Δημόσια έργα.Τροποποίηση μελέτης.Nομίμως το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου ….ενέκρινε την τροποποίηση της μελέτης του έργου «Ανάπλαση κεντρικής πλατείας ….», καθόσον η εν λόγω τροποποίηση αφενός μεν αφορά σε διόρθωση σφαλμάτων και συμπλήρωση ελλείψεων της αρχικής μελέτης και αφετέρου τηρήθηκε η διαδικασία που προβλέπεται από τις προπαρατεθείσες διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 31 του ν. 3316/2005.

Από συνδυασμό του άρθρου 2 της από 30-4-2010 σύμβασης και του άρθρου 11.2.1 της συγγραφής υποχρεώσεων, η οποία αποτελεί σύμφωνα με το άρθρο 23 παρ.1 του ν. 3316/2005 αναπόσπαστο τμήμα της σύμβασης, προκύπτει η πρόβλεψη από την σύμβαση δικαιώματος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ να λύσει την ανωτέρω σύμβαση μετά την ολοκλήρωση σταδίου της μελέτης χωρίς αποζημίωση του αναδόχου. 

ΜΕΛΕΤΕΣ:χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου … Νομού Θεσσαλονίκης, με το οποίο εντέλλεται η καταβολή ποσού 58.886,61  ευρώ, στο φερόμενο ως δικαιούχο τοπογράφο – μηχανικό …, για την εξόφληση του 8ου λογαριασμού της μελέτης «πράξης εφαρμογής της πολεοδομικής μελέτης του δημοτικού διαμερίσματος Εξοχής του Δήμου … Νομού Θεσσαλονίκης».(....)Ειδικότερα, δεν αιτιολογείται ότι οι εργασίες της συμπληρωματικής μελέτης, που αφορούν σύμφωνα με τα ανωτέρω στην εγγραφή των ιδιοκτησιών στο Κτηματολογικό Γραφείο … ήταν αναγκαίες για την ολοκλήρωση της αρχικής σύμβασης, ότι είτε δεν μπορούσαν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για το Δήμο …, είτε παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, ήταν απόλυτα αναγκαίες για την ολοκλήρωσή της και τέλος ότι οφείλονταν σε περιστάσεις που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης, ώστε να υπάρχει παρέκκλιση από τη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της συμπληρωματικής μελέτης. Αντίθετα, όπως προκύπτει από τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 1337/1983, όπως ισχύουν, η πράξη εφαρμογής κυρώνεται με απόφαση του νομάρχη και μεταγγράφεται στο οικείο υποθηκοφυλακείο, μετά δε την κύρωσή της καθίσταται οριστική, περαιτέρω δε η καταχώριση των οικείων ιδιοκτησίων με την εγγραφή τους στο κτηματολόγιο αποτελεί αυτοτελή και ανεξάρτητη διαδικασία, για την οποία εφαρμόζονται οι προβλεπόμενες στις οικείες διατάξεις διαδικασίες ... και για την οποία δεν πληρούνται ως άνω προϋποθέσεις, προκειμένου προεχόντως να θεωρηθεί αναγκαία για την ολοκλήρωση της αρχικής σύμβασης της μελέτης πράξης εφαρμογής και να μη μπορεί να διαχωριστεί από αυτή τεχνικά ή οικονομικά,περαιτέρω δε να κριθεί ότι συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, υπό την έννοια που προεκτέθηκε, εξαιτίας των οποίων κατέστη αναγκαία η εκτέλεση της.(....)Εξάλλου, ο Δήμος … με το προαναφερόμενο έγγραφο επαναφοράς του επίμαχου εντάλματος αποδέχεται την ανεπίτρεπτη σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο των ιδιοτήτων του επιβλέποντος μηχανικού και του εγκρίνοντος Προϊσταμένου της Δ.Υ, χωρίς να γίνεται επίκληση κάποιου κατ’ εξαίρεση συντρέχοντος λόγου προς τούτο, σύμφωνα με τις προεκτιθέμενες διατάξεις, καθιστώντας έτσι μη νόμιμη - κατά τον κρίσιμο χρόνο της σύνταξης του 4ου συγκριτικού πίνακα εργασιών- την έγκριση του, αποτέλεσμα της οποίας (έγκρισης) ήταν η διαδικασία διενέργειας της ελεγχόμενης δαπάνης και η έκδοση του επίμαχου χρηματικού εντάλματος, η δε μεταγενέστερη (19-12-2006) έγκριση από τον … αφενός δεν μπορεί να αναπληρώσει την ως άνω έλλειψη, αφ’ ετέρου οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν ετίθετο ζήτημα μη επάρκειας του προσωπικού της Διευθύνουσας Υπηρεσίας.Αποφαίνεται ότι το 1073 Α, οικονομικού έτους 2006, χρηματικό ένταλμα του Δήμου … Θεσσαλονίκης δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΜΕΛΕΤΕΣ:Νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο στον ίδιο ως άνω ιδιώτη μελετητή, κατόπιν απευθείας ανάθεσης, σύμφωνα με την εξαιρετική διαδικασία του άρθρου 209 παρ.3 του Κ.Δ.Κ., για την εκπόνηση της «Γεωτεχνικής μελέτης αποκατάστασης φράγματος», καθόσον η σύμβαση που εκτελέσθηκε έχει ως αντικείμενο την εκπόνηση μελέτης του άρθρου 1 παρ. 2 περ. α του ν. 3316/2005, κατά την οποία επιτρέπεται η εφαρμογή της εν λόγω εξαιρετικής διάταξης, δεδομένου ότι της απόφασης περί απευθείας ανάθεσης προηγήθηκε η απαιτούμενη  βεβαίωση του Προϊσταμένου του Τμήματος Έργων Υποδομής, περί αποδεδειγμένης αδυναμίας των υπηρεσιών του Δήμου να αναλάβουν τη σύνταξη της μελέτης, ενώ η  αμοιβή του μελετητή δεν υπερβαίνει το χρηματικό όριο των 7.342,50 ευρώ που τίθεται από τις διατάξεις της, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 45 παρ.3 ν.3316/2005, Δ15/οικ/6655/2011 (ΦΕΚ Β΄ 743/2011) υπουργικής απόφασης.

ΜΕΛΕΤΕΣ:Η δαπάνη που αφορά στην εξόφληση του 5ου λογαριασμού της μελέτης με τίτλο «Αποτύπωση, κτηματογράφηση, υψομετρική μελέτη, πολεοδομική μελέτη και μελέτη πράξης εφαρμογής περιοχών οριοθετημένων ….», δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθόσον δεν αφορά τον 1ο λογαριασμό της επίμαχης σύμβασης (άρθρο 1    παρ. 2α του π.δ/τος 136/2011).

Μελέτες.Απευθείας ανάθεση.Η ανάθεση της επίμαχης «συμπληρωματικής οριστικής μελέτης» του ως άνω έργου δεν συνιστά προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της ανάθεσης συμπληρωματικής μελέτης, κατά την έννοια του άρθρου 29 του ν. 3316/2005, διότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τάσσονται από τη διάταξη αυτή (όπως ύπαρξη αρχικής σύμβασης μελέτης σε φάση εκτέλεσης και ανάθεση, στον αρχικό ανάδοχο, συμπληρωματικών εργασιών, αναγκαίων για την ολοκλήρωση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου), αλλά συνιστά αυτοτελή απευθείας ανάθεση στους φερόμενους ως δικαιούχους, μη έχοντες σχέση με την αρχική μελέτη, που είχε μάλιστα ολοκληρωθεί ήδη από το έτος 2004 και για αντικείμενο πρόσθετο και διαφορετικό σε σύγκριση με το αρχικώς προβλεφθέν.

Καταβολή αποζημίωσης λόγω ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης:Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα, οι εντελλόμενες με αυτά δαπάνες αφορούν στην αποζημίωση των φερόμενων ως δικαιούχων …..και …..λόγω ρυμοτομίας, ήτοι στην καταβολή σε αυτούς της αξίας των επικειμένων στα ρυμοτομούμενα οικόπεδά τους, όπως η αξία αυτή προσδιορίστηκε από την αρμόδια επιτροπή εκτίμησης ακινήτων του π.δ/τος 5/1986. Τα εν λόγω επικείμενα (δέντρα, μαντρότοιχοι, πτηνοτροφεία, συρματοπλέγματα κ.λ.π.) περιλήφθηκαν στους από 27.6.2013 διορθωτικούς πίνακες, που όμως δεν έχουν κυρωθεί από την Περιφερειάρχη Αττικής, όπως απαιτείται. Περαιτέρω ο λόγος διαφωνίας ότι της σύνταξης του διορθωτικού πίνακα επικειμένων δεν προηγήθηκε σύνταξη διορθωτικής πράξης εφαρμογής της οικείας πολεοδομικής μελέτης είναι αβάσιμος, καθόσον η διόρθωση - επικαιροποίηση των πινάκων επικειμένων δεν προϋποθέτει κατά νόμο τη διόρθωση - μερική ανάκληση της πράξης εφαρμογής της οικείας πολεοδομικής μελέτης, ήτοι εν προκειμένω της 3/2001 πράξης εφαρμογής της πολεοδομικής μελέτης περιοχής «Περιμετρική Επέκταση» του Δήμου ….., που είχε εγκριθεί με την 10190/8750/20.11.2001 απόφαση του Νομάρχη Δυτικής Αττικής.

Μελέτες οδοποιίας οδικού Δικτύου:ζητείται παραδεκτώς η αναθεώρηση της 1333/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση της Περιφέρειας ...για ανάκληση της 237/2018 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ως εκ τούτου, η ανάγκη αντιμετώπισης των εν λόγω γεωλογικών φαινομένων ήταν γνωστή στην αναθέτουσα Αρχή ήδη πριν την ολοκλήρωση του αρχικού διαγωνισμού, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την αιτούσα είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Αναφορικά με το υποέργο «Πτολεμαΐδα - Γαλάτεια - Ολυμπιάδα», παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα, δεν συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, αφού πριν τη συμβασιοποίηση της αρχικής μελέτης συντελέστηκαν: α) η εκπόνηση της μελέτης του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (TAP), δεδομένου ότι η εν λόγω χάραξη, όπως προκύπτει από το ανωτέρω 79113/3130/10.5.2018 έγγραφο, γνωστοποιήθηκε στην αιτούσα με τα 34812/1814/22.4.2013 και 97490/5200/19.9.2014 έγγραφα. Ο ισχυρισμός περί κοινοποίησης των τελικών οδεύσεων 5 ημέρες πριν τη σύναψη της σύμβασης, πέραν του ότι δεν αποδείχθηκε, είναι απορριπτέος ως αλυσιτελής, αφού η αιτούσα γνώριζε τις τελικές χαράξεις πριν τη σύναψη της σύμβασης, β) η υλοποίηση του έργου «Κατασκευή τεχνικών έργων στο αγρόκτημα Δροσερού - Ολυμπιάδας» με την 9/2012 μελέτη και γ) τα πλημμυρικά φαινόμενα, τα οποία εμφανίστηκαν κατά το έτος 2012. Όπως δε ήδη προεκτέθηκε, η επιλογή της εγγύτερης στους οικισμούς χάραξης του υποέργου, στο πλαίσιο της εκπόνησης προωθημένης αναγνωριστικής μελέτης, δεν δύναται, ομοίως, να δικαιολογήσει την υπογραφή συμπληρωματικής σύμβασης, ενώ περαιτέρω, ούτε οι διαβουλεύσεις με τους τοπικούς φορείς, οι οποίοι προέκριναν την ανωτέρω λύση, συνιστά απρόβλεπτη περίσταση, εφόσον αυτές ευχερώς μπορούσαν να προηγηθούν χρονικά της προκήρυξης της κύριας σύμβασης. Στο πλαίσιο του υποέργου «Ανατολικό-Πύργοι» είχε προκηρυχθεί, όπως προκύπτει από την παρ. 1.1 του Τεύχους Τεχνικών Δεδομένων της σχετικής διακήρυξης, μόνον η εκπόνηση αναγνωριστικής μελέτης οδοποιίας και προμελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ενώ περαιτέρω, αναφέρεται η πιθανότητα να απαιτηθεί η εκπόνηση οριστικής μελέτης σε επόμενο στάδιο, χωρίς, όμως, να περιληφθεί στον προϋπολογισμό της μελέτης σχετικό κονδύλι. Συνεπώς, ορθώς το VΙ Τμήμα έκρινε ότι η ανάγκη εκπόνησης της τελευταίας δεν συνιστά απρόβλεπτη περίσταση και σε κάθε περίπτωση τούτο συνιστά ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου της σύμβασης, η οποία δεν μπορεί, ανεξαρτήτως συνδρομής απροβλέπτου, να αποτελέσει αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Επιπλέον, αναφορικά με την ανάγκη εκπόνησης μελετών σήμανσης-ασφάλισης με την εφαρμογή νέων οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων για Συστήματα Αναχαίτισης Οχημάτων (ΟΜΟΕ-ΣΑΟ) σύμφωνα με την Εγκύκλιο 17 ΔΜΕΟ/ΓΓΔΕ/ΥΠΟΜΕΔΙ 25/7/2011 (ΑΔΑ:4A581-ΥΨΗ), δεν συντρέχει η προϋπόθεση της απρόβλεπτης περίστασης για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, ενόψει του χρόνου έναρξης ισχύος της ως άνω εγκυκλίου (4.8.2011). Περαιτέρω, ως προς τον ισχυρισμό περί συγγνωστής πλάνης, αυτός πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως απαράδεκτος, αφού η συγγνωστή πλάνη δεν αποτελεί λόγο αναθεώρησης, σύμφωνα με το άρθρο 37 παρ. 1 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (Ελ.Συν. Τμ. Μείζ.-Επτ. Σύνθ. 804/2018, 682/2017). Εξάλλου, κατά τα ορθώς κριθέντα με την προσβαλλόμενη απόφαση, υπάρχει από μακρού χρόνου σταθερότητα του νομικού πλαισίου και της νομολογίας ως προς τις προϋποθέσεις κατάρτισης συμπληρωματικών συμβάσεων (Ελ.Συν. Τμ. Μείζ.-Επτ. Σύνθ. 2490/2015, 3998/2013, 3009, 3008/2012, 3053/2011 κ.ά.). Τέλος, το επικαλούμενο δημόσιο συμφέρον, που προφανώς εξυπηρετείται με την ολοκλήρωση των εν λόγω εργασιών, δεν αναιρεί την υποχρέωση των αναθετουσών αρχών για τήρηση των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες έχουν επίσης θεσπιστεί για λόγους δημοσίου συμφέροντος (Ελ.Συν. Τμ. Μείζ.-Επτ. Σύνθ. 682/2017). Ο δε ισχυρισμός ότι τυχόν νέα διαγωνιστική διαδικασία θα καθυστερήσει και αυτή, όπως η προηγούμενη, με αποτέλεσμα να απολεσθούν κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι απορριπτέος, καθόσον δεν συνιστά επαρκές έρεισμα για τη στοιχειοθέτηση λόγου δημοσίου συμφέροντος.Απορρίπτει την αίτηση αναθεώρησης 

Αρμόδια Υπηρεσία για την ολοκλήρωση της διαδικασίας παραλαβής του έργου «Βελτίωση - Επέκταση Λιμένας Νήσου Νάξου».Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, ως ασκούσα από 1-7-2011 τις αρμοδιότητες σχεδιασμού, μελέτης, κατασκευής και συντήρησης λιμενικών έργων, είναι η αρμόδια Υπηρεσία για την ολοκλήρωση της διαδικασίας παραλαβής του έργου «Βελτίωση - Επέκταση Λιμένος Νήσου Νάξου», αλλά και αυτή που νομιμοποιείται παθητικά στις εκκρεμείς δίκες με την ανάδοχο του έργου «... ΑΤΕ» και επομένως αρμόδια, κατά το νόμο, για συμμόρφωση προς τις δικαστικές αποφάσεις που θα εκδοθούν.

ΜΕΛΕΤΕΣ.Συμπληρωματικές συμβάσεις:Μη νόμιμη η εξόφληση του 10ου λογαριασμού της μελέτης «Ολοκλήρωση Λιμένος - Κατασκευή Κρηπιδωμάτων και Εκβάθυνση Υπολοίπου Λιμενολεκάνης», η οποία εκτελείται με τη διαδικασία του άρθρου 11 παρ. 7 του ν. 716/1977, καθόσον η 4η Συμπληρωματική Σύμβαση (Σ.Σ.) της ως άνω μελέτης, εργασίες της οποίας εξοφλούνται, με τον παρόντα (10ο) λογαριασμό, έχει συναφθεί κατά παράβαση των άρθρων 16 του ν. 716/1977, 12 του π.δ/τος 194/1979 και 9 του π.δ/τος 346/1998, διότι η αξία των εργασιών που συμπεριλαμβάνονται σ' αυτήν υπερβαίνει, αθροιζόμενη με εκείνη των εργασιών των λοιπών συμπληρωματικών συμβάσεων, το ποσοστό του 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης