ΕΣ/ΤΜ.7/5/2018
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Προγραμματική σύμβαση....Εξάλλου, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι τα συμβαλλόμενα μέρη έχουν κοινή αφετηρία και ότι συμπράττουν ισόρροπα στη σύμβαση, καθόσον οι μεν καταστατικοί σκοποί της …. Α.Ε. σχετίζονται με τη διοίκηση, καλή λειτουργία των κεντρικών αγορών που η ίδια διαχειρίζεται, η δε συμβολή του Δήμου στην προγραμματική σύμβαση αποτελεί δευτερεύον σκέλος της συμφωνίας. Τούτο αποδεικνύεται από την παρεπόμενη φύση των συμβατικών του υποχρεώσεων, όπως η άσκηση εποπτείας, η εισφορά στοιχείων για την διευκόλυνση της παροχής των συμβατικών υποχρεώσεων της Α.Ε. και η οργάνωση, από κοινού με την αντισυμβαλλόμενη ομάδων εργασίας, καθώς και η συμμετοχή του στην Επιτροπή Παρακολούθησης Έργου, ενώ πρωτεύουσα σημασία, όπως έχει παγίως κριθεί από το παρόν Τμήμα, έχει η καταβολή του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος στην αντισυμβαλλόμενη εταιρεία (βλ. Πράξεις 29/2015, 3/2017, 28/2017 VII Τμ. Ελ. Συν.). Περαιτέρω, ο ισχυρισμός ότι το σύνολο των υπηρεσιών που πρόκειται να παρασχεθούν στο πλαίσιο της προγραμματικής σύμβασης θα ανατεθούν μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας είναι απορριπτέος ως ερειδόμενος επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, διότι αναφέρεται στην ανάθεση μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας των εκτελεστικών συμβάσεων της προγραμματικής σύμβασης, ενώ με την προσβαλλομένη κρίθηκε ότι μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, χωρίς την τήρηση διαγωνιστικής διαδικασίας, οι υπηρεσίες που αποτελούν το αντικείμενο της ίδιας της προγραμματικής σύμβασης. Τέλος, ο ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων συγγνωστής πλάνης ως προς την κατά προσέγγιση παράθεση του κόστους των συμπεριλαμβανομένων στη σύμβαση αντικειμένων πρέπει να απορριφθεί ως αλυσιτελής, καθόσον και αληθής υποτιθέμενος δεν μπορεί να οδηγήσει σε ανάκληση της προσβαλλόμενης, η οποία ερείδεται σε περισσότερες νομικές βάσεις, ούτε, εξάλλου, μπορεί να γίνει δεκτή η πλάνη των υπηρεσιών του Δήμου ενόψει, ιδίως, και του γεγονότος ότι όμοιο νομικό ζήτημα είχε αντιμετωπιστεί με την 51/2015 Πράξη του Τμήματος, που δεν ανακάλεσε την 141/2015 Πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VII Τμήμα η οποία αφορούσε σε προγραμματική σύμβαση του ίδιου Δήμου.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/102/2017
Υλοποίηση προγραμματικής σύμβασης...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις (ΙΙ και ΙΙΙ) που προηγήθηκαν, εφόσον πρόκειται για γνήσια προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης (βλ. Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 375/2016, Ζ΄ Κλιμ. 111/2015) και όχι για εξ επαχθούς αιτίας δημόσια σύμβαση παροχής υπηρεσιών, όπως εσφαλμένα υπολαμβάνει το Υπουργείο Οικονομικών, μη νομίμως το ποσό της χρηματοδότησης του Δήμου … επιβαρύνεται με Φ.Π.Α., κατά τον βασίμως προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας. Συνεπώς, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη κατά το ποσό των 962,23 ευρώ που αντιστοιχεί στον αναλογούντα Φ.Π.Α. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι εν μέρει μη νόμιμη και το χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕλΣυν.Τμ.7(ΚΠΕ)/139/2017
Προμήθεια και υποστήριξη λογισµικού γεωγραφικών πληροφοριών (...)Με τα δεδομένα αυτά, από το προπαρατεθέν περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης προκύπτει ότι αυτή δεν φέρει τα χαρακτηριστικά της προγραμματικής συμφωνίας του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αλλά συνιστά κατ’ ουσία απευθείας ανάθεση από το Δήμο ... στο Κέντρο Ερευνών Πανεπιστημίου … δημόσιας σύμβασης προμηθειών. Και τούτο, διότι τα συμβαλλόμενα μέρη δεν συμπράττουν ισόρροπα, εκκινώντας από κοινή αφετηρία, με σκοπό την εκτέλεση κοινά εξυπηρετούμενου δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν την ικανοποίηση όλως διακριτών και αντιθέτων συμφερόντων, καθόσον ο Δήμος ..., λειτουργώντας ως Αναθέτουσα Αρχή (η οποία ασκεί εποπτεία κατά την εκτέλεση των υπηρεσιών), αποσκοπεί στην απόκτηση του ως άνω λογισμικού, το δε Κέντρο Ερευνών Πανεπιστημίου … επέχει θέση κοινού αντισυμβαλλομένου που ελέγχεται ως προς την προσήκουσα εκπλήρωση της σύμβασης και σκοπεί στη λήψη του καθορισμένου συμβατικού ανταλλάγματος. Ειδικότερα, η συμβολή του Δήμου περιορίζεται στην καταβολή της δαπάνης για την εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου, ενώ το Κέντρο Ερευνών Πανεπιστημίου … υποχρεούται στην εκτέλεση, μέσω του Εργαστηρίου Τοπικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης που διαθέτει, του συμβατικού αντικειμένου έναντι καταβολής ανταλλάγματος (πρβλ. Ε.Σ. Πράξ. Κ.Π.Ε.Δ στο VII Τμ. 12/2016). Στην ερμηνευτική αυτή εκδοχή συνηγορεί αφενός μεν η επιβάρυνση του ποσού του προϋπολογισμού της σύμβασης με Φ.Π.Α., ο οποίος επιβάλλεται στις δημόσιες συμβάσεις παροχής προμηθειών, όχι όμως και στις προγραμματικές συμβάσεις, αφετέρου δε το γεγονός ότι η υλοποίηση της σύμβασης δεν προϋποθέτει την περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων, αλλά εξαντλείται στην εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου από το Πανεπιστήμιο …(βλ. Ε.Σ. Πράξ. VII Τμ. 29/2015, Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 305/2015). Εξάλλου, απορριπτέος καθίσταται και ο προβαλλόμενος με το έγγραφο επιστροφής του Δήμο ... ισχυρισμός ότι αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης είναι η παροχή υπηρεσιών αναπτυξιακού χαρακτήρα, καθόσον η ελεγχόμενη «προγραμματική σύμβαση» αφορά προμήθεια. Συνεπώς, η ελεγχόμενη σύμβαση, όπως βασίμως προβάλλεται από τη διαφωνούσα Επίτροπο, συνιστά στην πραγματικότητα σύμβαση παροχής προμηθειών προς το Δήμο, οι οποίες είναι ανοικτές στον ανταγωνισμό και παρέχονται ελεύθερα στον ιδιωτικό τομέα από οποιονδήποτε δραστηριοποιούμενο στο σχετικό τομέα πάροχο (πρβλ. Ε.Σ. Πράξ. VII Τμ. 240/2011). Σημειώνεται δε ότι η ως άνω απευθείας ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης αντιβαίνει στο άρθρο 118 του ν. 4412/2016, αφού η δαπάνη της υπερβαίνει το ανώτατο όριο των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή, βάσει του άρθρου αυτού, η απευθείας ανάθεση από τους δήμους των συμβάσεων παροχής προμηθειών, ενώ, περαιτέρω, δεν αποδεικνύεται, από τον έχοντα το σχετικό βάρος απόδειξης Δήμο, ότι συντρέχουν, οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 32 του ν. 4412/2016 για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της ανάθεσης με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης. Εξάλλου, το ότι η εταιρεία του λογισµικού Lucy έχει αποκλειστικό σύµφωνο συνεργασίας µε το Πανεπιστήµιο …, «και ως εκ τούτου η µοναδικότητα της διάθεσης γίνεται από το Πανεπιστήµιο» δεν ασκεί επιρροή, καθώς, πέραν του ότι αφορά 1 από τα 7 παρεχόμενα είδη, δεν προκύπτει στην υπό κρίση περίπτωση ότι δεν υπάρχει εύλογη εναλλακτική λύση ή υποκατάστατο (βλ. άρθρο 32 παρ. 2 β, περ. γγ δεύτερο εδάφιο του ν. 4412/2016). Εξάλλου, επισημαίνεται ότι τα προμηθευόμενα είδη δεν κατασκευάζονται αποκλειστικά για σκοπούς έρευνας, πειραματισμού, μελέτης ή ανάπτυξης (βλ. αρ. 32 παρ. 4 α του ν. 4412/2016 ). Τέλος, το γεγονός ότι το προσωπικό του Δήμου θα καταχωρεί γεωγραφικές πληροφορίες «στη λογισμική εφαρμογή», όπως προβάλλεται από τον Δήμο ..., πέραν του ότι δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου και δεν διευκρινίζεται ποια λογισμική εφαρμογή αφορά, δεν επηρεάζει την προδιαληφθεισα κρίση του Κλιμακίου, καθώς η διαχείριση και η λειτουργία του λογισμικού που προμηθεύεται ο Δήμος, δεν αποτελεί αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης. Κατόπιν αυτών και δοθέντος ότι η επίμαχη σύμβαση δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση, καθίσταται αλυσιτελής η εξέταση του δεύτερου λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου, σύμφωνα με τον οποίο η σύμβαση αυτή δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένες ρήτρες, κατά παράβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 (Ε.Σ. Πράξη Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 139/2016).
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/167/2018
Προγραμματική Σύμβαση :Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη II της παρούσας, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας, δοθέντος ότι, η οικεία δαπάνη εντέλλεται σε εκτέλεση μη νομίμως συναφθείσας προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας ...... και της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, αφού αντικείμενό της είναι η εκπόνηση μελέτης η οποία αποσκοπεί στην επισκευή, αποκατάσταση και ανάδειξη ως μνημείου, κτιρίου ιστορικής αξίας, το οποίο έχει κηρυχθεί διατηρητέο, πρόκειται δηλ. για προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης, χωρίς, ωστόσο, να συμμετέχει σε αυτή και το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, κατά παρέκκλιση των προαναφερόμενων διατάξεων, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και συνεπώς δεν είναι δυνατή η θεώρηση του εν λόγω χρηματικού εντάλματος πληρωμής.
Ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.4/10/2019
ΕΣ/ΤΜ.6/1768/2019
Παροχή υπηρεσιών...Εκ των ανωτέρω έπεται ότι η ελεγχόμενη σύμβαση, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση, αλλά κοινή εξ επαχθούς αιτίας δημόσια σύμβαση παροχής υπηρεσιών αποκομιδής απορριμμάτων και ως εκ τούτου νομίμως επιβαρύνεται με Φ.Π.Α., αφού η «..... (ΟΤΑ)» δεν συμπεριλαμβάνεται στους φορείς που απαλλάσσονται από τον Φ.Π.Α. (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. VΙΙ Τμ. 104,106/2010, V Τμ. 16/2005). Η διαπίστωση, εξάλλου, αυτή δεν αίρεται από το γεγονός ότι η ως άνω εταιρεία, η οποία λειτουργεί ως ΦΟ.Δ.Σ.Α., μπορεί να μετέχει σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 30 του ν. 3536/2007, 1 παρ. 2 της Κ.Υ.Α. 2527/2009 και 246 παρ. 3 του ν. 4555/2018 ως αντισυμβαλλόμενο μέρος σε προγραμματικές συμβάσεις για την ανάθεση, μεταξύ άλλων της συλλογής και μεταφοράς αστικών αποβλήτων, καθόσον αυτονόητη προϋπόθεση είναι η συναπτόμενη σύμβαση να φέρει ως εκ του αντικειμένου της και του σκοπού της τα χαρακτηριστικά προγραμματικής, χωρίς να αρκεί προς τούτο ότι η εταιρεία συμβάλλεται με κάποιον από τους φορείς που αναφέρονται στο άρθρο 100 παρ. 1 του ν. 3852/2010. Επίσης δεν ασκεί επιρροή εν προκειμένω ότι η ... Α.Ε. (Ο.Τ.Α.) έχει κοινωφελή και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα και λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος, αφού το επίμαχο σχέδιο χαρακτηρίζεται ως σχέδιο δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών εξ επαχθούς αιτίας, ανεξάρτητα από το εάν ο αντισυμβαλλόμενος της αναθέτουσας αρχής φορέας ασκεί κατά κύριο λόγο κερδοσκοπική δραστηριότητα, εάν διαθέτει την οργανωτική δομή επιχείρησης, αν προσδοκά το κέρδος ή εάν δραστηριοποιείται σε τακτική βάση στην αγορά (βλ. Ε.Σ. Τμ. Μειζ. Επταμ. Συνθ. 2007/2014, VI Τμ. 845/2018, 3582/2015, VII Τμ. Πρ. 45/2018). Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω και δεδομένου ότι δεν αναδείχθηκε άλλος διακωλυτικός λόγος υπογραφής της οικείας σύμβασης, η αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 40/2019 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Ν. ....
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/121/2020
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/102/2025
Προγραμματική σύμβαση «Κατασκευή πρότυπων μη σηματοδοτούμενων διαβάσεων σε επιλεγμένα σημεία μειωμένης οδικής ασφάλειας στους οδικούς άξονες αρμοδιότητας της Περιφέρειας Αττικής»(...) To σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης κατά παράβαση της παρ. 1 και 2α του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, έπεται της υπογραφής της από 21.10.2024 σύμβασης προμήθειας μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και της αναδόχου ένωσης εταιρειών «….EΠΕ – … ΚΑΙ ΣΙΑ Ο.Ε.», που συνιστά την εκτελεστική σύμβαση της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης. Και τούτο διότι, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, προηγείται η σύναψη προγραμματικής σύμβασης με αντικείμενο τη συνεργασία μεταξύ των συμβαλλόμενων σε αυτήν δημόσιων φορέων και τη συνένωση των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς όπως περιγράφονται στη σύμβαση, με σκοπό την από κοινού επίτευξη της υλοποίησης μίας προμήθειας εντασσόμενης στο πλαίσιο των δημοσίου συμφέροντος σκοπών και αρμοδιοτήτων τους και έπεται η σύναψη της εκτελεστικής σύμβασης προμήθειας.(...)Τέλος, από τα προσκομισθέντα ενώπιον του Κλιμακίου έγγραφα, δεν προκύπτει με βεβαιότητα η προηγούμενη ενημέρωση της Διεύθυνσης Οικονομικής και Αναπτυξιακής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών. Αντιθέτως, η εν λόγω Διεύθυνση του ανωτέρω Υπουργείου, στο από 14.1.2025 μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, επισημαίνει στην Περιφέρεια, ενόψει της συμπλήρωσης του Πίνακα των διαβάσεων ότι τα δηλωθέντα στοιχεία (οδός ή τμήμα οδού ή χιλιομετρική θέση παρέμβασης) θα πρέπει να συμφωνούν με την αντίστοιχη Σύμβαση και την Τεχνική Έκθεση ή Μελέτη στην οποία βασίζεται η Σύμβαση. Στο μέτρο που, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά ανωτέρω, το φυσικό αντικείμενο του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης διαφέρει από το φυσικό αντικείμενο της από 21.10.2024 εκτελεστικής σύμβασης προμήθειας, στο σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης δεν τεκμηριώνεται το ύψος της συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης για τις τριάντα οκτώ (38) νέες διαβάσεις των νέων Δήμων, ούτε προσκομίζεται οποιαδήποτε μελέτη ή άλλο έγγραφο από το οποίο να προκύπτει η κοστολόγηση των νέων διαβάσεων που προέκυψαν από την αντικατάσταση των τριάντα οκτώ (38) διαβάσεων του Δήμου Αθηναίων που είχαν αρχικά συμπεριληφθεί στο πλαίσιο της προετοιμασίας φακέλου για την υποβολή αίτησης χρηματοδότησης από το ΤΑΑ, ώστε να δικαιολογείται η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη. (...) Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1152/2023
Προγραμματική σύμβαση μεταξύ της προσφεύγουσας και της Περιφέρειας … για την υλοποίηση του έργου με τίτλο «Αποκαταστάσεις ζημιών – καταστροφών και άρση επικινδυνότητας στις υποδομές του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) της Περιφερειακής Ενότητας … από την κακοκαιρία «ΜΠΑΛΟΣ».(....)Η μη πλήρης ανάπτυξη της προϋπολογιζόμενης δαπάνης και του χρονοδιαγράμματος δεν καθιστούν ουσιωδώς πλημμελή τη σύναψη της σύμβασης λόγω της εξειδίκευσης που θα επέλθει με την εκτελεστική σύμβαση που θα επακολουθήσει, σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη μικρή χρονική διάρκεια της σύμβασης. Οι περαιτέρω αιτιάσεις του Επιτρόπου περί μη προσκόμισης της μελέτης υπολογισμού του κόστους αποκατάστασης και μεταφροντίδας του ΧΥΤΑ και της είσπραξης ετήσιας εισφοράς από τα μέλη του Φο.Δ.Σ.Α. … Α.Ε. αλυσιτελώς προβάλλονται καθότι στερούνται εννόμων συνεπειών στο πλαίσιο της ελεγχόμενης σύμβασης, η δε κρίση του ότι η επίκληση της θεομηνίας «ΜΠΑΛΟΣ» είναι προσχηματική διότι τα προβλήματα είχαν ήδη ανακύψει από την τοποθέτηση των απορριμμάτων στο όμορο του ΧΥΤΑ οικόπεδο εκφέρεται επίσης αλυσιτελώς και πρέπει να απορριφθεί, διότι η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνάπτεται με νομική βάση το άρθρο 32 παρ. 2 εδ. γ΄ του ν. 4412/2014, ήτοι λόγω συνδρομής απροβλέπτων περιστάσεων και κατεπειγουσών αναγκών, αλλά ως προγραμματική σύμβαση(....)Αποφαίνεται υπέρ της υπογραφής, μεταξύ της Περιφέρειας … και της ανωτέρω προσφεύγουσας του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης
ΝΣΚ/186/2018
Δυνατότητα σύναψης προγραμματικής (υποστηρικτικής) σύμβασης του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 – Έννοια και σκοπός της σύμβασης αυτής.Η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής δεν μπορεί να υπογράψει νόμιμα προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 με αντισυμβαλλόμενη τη μη κερδοσκοπική εταιρεία με την επωνυμία “Δίκτυο Αειφόρων Νήσων Αιγαίου” (“ΔΑΦΝΗ”), προκειμένου η εταιρεία αυτή να την υποστηρίξει τεχνικά στην υλοποίηση μελετών Δήμων, που είναι μέλη του Δικτύου, σε εκτέλεση προγραμματικών συμβάσεων που έχουν συναφθεί, μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και των Δήμων αυτών, με βάση το άρθρο 68 παρ. 4β του π.δ/τος 13/2018, επειδή η σύμβαση αυτή αποτελεί “σύμβαση παροχής υπηρεσιών”, για την οποία προβλέπεται από το νόμο διαγωνιστική διαδικασία ανάθεσης και γενικά διαφορετικές προϋποθέσεις σύναψής της και όχι “προγραμματική σύμβαση”. (ομόφ.)
ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/116/2020
Προγραμματική σύμβαση..ζητείται η αναθεώρηση της 1452/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Η παρούσα σύμβαση δεν αποτελεί περίπτωση επιτρεπόμενης απευθείας ανάθεσης λόγω μοναδικότητας του αναδόχου, υπό την έννοια ότι μόνο η εταιρεία «....» είναι σε θέση να αναλάβει τις συγκεκριμένες υπηρεσίες, ενόψει των περιγραφεισών στην αίτηση αναθεώρησης ιδιαιτεροτήτων τους (βλ. σκ. 12 της παρούσας) και της κατοχής εκ μέρους της εταιρείας τής απαραίτητης εμπειρίας και τεχνογνωσίας για την αποτελεσματική παροχή τους. Και τούτο, διότι οι υπηρεσίες που αποτελούν αντικείμενο της παρούσας σύμβασης, ήτοι υπηρεσίες συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού καθώς και ετοιμότητας αποκατάστασης των εκάστοτε βλαβών, είναι γνωστές στην ελεύθερη αγορά, παρέχονται από ιδιώτες σε συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού, περαιτέρω δε, ενόψει της δυσχέρειας επακριβούς ποσοτικού προσδιορισμού του φυσικού τους αντικειμένου, δύνανται να ανατίθενται, κατόπιν διαγωνισμού, μέσω συμφωνιών – πλαίσιο, οι οποίες εξειδικεύονται κάθε φορά μέσω εκτελεστικών συμβάσεων. Εξάλλου, το γεγονός ότι οι ως άνω υπηρεσίες παρέχονται στην ελεύθερη αγορά και από τρίτους ιδιώτες, επιβεβαιώνεται και από τις παραδοχές του Δήμου ότι η ανωτέρω εταιρεία διαθέτει μόνον διοικητικό προσωπικό και ότι, κατά τα λοιπά, το τεχνικό μέρος, ήτοι την εκτέλεση του φυσικού αντικειμένου των συναφθεισών συμβάσεών της, αναλαμβάνει το δίκτυο των χρόνιων συνεργατών της, δηλαδή ιδιώτες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα που θα μπορούσαν να παρέχουν αυτοτελώς τις επίμαχες υπηρεσίες στον αιτούντα Δήμο, χωρίς τη μεσολάβηση της εταιρείας, ενδεχομένως δε, και σε χαμηλότερες τιμές από αυτές της ελεγχόμενης σύμβασης. Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, επειδή η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνιστά προγραμματική σύμβαση, παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση της έλλειψης χρονοδιαγράμματος εκτέλεσής της.Κατόπιν τούτων, και δοθέντος ότι η επίμαχη σύμβαση συνιστά μια κοινή εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση, χωρίς να επηρεάζει τον χαρακτήρα της αυτό εάν ο αντισυμβαλλόμενος επιδιώκει κέρδος ή απλώς το αντάλλαγμα των παρασχεθεισών εκ μέρους του υπηρεσιών, η ίδια μη νομίμως έχει ανατεθεί απευθείας στην «...» δίχως την τήρηση των διατάξεων του ν. 4412/2016 και τη διενέργεια της προσήκουσας διαγωνιστικής διαδικασίας.
ΕλΣυνΤμ.6/894/2018
Παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών:...επιδιώκεται η ανάκληση της 5/2018 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η πρώτη διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια ήρθη, ενόψει της προσκόμισης από τους αιτούντες α) μελέτης και αναλυτικού προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, που εκ παραδρομής δεν υποβλήθηκαν στον Επίτροπο και όπου αναφέρονται με σαφήνεια και πληρότητα τα επιμέρους κόστη, ήτοι το κόστος απασχόλησης του προσωπικού βάσει ειδικότητας, το κόστος λειτουργίας οχημάτων, καθώς και το διαχειριστικό κόστος της σύμβασης για τη μερική απασχόληση ενός επόπτη για την επίβλεψη προσωπικού και δρομολογίων καθώς και τα λοιπά κόστη παρακολούθησης για την υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης, από το άθροισμα των οποίων προκύπτει ο συνολικός προϋπολογισμός της προγραμματικής σύμβασης και β) της 70/2017 απόφασης του Δ.Σ. του ΦΟ.Δ.Σ.Α, η οποία εκ παραδρομής δεν υποβλήθηκε στον Επίτροπο και με την οποία εγκρίνεται η σύναψη της προγραμματικής σύμβασης με το Δήμο..Ακολούθως, το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως ανατίθενται από τον ως άνω Δήμο στο ΦΟ.Δ.Σ.Α. οι εργασίες αποκομιδής προϊόντων κλαδεμάτων και ανακυκλώσιμων υλικών, καθόσον, όπως προκύπτει από τα άρθρα 2 και 17 (Παράρτημα ΙΒ κωδικοί αριθμοί 02 και 15) της κ.υ.α. 50910/2727/2003, τα απόβλητα από γεωργία και κηπευτική καθώς και τα ανακυκλώσιμα υλικά συμπεριλαμβάνονται στα στερεά απόβλητα(..)Ωστόσο, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση παρίσταται μη νόμιμη όσον αφορά στην ανατιθέμενη εργασία της πλύσης κάδων και στην προμήθεια σακουλών για τους βυθιζόμενους κάδους, καθόσον δεν συμπεριλαμβάνονται στις εργασίες της συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων που δύνανται να μεταβιβασθούν με προγραμματική σύμβαση στο ΦΟ.Δ.Σ.Α, απορριπτομένου ως αβασίμου του προβαλλόμενου ισχυρισμού των αιτούντων ότι είναι απολύτως συναφείς και αναπόσπαστες με την αποκομιδή απορριμμάτων, δοθέντος ότι είναι δυνατόν αμφότερες να υλοποιηθούν διακριτά και ως εκ τούτου δεν είναι παρεπόμενες της αποκομιδής.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον εξακολουθούν να υφίστανται διακωλυτικοί της υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης λόγοι, η προσβαλλόμενη Πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και οι υπό κρίση αιτήσεις ανάκλησης πρέπει να απορριφθούν.
ΑΝΑΘΕΩΡΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕλΣυνΤμ.Μειζ-Επταμ.Συνθ/1353/2018
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/278/2018
Προγραμματική σύμβαση:Με δεδομένα αυτά, από το περιεχόμενο της επίμαχης φερόμενης ως προγραμματικής σύμβασης, προκύπτει ότι οι ουσιαστικές, ήτοι καθορίζουσες την αληθινή φύση της συμβατικής σχέσης, υποχρεώσεις των μερών, εξαντλούνται α) στην παροχή εκ μέρους του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου - Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Ερευνών (Ε.Μ.Π./Ε.Λ.Κ.Ε.) υπηρεσιών αξιολόγησης και εκτίμησης πλημμυρικού κινδύνου σε δήμους της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων της Περιφέρειας Θεσσαλίας, επί τη βάσει του ήδη εκπονηθέντος γενικού σχεδίου διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας στο σύνολο της Περιφέρειας και β) στην καταβολή από καθέναν από τους ανωτέρω Δήμους της, προϋπολο-γισθείσας για τις εν λόγω υπηρεσίες, δαπάνης [76.000 ευρώ (19.000 ευρώ Χ 4 Δήμοι), πλέον Φ.Π.Α. (24%) ποσού 18.240 ευρώ, ήτοι συνολικά 94.240 ευρώ), δηλαδή στην πληρωμή στο Ε.Μ.Π./Ε.Λ.Κ.Ε. ισόποσης αμοιβής. Με το περιεχό-μενο αυτό, η επίμαχη σύμβαση δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 αλλά συνιστά, κατ’ ουσία, σύμβαση απευθείας ανάθεσης υπηρεσιών μεταξύ του καθενός εκ των τεσσάρων (4) Δήμων αφενός και του Ε.Μ.Π./Ε.Λ.Κ.Ε. αφετέρου. Η σύμβαση όμως αυτή μεταξύ του Δήμου .....-... και του Ε.Μ.Π./Ε.Λ.Κ.Ε., νομίμως συνήφθη σύμφωνα με το άρθρο 118 παρ. 1 του ν. 4412/2016 καθώς η εκτιμώμενη αξία της δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000 ευρώ, σύμφωνα δε με τον Οργανισμό της Εσωτερικής του Υπηρεσίας (Β΄ 2276/2011) ο Δήμος δεν διαθέτει εξειδικευμένο προσωπικό για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών. Τέλος, από πλάνη και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων που αφορούν στην κανονικότητα της δαπάνης, ο Δήμος εξέδωσε την απόφαση ανάληψης του ποσού της σύμβασης (δημοσιονομική δέσμευση) μετά την απόφαση έγκρισης σύναψης της σύμβασης (νομική δέσμευση).