«Εγκριση του Κανονισμού του Ν.Π.Ι.Δ. Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο για την ανάθεση, παρακολούθηση και παραλαβή μελετών και υπηρεσιών και για τη σύναψη και εκτέλεση των σχετικών συμβάσεων»

«Εγκριση του Κανονισμού Προμήθειας Υλικών και Εξοπλισμού της εταιρίας «ΑΓΡΟΓΗ Α.Ε.»    

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με δεδομένα τα ανωτέρω, η ανωτέρω σύμβαση μεταξύ του Δήμου ..... και της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. αποτελεί προγραμματική σύμβαση, καθόσον στη Δ.Ε.Υ.Α.Κ. δεν ανατέθηκε μια συνηθισμένη παροχή υπηρεσίας, ώστε να υποκρύπτεται ανεπίτρεπτη επιχορήγηση προς αυτή, ανεξαρτήτως ότι δεν πρόκειται για Δ.Ε.Υ.Α. του Δήμου ....., αλλά η υλοποίηση ενός συγχρηματοδοτούμενου έργου, με οικονομικό αντικείμενο ποσού 6.527.322,65 ευρώ, στο πλαίσιο της οποίας η Δ.Ε.Υ.Α.Κ. θα λειτουργήσει ως αναθέτουσα αρχή πραγματοποιώντας ό,τι είναι απαραίτητο τόσο για τη διενέργεια των διαγωνισμών, τη σύναψη των σχετικών συμβάσεων, την επίβλεψη και παραλαβή όσο και έναντι της διαχειριστικής αρχής για τη χρηματοδότηση και τις πληρωμές του έργου. Συνεπώς, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια οικοδομικών υλικών...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, όσον αφορά την εν λόγω διαπιστωθείσα πλημμέλεια, όπως αυτή προσδιορίζεται με την προσβαλλόμενη Πράξη (πρβλ. Ελ.Συν. απόφ., 505/2021 Ολομ., σκ. 6), πρέπει να γίνει δεκτό ότι, ενόψει του προϋπολογισμού και του αντικειμένου της ελεγχόμενης σύμβασης, βάσει των οποίων δεν προκύπτουν διακριτές υποκατηγορίες οικοδομικών υλικών, καθώς και λαμβάνοντας υπόψη τα προβαλλόμενα από τα αρμόδια όργανα του Δήμου ότι η σύναψη μίας μόνο σύμβασης οδηγεί σε οικονομίες κλίμακας, καθιστώντας ταυτόχρονα ευκολότερη τη διαχείριση της, ο προσφεύγων Δήμος κινήθηκε εντός των ορίων της διακριτικής του ευχέρειας ως προς την επιλογή του να μην διαχωρίσει τα προς προμήθεια υλικά και να απαιτήσει οικονομικές προσφορές για το σύνολο αυτών ..(....)Μετά από όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, πρέπει η κρινόμενη προσφυγή ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση να γίνουν δεκτές, ανακαλουμένης αντίστοιχα της προσβαλλόμενης Πράξης, και η ελεγχόμενη σύμβαση να υπογραφεί, υπό τον όρο, κατά τα εκτεθέντα στη σκέψη 6.4 της παρούσας απόφασης, ότι πριν από την υπογραφή της θα δεσμευθεί, με την τήρηση της νόμιμης διαδικασίας, πίστωση σε βάρος του ορθού ΚΑΕ και, κατά τα εκτεθέντα στη σκέψη 5.3 της παρούσας, ότι θα προστεθεί στο συμβατικό κείμενο η συμφωνηθείσα από τα συμβαλλόμενα μέρη δέσμευση για την παράδοση των προς προμήθεια οικοδομικών  υλικών εντός 48 ωρών από την παραγγελία της υπηρεσίας, σε σημεία που θα υποδεικνύει η αρμόδια υπηρεσία της προσφεύγουσας αναθέτουσας αρχής. 

Μίσθωση μηχανημάτων έργου.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει αναφορικά με το παραδεκτώς προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας, ότι η υπό κρίση (μικτή) σύμβαση μεταξύ του Δήμου ....... και της αναδόχου ......., παρόλο που δεν διαχωρίστηκε στον ενδεικτικό προϋπολογισμό η αξία της προμήθειας των αγαθών από αυτή της παροχής των υπηρεσιών, είχε προεχόντως χαρακτήρα ανάθεσης εργασιών (υπηρεσιών). Τούτο δε διότι, το κύριο αντικείμενο της σύμβασης  αυτής  με  βάση το σκοπό της είναι η εκτέλεση από την ανάδοχο των εργασιών απομάκρυνσης των προϊόντων που προκλήθηκαν από τις βροχοπτώσεις, με τη χρήση δύο εκσκαφέων και δύο φορτηγών και η αποκατάσταση, διά των εν λόγω εργασιών, της βατότητας του αγροτικού δρόμου, στην οποία απέβλεψε ο Δήμος με τη σύναψη της συγκεκριμένης σύμβασης κι όχι η μίσθωση των ανωτέρω μηχανημάτων, η οποία έχει παρεπόμενο χαρακτήρα.

Προμήθεια αδρανών υλικών(…)Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων 2286/1995 προκύπτει ότι η προμήθεια κάθε είδους αγαθών από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α΄ βαθμού περιλαμβανομένων και των νομικών τους προσώπων και των ιδρυμάτων τους διενεργείται κατά κανόνα κατόπιν δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού, ώστε να καθίσταται δυνατή, με την προσέλευση μεγάλου ή έστω ικανού αριθμού μειοδοτών, η ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού και η διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων αυτών (Ο.Τ.Α.) με την επιλογή της πλέον συμφέρουσας γι’ αυτούς προσφοράς. Κατ’ εξαίρεση, είναι δυνατή η προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης και της απευθείας ανάθεσης σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, που καθορίζονται ρητά και περιοριστικά από το νόμο, μεταξύ των οποίων και εκείνη όπου η αξία της προμήθειας δεν υπερβαίνει το ποσόν των 15.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α.(…) Κατά τη σαφή έννοια της άνω διάταξης, 3463/2006 με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου μπορεί να ανατεθεί απευθείας από τον οικείο Δήμο η τα νομικά πρόσωπα αυτού, σε κοινωφελή ή αναπτυξιακή δημοτική επιχείρηση, η παροχή υπηρεσιών, στις οποίες όμως δεν περιλαμβάνεται και η προμήθεια υλικών, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α) το συμβατικό αντικείμενο είναι συναφές ή συνδέεται με το αντικείμενο της δραστηριότητας της δημοτικής επιχειρήσεως, β) η αξία των υπηρεσιών δεν υπερβαίνει το ποσό των 45.000,00 ευρώ, χωρίς συνυπολογισμό του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας, και γ) η επιχείρηση διαθέτει τα μέσα (προσωπικό, εξοπλισμό κ.λπ.) ώστε να δύναται να εκπληρώσει η ίδια και όχι τρίτα πρόσωπα τις συμβατικές της υποχρεώσεις (βλ. Πρ. VΙΙ Τμ. 212, 349/2009, 192/2007). Τούτο σημαίνει ειδικότερα ότι η δημοτική επιχείρηση οφείλει, πέραν των ειδικότερων ρυθμίσεων που προβλέπουν τα σχετικά με τη δραστηριότητά της ζητήματα στο οικείο καταστατικό, να διαθέτει εν τοις πράγμασι, τα αναγκαία, ίδια μέσα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που προκύπτουν από την απευθείας ανάθεση (βλ. πράξη VII Τμ. 376/2010).(…) Περαιτέρω από τις διατάξεις των άρθρων 27, 28 και 29 του ΕΚΠΟΤΑ συνάγεται ότι, όσον αφορά στις προμήθειες των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, ο προμηθευτής υποχρεούται να παραδίδει στον οικείο Ο.Τ.Α. τα προς προμήθεια υλικά μέσα στα χρονικά όρια και με τον τρόπο που ορίζει η σύμβαση. Η παραλαβή των ως άνω υλικών γίνεται από επιτροπή παραλαβής, που συγκροτείται για τη συγκεκριμένη κάθε φορά προμήθεια με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, η οποία, κατόπιν ποσοτικού και ποιοτικού ελέγχου αυτών, ανάλογα δε με το αποτέλεσμα αυτού, συντάσσει πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής – όταν τα υλικά ανταποκρίνονται στους όρους της σύμβασης - ή απόρριψης – όταν τα υλικά παρουσιάζουν ουσιώδεις αποκλίσεις ή δεν ανταποκρίνονται στους όρους της σύμβασης. Το πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής, με το οποίο πιστοποιείται κατά τα ως άνω η παραλαβή των υλικών και η εκπλήρωση από τον αντισυμβαλλόμενο των συμβατικών του υποχρεώσεων, αποτελεί μεταξύ άλλων, απαραίτητο κατά νόμο δικαιολογητικό εκκαθάρισης και εξόφλησης της εντελλόμενης δαπάνης (πρβλ. πράξη VII Τμ. 36/2011).(…) Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η απευθείας ανάθεση από το Δήμο ..... της ανωτέρω προμήθειας στη ..... είναι μη νόμιμη. Και τούτο διότι, η προμήθεια υλικών και πάσης φύσεως αγαθών δεν εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 268 του ΔΚΚ, που αναφέρεται αποκλειστικά στην παροχή υπηρεσιών και, ως εκ τούτου, κρίσιμο για την εφαρμογή της διαδικασίας της απευθείας ανάθεσης δεν είναι το ανώτατο όριο των 45.000,00 ευρώ που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου αυτού, αλλά εκείνο των 15.000,00 ευρώ που προβλέπεται από τις διατάξεις της 27319/18.7.2002 κοινής απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Ανάπτυξης

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΜΜ:(..)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθόσον κατά παραδοχή του λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου  η αρμοδιότητα της ανάθεσης της επίμαχης προμήθειας ανταλλακτικών, για την κάλυψη των σχετικών αναγκών του ενδιαφερόμενου Δήμου, δεν ανήκε στην Οικονομική Επιτροπή, αλλά στην Επιτροπή συντήρησης και επισκευής οχημάτων, η οποία συγκροτείται με απόφαση του Δημάρχου και είναι το μόνο κατά νόμο αρμόδιο όργανο για την ανάθεση αυτής. Περαιτέρω, τα, από 22.4.2013, 23.4.2013, 29.4.2013 και 8.5.2013 πρωτόκολλα παραλαβής των εν λόγω υλικών δεν συνιστούν νόμιμα για την εν λόγω δαπάνη δικαιολογητικά, αφού η παραλαβή των ελαστικών δεν πραγματοποιήθηκε από νόμιμα συγκροτημένη Επιτροπή, η οποία να αποτελείται από ένα δημοτικό σύμβουλο και δύο υπαλλήλους, ο ένας εκ των οποίων έπρεπε να έχει την κατάλληλη ειδικότητα, σύμφωνα με τα οριζόμενα με τις προμνησθείσες διατάξεις του άρθρου 67 του π.δ. 28/1980.  (Στη περίπτωση δε κατά την οποία δεν υπηρετούσε στο Δήμο υπάλληλος με τα κατάλληλα προσόντα, το μέλος αυτό της Επιτροπής έπρεπε να ορισθεί από την οικεία Περιφέρεια)

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-ΑΓΟΡΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε αγροτικό συνεταιρισμό για την προμήθεια μηχανημάτων και εργαλείων ελαιοτριβείου εκ μέρους του Δήμου, καθόσον: α) παρόλο που στις οικείες μελέτες αναφέρεται ότι τα προς προμήθεια είδη πρόκειται να διατεθούν για τη δημιουργία μουσειακών και εκθεσιακών χώρων,  δεν προκύπτει ότι τα μηχανήματα που είχε στην κυριότητα και κατοχή του ο προμηθευτής αντιπροσωπεύουν μηχανολογικό εξοπλισμό παλαιού παραδοσιακού ελαιοτριβείου ιδιαίτερου πολιτιστικού ενδιαφέροντος, δηλαδή, αντικείμενα με ιδιαίτερη πολιτιστική-λαογραφική αξία, η αξία των οποίων ενισχύει τη δημιουργία της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς, β) η συνολική δαπάνη που κατέβαλε ο Δήμος για την προμήθειά τους υπερβαίνει το επιβαλλόμενο από τις δυσμενείς δημοσιονομικές συνθήκες μέτρο, γ) αν και διεξήχθησαν δύο πρόχειροι διαγωνισμοί, οι επίμαχες συμβάσεις μεταξύ του Δήμου και του ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΥ  υποκρύπτουν,  ανεπίτρεπτη έμμεση επιχορήγηση ν.π.ι.δ., το οποίο έχει την εμπορική ιδιότητα (άρθρο 1 ν.2810/2000) και οφείλει να δραστηριοποιείται σε συνθήκες υγιούς και θεμιτού ανταγωνισμού (σχετ. άρθρο 2 του Καταστατικού του Συνεταιρισμού), δ) οι επίμαχες συμβάσεις, η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το όριο των 60.000 ευρώ, είναι μη νόμιμες για τον πρόσθετο λόγο ότι ο Δήμος προέβη σε ανεπίτρεπτη κατάτμηση της προμήθειας των επίμαχων αγαθών, τα οποία ανήκουν σε ομοειδείς κατηγορίες, ενώ, παράλληλα δεν αποδεικνύεται ότι ήταν μοναδικά και δεν τα διέθεταν άλλα ελαιοτριβεία, τα οποία δραστηριοποιούνται στην ίδια περιοχή, αφού έστω και κατ’ επίφαση διεξήχθησαν δύο πρόχειροι. Διαγωνισμοί και ε) οι αποφάσεις ανάληψης των σχετικών δαπανών (δημοσιονομική δέσμευση) εκδόθηκαν μετά την υπογραφή των αντίστοιχων συμβάσεων και την έκδοση των σχετικών τιμολογίων.

Προμήθεια χαρτιού, γραφικών ειδών και λοιπών συναφών υλικών: ζητείται η ανάκληση της 185/2017 Πράξης του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει, τα ακόλουθα: Όπως παγίως γίνεται δεκτό στο Δικαστήριο τούτο (σκ. ΙΙΓ), στη διακήρυξη ανοικτού διαγωνισμού για τη σύναψη συμφωνίας- πλαίσιο απαιτείται, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 2 του πδ118/20017 να προσδιορίζεται η μέγιστη εκτιμώμενη συνολική αξία των ζητούμενων αγαθών, τα οποία ενδέχεται να ζητηθούν στην καθορισθείσα χρονική διάρκεια αυτής. Εφόσον τα προκηρυσσόμενα είδη υποδιαιρούνται σε τμήματα(υποείδη) και προβλέπεται στη διακήρυξη η δυνατότητα στους διαγωνιζόμενους να υποβάλουν χωριστή προσφορά για τα επιμέρους αυτά τμήματα, τότε μόνο υφίσταται υποχρέωση της Αναθέτουσας Αρχής καθώς και αντίστοιχη υποχρέωση των εταιρειών που συμμετέχουν να προσδιορίζουν με την προσφορά τους την προϋπολογισθείσα δαπάνη των επιμέρους αυτών τμημάτων. Στην προκειμένη περίπτωση, με τη 8/25.1.2016 διακήρυξη του Αρχηγείου της .... τα προς προμήθεια είδη υποδιαιρέθηκαν σε δύο Ομάδες: την Ομάδα Α΄, ετήσιου προϋπολογισμού 516.000 ευρώ και την Ομάδα Β΄, ετήσιου προϋπολογισμού 101.515,56 ευρώ, ενώ προβλέφθηκε η δυνατότητα για υποβολή προσφοράς, είτε για το σύνολο της ποσότητας, ήτοι και για τις δύο ομάδες, είτε για κάθε ομάδα χωριστά. Περαιτέρω, ορίστηκε ότι δεν θα γίνονται δεκτές προσφορές για μέρος μόνο των προς παράδοση ειδών. Επομένως, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την υπό κρίση αίτηση, δεν απαιτείτο, εν προκειμένω, να καθορίζεται στη διακήρυξη η προϋπολογισθείσα αξία των επιμέρους υποειδών της ομάδας Α΄ και της ομάδας Β΄. Ως εκ τούτου, δεν πάσχει η διακήρυξη της υπό κρίση διαδικασίας με την οποία δεν προσδιορίστηκε η προϋπολογισθείσα δαπάνη εκάστου υποείδους, εφόσον δεν προβλεπόταν, αντίστοιχα, η δυνατότητα υποβολής προσφοράς για κάθε υποείδος αυτών.(..)η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει, υπό τον όρο της συμπερίληψης στο άρθρο 4 του σχεδίου της συμφωνίας - πλαίσιο της από 16.3.2017 αναλυτικής οικονομικής προσφοράς της αναδόχου, να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 185/2017 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου​

Προμήθειες.(...)Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων (ΠΔ 60/2007)  συνάγεται, μεταξύ  άλλων, ότι η σύναψη από τις αναθέτουσες αρχές συμβάσεων ανάθεσης προμηθειών καταλαμβάνεται από τις ρυθμίσεις της Οδηγίας 2004/18, όπως  αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το π.δ. 60/2007, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη αυτών υπερβαίνει το ποσό των  200.000,00 ευρώ  (μη  συμπεριλαμβανομένου  του  Φ.Π.Α.).  Προκειμένου  δε  να  διαπιστωθεί  το ποσό στο οποίο ανέρχεται η δαπάνη συγκεκριμένης προμήθειας αγαθών και, κατ’ επέκταση, η δυνατότητα αναθέσεώς της απευθείας, με πρόχειρο ή ανοιχτό διαγωνισμό λαμβάνεται υπόψη η συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του οικείου φορέα σε αγαθά που, κατά  τα  διδάγματα  της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, θεωρούνται όμοια ή ομοειδή ή που ως εκ της φύσεώς τους, του αντικειμένου τους ή της λειτουργικότητάς τους εντάσσονται σε όμοιες ή παρεμφερείς κατηγορίες αγαθών. Δεν είναι νόμιμος, επομένως, ο επιμερισμός της κατά τα ανωτέρω συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή  μερικότερες  όμοιες  ή  ομοειδείς  κατηγορίες  και  στη  συνέχεια  η απευθείας ανάθεση ή διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού, με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής  ποσότητας,  γιατί  με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, η αποφυγή τηρήσεως της οριζόμενης από αυτές διαδικασίας της διενέργειας ενιαίου τακτικού δημοσίου διαγωνισμού προμήθειας για τα ενιαία είδη αυτής (βλ. 12, 25 και 246/2009, 173/2010 και 391/2010, 62/2012). Κατ’ εξαίρεση, στην περίπτωση όπου μια προμήθεια χωρίζεται σε τμήματα, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να παρεκκλίνουν από τις διατάξεις του π.δ. 60/2007, για τα τμήματα τα οποία έχουν εκτιμώμενη αξία μικρότερη των ογδόντα χιλιάδων ευρώ (80.000,00 ευρώ) και υπό τον όρο ότι το συνολικό ποσό αυτών δεν υπερβαίνει το 20% της συνολικής αξίας όλων των τμημάτων.