Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1111/2023

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4412/2016/Α.2, 4412/2016/Α.4

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:«Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμών για την αναβάθμιση της κεντρικής πλατείας …», προϋπολογισθείσας δαπάνης 604.838,71 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.(....)Σε κάθε περίπτωση, ο χαρακτηρισμός, εν προκειμένω,  της σύμβασης ως προμήθειας δεν συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια, διότι α) δεν εθίγη ο ανταγωνισμός και η αρχή της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, καθώς στον διαγωνισμό μπορούσαν να δηλώσουν συμμετοχή τόσο προμηθεύτριες όσο και εργοληπτικές επιχειρήσεις και κοινοπραξίες, β) δεν τέθηκαν κριτήρια ως προς την χρηματοοικονομική επάρκεια και την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα των υποψηφίων, γ) διασφαλίστηκε πλήρως η αρχή της διαφάνειας με τη δημοσίευση της διακήρυξης του διαγωνισμού στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δ) ουδείς ενδιαφερόμενος φορέας προσέβαλε τους όρους της διακήρυξης ούτε ζητήθηκαν σχετικές διευκρινίσεις.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 6 της παρούσας, το Δικαστήριο κρίνει ότι η κρίση της προσβαλλομένης, ότι η επίδικη σύμβαση αποτελεί μικτή σύμβαση, με προέχοντα χαρακτήρα αυτόν της σύμβασης δημοσίου έργου, είναι μη νόμιμη. Και τούτο, διότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον πρώτο λόγο των ένδικων προσφυγών, η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί μικτή σύμβαση προμηθειών και υπηρεσιών, της οποίας ο προέχων χαρακτήρας, με βάση το κριτήριο της υψηλότερης εκτιμώμενης αξίας, είναι εκείνος της προμήθειας των αναφερόμενων, στη σκέψη 10 της παρούσας, ειδών (φυσικών πλακών, διακοσμητικών κρασπέδων, επιστυλίων και ενδοδαπέδιων φωτιστικών, δοχείων απορριμμάτων, παγκακίων, πάρκων τσέπης, στεγάστρων τύπου ομπρέλα, πίλλαρ, καλλωπιστικών δέντρων). Αντιθέτως, οι αναγκαίες προπαρασκευαστικές εργασίες για την τοποθέτηση των ανωτέρω ειδών (...), που συνιστούν το αντικείμενο της κατηγορίας «Ε.01 Γενικές Εργασίες» του κεφαλαίου 2.2.6 του Παραρτήματος Ι της διακήρυξης ..., έχουν παρεπόμενο, ως προς το κύριο αντικείμενο της σύμβασης, χαρακτήρα, εφόσον δε, για την εκτέλεσή τους, δεν απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι ούτε εξειδικευμένο επιστημονικό ή τεχνικό προσωπικό, οι εν λόγω εργασίες εμπίπτουν στην έννοια των υπηρεσιών... Εξάλλου, οι ανωτέρω εργασίες (με κωδικό CPV 45421150-0) δεν εμπίπτουν σε κάποια από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016, ούτε αποβλέπουν στην πραγματοποίηση ενός «έργου», όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 2 παρ. 1 περ. 6 β΄ και 7 του νόμου αυτού, καθότι δεν συνιστούν οικοδομικές εργασίες ή εργασίες μηχανικού, υπό την ειδικότερη έννοια του εν λόγω άρθρου. Ανακαλεί την 14/2023 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στην Π.Ε. Δράμας.

Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΤΜ.6/296/2019

Υπογραφή σχεδίου σύμβασης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία αφορά την ανάθεση μικτής σύμβασης υπηρεσίας και έργου, της οποίας προέχον τμήμα αποτελεί αυτό της παροχής υπηρεσιών. Και τούτο διότι το κύριο χαρακτηριστικό της σύμβασης, όπως προκύπτει από την τεχνική περιγραφή του αντικειμένου της (βλ. ανωτέρω σκέψη υπό ΙΙΙ. Α.), αφορά τη μετακίνηση απορριμματικού όγκου, ενώ για την εργασία αυτή προβλέπεται η μεγαλύτερη δαπάνη του προϋπολογισμού της οικείας μελέτης (130.200,00 ευρώ, επί συνόλου εργασιών 148.350,00 ευρώ). Η δε μετακίνηση απορριμματικού όγκου εντάσσεται αμιγώς στην έννοια της δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών και δεν υπάγεται στην έννοια του δημοσίου έργου, σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν. 4412/2016, καθώς δεν αφορά σύνολο οικοδομικών εργασιών ή εργασιών μηχανικού, το οποίο επαρκεί αυτό καθαυτό για την εκπλήρωση μίας οικονομικής ή τεχνικής λειτουργίας, ούτε εντάσσεται σε κάποια από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα II του Προσαρτήματος Α' του ν. 4412/2016. Οι δε λοιπές εργασίες της ελεγχόμενης σύμβασης υπάγονται στην έννοια του δημοσίου έργου. Ειδικότερα, οι μεν εκσκαφές (δαπάνης 880,00 ευρώ) αναφέρονται στην Τάξη 45.11 του Παραρτήματος II του Προσαρτήματος Α' του ν. 4412/2016, η δε οδοστρωσία, που περιλαμβάνει την υπόβαση οδοστρωσίας μεταβλητού πάχους (δαπάνης 6.800,00 ευρώ) και την περίφραξη με συρματόπλεγμα (δαπάνης 10.450,00 ευρώ), υπάγεται στην κατηγορία οδοποιία, η οποία αναφέρεται ως περίπτωση έργου στο άρθρο 2 παρ. 1 σημείο 7 του ν. 4412/2016. Πλην όμως, οι τρεις αυτές εργασίες, λαμβανομένης υπόψη και της σημαντικά μικρότερης προϋπολογιζόμενης δαπάνης αυτών, σε σχέση με τη μετακίνηση απορριμματικού όγκου που αφορά παροχή υπηρεσίας, δεν αποτελούν το κύριο αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης. Κατόπιν αυτών, αφού δεν πρόκειται για αμιγή σύμβαση δημοσίου έργου, αλλά για μικτή σύμβασης υπηρεσίας-έργου, με κύριο αντικείμενο αυτό της παροχής υπηρεσιών, η σύμβαση αυτή έπρεπε να ανατεθεί σύμφωνα με τις διατάξεις που εφαρμόζονται για τις δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών (βλ. άρθρο 4 παρ. 2 του ν. 4412/2016). Τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, σύμφωνα με την οποία το αντικείμενο του ελεγχόμενου διαγωνισμού αφορά αμιγώς δημόσιο έργο, είναι, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν ανωτέρω, απορριπτέα ως αβάσιμα. Τέλος, κατ’ εκτίμηση του δικογράφου, προβάλλεται ότι συνέτρεξε συγγνωστή πλάνη των οργάνων της αναθέτουσας αρχής, όσον αφορά το χαρακτηρισμό του αντικειμένου της σύμβασης, ως δημοσίου έργου, καθώς και ότι συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος για την εκτέλεσή του. Κατόπιν αυτών, το Τμήμα κρίνει ότι εν προκειμένω, δεν επλήγη το δημόσιο συμφέρον εξαιτίας του γεγονότος ότι η ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία διενεργήθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις περί δημοσίων έργων. Και τούτο διότι: α) δεν περιορίστηκε εν τοις πράγμασι η ανάπτυξη του ανταγωνισμού, αφού στον υπό κρίση διαγωνισμό υποβλήθηκαν έξι προσφορές, β) επιτεύχθηκε μεγάλο ποσοστό έκπτωσης (62,47%), γ) οι προβλεφθείσες δαπάνες για Γ.Ε. και Ε.Ο. και απρόβλεπτα αποτελούν μικρό τμήμα του προϋπολογισμού της σχετικής μελέτης και τέλος, δ) το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την ομαλή λειτουργία του ΧΥΤΑ και, συνακόλουθα, την προστασία της δημόσιας υγείας. Συνεπώς, ο σχετικός λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο νομιμότητας σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου .... και της εργοληπτικής εταιρείας «....», με αντικείμενο την «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΛΕΥΡΑΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΙΚΟΥ ΟΓΚΟΥ ΧΥΤΑ».


ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/766/2019

Έλεγχος νομιμότητας σχεδίου σύμβασης:..Με δεδομένα αυτά, η επίμαχη σύμβαση είναι μεικτή σύμβαση, με αντικείμενο αφενός την προμήθεια ηχοπετασμάτων (ηχοφρακτών) στην τιμή αγοράς των οποίων περιλαμβάνονται επιμέρους εργασίες συναρμολόγησης και στερέωσής τους, αφετέρου την εκτέλεση έργου, διότι οι «εργασίες ηχομόνωσης» περιλαμβάνονται στις δραστηριότητες του Παραρτήματος II του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016. Σε κάθε περίπτωση δε για την έντεχνη τοποθέτηση των ηχοπετασμάτων πέριξ της εθνικής οδού και τη θεμελίωσή τους επί τοιχίου από σκυρόδεμα προβλέπονται εργασίες σχετικές με χωματουργικά, τεχνικά, σκυροδέματα, οπλισμούς, κράσπεδα και σημάνσεις για τις οποίες προηγήθηκε η διενέργεια μελέτης και για την επίβλεψή τους προβλέπεται η αυτοπρόσωπη παρουσία ειδικευμένων τεχνικών. Περαιτέρω, όπως ορθά κρίθηκε από το ΣΤ΄ Κλιμάκιο με την 93/2019 Πράξη του, κύριο αντικείμενο της σύμβασης είναι η εκτέλεση έργου, παρά το γεγονός ότι η εκτιμώμενη αξία του υπολείπεται σαφώς εκείνης της προμήθειας. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τα τεύχη δημοπράτησης, κεντρικό στοιχείο της σύμβασης δεν είναι η προμήθεια των ηχομονωτικών πετασμάτων, αλλά η κατασκευή ενός ενιαίου έργου με αντικείμενο την εκτέλεση ηχομονωτικών εργασιών σε συγκεκριμένα σημεία της Εθνικής Οδού Αθηνών – Λαμίας και με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και των πολιτών από τον κυκλοφοριακό θόρυβο στις, γειτνιάζουσες με την εθνική οδό, περιοχές και την αισθητική εναρμόνισή του με τις ήδη υφιστάμενες κατασκευές ηχομόνωσης. Η  επίτευξη αυτού του αποτελέσματος δεν επιτυγχάνεται με την απλή προμήθεια των πετασμάτων, αλλά προεχόντως με τις προαναφερθείσες εργασίες (χωματουργικά, τεχνικά, σκυροδέματα, οπλισμοί, κράσπεδα και σημάνσεις) που διασφαλίζουν την εντελή λειτουργία των προμηθευόμενων ειδών και αποτελούν προϋπόθεση για την άρτια υλοποίηση του κύριου συμβατικού αντικειμένου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η δημιουργηθείσα αμφισβήτηση από τις 84/2019 και 93/2019 αντίθετες πράξεις του Ε΄ και του ΣΤ΄ Κλιμακίου, αντίστοιχα, πρέπει να αρθεί υπέρ της άποψης του ΣΤ΄ Κλιμακίου, ότι δηλαδή το υπό έλεγχο σχέδιο σύμβασης αφορά σε εκτέλεση δημοσίου έργου. Ως εκ τούτου πρέπει να αναπεμφθεί η υπόθεση στο Ε΄ Κλιμάκιο, προκειμένου να διενεργηθεί επί του σχεδίου της ως άνω σύμβασης, ο οικείο έλεγχος νομιμότητας.


ΕΣ/ΤΜ.6/1041/2019

Αποκατάσταση ζημιών...ζητείται η ανάκληση της 458/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Δεδομένου μάλιστα ότι δεν έχει συνταχθεί ειδική τεχνική μελέτη, αλλά μία συνοπτική τεχνική περιγραφή του προς εκτέλεση αντικειμένου (βλ. την «Τεχνική Έκθεση» της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου ...), το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης δεν αποσκοπεί στην επίτευξη ενός πλήρως λειτουργικού αποτελέσματος – οικονομικά ή τεχνικά - με την έννοια του, κατά τα ανωτέρω, έργου, χωρίς να αρκεί για τον αντίθετο νομικό χαρακτηρισμό η ένταξη στο Τεχνικό Πρόγραμμα Έργων της Περιφέρειας ... (βλ. VI Tμήμα 1070/2018). Περαιτέρω, ως προς την κρίση ότι το ελεγχόμενο σχέδιο δεν εντάσσεται στην έννοια της δημόσιας σύμβασης έργου δεν ασκούν εν προκειμένω επιρροή αφενός μεν το γεγονός ότι η προγραμματική σύμβαση, που έχει ήδη συναφθεί μεταξύ της Περιφέρειας ... και του αιτούντος, είχε ελεγχθεί από το Ε΄ Κλιμάκιο (βλ. Πράξη 253/2018), αφετέρου δε η πρόβλεψη στο άρθρο 4 της ως άνω από 7.6.2018 προγραμματικής ότι η δημοπράτηση θα γίνει σύμφωνα με τις διατάξεις περί δημοσίων έργων (βλ. VI Tμήμα 1070/2018). Άλλωστε, σύμφωνα με το άρθρο 2.2.4 της διακήρυξης, είχαν δικαίωμα συμμετοχής οικονομικοί φορείς, που ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα συναφή με το αντικείμενο των προς παροχή υπηρεσιών, ήτοι εργασίες πρασίνου και παιδικών χαρών, εφόσον πληρούν τα κριτήρια επιλογής των άρθρων 2.2.5 (οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια) και 2.2.6 (τεχνική και επαγγελματική ικανότητα) αυτής. Όπως δε προκύπτει από τον «Προϋπολογισμό δαπάνης εργασιών», το ελεγχόμενο σχέδιο αφορά στην προμήθεια και εγκατάσταση νέου εξοπλισμού και στη σχετική διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου και, επομένως, αποτελεί μεικτή σύμβαση υπηρεσίας – προμήθειας, της οποίας όμως υπερέχον τμήμα αποτελεί αυτό της παροχής υπηρεσιών λόγω της εφαρμογής εν προκειμένω του κριτηρίου της υψηλότερης εκτιμώμενης αξίας (βλ. άρθρο 4 παρ. 2 τελευταίο εδάφιο του ν. 4412/2016). Κατά συνέπεια, η επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία, εφόσον έχει ως κύριο αντικείμενο την ανάθεση παροχής υπηρεσιών και όχι την εκτέλεση δημοσίου έργου, όπως βάσιμα προβάλλει ο αιτών, καθώς και η παρεμβαίνουσα υπέρ αυτού εταιρεία, νομίμως δημοπρατήθηκε και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχουν οι λοιπές διαπιστωθείσες με την προσβαλλόμενη πλημμέλειες, που αφορούν α) στον προβλεπόμενο στη διακήρυξη τρόπο σύνταξης και υποβολής των οικονομικών προσφορών (ενιαίο ποσοστό έκπτωσης),  β) στη μη συμπερίληψη στον προϋπολογισμό του έργου των ποσών των απροβλέπτων, της αναθεώρησης, των γενικών εξόδων και του εργολαβικού οφέλους και γ) στην απαίτηση της διακήρυξης να υποβληθεί, επί ποινή αποκλεισμού, φάκελος τεχνικής προσφοράς. Κατ΄ ακολουθίαν όσων διαλαμβάνονται στις σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει η αίτηση ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της εταιρείας με την επωνυμία «....» να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 458/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και, αφού δεν διαπιστώθηκε άλλος νόμιμος διακωλυτικός της υπογραφής λόγος, να υπογραφεί το σχέδιο σύμβασης με αντικείμενο την «Αποκατάσταση ζημιών και Λειτουργική, Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Αναβάθμιση Πλατειών και Κοινοχρήστων Χώρων στη Δ.Κ. ... μετά τη θεομηνία της 15.11.2017».


ΕΣ/ΤΜ.6/1070/2018

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.(..) ζητείται η ανάκληση της 231/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με αντικείμενο τη «Λειτουργική και Ενεργειακή Αναβάθμιση χώρων αναψυχής, παιδικών χαρών και χώρων πρασίνου Δήμου ...»,..Το Ε΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη 231/2018 Πράξη του έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, με την αιτιολογία ότι:.α) Μη νομίμως η ως άνω σύμβαση δημοπρατήθηκε ως προμήθεια – υπηρεσία, αφού το αντικείμενό της, που περιλαμβάνει εργασίες αποξήλωσης παλαιών οργάνων παιδικών χαρών, κατεστραμμένων δαπέδων ασφαλείας, αστικού εξοπλισμού και φωτιστικών σωμάτων, επισκευής – βελτίωσης περιφράξεων, εγκατάστασης νέων οργάνων παιδικών χαρών, οργάνων εκγύμνασης, αστικού εξοπλισμού και φωτοβολταϊκών σωμάτων με σιδηροϊστό, διαμόρφωσης του εδάφους για την τοποθέτηση των ανωτέρω στοιχείων, φύτευσης δένδρων και εγκατάστασης ηλεκτρονικού συστήματος κεντρικού ελέγχου άρδευσης, στοχεύει σε συγκεκριμένο λειτουργικό τεχνικό αποτέλεσμα, ήτοι στη λειτουργική και ενεργειακή αναβάθμιση των επίμαχων χώρων, και, κατά συνέπεια, αφορά στην εκτέλεση δημοσίου έργου. ...V. Κατόπιν αυτών και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης αφενός δεν αφορά σε κάποια από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016 (βλ. και Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ), αφετέρου δεν αποβλέπει στην πραγματοποίηση ενός «έργου», όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 2 παρ. 1 περ. 6 β΄ και 7, αφού δεν συνίσταται σε οικοδομικές εργασίες ή εργασίες μηχανικού υπό την ειδικότερη έννοια του ως άνω Παραρτήματος (..)Κατά συνέπεια, η επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία, εφόσον έχει ως κύριο αντικείμενο την ανάθεση παροχής υπηρεσιών και όχι την εκτέλεση δημοσίου έργου, όπως βάσιμα προβάλλει ο αιτών, καθώς και η παρεμβαίνουσα υπέρ αυτού εταιρεία, νομίμως δημοπρατήθηκε και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχουν οι λοιπές διαπιστωθείσες με την προσβαλλόμενη πλημμέλειες, που αφορούν α) στον προβλεπόμενο στη διακήρυξη τρόπο σύνταξης και υποβολής των οικονομικών προσφορών (ενιαίο ποσοστό έκπτωσης), β) στη μη συμπερίληψη στον προϋπολογισμό του έργου των ποσών των απροβλέπτων, της αναθεώρησης, των γενικών εξόδων και του εργολαβικού οφέλους και γ) στην απαίτηση της διακήρυξης να υποβληθεί, επί ποινή αποκλεισμού, φάκελος τεχνικής προσφοράς....Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την αίτηση ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της εταιρίας με την επωνυμία «....».Ανακαλεί την 231/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου.


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1165/2021

Εκτέλεση έργου...Υπό τις περιστάσεις αυτές, και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν ανωτέρω στη σκέψη 9, το Δικαστήριο, εκτιμώντας το σύνολο των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών της ελεγχόμενης ανάθεσης, άγεται στην κρίση ότι το κύριο αντικείμενο αυτής είναι η υλοποίηση έργου οδοποιίας, κατά την έννοια της προπαρατεθείσης παρ. 1 περιπ. 6) και 7) του άρθρου 2 του ν. 4412/2016,και συγκεκριμένα η πλήρης αποκατάσταση των οριζοντιογραφικών χαρακτηριστικών, του οδοστρώματος και των συνοδών τεχνικών έργων των κατεστραμμένων από την προμνησθείσα θεομηνία αγροτικών δρόμων της Τ.Κ. .... του Δ.Λ.. Οι ανατιθέμενες εργασίες υπάγονται στην έννοια του δημοσίου έργου αφενός ενόψει του ότι συντελούν στην άρτια και λειτουργική ολοκλήρωση της αποκατάστασης του αγροτικού οδικού δικτύου και, αφετέρου, διότι ορίζεται ότι θα εκτελεστούν κατ΄εφαρμογή της 13/2021 μελέτης της Διεύθυνσης Υποδομών και Τεχνικών Έργων του Δ.Λ, στην οποία προβλέπεται, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως στη σκέψη 11, α) η υποχρέωση καθορισμού Μηχανικού Π.Ε ή ΤΕ ως υπευθύνου της Διεύθυνσης του έργου από πλευράς του αναδόχου, β) η υποχρέωση τήρησης από τον ανάδοχο των προβλεπόμενων στην μελέτη μεθόδων κατασκευής, γ) η υποχρέωση τήρησης από τον ανάδοχο των οριζόμενων στη μελέτη τεχνικών προδιαγραφών, οι οποίες εναρμονίζονται με τις προμνησθείσες ΕΤΕΠ και δ) η υποχρέωση χρήσης των προβλεπόμενων στη μελέτη προδιαγραφών ΕΛ.Ο.Τ. και I.S.O. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο προέχων χαρακτήρας της σύμβασης δεν είναι μεικτός, συγκείμενος από προμήθειες και εργασίες παρεχόμενες χωρίς ειδικές γνώσεις και μεθόδους, όπως αβασίμως αιτιάται η προσβαλλομένη, αλλά συνιστά ολοκληρωμένο έργο οδοποιίας που αποσκοπεί στην έντεχνη αποκατάσταση της λειτουργικότητας αγροτικών οδών στην οποία απέβλεψε προσφεύγων Δ.Λ. με την συγκεκριμένη ανάθεση. Συνεπώς, νομίμως η σχετική διαπραγμάτευση διενεργήθηκε για την ανάθεση δημοσίου έργου, και νομίμως προβλέφθηκαν τόσο στον προϋπολογισμό του έργου όσο και στο σχέδιο σύμβασης κονδύλια γενικών εξόδων, εργολαβικού οφέλους, απροβλέπτων και αναθεώρησης τιμών.


ΕΣ/Β ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜ/521/2021

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ: «Εγκαταστάσεις μηχανημάτων διαμόρφωσης κατάλληλου αερισμού λόγω κορωνοϊού»,  Με την κρινόμενη προσφυγή ζητείται η αναθεώρηση της 2647/2020 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...) ζητείται η αναθεώρηση της 2647/2020 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...(...)Το Δικαστήριο κρίνει, με βάση όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη και εν όψει των γενομένων δεκτών στη σκέψη 11, ότι η προς υπογραφή σύμβαση φέρει τα χαρακτηριστικά μεικτής σύμβασης προμήθειας και υπηρεσιών, στην οποία, ως εκ του ύψους της προϋπολογισθείσας δαπάνης της προμήθειας σε σχέση με αυτήν των υπηρεσιών, προέχοντα χαρακτήρα έχει η προμήθεια (βλ. άρθρο 4 παρ. 2 εδ. β΄ του ν. 4412/2016). Ειδικότερα, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα ανωτέρω, η υπό ανάθεση προμήθεια, χωρίς τον συνυπολογισμό για τον προσδιορισμό της εκτιμώμενης αξίας της όλων των παρεμπιπτουσών εργασιών τοποθέτησης και εγκατάστασης των επίμαχων ειδών, καθώς μέρος αυτών έχει κοστολογηθεί χωριστά και συμπεριληφθεί στην αξία των υπηρεσιών, και χωρίς επίσης τον συνυπολογισμό της αξίας των ανταλλακτικών που θα απαιτηθούν για τις υπό ανάθεση επισκευές – αντικαταστάσεις εξαρτημάτων (συνυπολογισμός που αν γινόταν θα αύξανε ακόμη περισσότερο την αξία της προμήθειας), ανέρχεται στα 166.251,89 ευρώ συνολικά, σε αντιδιαστολή με την εκτιμώμενη αξία των εργασιών (υπηρεσιών) που ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 129.687,94 ευρώ (128.379,94 ευρώ για διάφορες εργασίες επισκευής, συντήρησης, εγκατάστασης κλπ, όπως αυτές εκτίθενται αναλυτικώς ανωτέρω + 1.308 ευρώ για εργασίες διάνοιξης οπών, κλπ, οι οποίες στον προϋπολογισμό μελέτης έχουν ενταχθεί στη Β΄ ομάδα εργασιών υπό τον τίτλο «Οικοδομικά»). Απορρίπτει την προσφυγή.

ΔΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/2647/2020


ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/92/2019

Παροχή υπηρεσιών συντήρησης ανελκυστήρων:..Με αυτά τα πραγματικά περιστατικά, και εν όψει όσων έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη υπό στοιχ. ΙΙ, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κύριο αντικείμενο της υπογραφείσας σύμβασης είναι η παροχή υπηρεσιών συντήρησης των δέκα εγκατεστημένων ανελκυστήρων, στην οποία προεχόντως απέβλεψε το Νοσοκομείο, προκειμένου να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη και ασφαλή λειτουργία τους. Η προμήθεια των ανταλλακτικών, η οποία δεν είναι ενεστώσα και βέβαιη, αλλά μέλλουσα και ενδεχόμενη, εξαρτώμενη από πιθανές βλάβες, έχει χαρακτήρα δευτερεύοντα και επικουρικό, διότι κατατείνει απλώς στη δέσμευση της αναδόχου ως προς το κόστος των ανταλλακτικών που πιθανώς θα χρειαστούν για τη διασφάλιση του σκοπού της κύριας παροχής, που είναι η αποτελεσματική λειτουργία των συντηρούμενων ανελκυστήρων. Αυτό επιβεβαιώνεται α) από το γεγονός ότι τόσο κατά τα διαλαμβανόμενα στη διακήρυξη όσο και κατά τις προδιαληφθείσες διατάξεις της διέπουσας τη συντήρηση ανελκυστήρων νομοθεσίας, η συντήρηση, συντελείται περιοδικά και περιλαμβάνει αφενός τον τακτικό έλεγχο, τον καθαρισμό και την λίπανση των ηλεκτρικών και μηχανικών εξαρτημάτων τους και αφετέρου, την αποκατάσταση, κατά τη διάρκεια αυτής, της ασφαλούς λειτουργίας τους με εξάλειψη των βλαβών και των απορρυθμίσεων, β) από το γεγονός ότι στον διαγωνισμό κλήθηκαν να συμμετάσχουν τεχνικά γραφεία συντήρησης ανελκυστήρων με βεβαίωση θεωρημένη από το Μητρώο που τηρείται στη Διεύθυνση Ανάπτυξης της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, ενώ δεν προβλέπονται ειδικές προϋποθέσεις ή προσόντα των προσφερόντων σε σχέση με τον τιμοκατάλογο των ανταλλακτικών που κλήθηκαν να συνυποβάλλουν με την προσφορά τους, και γ) από το γεγονός ότι οι τιμές χρέωσης των ανταλλακτικών που ενδέχεται να χρειαστούν για τις επισκευές καθ΄όλη τη διάρκεια της σύμβασης δεν εντάσσονται στην προϋπολογισθείσα δαπάνη, αλλά διαμορφώνονται εκ των υστέρων, βάσει της προσφοράς της αναδόχου και δεν περιλαμβάνονται στο συμβατικό τίμημα. Εν όψει των εκτεθέντων, ο ισχυρισμός της Επιτρόπου ότι η δαπάνη έχει χαρακτηρισθεί ως σύμβαση παροχής υπηρεσιών κατά παράβαση του άρθρου 4 του ν. 4412/2016, διότι αντικείμενό της είναι πρωτίστως η προμήθεια ανταλλακτικών επισκευής των ανελκυστήρων και δευτερευόντως η συντήρηση των ανελκυστήρων προβάλλεται αβασίμως και πρέπει ν απορριφθεί. Ομοίως αβάσιμος είναι και ο δεύτερος λόγος διαφωνίας περί παράβασης του άρθρου 53 παρ. 1, 2 του ν. 4412/2016, διότι στις τεχνικές προδιαγραφές δεν προβλέφθηκε αναλυτική ανά ανελκυστήρα προϋπολογισθείσα δαπάνη ενώ ζητείται από τους συμμετέχοντες προσφορά ανά ανελκυστήρα. Τούτο διότι, αφενός στην υποπερίπτωση αα) της περ. κε) της παρ. 2 του εν λόγω άρθρου, προβλέπεται ειδικά για τις συμβάσεις παροχής τεχνικών υπηρεσιών όπως η επίμαχη, ότι η αναθέτουσα έχει ποικίλες δυνατότητες διατύπωσης των τεχνικών προδιαγραφών και διαμόρφωσης της αμοιβής, και αφετέρου διότι η μη αναγραφή της προϋπολογιζόμενης για κάθε ανελκυστήρα δαπάνης, δεν ήταν ικανή να δημιουργήσει αδικαιολόγητα εμπόδια στο άνοιγμα της συγκεκριμένης ανάθεσης στον ανταγωνισμό. Τέλος, και η αιτίαση της Επίτροπου ότι το τμήμα προμήθειας ανταλλακτικών, που είναι οικονομικά το μεγαλύτερο, δεν περιλαμβάνεται στο συμβατικό κείμενο το οποίο και δημοσιεύεται κατά το άρθρο 66 του ν. 4412/2016, δεσμεύοντας τα συμβαλλόμενα μέρη κατά την επίλυση τυχόν διαφορών, αβασίμως προβάλλεται διότι i) το τμήμα αυτό δεν προϋπολογίστηκε ως προμήθεια κατά την έννοια του προδιαληφθέντος άρθρου 2 του ν. 4412/2016, ii) στη σύμβαση γίνεται παραπομπή στη διακήρυξη και στην απόφαση κατακύρωσης, η οποία επιτρέπει την εξακρίβωση της αληθούς βουλήσεως των συμβαλλομένων και ii) η μη συμπερίληψη της προσφερθείσας τιμής των ανταλλακτικών στο συμβατικό κείμενο ερείδεται στην ίδια τη διακήρυξη, στην οποία ορίστηκε ότι η τιμή της υπογραφόμενης σύμβασης θα είναι μόνο το άθροισμα των τιμών που θα δώσουν οι συμμετέχοντες για τη συντήρηση του συνόλου των ανελκυστήρων.


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1223/2022

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 7/2022 πράξης του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της ανώνυμης εταιρείας με τον διακριτικό τίτλο «…» για την εκτέλεση της προμήθειας με τίτλο «Εξειδικευμένη βελτίωση και συντήρηση αγωνιστικού χώρου στο … Δήμου …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 573.300,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ (710.892,00 ευρώ με ΦΠΑ).(....)Τούτων δοθέντων και λαμβάνοντας υπόψη (i) ότι κάποιες από τις εργασίες της ελεγχόμενης σύμβασης απαιτείται να εκτελεσθούν σε στεγνό έδαφος, (ii) ότι η όχληση για την τοπική ποδοσφαιρική ομάδα θα είναι μικρότερη κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου και (iii) ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται διότι διενεργήθηκε δημόσιος διεθνής ανοικτός διαγωνισμός και ο επιλεγείς ανάδοχος έχει την ιδιότητα του εργολήπτη δημοσίων έργων, κρίνει ότι εν προκειμένω και υπό τις περιστάσεις που εκτίθενται ανωτέρω, η διαπιστωθείσα πλημμέλεια δεν είναι ουσιώδης και ο σχετικός λόγος πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος.Ανακαλεί την 7/2022 πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων.


ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/105/2023

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και του Αναπτυξιακού Οργανισμού «… Α.Ε.» (… Α.Ε.) για την παροχή υπηρεσιών εκτέλεσης της προμήθειας με τίτλο «Προμήθεια και τοποθέτηση εξοπλισμού ανακαίνισης αμφιθεάτρου (AULA) της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών»(...)Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι με την ελεγχόμενη σύμβαση το ΕΚΠΑ, με σκοπό την ένταξη της πράξης «Προμήθεια και τοποθέτηση εξοπλισμού ανακαίνισης αμφιθεάτρου (AULA) της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών» στη χρηματοδότηση του Περιφερειακού Προγράμματος Ανάπτυξης της Περιφέρειας Αττικής, αναθέτει στην … Α.Ε., έναντι ανταλλάγματος, την άσκηση των αρμοδιοτήτων της Συγκλήτου και της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου που σχετίζονται με τη διενέργεια των διαδικασιών προετοιμασίας, ανάθεσης και εκτέλεσης των συμβάσεων προμηθειών που αποτελούν τα Υποέργα 1 και 2 της πράξης αυτής. Ως εκ τούτου, η … Α.Ε. δεν παρέχει απλώς συμβουλευτικής φύσης υπηρεσίες υποστήριξης στο ΕΚΠΑ, αλλά αναλαμβάνει την άσκηση νομοθετικά καθορισμένων αρμοδιοτήτων των οργάνων του Πανεπιστημίου δρώντας καθ’ υποκατάσταση αυτών. Συνεπώς, ... η εν λόγω ανάθεση αρμοδιοτήτων βαίνει πέραν της έννοιας της εξειδικευμένης τεχνικής, επιστημονικής ή διοικητικής «υποστήριξης», την οποία οι Αναπτυξιακοί Οργανισμοί δύνανται να παράσχουν σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, ... με συνέπεια η ελεγχόμενη σύμβαση να είναι παράνομη για το λόγο αυτό.(...)Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Αναπτυξιακού Οργανισμού «… Α.Ε.».


ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/187/2018

Προμήθεια στεγάστρου:..Με αυτά τα δεδομένα η συναφθείσα σύμβαση έχει χαρακτήρα προμήθειας και δεν συνιστά σύμβαση έργου κατά τους ορισμούς του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, καθόσον αντικείμενό της είναι η προμήθεια ενός στεγάστρου και η εγκατάστασή του. Εξ αυτού του λόγου άλλωστε ποσό 72.780,00 ευρώ επί του προϋπολογισμού (μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.) αντιστοιχεί στην προμήθεια του μεταλλικού σκελετού, της επικάλυψης της στέγης και των φωτιστικών σωμάτων και υδρορροών και μόνο το 25% αυτού στις εργασίες θεμελίωσης, οι οποίες αφορούν στην προετοιμασία του εδάφους για τη στήριξη του στεγάστρου, είναι συνήθεις και δεν απαιτούν ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις και μεθόδους ούτε εξειδικευμένο προσωπικό για τη διεκπεραίωσή τους. Τα ανωτέρω καταδεικνύονται και από την ύπαρξη εν προκειμένω μιας απλής τεχνικής περιγραφής των προς εκτέλεση εργασιών (πρβλ. Ε.Σ. Ε΄ Κλιμ. 56/2017, Ζ΄ Κλιμ. 214/2017). Επομένως ο Δήμος δεν υποχρεούνταν στην προκειμένη περίπτωση να τηρήσει τις διατάξεις για τις αναθέσεις των δημοσίων έργων.