Προμήθεια νωπού κρέατος.Με αυτά τα δεδομένα, το Κλιμάκιο κρίνει ως εξής: Κατ’ αρχάς, τα νωπά κοτόπουλα και τα νωπά κρέατα (βόειο και χοιρινό), αποτελούν αγαθά που κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, είναι ομοειδή, υπό την έννοια ότι εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία τρόφιμα – κρέας...Εξάλλου, το ομοειδές των αγαθών δεν αναιρείται από τυχόν διαφορετικές προδιαγραφές των επιμέρους κατηγοριών αυτών, οι οποίες, σε κάθε περίπτωση, μπορούν να συμπεριλαμβάνονται ανά ομάδες στο ίδιο κείμενο διακήρυξης, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου προβαλλομένων από το Νοσοκομείο. Ως εκ τούτου, οι επίμαχες προμήθειες αποτελούν τμήματα ενός ενιαίου μείζονος αντικειμένου, η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη του οποίου, ...., υπερβαίνει το ποσό των 60.000 ευρώ μέχρι το οποίο επιτρέπεται η ανάθεση προμηθειών κατόπιν διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού, αυτονοήτως δε και το ποσό των 20.000 ευρώ μέχρι το οποίο επιτρέπεται, άνευ συνδρομής ειδικού λόγου, η απευθείας ανάθεση..Περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι συνέτρεξαν λόγοι επείγοντες, οφειλόμενοι σε αυταπόδεικτα απρόβλεπτες περιστάσεις, οι οποίοι κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια νόμιμης διαγωνιστικής διαδικασίας...Ωστόσο, το Κλιμάκιο,...κρίνει ότι τα όργανα του νοσοκομείου δεν λειτούργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης της κείμενης νομοθεσίας για την ανάθεση δημόσιων συμβάσεων, αλλά προκειμένου να καλύψουν την επιτακτική ανάγκη για σίτιση των ασθενών (Συγγνωστή πλάνη)

Η προσφεύγουσα στην προδικαστική προσφυγή ζητά την ακύρωση της υπ’ αριθμ. 31796/25.04.2019 απόφασης της αναθέτουσας αρχής, η οποία αφορά τη διαδικασία ανάδειξης προμηθευτών ειδών αρτοτροφοδοσίας για τη Γενική Διεύθυνση Κράτησης Κομοτηνής. Το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει την προμήθεια ποικίλων ειδών τροφίμων, όπως αυγά, τυροκομικά, γαλακτοκομικά, ζαχαροπλαστικής, αρτοποιείου, παντοπωλείου, ρύζι, όσπρια, ζυμαρικά, σαλάτες, οπωρολαχανικά, κατεψυγμένα λαχανικά και ψάρια, κρέατα, πουλερικά, ελαιόλαδο, ηλιέλαιο, μπαχαρικά και αναψυκτικά. Η προσφυγή εστιάζει στον ισχυρισμό ότι η αναθέτουσα αρχή παρέβη τις διαδικαστικές απαιτήσεις της διακήρυξης, καθώς η παρεμβαίνουσα δεν προσέφερε όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για τη συμμετοχή της στη διαγωνιστική διαδικασία, με συνέπεια η απόφαση ανάθεσης να κηρυχθεί μη νόμιμη.

Προμήθεια ηλεκτρικών λαμπτήρων(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον τα  προμηθευθέντα είδη αποτελούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδή αγαθά, τα οποία εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία αγαθών (κατηγορία γένους) (ηλεκτρολογικό υλικό φωτισμού) και αφορούν, στο σύνολό τους, στις ανάγκες της αρμόδιας υπηρεσίας του Δήμου για τη συντήρηση του δημοτικού φωτισμού, η δε συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την προμήθειά τους, ανερχόμενη στο ποσό των 63.000,00 ευρώ, υπερβαίνει τόσο το τιθέμενο με την ως άνω υπουργική απόφαση όριο των 15.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση, όσο και το αντίστοιχο τιθέμενο όριο των 45.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η ανάθεση προμηθειών κατόπιν διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού. Ως εκ τούτου, μη νομίμως επιμερίσθηκαν οι ως άνω προμήθειες σε χωριστές πιστώσεις, με αντίστοιχους υποκωδικούς και ανατέθηκαν είτε μέσω πρόχειρου διαγωνισμού, είτε απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να διενεργηθεί δημόσιος τακτικός διαγωνισμός για το σύνολο των ως άνω προμηθευομένων ειδών. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Προμήθεια ειδών παντοπωλείου(…)Η προμήθεια κάθε είδους αγαθών από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοικήσεως α΄ βαθμού και τα ΝΠΔΔ αυτών διενεργείται κατά κανόνα κατόπιν δημόσιου ανοικτού μειοδοτικού διαγωνισμού, ώστε να καθίσταται δυνατή, με την προσέλευση μεγάλου ή έστω ικανού αριθμού μειοδοτών, η ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού και η διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων αυτών με την επιλογή της πλέον συμφέρουσας προσφοράς. Κατ' εξαίρεση, είναι δυνατή η προσφυγή στη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, όταν η αξία της προμήθειας δεν υπερβαίνει το ποσόν των 60.000,00 ευρώ άνευ Φ.Π.Α., ή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης (διαπραγμάτευση), όταν η αξία της προμήθειας δεν υπερβαίνει το ποσό των 15.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α.. Προκειμένου δε να διαπιστωθεί το ποσό στο οποίο ανέρχεται η δαπάνη συγκεκριμένης προμήθειας και, κατ' επέκταση, η δυνατότητα αναθέσεώς της απευθείας, με διαπραγμάτευση, πρόχειρο ή ανοιχτό διαγωνισμό, λαμβάνεται υπόψη η συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του δήμου σε αγαθά που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, θεωρούνται όμοια ή ομοειδή ή που ως εκ της φύσεώς τους, του αντικειμένου τους ή της λειτουργικότητάς τους εντάσσονται σε όμοιες ή παρεμφερείς κατηγορίες αγαθών. Δεν είναι νόμιμος, επομένως, ο επιμερισμός της κατά τα ανωτέρω συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή μερικότερες όμοιες ή ομοειδείς κατηγορίες και στη συνέχεια η απευθείας ανάθεση ή η διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού συμμετεχόντων, των μερικότερων αυτών προμηθειών με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής ποσότητας, γιατί με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, η αποφυγή τηρήσεως της οριζόμενης από αυτές διαδικασίας της διενέργειας ενιαίου τακτικού δημοσίου διαγωνισμού προμήθειας για τα ενιαία είδη αυτής (βλ. πράξ. ΙV Τμ.. 93/1999, 12/2001, 26, 47 και 212/2003, 17 και 75/2004, VΙΙ Τμ. 18, 22, 82/2006, 279/2006, 111/2007, 262/2008, 12, 25 και 246/2009, 173, 243, 389, 391/2010).(…) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον, σύμφωνα και με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου τούτου, τα ως άνω προμηθευθέντα είδη αρτοποιείου και παντοπωλείου αποτελούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδή αγαθά, τα οποία εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία αγαθών (κατηγορία γένους) «τρόφιμα» και αφορούν, στο σύνολό τους, στις ανάγκες του παιδικού σταθμού ....... Η δε συνολική δαπάνη για την προμήθειά τους, συνυπολογιζομένων και των λοιπών ανατεθεισών προμηθειών των ομοειδών κατηγοριών τροφίμων ειδών κρεοπωλείου και οπωρολαχανικών, ανερχόμενη στο ποσό των 28.578,81 ευρώ (με Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το τιθέμενο με την ως άνω υπουργική απόφαση όριο των 15.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση. (…)

Με την προδικαστική προσφυγή, ο προσφεύγων οικονομικός φορέας, επιδιώκει την ακύρωση της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Νεαπόλεως-Συκεών, η οποία ενέκρινε το πρακτικό της Επιτροπής Διενέργειας Διαγωνισμού, στο σκέλος που αφορά την κατακύρωση της υποομάδας 3Γα – Οπωρολαχανικά στην εταιρεία «................. ΕΕ». Το αντικείμενο του διαγωνισμού αφορά την προμήθεια ειδών κρεοπωλείου, γαλακτοκομικών, οπωρολαχανικών, παντοπωλείου και άρτου για τις ανάγκες του Δήμου Νεάπολης-Συκεών και των νομικών προσώπων του, για δύο (2) έτη, με προϋπολογιζόμενη δαπάνη 3.366.027,71 € (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ). Ο προσφεύγων υποστηρίζει ότι η προσωρινή ανάδοχος δεν υπέβαλε τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, όπως πιστοποιητικά ISO ή HACCP και βεβαίωση της Διεύθυνσης Υγιεινής για τη νόμιμη κυκλοφορία του επαγγελματικού οχήματος διακίνησης των τροφίμων, όπως απαιτεί η διακήρυξη.

ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗ. Μη νόμιμη δαπάνη  για την εκτέλεση εργασιών καθαρισμού κοινοχρήστων χώρων  των δημοτικών οδών από ξερή βλάστηση, καθαρισμού τάφρου , καθαρισμού ρεμάτων  και καθαρισμού αποστραγγιστικών τάφρων (..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως τα αρμόδια όργανα του Δήμου προσέφυγαν στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 103 παρ. 2γ΄ του Δ.Κ.Κ., καθόσον οι σχετικές αποφάσεις της Δημαρχιακής Επιτροπής δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένες, ήτοι δεν γίνεται επίκληση της επείγουσας εκείνης ανάγκης που επέβαλε την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία. Σε κάθε περίπτωση η εξαιρετικά επείγουσα ανάγκη δεν στοιχειοθετείται όταν υπάρχει κίνδυνος  καταστροφών από έντονα καιρικά φαινόμενα κατά την περίοδο του φθινοπώρου και πολύ περισσότερο την περίοδο του  χειμώνα, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, κατά τους χειμερινούς μήνες είναι αναμενόμενη η εκδήλωση έντονων καιρικών φαινομένων, οπότε οι εργασίες καθαρισμού ρεμάτων, τάφρων και αγροτικών δρόμων, προς αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων, δύναται να προγραμματιστούν  εγκαίρως και να διενεργηθούν οι νόμιμες διαδικασίες αναθέσεως. Εξάλλου, ούτε η διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών, ούτε η θέση σε ισχύ από 1.1.2011 του ν.3852/2010, αποτελούν έκτακτα και απρόβλεπτα γεγονότα που καθιστούσαν αδύνατο τον προγραμματισμό της αναθέσεως των εν λόγω εργασιών με την τήρηση των νόμιμων διαδικασιών του διαγωνισμού. Τέλος, δεν συνιστά έκτακτο και απρόβλεπτο περιστατικό, ικανό να δικαιολογήσει, εν προκειμένω, την απευθείας ανάθεση, η μη ύπαρξη επαρκούς πίστωσης για την ανάθεση των εν λόγω εργασιών εγκαίρως, δοθέντος  ότι κατά τον κρίσιμο χρόνο των αναθέσεων, οπότε και είχαν εξασφαλιστεί οι σχετικές πιστώσεις (βλ. το  έγγραφο επανυποβολής του Δήμου), ήταν δυνατή η διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού, λόγω του συνολικού ποσού αυτών (41.200,00 ευρώ). (..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι μη νόμιμες και μη κανονικές και αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.  

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές διατάξεις που παρατέθηκαν, η συγκεκριμένη μίσθωση ποσού 5.904,00 ευρώ, η οποία, μετά τη ρητή κατάργηση των ειδικών διατάξεων περί μισθώσεως κινητών πραγμάτων εκ μέρους των δήμων, ρυθμίζεται από τις διατάξεις περί προμηθειών (Ε.Σ. Κλ. VII Τμ. 40/2015),  νομίμως έλαβε χώρα για χρονικό διάστημα τεσσάρων μηνών με απευθείας ανάθεση κατόπιν απόφασης του Δημάρχου, μη προβλεπομένης πλέον της υποχρέωσης διενέργειας μειοδοτικής δημοπρασίας για τις εν λόγω μισθώσεις διάρκειας άνω των τριών μηνών. Κατ’ ακολουθίαν  η εντελλόμενη με το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί. 

Η απευθείας ανάθεση από Δήμο προμηθειών και υπηρεσιών σε ιδιώτη αποκλειστικό αντιπρόσωπο στην Ελλάδα ξένου οίκου κατασκευής των μηχανημάτων είναι μη επαρκώς αιτιολογημένη, αφού δεν προκύπτει ότι τα μηχανήματα αυτά αδυνατούν για τεχνικούς λόγους να λειτουργήσουν με ανταλλακτικά και αναλώσιμα άλλου πλην της κατασκευάστριας εταιρείας ή ότι δεν μπορούν να συντηρηθούν από τρίτο.

Ο προσφεύγων ζητά την ακύρωση της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου (προσβαλλόμενη) με αριθμό 263/2019, η οποία αφορά τη διακήρυξη για την ανάδειξη αναδόχου της σύμβασης με αντικείμενο την «Προμήθεια [...]». Επιπλέον, αιτείται αναγνώριση της ως μειοδότη για τις ομάδες Α Δ.Ε [...], Α ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΟ, Γ Δ.Ε [...] κ.ά. (συνολικά 8 ομάδες), καθώς και την απόρριψη των προσφορών των άλλων δύο συμμετεχόντων λόγω υποτιθέμενων ελλείψεων στους όρους συμμετοχής (π.χ. ελλειπή πιστοποιητικά ISO, αδρόμερες δηλώσεις). Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά προμήθειες τροφίμων (όπως κατεψυγμένα λαχανικά, νωπά κοτόπουλα) με συγκεκριμένες προδιαγραφές ποιότητας (π.χ. HACCP, ISO 22000).

Η απόφαση του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Πράξη 303/2024) εγκρίνει τη νομιμότητα της διαδικασίας δημόσιου διαγωνισμού και δύο σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια νωπών οπωρολαχανικών (Ομάδα Α, προϋπολογισμός 1.027.625,80 €) και νωπού κρέατος (Ομάδα Β, 212.510,00 €) στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, για διετία, συνολικής δαπάνης 1.702.029,68 € πλέον ΦΠΑ. Ο διαγωνισμός διενεργήθηκε ηλεκτρονικά βάσει ν. 4412/2016, με κριτήριο το μεγαλύτερο ποσοστό έκπτωσης επί μέσης λιανικής τιμής. Ανάδοχοι: «… Ε.Π.Ε.» (48,5% έκπτωση) για Ομάδα Α και «… Α.K.B.E.E.K.» (33,89%) για Ομάδα Β. Δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις πλημμέλειες, αλλά απαιτούνται διορθώσεις στα σχέδια συμβάσεων (π.χ. ορθή καταγραφή ποσών, τίτλων και ρήτρων). Η σύναψη επιτρέπεται μετά τις τροποποιήσεις, με δυνατότητα μελλοντικής αναπροσαρμογής τιμών κατ' άρθρο 132 ν. 4412/2016.