χρήματα» συνίστανται α) στο τέλος καθαριότητας και φωτισμού και β) στους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων (ΣΑΤΑ), το Τμήμα κρίνει ότι ο όρος αυτός δεν είναι πλέον αόριστος. Επομένως, ενόψει των συγκεκριμένων αναμορφώσεων και συμπληρώσεων των ως άνω όρων, δεν συντρέχει πλέον λόγος διακωλυτικός της υπογραφής της κρινόμενης δανειακής σύμβασης.Αναθεωρεί την προσβαλλόμενη με αυτές 19/2012 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου