Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, διότι οι 16/19.11.2010 και 19/29.12.2010 αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου του Γενικού Νοσοκομείου .. στερούνται νομίμου ερείσματος, δεδομένου ότι δυνατότητα παράτασης της αρχικής σύμβασης για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας του Γενικού Νοσοκομείου.. μετά τις 30.11.2010 δεν προβλεπόταν από την ως άνω σύμβαση μεταξύ του Νοσοκομείου και της αναδόχου, παρανόμως δε παρατάθηκε κατά το επίμαχο χρονικό διάστημα από 1.3.2011 έως 31.4.2011 και έως την ολοκλήρωση του νέου διαγωνισμού. Αβασίμως δε προβάλλεται ότι η δυνατότητα του Νοσοκομείου να συνάψει νέα σύμβαση με το συνεργείο καθαρισμού προβλέπεται στην αρχική σύμβαση και συγκεκριμένα στο άρθρο 2 παρ. 2.3 αυτής που ορίζει ότι «το Νοσοκομείο έχει δικαίωμα να συνάψει νέα σύμβαση μέσω της διαδικασίας της διαπραγμάτευσης χωρίς να προηγηθεί δημοσίευση σχετικής προκήρυξης όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 25 (παρ. 4α και 4β) του π.δ. 60/2007 (ΦΕΚ Α΄ 64), αφενός διότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των συμπληρωματικών υπηρεσιών, αφετέρου διότι η αόριστη επίκληση της δυνατότητας ανάθεσης νέων υπηρεσιών στον αρχικό ανάδοχο επιτρέπει την παρατεταμένη παροχή υπηρεσιών σ’ αυτόν χωρίς την τήρηση των νομίμων διαδικασιών ανάθεσης, καθόσον η σχετική επίκληση δεν εκπληρώνει καμία από τις προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν για την ενεργοποίηση της σχετικής ρήτρας, οι οποίες συνίστανται σε: α) προσδιορισμό του αντικειμένου των νέων υπηρεσιών, το οποίο θα πρέπει να είναι διακριτό έναντι του αρχικού αντικειμένου, β) προσδιορισμό της συνεπαγόμενης δαπάνης αυτών και γ) ύπαρξη ενός βασικού σχεδίου για την επίτευξη συγκεκριμένου τεχνικοοικονομικού αποτελέσματος, με το οποίο πρέπει να είναι σύμφωνες οι νέες υπηρεσίες

Παροχή υπηρεσιών  ειδικού συμβούλου υποστήριξης :ζητείται η ανάκληση της 3/2012 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (...) όσον αφορά τη νομιμότητα ανάθεσης των υπηρεσιών της ενότητας Α σε τρίτο σύμβουλο, κατ’ ουσία ο Δήμος δεν αντικρούει τον προβαλλόμενο από την Επίτροπο διακωλυτικό λόγο υπογραφής της σύμβασης, σύμφωνα με τον οποίο οι επίμαχες υπηρεσίες μη νομίμως ανατίθενται σε εξωτερικό συνεργάτη αφού  αντίστοιχες συμβουλευτικές υπηρεσίες έχουν ήδη ανατεθεί από το Δήμο κατά το παρελθόν  (βλ. Πράξη VII Τμ. 316/2011).  Και τούτο διότι ο ίδιος ο Δήμος συνομολογεί ρητά ότι η πρόσληψη του αρχικού συμβούλου έγινε για «το ίδιο αντικείμενο» (σελ. 25 δικογράφου κρινόμενης αίτησης) ενώ  ο  ισχυρισμός  πως  η  πρώτη  σύμβαση έχει ήδη περαιωθεί  δεν   ανατρέπει την επιμέρους  κρίση της Επιτρόπου ότι με την αρχική ανάθεση  υπάρχει πλέον στον Δήμο ουσιώδης εκπαίδευση και τεχνογνωσία που  καθιστά μη νόμιμη την ελεγχόμενη διαδικασία.  Σε κάθε περίπτωση,  το γεγονός  ότι οι συγκεκριμένες υπηρεσίες έχουν ήδη καταστεί άνευ αντικειμένου και δεν πρόκειται να ανατεθούν στο πλαίσιο εκτέλεσης της παρούσας σύμβασης, όπως ρητά αποδέχεται ο Δήμος ......, δεν αίρει τον προβαλλόμενο από την Επίτροπο διακωλυτικό λόγο υπογραφής της σύμβασης αλλά τουναντίον  καθιστά πλημμελή την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία στο σύνολό της, διότι παρόλο που  επιφυλάσσεται  ρητά  στη διακήρυξη   η δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής  να εξαντλήσει το συνολικό ύψος της σύμβασης και από μία μόνο ενότητα υπηρεσιών, η απλή δυνατότητα ανάθεσης των υπηρεσιών αυτών  έχει ήδη συνεκτιμηθεί από τους ενδιαφερόμενους τόσο κατά το στάδιο εκδήλωσης ενδιαφέροντος συμμετοχής στο διαγωνισμό όσο και κατά τη διαμόρφωση της προσφοράς, με συνέπεια η κατ’ ουσία απάλειψη  των υπηρεσιών αυτών από την επίμαχη διακήρυξη να αλλοιώνει ουσιωδώς το αντικείμενο του ελεγχόμενου διαγωνισμού.  Τέλος,  επισημαίνεται ότι η ανάθεση συναφών υπηρεσιών παροχής τεχνικού συμβούλου σε εξωτερικό συνεργάτη  που επικαλείται η Επίτροπος και δεν αντικρούει ο Δήμος  προκηρύχθηκε κατά τα κοινώς γνωστά στο Δικαστήριο (βλ. Πράξη VII Τμ. 316/2011) με την 126/1.6.2010 απόφαση της Δημαρχικής Επιτροπής ......  σε χρόνο πολύ προγενέστερο του χρόνου δημοσίευσης της διακήρυξης του ελεγχόμενου διαγωνισμού.  Ενόψει των ανωτέρω παρίσταται αλυσιτελής ο έλεγχος  νομιμότητας ανάθεσης των λοιπών ενοτήτων, καθόσον, όπως ήδη εκτέθηκε, πρόκειται για ένα ενιαίο διαγωνισμό και οι υπηρεσίες της ενότητας Α έχει συνεκτιμηθεί από τους ενδιαφερόμενους για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό και την υποβολή προσφοράς.   Β) Όσον αφορά τη νομιμότητα του αντικείμενου της ελεγχόμενης σύμβασης,   με τα τεύχη της διακήρυξης του ελεγχόμενου διαγωνισμού δεν  καθορίζεται  η ποσότητα,  η  τιμή μονάδος και η επιμέρους προϋπολογισθείσα δαπάνη για κάθε μία από τις επτά ενότητες  υπηρεσιών Ειδικού Συμβούλου που ζητούνται,  αν και τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται στο ελάχιστο ουσιώδες περιεχόμενο διακήρυξης ανοικτού διαγωνισμού, αλλά τιμολογούνται αορίστως ανθρωποώρες απασχόλησης για οκτώ κατηγορίες προσωπικού (τεύχος Ε’)  χωρίς  αυτές να  συσχετίζονται με συγκεκριμένα είδη (ενότητες) εργασιών. Πέραν τούτου, το δικαίωμα που επιφυλάσσει η διακήρυξη στη δημοτική αρχή να εξαντλήσει το συνολικό ύψος του ποσού της σύμβασης που θα υπογραφεί με τον Σύμβουλο ακόμα και από μία μόνο κατηγορία προσωπικού και όχι σύμφωνα με τις επιμέρους ποσότητες  που  καθορίζονται  στον προϋπολογισμό της μελέτης (τεύχος Ε’), καθιστά επίσης αόριστη την επιμέρους προϋπολογισθείσα δαπάνη κάθε κατηγορίας προσωπικού,  καθόσον η δαπάνη αυτή, έστω και αν καθορίζεται ως  ενδεικτική στη διακήρυξη, αποτελεί βάση για την υποβολή οικονομικής προσφοράς εκ μέρους των διαγωνιζομένων (βλ. και υποδείγματα εντύπων προσφοράς στο Παράρτημα ΙΙΙ της διακήρυξης) και δεν επιτρέπεται να ανατρέπεται ουσιωδώς  κατά την εκτέλεση της σύμβασης (πρβλ. Πράξη VII Τμ. 391/2009). Οι ανωτέρω ελλείψεις και ασάφειες καθιστούν προδήλως αόριστο και το φυσικό αντικείμενο της ελεγχόμενης διακήρυξης, αφού δεν είναι καθορισμένες, έστω και ενδεικτικά, οι επιμέρους ποσότητες των ζητούμενων εργασιών και  τελικά  είναι άγνωστο ποιες ακριβώς υπηρεσίες θα εκτελεστούν, από ποια κατηγορία προσωπικού και σε τι  ύψος. Συνέπεια της ανωτέρω αναφερόμενης αοριστίας είναι το γεγονός, ότι με την κατακύρωση του διαγωνισμού δεν είναι καθορισμένο πλήρως το συμβατικό αντικείμενο του αναδόχου αλλά   προβλέπεται κατά την εκτέλεση της σύμβασης στάδιο διαπραγμάτευσης μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και του αναδόχου όσον αφορά τις ακριβείς ποσότητες εργασιών και τα είδη του προσωπικού που απαιτείται για την παραγωγή κάθε παραδοτέου αντικειμένου.    Ως εκ τούτου,  το γεγονός ότι  με την επίμαχη διακήρυξη καθορίζονται οι επιμέρους ενότητες εργασιών και διευκρινίζεται ρητά ήδη κατά το στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας  ότι όλες ή ορισμένες από αυτές  θα εκτελεστούν από μία ή περισσότερες  προβλεπόμενες  κατηγορίες προσωπικού με μόνο περιορισμό την μη υπέρβαση του συνολικού οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης,  ουδόλως καθιστά ορισμένο το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της επίμαχης διακήρυξης, και συνακόλουθα της κατακυρωτικής απόφασης και του   σχεδίου σύμβασης  που ερείδονται στους όρους της διακήρυξης αυτής, όπως αβασίμως προβάλλεται. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός του αιτούντος Δήμου, ότι η  υπό κρίση σύμβαση   δεν προσιδιάζει  με σύμβαση  προμήθειας αγαθών,  στην οποία   απαιτείται να αναγράφεται η ποσότητα κάθε επιμέρους κατηγορίας ειδών, είναι  αβάσιμος, διότι η αναφορά της ζητούμενης ποσότητας εντάσσεται στο ελάχιστο απαιτούμενο περιεχόμενο διακήρυξης παροχής υπηρεσιών (βλ. Παράρτημα VII Α οδηγίας 2004/18/ΕΚ και π.δ. 60/2007, VI Tμ. 23, 800/2012, 141/2008 κ.α.) και στην προκειμένη περίπτωση από το γεγονός ότι στον προϋπολογισμό της  μελέτης προβλέπονται συγκεκριμένες ποσότητες παροχής υπηρεσιών συμβούλου για κάθε μία επιμέρους κατηγορία προσωπικού συνάγεται ότι δεν είναι πάντως αντικειμενικά απολύτως αδύνατος ο καθορισμός έστω και ενδεικτικά, των αντίστοιχων ποσοτήτων για κάθε ενότητα ζητούμενων υπηρεσιών. Τέλος, ενόψει των ως άνω κριθέντων ουσιωδών πλημμελειών της διακήρυξης ο προβαλλόμενος ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης είναι απορριπτέος.Απορρίπτει την αίτηση  ανάκλησης 

Παροχή τηλεπικοινωνικών υπηρεσιών...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ως άνω πρόσθετες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες σε 45 νέους χώρους εγκατάστασης α) παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το αρχικό συμβατικό αντικείμενο, εφόσον αφορούν σε παροχή επιπλέον των περιλαμβανομένων στην κύρια σύμβαση υπηρεσιών μετάδοσης δεδομένων, φωνής και εικόνας και είναι απολύτως αναγκαίες για την ενιαία λειτουργία του ήδη εγκατεστημένου ιδιωτικού ιδεατού τηλεπικοινωνιακού δικτύου (...), β) κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, καθώς με τη σύσταση του ..., που δεν μπορούσε να είχε προβλεφθεί κατά τη σύνταξη της διακήρυξης της αρχικής σύμβασης, δημιουργήθηκαν ανάγκες διασύνδεσης στο δίκτυο ... και άλλων οργανικών μονάδων των φορέων που εντάχθηκαν στον ..., πέραν των αρχικών του ... και του ..., γ) δεν μπορούν να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή και δ) το ποσό της υπό έλεγχο σύμβασης (382.277,06 ευρώ, πλέον ΦΠΑ) δεν υπερβαίνει το 50% του ποσού της κύριας σύμβασης (1.174.258,64 ευρώ, πλέον ΦΠΑ), κρίνει ότι η προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης συμπληρωματικών υπηρεσιών παρίσταται νόμιμη.

Παραμονή του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ στις νέες υπηρεσίες της ΟΤΕ ΑΕ – Φύση της σχέσεως μετά τη μετάβαση στο περιβάλλον του εθνικού δικτύου «Σύζευξις».Η παραμονή του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ στις νέες υπηρεσίες της ΟΤΕ ΑΕ, όπως αυτές έχουν σήμερα διαμορφωθεί, ήτοι η δημιουργία ενός ενιαίου λογαριασμού ΟΤΕ για τις διάφορες υπηρεσίες αυτού και η ομαλή και αδιατάρακτη τηλεπικοινωνιακή συνέχεια στο στάδιο της μετάβασης στο περιβάλλον του εθνικού δικτύου «Σύζευξις», δεν συνιστούν νέα σύμβαση αλλά έχουν παρεπόμενο χαρακτήρα και αποτελούν επέκταση, τροποποίηση και αναθεώρηση των ήδη συναφθεισών συμβάσεων παροχής υπηρεσιών της ΟΤΕ ΑΕ προς το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, που προϋπήρχαν για κάθε ένα προϊόν παροχής, για το οποίο είχε υποβληθεί αίτηση / σύμβαση του συνδρομητή ΙΚΑ-ΕΤΑΜ προς την ΟΤΕ ΑΕ για παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών.

Διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού για τη σύναψη σύμβασης συντήρησης του πληροφοριακού συστήματος E-Data Center – Ενεργοποίηση του δικαιώματος προαιρέσεως.(...)1) Η Υπηρεσία δεν δύναται να προσφύγει στη διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού (άρθρο 25 παρ.4 εδ.β’ του Π.Δ/τος 60/2007), διότι οι υπηρεσίες συντηρήσεως έχουν αποτελέσει αντικείμενο της ανωτέρω συμβάσεως, υπό τη νομική μορφή του συμφώνου προαιρέσεως. 2) Η αναθέτουσα αρχή, εφόσον προβεί στη σχετική προς τούτο δήλωση, θα καταρτίσει με τον ανάδοχο πενταετή σύμβαση συντήρησης του λογισμικού, ως προς το οποίο έληξε η ελάχιστη περίοδος δωρεάν συντήρησης αυτού (ενώ για τη συντήρηση του εξοπλισμού η αντίστοιχη περίοδος είναι τριετής και ισχύει μέχρι το τέλος του 2011). Οι αναγκαίοι όροι της νέας αυτής σύμβασης που θα καταρτιστεί ήδη περιέχονται στην αρχική σύμβαση (προκήρυξη, τεχνική και οικονομική προσφορά του αναδόχου, σε συνδυασμό με το άρθρο 1 της Σύμβασης). 3) Η αλλαγή της χρηματοδότησης της δαπάνης συντήρησης, από τα κοινοτικά κονδύλια στον τακτικό προϋπολογισμό, δεν ασκεί επιρροή στην ενεργοποίηση του δικαιώματος προαιρέσεως.

ΔΑΝΕΙΑΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΔΗΜΟΥ:Αίτηση ανάκλησης της191/2013 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. (...). Στην προκειμένη περίπτωση η αιτούσα προβάλλει ότι οι όροι της δανειακής σύμβασης είναι οι ίδιοι που αναφέρονται και στις αρχικές συμβάσεις, που είχαν υπογράψει οι συγχωνευθείσες ΔΕΥΑ. Ο ισχυρισμός αυτός προβάλλεται αλυσιτελώς, καθόσον οι προηγούμενες συμβάσεις, που συνιστούσαν συμβάσεις πίστωσης με ανοικτό αλληλόχρεο λογαριασμό, είναι εντελώς διάφορες της ελεγχόμενης, νέας, δανειακής σύμβασης, με την οποία ρυθμίζονται εξαρχής, και μάλιστα κατά τρόπο λεπτομερή και εξαντλητικό, όλοι οι όροι και προϋποθέσεις της σχέσης των συμβαλλομένων μερών και συνεπώς ουδεμία επιρροή ασκεί το γεγονός ότι πολλοί από αυτούς υπήρχαν και στις προηγούμενες συμβάσεις. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός της ..... ότι η ελεγχόμενη σύμβαση είναι προς όφελός της και δεν μπορεί να θεωρηθεί επιβλαβής, είναι αβάσιμος καθόσον, όπως ήδη ορθά κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη, σε αυτήν περιλαμβάνονται όροι που είτε είναι καταχρηστικοί, όπως ο όρος σύμφωνα με τον οποίο ο τόκος υπολογίζεται με βάση το έτος 360 ημερών και ο όρος περί μονομερούς δυνατότητας της Τράπεζας να αυξομειώνει το βασικό επιτόκιο, είτε είναι αόριστοι, όπως οι αναφερόμενοι στα άρθρα 5.3, 5.4 και 5.5 του σχεδίου σύμβασης, είτε αντίκεινται στην καλή πίστη, όπως η υποχρέωση της ..... να ασφαλίζει όλα τα δυνάμενα να ασφαλιστούν περιουσιακά της στοιχεία και να εκχωρεί στην Τράπεζα τις απαιτήσεις της από την ασφάλιση, δηλαδή όροι που είναι επιβλαβείς για τα συμφέροντα της ...... Δεν ανακαλεί την 191/2013 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​

1.Προσέγγιση των νομοθεσιών – Διαδικασίες προσφυγής στον τομέα της συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων – Οδηγία 89/665 – Υποχρέωση των κρατών μελών να προβλέψουν διαδικασία προσφυγής – Αποφάσεις δεκτικές προσφυγής – Έννοια – Αποφάσεις που λαμβάνονται εκτός του πλαισίου μιας τυπικής διαδικασίας συνάψεως δημοσίας συμβάσεως και πριν από την επίσημη προκήρυξη διαγωνισμού – Εμπίπτουν – Πρόσβαση στις διαδικασίες προσφυγής – Προϋποθέσεις – Η διαδικασία πρέπει να έχει προχωρήσει τυπικώς σε συγκεκριμένο στάδιο – Δεν επιτρέπεται (Οδηγίες του Συμβουλίου 89/665, άρθρο 1 § 1, και 92/50) 2. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών – Οδηγία 92/50 – Πεδίο εφαρμογής – Αναθέτουσα αρχή η οποία κατέχει, μαζί με μία ή περισσότερες ιδιωτικές επιχειρήσεις, συμμετοχή στο κεφάλαιο εταιρίας νομικώς διακεκριμένης από την ίδια – Σύμβαση που συνήψε η αναθέτουσα αρχή με την εν λόγω εταιρία – Εμπίπτει (Οδηγία 92/50 του Συμβουλίου) 1.Το άρθρο 1, παράγραφος 1, της οδηγίας 89/665, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 92/50, για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, η οποία επίσης τροποποιήθηκε με την οδηγία 97/52, έχει την έννοια ότι η υποχρέωση των κρατών μελών να διασφαλίζουν τη δυνατότητα ασκήσεως αποτελεσματικών και ταχέων ενδίκων βοηθημάτων κατά των αποφάσεων που λαμβάνουν οι αναθέτουσες αρχές καλύπτει και τις αποφάσεις που λαμβάνονται εκτός του πλαισίου μιας τυπικής διαδικασίας συνάψεως δημοσίας συμβάσεως και πριν από την επίσημη προκήρυξη διαγωνισμού, ιδίως δε την απόφαση που αφορά το αν μια ορισμένη δημόσια σύμβαση εμπίπτει στο προσωπικό ή στο καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 92/50, όπως τροποποιήθηκε. Αυτή η δυνατότητα ασκήσεως προσφυγής παρέχεται σε οποιοδήποτε πρόσωπο έχει ή είχε συμφέρον να του ανατεθεί συγκεκριμένη σύμβαση και το οποίο υπέστη ή ενδέχεται να υποστεί ζημία από μια εικαζόμενη παράβαση, άπαξ εκδηλωθεί η βούληση της αναθέτουσας αρχής η οποία μπορεί να έχει έννομα αποτελέσματα. Επομένως, τα κράτη μέλη δεν δικαιούνται να εξαρτούν τη δυνατότητα ασκήσεως προσφυγής από το αν η οικεία διαδικασία συνάψεως δημόσιας συμβάσεως έχει προχωρήσει τυπικώς σε συγκεκριμένο στάδιο. (βλ. σκέψη 41, διατακτ. 1) 2.Σε περίπτωση που η αναθέτουσα αρχή σκοπεύει να συνάψει σύμβαση εξ επαχθούς αιτίας αφορώσα την παροχή υπηρεσιών που εμπίπτουν στο καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 92/50, για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την οδηγία 97/52, με μια εταιρία νομικώς διακεκριμένη από την ίδια, στο κεφάλαιο της οποίας η εν λόγω αρχή συμμετέχει μαζί με μία ή περισσότερες ιδιωτικές επιχειρήσεις, πρέπει πάντοτε να εφαρμόζονται οι διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων που προβλέπει η οδηγία αυτή, ακόμη και αν η εν λόγω συμμετοχή είναι κατά πλειοψηφία. (βλ. σκέψη 52, διατακτ. 2)

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ανωτέρω συμβάσεις, οι οποίες συνήφθησαν κατόπιν λήξης της αρχικής σύμβασης, δεν αποτελούν περίπτωση συμπληρωματικών συμβάσεων υπηρεσιών, κατά την έννοια του άρθρου 25 παρ. 4 (α) του π.δ 60/2007, η δε διάταξη αυτή δεν αποτέλεσε τη νομική βάση για τη σύναψή τους, όπως άλλωστε αποδέχεται και η αναθέτουσα υπηρεσία..(..)Συνεπώς, οι επίμαχες συμβάσεις είναι αυτοτελείς και ανεξάρτητες σε σχέση με την αρχική (υπ’ αριθμ. 43/1.4.2014, όπως τροποποιήθηκε), η οποία συνήφθη κατόπιν διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού..(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Ανάθεση με διαπραγμάτευση .(...)η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης επιτρέπεται, μεταξύ άλλων, στην περίπτωση που, για λόγους τεχνικούς, καλλιτεχνικούς ή προστασίας δικαιωμάτων αποκλειστικότητας, στην αγορά υπάρχει ένας μόνον πάροχος των υπό ανάθεση υπηρεσιών, με συνέπεια να καθίσταται ατελέσφορη η, διά της προκήρυξης διαγωνισμού, αναζήτηση άλλων προσφορών. Όπως είναι προφανές, όμως, η μοναδικότητα αυτή του αναδόχου των υπηρεσιών πρέπει ειδικώς να αιτιολογείται στις σχετικές αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων της Αναθέτουσας Αρχής, μη αρκούσας της αόριστης επανάληψης των ορισμών του νόμου, η δε απλή συνέχιση της διεκπεραίωσης ενός, έστω τεχνικά περίπλοκου, αντικειμένου δεν συνιστά λόγο που να δικαιολογεί τη, με επίκληση της συγκεκριμένης διάταξης, μη διενέργεια τακτικού διαγωνισμού (πρβλ. ΔΕΚ C-385/2002 της 14ης Σεπτεμβρίου 2004, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Ιταλικής Δημοκρατίας).(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα άγεται κατ’ αρχήν στην κρίση ότι το άρθρο 25 παρ. 4 του π.δ/τος 60/2007 δεν θα μπορούσε να τύχει εφαρμογής εν προκειμένω, προεχόντως διότι οι επίμαχες υπηρεσίες, ανταποκρινόμενες σε πάγιες και, ως εκ τούτου, γνωστές ανάγκες της Αναθέτουσας Αρχής και συμπίπτουσες απολύτως κατ’ αντικείμενο με εκείνες της από 8.7.2004 σύμβασης, ούτε ως συμπληρωματικές, ούτε ως «νέες» δύνανται να χαρακτηριστούν. Όσον αφορά, εξ άλλου, τους τεχνικούς λόγους που προέβαλε η Υπηρεσία προς αιτιολόγηση της μη διενέργειας διαγωνισμού, πέραν της εκ των υστέρων και αόριστης επίκλησής  τους, είναι σαφές ότι μόνη η ιδιότητα της φερομένης ως δικαιούχου εταιρίας ως κατασκευάστριας των μηχανογραφικών προγραμμάτων δεν αρκεί για να την καταστήσει το μοναδικό πάροχο των υπηρεσιών συντήρησής τους, το συμπέρασμα δε αυτό ενισχύεται αφενός από το άρθρο Ζ των τεχνικών προδιαγραφών της 48/13.6.2001 διακήρυξης, σύμφωνα με το οποίο το λογισμικό, που θα αναπτυσσόταν ειδικά για τις ανάγκες των μηχανογραφικών προγραμμάτων, θα ήταν της αποκλειστικής κυριότητας του  ….., πράγμα που εξ ορισμού αποκλείει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας της εταιρείας ….Α.Ε., 

Μεταφορά μαθητών.Συμπληρωματικές-συμβάσεις.Κατά την έννοια των προπαρατεθεισών διατάξεων του π.δ. 60/2007, η κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενης σύμβασης παροχής υπηρεσιών αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο όταν συντρέχουν οι περιοριστικά αναφερόμενες προϋποθέσεις, καθόσον συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ως συμπληρωματικές υπηρεσίες θεωρούνται εκείνες για τις οποίες συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α) παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με τις αρχικές υπηρεσίες, αλλά δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό πρόγραμμα, ούτε στην πρώτη συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες για την εκτέλεση της υπηρεσίας της αρχικής σύμβασης, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, γ) δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, ή, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της και δ) η προϋπολογιζόμενη συνολική αξία των συμβάσεων που ανατίθενται για συμπληρωματικές υπηρεσίες δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας της κυρίας σύμβασης. Ως απρόβλεπτες δε περιστάσεις θεωρούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία, αντικειμενικώς, δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Οι ως άνω διατάξεις, λόγω του εξαιρετικού χαρακτήρα τους, πρέπει να ερμηνεύονται στενά, το δε βάρος αποδείξεως της συνδρομής των έκτακτων και απρόβλεπτων περιστάσεων το φέρει όποιος τις επικαλείται (Δ.Ε.Κ. απόφαση της 27.10.2011, C-601/2010 Επιτροπή κατά Ελλάδας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 17.09.1998, C-323/96 Επιτροπή κατά Βελγίου, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 28.03.1996, C-318/1994 Επιτροπή κατά Γερμανίας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 18.05.1995, C-57/94 Επιτροπή κατά Ιταλίας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 18.03.1992, C-24/91 Επιτροπή κατά Ισπανίας). Σε καμία περίπτωση, πάντως, δεν μπορούν να θεωρηθούν ως συμπληρωματικές οι υπηρεσίες που κατατείνουν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθώς είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου. Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην ως άνω διαδικασία αναθέσεως πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της νομιμότητά της (Ελ.Συν. Τμήμα Μείζονος Επταμελούς Σύνθεσης αποφ. 2153, 1704/2011, VI Tμ. αποφ. 2209, 2199, 1777, 791/2011, 3084/2010, 3675/2009, 132/2008, 90/2005, Ζ΄ Κλιμ. Πράξεις 85/2011, 67/2011, 159/2010, 20/2009, 282, 255, 199, 131/2008 κ.α.).