ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Επιβατικός και Εμπορικός Λιμένας … … – Α΄ Φάση», συμβατικής δαπάνης 2.049.708,37  ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. (2.398.158,79 ευρώ με Φ.Π.Α. 17%).(....)Τέλος, θα πρέπει να διευκρινιστεί ποιοι λόγοι κατέστησαν αναγκαία την ενσωμάτωση στην τρέχουσα εργολαβία και τη μη ανάθεση με νέα διαγωνιστική διαδικασία της ανακατασκευής του παλαιού προσήνεμου μώλου, που καθαιρέθηκε στο πλαίσιο της παρούσας εργολαβίας, προκειμένου να κατασκευαστεί ο νέος προβλήτας του εμπορικού λιμένα. Να απαντηθεί αιτιολογημένα από την αναθέτουσα αρχή γιατί η καθαίρεση του διατηρούμενου, με βάση την αρχική μελέτη του έργου, μώλου και η κατασκευή δύο νέων μώλων δεν συνιστά ουσιώδη, μη επιτρεπόμενη τροποποίηση, άλλως μη επιτρεπόμενη επέκταση του φυσικού αντικειμένου της παρούσας εργολαβίας. Αναβάλλει την έκδοση οριστικής Πράξης επί της νομιμότητας της 1ης  συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Επιβατικός και Εμπορικός Λιμένας … … – Α΄ Φάση».

Αυτοδίκαιη παραλαβή έργου – Μετάθεση συμβατικού χρόνου παράδοσης – Κήρυξη αναδόχου έκπτωτου – Προϋποθέσεις.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Με βάση το διδόμενο ιστορικό του ερωτήματος: α) δεν συντρέχει περίπτωση οριστικής ποιοτικής και ποσοτικής παραλαβής του έργου, β) η ανάδοχος οφείλει να το ολοκληρώσει εντός του μετατεθέντος χρόνου χωρίς πρόσθετο τίμημα και γ) σε περίπτωση άρνησής της για συνέχιση και ολοκλήρωση η αναθέτουσα Αρχή οφείλει να την κηρύξει έκπτωτη. (ομοφ.)

Οριστική παραλαβή του έργου «Επισκευή- διαμόρφωση χώρων κράτησης στο κτίριο (λέσχη) Α.Τ. Ρόδου Δωδεκανήσου» - Ζήτημα παραγραφής των τυχόν αξιώσεων του αναδόχου.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Δεν τίθεται ζήτημα αυτοδίκαιης παραλαβής του έργου, δεδομένου του ότι δεν έχει παρέλθει ο προβλεπόμενος νόμιμος χρόνος της εγγύησης καλής εκτέλεσης αυτού, όντος αδιαφόρου, εάν η καθυστέρηση περάτωσης των διαδικασιών οφείλεται και στην αδρανή συμπεριφορά της αναδόχου κοινοπραξίας, η οποία όλως προσφάτως ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις της για την ολοκλήρωση της διοικητικής διαδικασίας, καταθέτοντας στη Διοίκηση τον τελικό επιμετρικό πίνακα του έργου. Περαιτέρω δεν τίθεται ζήτημα παραγραφής των (τυχόν) αξιώσεων αυτής για την εξόφληση του έργου, που προέρχονται ειδικότερα από την 2η εντολή πληρωμής - πιστοποίησης που υπέβαλε, δεδομένου του ότι εκκρεμεί ακόμα η διενέργεια της (πραγματικής) οριστικής παραλαβής του έργου, από της οποίας πρόκειται να αρχίσει η διαδρομή της σχετικής πενταετούς παραγραφής. (ομοφ.)

α) Αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ) του ν. 4412/2016, ώστε να τροποποιηθεί σύμβαση προμήθειας μεταξύ του YNANΠ και της αναδόχου εταιρείας, κατά τρόπο ώστε να είναι δυνατή η τμηματική παράδοση και παραλαβή του έργου και αντίστοιχα, η πληρωμή της αναδόχου, δεδομένου ότι, μέχρι σήμερα έχει ολοκληρωθεί το έργο μέχρι και τη Φάση Γ΄ και απομένει η εκτέλεση της Φάσης Δ΄, σύμφωνα με τη διακήρυξη, και β) αν δύναται η αρμόδια Επιτροπή Παρακολούθησης και Παραλαβής του Έργου να εκκινήσει τη διαδικασία παραλαβής των τριών πρώτων φάσεων της Σύμβασης και στη συνέχεια να καταβληθεί στην ανάδοχο το 80% του συμβατικού ποσού ή μέρος αυτού, χωρίς τμηματική αποδέσμευση της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης που ήδη έχει κατατεθεί.(...)Δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ) του ν. 4412/2016, ώστε να τροποποιηθεί κατάλληλα η Σύμβαση, κατά τρόπο ώστε να είναι δυνατή η τμηματική παράδοση και παραλαβή του έργου και συνακόλουθα η τμηματική πληρωμή της αναδόχου εταιρείας, δεδομένου ότι, μέχρι σήμερα έχει ολοκληρωθεί μέχρι και η Φάση Γ΄, απομένει δε η εκτέλεση της Φάσης Δ΄, και συνακόλουθα, η αρμόδια Επιτροπή Παρακολούθησης και Παραλαβής του Έργου δεν δύναται να εκκινήσει τη διαδικασία παραλαβής των τριών πρώτων φάσεων υλοποίησης της ανωτέρω σύμβασης και στη συνέχεια να καταβληθεί στην ανάδοχο το 80% του συμβατικού ποσού ή μέρος αυτού (ομόφωνα).

Η Πράξη 91/2025 του Ε΄ Κλιμακίου αφορά στον προσυμβατικό έλεγχο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης για το έργο «Επέκταση – Βελτίωση πεδίου ελιγμών Κρατικού Αερολιμένα Χίου «ΟΜΗΡΟΣ» και συναφή έργα». Η συμπληρωματική σύμβαση, συμβατικού τιμήματος 4.145.299,15 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), κρίθηκε νόμιμη. Η αναγκαιότητα σύναψής της προέκυψε τόσο από απρόβλεπτα ζητήματα, όπως η ανάγκη για πρόσθετα μέτρα εξυγίανσης εδάφους σε περιοχές με υδάτινους θύλακες, η καθαίρεση παλαιών κατασκευών σκυροδέματος και η πλήρωση πηγαδιών, όσο και από την υποχρέωση συμμόρφωσης με τον Κλιματικό Νόμο (Ν.4936/2022). Η συμμόρφωση απαιτούσε την εύρεση πλησιέστερων δανειοθαλάμων για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, του χρόνου και του κόστους μεταφοράς. Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, καθώς οι εργασίες είναι απόλυτα αναγκαίες για την άρτια ολοκλήρωση του έργου και η αξία τους δεν υπερβαίνει το επιτρεπόμενο όριο του 50% της αρχικής σύμβασης.

Η Πράξη 137/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή Φράγματος Τσικαλαριού Νάξου», συμβατικής δαπάνης 2.739.461,65 ευρώ (χωρίς αναθεώρηση και ΦΠΑ). Η σύμβαση συντάχθηκε για να συμπεριλάβει πρόσθετες εργασίες επεξεργασίας του εξορυσσόμενου υλικού (κοσκίνισμα, πλύσιμο, θραύση) λόγω της διαπίστωσης υψηλού ποσοστού λεπτόκοκκου υλικού, απαραίτητες για την άρτια ολοκλήρωση της κατασκευής του σώματος του φράγματος. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι εργασίες πληρούν τις προϋποθέσεις των άρθρων 132 και 156 του ν. 4412/2016, καθώς είναι αναγκαίες, συνδέονται με το αρχικό αντικείμενο, και η αξία της συμπληρωματικής σύμβασης δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής. Κατά συνέπεια, δεν κωλύεται η υπογραφή της συμπληρωματικής σύμβασης.

Δεν δύνανται να θεωρηθούν ως νομίμως εκτελεσθείσες συμπληρωματικές εργασίες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου ή στη βελτίωση της ποιότητας του χωρίς, όμως, να γίνεται επίκληση στην σχετική απόφαση της αρμόδιας αρχής και να προκύπτει η συνδρομή των ως άνω απρόβλεπτων περιστάσεων που κατέστησαν αναγκαία τη σύναψη της οικείας σύμβασης εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών.Νόμιμη η αναδρομικότητα των αποφάσεως παράτασης εκτέλεσης για εύλογο χρονικό διάστημα που δεν δύναται να υπερβαίνει τους 3 μήνες

Δημόσια έργα.Συμπληρωματικές συμβάσεις.Ως απρόβλεπτες δε περιστάσεις θεωρούνται πραγματικά γεγονότα τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο καταρτίσεως της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Δεν θεωρούνται συμπληρωματικές εργασίες, οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα, εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητας του ( Πρ. VII Τμ. 34, 32/2006, 63/2005, IV Τμ 5/2005, 194/2004).

Συμπληρωματικές συμβάσεις.Δεν θεωρούνται συμπληρωματικές εργασίες οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του. Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην προρρηθείσα διαδικασία ανάθεσης, πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της νομιμότητάς της από το Ελεγκτικό Συνέδριο (Πρ. VI Τμ. Ε.Σ. 232, 216, 197, 192 και 98/2006, 108, 64 και 52/2007).

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ:(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι δαπάνες μετακίνησης στην τοπική κοινότητα … του Δήμου Κεντρικών …. του … στις 21.4.2015 και 4.6.2015 και του …. στις 21.4.2015, νομίμως βαρύνουν τον προϋπολογισμό του Δήμου …., καθόσον οι ως άνω μετακινήσεις πραγματοποιήθηκαν για το χαρακτηρισμό εδαφών του έργου «Κατασκευή φράγματος μετά προφράγματος στη θέση … χειμάρρου ….Δ.Δ. ….», κατ’ εντολή της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου  …., που ήταν η Διευθύνουσα Υπηρεσία του εν λόγω έργου. Επίσης, νομίμως βαρύνεται ο προϋπολογισμός του Δήμου …., ως φορέα υλοποίησης του έργου «Βελτίωση – Ασφαλτόστρωση δρόμου …. – ….», με τις δαπάνες που αφορούν τις μετακινήσεις του …στις 8.7.2015 και 10.7.2015, στο …. – …. του Δήμου ……, για την αποτύπωση – έλεγχο υψομέτρων του ανωτέρω αναφερόμενου έργου. Αντίθετα, μη νομίμως βαρύνεται ο προϋπολογισμός του Δήμου …. με τις δαπάνες, που αφορούν τις μετακινήσεις: α) του ….….: i) στις 4.3.2015, στην τοπική κοινότητα … του Δήμου Κεντρικών …., για την οριστική παραλαβή του έργου «Βελτίωση βατότητας οδών Τ.Κ. ….», ii) στις 12.11.2015, στη … του Δήμου Κεντρικών …. για την οριστική παραλαβή του έργου «Βελτίωση βατότητας οδών Τ.Κ. …» και iii) στις 26.2.2015 στις τοπικές κοινότητες …., Κλειδιού, ….. και …. του Δήμου …., για την προσωρινή παραλαβή του έργου «Αποκατάσταση ζημιών από θεομηνίες στο Δήμο Γ. …» και β) του …. στις 17.4.2015 στο …., … …., …., … του Δήμου …, για την οριστική παραλαβή του έργου «…», καθόσον οι δαπάνες για τις μετακινήσεις αυτές που πραγματοποίησαν οι εν λόγω υπάλληλοι του Δήμου …, ως μέλη των  Επιτροπών παραλαβής των σχετικών έργων, βαρύνουν, σύμφωνα με το άρθρο 61 παρ.5 του ν.4257/2014 την Αναθέτουσα Αρχή των έργων αυτών, δηλαδή τους Δήμους Κεντρικών …. (μετακινήσεις στο …. και τη ….) και …. (μετακινήσεις στις τοπικές κοινότητες …., Κλειδιού, …. και …., καθώς επίσης στο …., Άνω …, ….και …).