Μίσθωση ακινήτου :Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η υπό σύναψη σύμβαση αποτελεί σύμβαση μίσθωσης ακινήτου και δεν αφορά σε κατασκευή δημόσιου έργου, προμήθεια αγαθών ή παροχή δημόσιας υπηρεσίας, με συνέπεια να μην υπόκειται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Ως εκ τούτου, απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου.

ΜΙΣΘΩΣΗ ΑΚΙΝΗΤΟΥ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι ως άνω υπό σύναψη συμβάσεις αποτελούν, η μεν πρώτη, σύμβαση με αντικείμενο τον συμβιβασμό μεταξύ του Δήμου Αθηναίων και του ……για την οριστική διευθέτηση της προαναφερόμενης διαφοράς τους, η δε δεύτερη, σύμβαση μίσθωσης ακινήτου, ήτοι δεν αφορούν σε κατασκευή έργου, προμήθεια αγαθών, παροχή υπηρεσίας ή αγορά ακινήτου, με συνέπεια να μην υπόκεινται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Ως εκ τούτου, απαραδέκτως εισάγονται για έλεγχο ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου.

ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ: Κατά τη γνώμη της Συμβούλου Δέσποινας Καββαδία-Κωνσταντάρα, η Επίτροπος, χωρίς να υποκαθιστά τις τεχνικές κρίσεις των οργάνων του Ε.Α.Π., αλλά πλήττοντας την αιτιολογία αυτών ως προς τα άνω επιλεγέντα κριτήρια, ορθώς έκρινε ότι η ανωτέρω δράση του Ε.Α.Π. στο σχεδιασμό της δημοπράτησης και στην υλοποίηση της διαγωνιστικής διαδικασίας της κρινόμενης αγοράς παρίσταται πρόδηλα πλημμελής. Ειδικότερα, οι επίμαχοι ως άνω όροι της διακήρυξης είναι δυσανάλογα περιοριστικοί και έπληξαν ουσιωδώς τον ανταγωνισμό, εφόσον συμμετείχε σε αυτόν ένας μόνο οικονομικός φορέας με προσφερόμενο μάλιστα ακίνητο μη λειτουργικό στην παρούσα κατάστασή του, σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής Εκτιμητών. Πολλώ μάλλον όταν ήταν ήδη σε γνώση του Ε.Α.Π. η άγονη απόληξη της αμέσως προηγούμενης διαγωνιστικής διαδικασίας για την αγορά ακινήτου, στην οποία προσέφυγε το Πανεπιστήμιο, με ίδιους τους επίμαχους όρους, που είχαν επίσης ως αποτέλεσμα τη συμμετοχή ενός μόνο προσφέροντος φορέα, και ότι επομένως οι όροι αυτοί θα περιόριζαν τον κύκλο των δυνάμενων να ανταποκριθούν και να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό ενδιαφερομένων και άρα είναι πρόδηλα απρόσφοροι για την επίτευξη επαρκούς ανταγωνισμού στις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς. Περαιτέρω, μολονότι στην έκθεση της Επιτροπής Εκτιμητών διαπιστώνονται ζημίες στο προσφερόμενο ακίνητο που το καθιστούν στην παρούσα κατάστασή του μη λειτουργικό, η Επιτροπή Διαγωνισμού απεφάνθη ότι το κτήριο είναι κατάλληλο για το σκοπό της αγοράς του, χωρίς ειδικότερη αιτιολόγηση, με αποτέλεσμα, να μην προκύπτει αν η τρέχουσα αγοραία αξία του ακινήτου έχει τελικά εκτιμηθεί σωστά και αν το πραγματικό συνολικό κόστος αγοράς του, συμπεριλαμβανομένων και των δαπανών αποκατάστασης των βλαβών του, αποτελεί την οικονομικότερη λύση ενόψει του επιδιωκόμενου με την εν λόγω αγορά σκοπού από το Ε.Α.Π., κατά τα επίσης ορθώς κριθέντα με την προσβαλλόμενη πράξη της Επιτρόπου, στις πλήρως αιτιολογημένες κρίσεις της οποίας παραπέμπει προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων. Η γνώμη, όμως, αυτή δεν κράτησε.Ανακαλεί την 9/2024 πράξης της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου στην Π.Ε. Αχαΐας του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Αγορά ακινήτου :Με δεδομένα τα ανωτέρω και καθώς το ζήτημα της φύσης της σύμβασης αγοράς ακινήτου/κτίσματος υπό ανέγερση ή διαμόρφωση, με υποχρέωση του πωλητή να το παραδώσει πλήρως αποπερατωμένο σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές της οικείας διακήρυξης, αποτελεί πρόκριμα για τον έλεγχο της νομιμότητας της ως άνω διαγωνιστικής διαδικασίας και του οικείου σχεδίου σύμβασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβληθεί η διατύπωση οριστικής κρίσης, μέχρις ότου η Ολομέλεια του Δικαστηρίου αποφανθεί επί της ως άνω αμφισβήτησης.

Μίσθωση ακινήτου.Με τα δεδομένα αυτά, η υπό σύναψη σύμβαση αποτελεί σύμβαση μίσθωσης ακινήτου και δεν αφορά σε κατασκευή δημόσιου έργου, προμήθεια αγαθών ή παροχή δημόσιας υπηρεσίας, με συνέπεια να μην υπόκειται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Ως εκ τούτου, απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο ενώπιον του Κλιμακίου τούτου. Η δε περιγραφόμενη στη διάταξη του άρθρου 31 περ. α΄ εδ. εε του ν.4270/2014 (Α΄ 143), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 36 του ν.4456/2017 (Α΄ 24/1.3.2017), περίπτωση διενέργειας στοχευμένων ελέγχων επί συγκεκριμένων κατηγοριών δαπανών από το Ελεγκτικό Συνέδριο υπό την ιδιότητα του ανεξάρτητου εξωτερικού ελεγκτή, επίκληση της οποίας γίνεται με το 37327/21.2.2018 διαβιβαστικό έγγραφο της Περιφέρειας ...., δεν συνιστά αντικείμενο του διενεργούμενου από το παρόν Κλιμάκιο, προβλεπόμενου στο άρθρο 36 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν.4129/2013 Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.  

Υπογραφή σχεδίου σύμβασης:..ζητείται η αναθεώρηση της 735/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, παραδεκτώς η επίμαχη σύμβαση αγοράς ιδιωτικού ακινήτου από τον Δήμο ... υπήχθη στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως ορθώς έκρινε και το οικείο Τμήμα με την προσβαλλόμενη απόφασή του, όσα δε αντίθετα υποστηρίζονται με τον πρώτο λόγο αναθεώρησης είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Περαιτέρω, όπως βάσιμα προβάλλεται με τον δεύτερο λόγο της κρινόμενης αίτησης, εφόσον το ακίνητο αυτό, το οποίο κρίθηκε κατάλληλο και από την Πυροσβεστική Υπηρεσία ..., πρόκειται να παραχωρηθεί στην τελευταία για την επίλυση του επί μακρόν υφιστάμενου προβλήματος στέγασής της, συντρέχει, σύμφωνα με τα εκτεθέντα στη σκέψη ΙΙΙ της παρούσας, δημοτική ωφέλεια που καθιστά νόμιμη τη σύμβαση αγοράς του. Κατά την άποψη όμως της Συμβούλου Γεωργίας Τζομάκα, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 75 παρ. ΙΙ, περ. 42 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, η οποία στο μέτρο που αναθέτει στους δήμους την άσκηση κρατικών αρμοδιοτήτων πρέπει να ερμηνεύεται στενά, η άσκηση της κρατικής αρμοδιότητας αναφορικά με την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας έχει εκχωρηθεί στους Δήμους, μόνον υπό την ειδικότερη έκφανση της δυνατότητας παραχώρησης ακινήτων που ήδη ανήκουν, κατά κυριότητα, σε αυτούς ή της καταβολής μισθωμάτων και πάντως όχι της αγοράς ακινήτου με σκοπό να στεγάσει την εν λόγω υπηρεσία. Η αγορά δε αυτή δεν είναι επιτρεπτή δυνάμει των άρθρων 186 και 191 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων διότι, πέραν του ότι οδηγεί σε ανεπίτρεπτη επέκταση του πεδίου εφαρμογής  της ανωτέρω διάταξης του άρθρου 75 παρ. ΙΙ περ. 42, δεν στοιχειοθετείται ούτε η απαιτούμενη δημοτική ωφέλεια, καθώς αυτή συνάπτεται με την άσκηση κρατικού χαρακτήρα αρμοδιότητας και όχι ευθέως με τη στάθμιση υπό στενή έννοια τοπικών δημοτικών αναγκών. Σε κάθε περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ο αποκλεισμός της προβλεπόμενης από τις επίμαχες διατάξεις εναλλακτικής δυνατότητας καταβολής μισθωμάτων για τη στέγαση του πυροσβεστικού σταθμού, ώστε η επιλογή της επίμαχης αγοράς ακινήτου να αποτελεί, ενόψει και των ως άνω ατελέσφορων προσπαθειών παραχώρησης χρήσης ακινήτων, τη μοναδική λύση για την ικανοποίηση της στεγαστικής ανάγκης της πυροσβεστικής υπηρεσίας. Κατά συνέπεια, ορθώς με την προσβαλλόμενη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το VI Τμήμα, το οποίο με την προσβαλλόμενη απόφασή του δέχθηκε τα αντίθετα αναφορικά με τη νομιμότητα της σύμβασης αγοράς του ακινήτου, έσφαλε περί την εφαρμογή των διεπουσών την επίδικη υπόθεση διατάξεων. Πρέπει, συνεπώς, να γίνει δεκτή η αίτηση αναθεώρησης, να αναθεωρηθεί η 735/2019 απόφαση του VI Τμήματος και ακολούθως, κατ’ αποδοχή της από 1.4.2019 αίτησης του Δήμου ... (Α.Β.Δ. 1454/2019), να ανακληθεί η 4/2019 πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Νομό ... και να υπογραφεί το σχέδιο σύμβασης του Δήμου ... για την «Αγορά ακινήτου κατάλληλου για την εξυπηρέτηση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας».

Ανάθεση προμήθειας...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα προς όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση ανάκλησης, εφόσον η 56/21.11.2018 απόφαση κατακύρωσης του διαγωνισμού του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου κοινοποιήθηκε στους προσωρινούς αναδόχους πριν από τη διενέργεια του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, οι σχετικές συμβάσεις δεν θεωρούνται εκ μόνης της κοινοποίησης αυτής συναφθείσες και συνεπώς, ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι κατά χρόνον αρμόδιος να προβεί στον έλεγχο των συμβάσεων αυτών. Κατόπιν των ανωτέρω, η Αναπληρώτρια Επίτροπος της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ... έσφαλε κρίνοντας ότι πρέπει να απόσχει του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας και ο οικείος φάκελος πρέπει να αναπεμφθεί στην ως άνω Υπηρεσία, προκειμένου να διενεργηθεί ο επιβαλλόμενος έλεγχος νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης και των οικείων σχεδίων συμβάσεων, ώστε να μην στερηθεί το αιτούν Νοσοκομείο τον πρώτο βαθμό κρίσης της υπόθεσης.Για τους λόγους αυτούς Δέχεται την υπό κρίση αίτηση ανάκλησης. Ανακαλεί την 8/2019 Πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ...

Πληρωμή τιμήματος αγοράς ακινήτου..:Με δεδομένα αυτά, το σχέδιο σύμβασης αγοραπωλησίας του οικοπέδου έπρεπε, ως εξ επαχθούς αιτίας προμήθεια ακινήτου πράγματος από δήμο, να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε κάθε περίπτωση, το Κλιμάκιο ελέγχοντας, έστω και εκ των υστέρων, τη διαδικασία που προηγήθηκε της αγοράς του ακινήτου (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 6/2018, 294, 212, 198/2017) κρίνει ότι η έκδοση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης μετά την υπογραφή του συμβολαίου μεταβίβασης του ακινήτου καθιστά την εντελλόμενη δαπάνη μη κανονική και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα μη θεωρητέα.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη ούτε κανονική και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Με την υπό κρίση προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. 583/2022 απόφαση της oικονομικής επιτροπής της αναθέτουσας αρχής. 

Λαμβάνοντας υπόψη α) την παράγραφο 7 του άρθρου 19 του ν. 4858/2021, «Κύρωση Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς» (Α΄ 220), β) την παράγραφο 4 της με αριθ. ΥΠΠΟ/ΓΝΟΣ/9130 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ 229/Β/26-2-2003) «Σύσταση επιτροπής του αρ. 19 παρ. 6 του Ν. 3028/2002» και γ) την με αριθ. 86/2019 γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ., ερωτάται: α) Σε περίπτωση, που επιλεγεί η απευθείας αγορά ακινήτου, βαρυνόμενου με περιορισμούς επιβαλλόμενους για λόγους προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, πότε σταματά η υποχρέωση της Διοίκησης να καταβάλει αποζημίωση περιορισμού/στέρησης της κατά προορισμό χρήσης του ακινήτου στον ιδιοκτήτη, όταν η καταβληθείσα ή αναμενόμενη να καταβληθεί αποζημίωση δεν υπερβαίνει την αξία (αγοραία ή αντικειμενική) του ακινήτου, η οποία αποτελεί και το τίμημα της αγοράς β) Είναι κατά νόμο δυνατή η καταβολή στον ιδιοκτήτη, μετά την ολοκλήρωση της απευθείας αγοράς, αποζημίωσης λόγω περιορισμού/στέρησης της κατά προορισμό χρήσης του ακινήτου του για χρονικό διάστημα προγενέστερο της υπογραφής του αγοραπωλητηρίου συμβολαίου, όταν η αποζημίωση που έχει λάβει για τη στέρηση χρήσης δεν έχει υπερβεί την αξία (αντικειμενική ή αγοραία αξία) του ακινήτου, η οποία αποτελεί και το τίμημα της αγοράς γ) Κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 19 παρ. 7 του ν. 4858/2021, το ποσό της αποζημίωσης χρήσης που έχει καταβληθεί στον ιδιοκτήτη του απευθείας εξαγοραζόμενου ακινήτου για το χρονικό διάστημα που στερείτο την κατά προορισμό χρήση του συνυπολογίζεται στο ποσό της αξίας του ακινήτου που αποτελεί το τίμημα της αγοράς, όπως υποστηρίζεται από τον αρμόδιο για την καταβολή Οργανισμό, ή η έννοια της διατάξεως είναι, ότι το καταβληθέν ή αναμενόμενο να καταβληθεί ποσό της αποζημίωσης περιορισμού/στέρησης χρήσης δεν μπορεί να υπερβαίνει την αξία του ακινήτου, αφού τότε επιβάλλεται η απαλλοτρίωσή του Επιπροσθέτως, για την διαπίστωση της μη υπέρβασης της αξίας του ακινήτου, σύμφωνα με την ως άνω διάταξη, λαμβάνεται υπόψη αθροιστικά η αποζημίωση χρήσης, που έχει λάβει ο διοικούμενος μαζί με την αξία εξαγοράς του ακινήτου (...) α) Κατ’ εφαρμογή της παραγράφου 7 του άρθρου 19 του ν. 4858/2021, θεσμοθετείται υποχρέωση της Διοίκησης να απαλλοτριώσει ή να προβεί σε απευθείας εξαγορά ακινήτου, βαρυνόμενου με περιορισμούς επιβαλλόμενους για λόγους προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, στην περίπτωση κατά την οποία η αποζημίωση για τον περιορισμό ή τη στέρηση της χρήσης του ακινήτου, που έχει καταβληθεί ή προβλέπεται ότι θα καταβληθεί, προσεγγίζει την αξία του ακινήτου, δεν τίθεται όμως, με τη διάταξη αυτή, περιορισμός στο δικαίωμα του ιδιοκτήτη για το σεβασμό της περιουσίας του. Ως εκ τούτου, σε περίπτωση που έχει επιλεγεί η απευθείας εξαγορά του ακινήτου, όπως στην περίπτωση του ερωτήματος, η Διοίκηση υποχρεούται, κατ’ άρθρο 19 του ν. 4858/2021, στην καταβολή αποζημίωσης λόγω στέρησης ή περιορισμού της κατά προορισμό χρήσης του ακινήτου για το χρονικό διάστημα μέχρι την υπογραφή του αγοραπωλητηρίου συμβολαίου, ανεξαρτήτως αν η αποζημίωση που έχει καταβληθεί για τη στέρηση χρήσης έχει υπερβεί την αξία (αντικειμενική ή αγοραία αξία) του ακινήτου, η οποία αποτελεί και το τίμημα της αγοράς (κατά πλειοψηφία). β) Είναι δυνατή, κατ’ άρθρο 19 του ν. 4858/2021, η καταβολή στον ιδιοκτήτη, μετά την ολοκλήρωση της απευθείας αγοράς, αποζημίωσης λόγω περιορισμού/στέρησης της κατά προορισμό χρήσης του ακινήτου του, για χρονικό διάστημα προγενέστερο της υπογραφής του αγοραπωλητηρίου συμβολαίου, ανεξαρτήτως αν η αποζημίωση που έχει λάβει για τη στέρηση χρήσης έχει υπερβεί την αξία (αντικειμενική ή αγοραία αξία) του ακινήτου, η οποία αποτελεί και το τίμημα της αγοράς (κατά πλειοψηφία). γ) Κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 19 παρ. 7 του ν. 4858/2021, το συνολικό ποσό της αποζημίωσης περιορισμού/στέρησης χρήσης που έχει καταβληθεί στον ιδιοκτήτη ακινήτου βαρυνόμενου με περιορισμούς επιβαλλόμενους για λόγους προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν αθροίζεται/συνυπολογίζεται για τον καθορισμό του καταβλητέου ως τιμήματος της εξαγοράς ποσού (ομόφωνα). Παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του ΝΣΚ, κατόπιν της υπ’ αριθμ. 84/2024 γνωμοδότησης του Ε΄ Τμήματος του ΝΣΚ.