«Δημόσιες συμβάσεις – Διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων – Συμβάσεις παραχωρήσεως δημοσίων υπηρεσιών – Παραχώρηση σχετική με την εκμετάλλευση δημοτικού δικτύου καλωδιακής τηλεόρασης – Ανάθεση από δήμο σε διαδημοτικό συνεταιρισμό – Υποχρέωση διαφάνειας – Προϋποθέσεις – Άσκηση, από την παραχωρούσα αρχή, ελέγχου ανάλογου με εκείνον που ασκεί στις δικές της υπηρεσίες»(....) 1) Τα άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ, οι αρχές της ίσης μεταχείρισης και της απαγορεύσεως διακρίσεων λόγω ιθαγένειας καθώς και της συνακόλουθης υποχρεώσεως διαφάνειας δεν απαγορεύουν την παραχώρηση από δημόσια αρχή, χωρίς προκήρυξη διαγωνισμού, δημόσιων υπηρεσιών σε διαδημοτικό συνεταιρισμό του οποίου όλα τα μέλη είναι δημόσιες αρχές, εφόσον οι δημόσιες αυτές αρχές ασκούν στον συνεταιρισμό αυτό έλεγχο ανάλογο με εκείνον που ασκούν στις δικές τους υπηρεσίες και ο εν λόγω συνεταιρισμός πραγματοποιεί το κύριο μέρος της δραστηριότητάς του με αυτές τις δημόσιες αρχές. 2) Υπό την επιφύλαξη της επαληθεύσεως από το αιτούν δικαστήριο των πραγματικών περιστατικών που αφορούν το περιθώριο αυτονομίας που διαθέτει ο εν λόγω συνεταιρισμός, υπό περιστάσεις όπως αυτές της κύριας δίκης, υπό τις οποίες οι αποφάσεις σχετικά με τις δραστηριότητες διαδημοτικού συνεταιρισμού που ελέγχεται αποκλειστικά από δημόσιες αρχές λαμβάνονται από καταστατικά όργανα του συνεταιρισμού αυτού που απαρτίζονται από εκπροσώπους των δημοσίων αρχών που είναι μέλη, ο έλεγχος που ασκείται επί των αποφάσεων αυτών από τις εν λόγω δημόσιες αρχές μπορεί να θεωρηθεί ότι καθιστά δυνατή για τις αρχές αυτές την άσκηση επ’ αυτού ελέγχου ανάλογου με εκείνον που ασκούν στις δικές τους υπηρεσίες. 3) Στην περίπτωση που μία δημόσια αρχή προσχωρεί σε διαδημοτικό συνεταιρισμό του οποίου όλα τα μέλη είναι δημόσιες αρχές, προκειμένου να του μεταβιβάσει τη διαχείριση δημόσιας υπηρεσίας, ο έλεγχος που ασκούν επ’ αυτού οι αρχές που είναι μέλη του συνεταιρισμού, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ανάλογος με τον έλεγχο που ασκούν στις δικές τους υπηρεσίες, όταν ασκείται από τις αρχές αυτές από κοινού, με απόφαση λαμβανόμενη, ενδεχομένως, κατά πλειοψηφία.

Συμμετοχή υπαλλήλων που υπηρετούν στο Δημόσιο σε Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας, με τις ιδιότητες του Προέδρου και του Ταμία.Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 32 του ν. 3528/2007, οι υπάλληλοι που υπηρετούν στο Δημόσιο δεν επιτρέπεται να κατέχουν θέσεις του Προέδρου και του Ταμία της Διοικούσας Επιτροπής της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας με την επωνυμία «Ινστιτούτο Έρευνας, Ανάπτυξης και Μηχανικής Γραφικών Τεχνών ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας». (ομόφ.)

ΔΙΔΑΔ/Φ.69/152/οικ.5748/2021Ενημέρωση για αποδοχή Γνωμοδοτήσεων του Ε’ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ΑΔΑ:9ΤΘΥ4653ΠΩ-Ξ1Ρ

Αν οφείλονται αναδρομικές αποδοχές σε μέλη ΔΕΠ που διορίζονται αναδρομικά μετά από ακύρωση του αρχικού διορισμού τους και σε καταφατική περίπτωση αν επιτρέπεται συμψηφισμός της ωφέλειας που τυχόν αποκόμισαν κατά το χρονικό διάστημα από τον αναδρομικό διορισμό τους μέχρι την ανάληψη πραγματικής υπηρεσίας.(...)Τα μέλη ΔΕΠ των ΑΕΙ που διορίζονται αναδρομικά, κατόπιν επανάληψης της σύνθετης διοικητικής διαδικασίας εκλογής τους, μετά από ανάκληση των αρχικών πράξεων διορισμού τους, με απόφαση του αρμόδιου υπουργού στα πλαίσια ελέγχου νομιμότητας δικαιούνται αποζημίωση που περιλαμβάνει τους μισθούς που θα ελάμβαναν αν διορίζονταν εξυπαρχής. Από την αποζημίωση αυτή, η υπηρεσία δύναται να αφαιρέσει τα ποσά που τυχόν εισπράχθηκαν από απασχόληση για την ίδια αιτία.

Ο προσφεύγων συνεταιρισμός με την Προδικαστική Προσφυγή επιδιώκει την ακύρωση της απόφασης με αριθμό 2596/04.10.2017 της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Αττικής, η οποία αποφάσισε τον αποκλεισμό του από την επόμενη φάση του διαγωνισμού. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την «Προμήθεια τροφίμων και ειδών βασικής υλικής συνδρομής για τη Σύμπραξη 41 της Π.Ε. Νοτίου Τομέα της Περιφέρειας Αττικής» στο πλαίσιο του ΤΕΒΑ, με συγκεκριμένες ομάδες ειδών (Α, Β, Γ, Δ, Ε, ΣΤ) και συνολικό προϋπολογισμό 1.806.488,39 €. Ο συνεταιρισμός θεωρεί ότι η απόρριψη της προσφοράς του επικαλούμενου ότι στο Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης δεν είχαν υπογράψει όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου ήταν άδικη.

Ο προσφεύγων συνεταιρισμός αίτησε την ακύρωση της απόφασης της Αναθέτουσας Αρχής (Περιφέρειας Αττικής) που απέρριψε την προσφορά του στον ηλεκτρονικό ανοιχτό διαγωνισμό με αριθμό Διακήρυξης 2/2017. Το αντικείμενο της σύμβασης ήταν η προμήθεια τροφίμων και ειδών βασικής υλικής συνδρομής για τη Σύμπραξη 41 της Π.Ε. Νοτίου Τομέα της Περιφέρειας Αττικής, στο πλαίσιο του ΤΕΒΑ, με ομάδες ειδών Α, Β, Γ, Δ, Ε και ΣΤ. Ο συνεταιρισμός επεσήμανε ότι η απόρριψη της προσφοράς του έγινε λόγω της μη υπογραφής του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης (ΕΕΕΣ) από όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του, κάτι που θεωρούσε αβάσιμο. Επιπλέον, ζήτησε τη χορήγηση αναστολής εκτέλεσης της προσβαλλόμενης απόφασης και τη λήψη προσωρινών μέτρων.

Περίληψη της αποφάσεως 1. Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων – Ελευθερία εγκαταστάσεως – Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Παραχώρηση δημόσιας υπηρεσίας (Άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ) 2. Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων – Ελευθερία εγκαταστάσεως – Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Παραχώρηση δημόσιας υπηρεσίας (Άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ) 1. Τα άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ, οι αρχές της ίσης μεταχείρισης και της απαγορεύσεως διακρίσεων λόγω ιθαγένειας καθώς και της συνακόλουθης υποχρεώσεως διαφάνειας δεν απαγορεύουν την παραχώρηση από δημόσια αρχή, χωρίς προκήρυξη διαγωνισμού, δημόσιων υπηρεσιών σε διαδημοτικό συνεταιρισμό του οποίου όλα τα μέλη είναι δημόσιες αρχές, εφόσον οι δημόσιες αυτές αρχές ασκούν στον συνεταιρισμό αυτό έλεγχο ανάλογο με εκείνον που ασκούν στις δικές τους υπηρεσίες και ο εν λόγω συνεταιρισμός πραγματοποιεί το κύριο μέρος της δραστηριότητάς του με αυτές τις δημόσιες αρχές. Για να εκτιμηθεί αν η παραχωρούσα αρχή ασκεί έλεγχο ανάλογο εκείνου που ασκεί στις δικές της υπηρεσίες πρέπει να ληφθεί υπόψη το σύνολο των κρίσιμων νομοθετικών διατάξεων και πραγματικών περιστατικών. Από την εξέταση αυτή πρέπει να προκύψει ότι ο εν λόγω ανάδοχος υπόκειται σε έλεγχο που επιτρέπει στην παραχωρούσα αρχή να επηρεάζει τις αποφάσεις του εν λόγω αναδόχου. Η δυνατότητα καθοριστικής επιρροής πρέπει να καλύπτει τόσο τους στρατηγικούς στόχους όσο και τις σημαντικές αποφάσεις του αναδόχου αυτού. Συναφώς, όταν οι αποφάσεις σχετικά με τις δραστηριότητες διαδημοτικού συνεταιρισμού που ελέγχεται αποκλειστικά από δημόσιες αρχές λαμβάνονται από καταστατικά όργανα του συνεταιρισμού αυτού που απαρτίζονται από εκπροσώπους των δημοσίων αρχών που είναι μέλη, ο έλεγχος που ασκείται επί των αποφάσεων αυτών από τις εν λόγω δημόσιες αρχές μπορεί να θεωρηθεί ότι καθιστά δυνατή για τις αρχές αυτές την άσκηση επ’ αυτού ελέγχου αναλόγου με εκείνον που ασκούν στις δικές τους υπηρεσίες. (βλ. σκέψεις 28, 42, διατακτ. 1–2) 2. Στην περίπτωση που μία δημόσια αρχή προσχωρεί σε διαδημοτικό συνεταιρισμό του οποίου όλα τα μέλη είναι δημόσιες αρχές, προκειμένου να του μεταβιβάσει τη διαχείριση δημόσιας υπηρεσίας, ο έλεγχος που ασκούν επ’ αυτού οι αρχές που είναι μέλη του συνεταιρισμού, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ανάλογος με τον έλεγχο που ασκούν στις δικές τους υπηρεσίες, όταν ασκείται από τις αρχές αυτές από κοινού, με απόφαση λαμβανόμενη, ενδεχομένως, κατά πλειοψηφία. Συγκεκριμένα, ο έλεγχος αυτός πρέπει να είναι ανάλογος με εκείνον που ασκεί η αρχή αυτή στις δικές της υπηρεσίες, όχι όμως να ταυτίζεται με αυτόν ως προς όλα τα σημεία. Αυτό που έχει σημασία είναι ο έλεγχος που ασκείται στον ανάδοχο φορέα να είναι αποτελεσματικός, δεν απαιτείται όμως να είναι ατομικός. Στην περίπτωση που περισσότερες δημόσιες αρχές επιλέγουν να εκπληρώσουν τα δημόσια καθήκοντά τους προσφεύγοντας σε κοινό ανάδοχο φορέα, αποκλείεται κατά κανόνα μία από τις αρχές αυτές, εκτός αν μετέχει πλειοψηφικώς στον φορέα αυτό, να ασκεί μόνη της καθοριστικό έλεγχο στις αποφάσεις του φορέα αυτού. Η απαίτηση να είναι ατομικός ο έλεγχος που ασκείται από τη δημόσια αρχή στην περίπτωση αυτή θα είχε ως αποτέλεσμα να επιβάλει τον ανταγωνισμό στις περισσότερες περιπτώσεις στις οποίες η δημόσια αρχή θα ήθελε να προσχωρήσει σε ομάδα απαρτιζόμενη από άλλες αρχές, όπως ο διαδημοτικός συνεταιρισμός. Πάντως, το αποτέλεσμα αυτό δεν είναι σύμφωνο με το σύστημα των κοινοτικών κανόνων σε θέματα δημόσιων συμβάσεων και αναθέσεων. Συγκεκριμένα, μια δημόσια αρχή έχει τη δυνατότητα να εκπληρώνει τα καθήκοντα δημοσίου συμφέροντος τα οποία υπέχει με τα δικά της διοικητικά, τεχνικά και λοιπά μέσα, χωρίς να είναι υποχρεωμένη να απευθύνεται σε εξωτερικούς οργανισμούς που δεν ανήκουν στις υπηρεσίες της. Οι δημόσιες αρχές μπορούν να κάνουν χρήση της δυνατότητάς τους αυτής να εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους δημοσίου συμφέροντος με δικά τους μέσα σε συνεργασία με άλλες δημόσιες αρχές. Επομένως, στις περιπτώσεις που περισσότερες δημόσιες αρχές ελέγχουν ανάδοχο φορέα στον οποίο αναθέτουν την εκπλήρωση ενός από τα καθήκοντά τους δημοσίου συμφέροντος, ο έλεγχος που οι δημόσιες αυτές αρχές ασκούν επί του εν λόγω φορέα μπορεί να ασκηθεί από κοινού. Όσον αφορά το συλλογικό όργανο, η διαδικασία που χρησιμοποιείται για τη λήψη αποφάσεως, συγκεκριμένα η δια πλειοψηφίας απόφαση, δεν ασκεί επιρροή. (βλ. σκέψεις 46–51, 54, διατακτ. 3)

Συμμετοχή αναπληρωματικού Κυβερνητικού Επιτρόπου στις συνεδριάσεις Διοικητικού Συμβουλίου ασφαλιστικού οργανισμού.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Μπορεί μεν το συλλογικό όργανο να λειτουργήσει για ένα τρίμηνο εφόσον τα μέλη του επαρκούν ώστε να υπάρχει απαρτία, πλην όμως σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται τα αναπληρωματικά μέλη να καλούνται προς αναπλήρωση ελλειπόντων μελών. Φυσικά, μπορούν να καλούνται προς αναπλήρωση κωλυομένων μελών, αυτή όμως δεν είναι σε καμία περίπτωση η περίπτωση της κ. Ο.Κ., η οποία ελλείπει και δεν κωλύεται απλώς.

Α.Ε.Ι. – Μέλη ΔΕΠ – Άδεια μελών ΔΕΠ – Επιτρεπτό ορισμού ως μελών πανεπιστημιακών οργάνων.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Η Διοίκηση οφείλει ή μπορεί να ενεργήσει μόνον ό,τι επιτρέπεται. Η νομιμότητα δε των ενεργειών της κρίνεται βάσει του νομικού καθεστώτος που ισχύει κατά τον χρόνο της διενέργειάς τους. Τα μέλη ΔΕΠ που βρίσκονται σε άδεια έχουν διακόψει τον ενεργό διοικητικό δεσμό με το πανεπιστημιακό ίδρυμα. Δεν είναι επιτρεπτό κατά νόμο στους Καθηγητές Α.Κ. και Μ.Σ. που βρίσκονται σε άδεια άνευ αποδοχών να ορισθούν ως μέλη των συλλογικών οργάνων του Γ.Π.Α.

Μίσθωση δημόσιου ιχθυοτροφείου με απ’ ευθείας σύμβαση μισθώσεως.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Στο πλαίσιο του άρθρου 50 του ΝΔ 420/1970 είναι δυνατό να εκμισθωθεί εκ μέρους του Δημοσίου ιχθυοτροφείο σε εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, που ιδρύουν αλιευτικοί συνεταιρισμοί, καθώς επίσης και σε Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών ή σε Κοινοπραξίες Αγροτικών Συνεταιριστικών Ενώσεων, των οποίων τα μέλη είναι αλιευτικοί συνεταιρισμοί. Η εκμίσθωση στην εταιρεία «Αλιευτικοί Συνεταιρισμοί Γαργαλιάνων - Γιάλοβας Συνεταιριστική Εταιρία Περιορισμένης Ευθύνης» μπορεί να χωρήσει με την ρητή επιφύλαξη, που πρέπει να περιληφθεί και ως όρος στο μισθωτήριο συμβόλαιο, ότι, σε περίπτωση ενεργοποιήσεως του άρθρου 6 του Καταστατικού της και υπεισελεύσεως τρίτων προσώπων, που δεν αποτελούν αλιευτικούς συνεταιρισμούς, θα διατηρεί το Δημόσιο το δικαίωμα να προβεί σε καταγγελία της συμβάσεως μισθώσεως.

Η απόφαση 218/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κωλύει την υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Ενεργειακής Κοινότητας Δήμου Κοζάνης (Ε.Κοιν.) και του Δήμου Κοζάνης, η οποία αφορούσε την προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία 7 φωτοβολταϊκών σταθμών virtual net-metering συνολικής ισχύος 7MW (προϋπολογισμού 6.764.158,91€). Η σύμβαση κρίθηκε μη νόμιμη για δύο βασικούς λόγους: Πρώτον, το αντικείμενο δεν είχε άμεσα αναπτυξιακό χαρακτήρα, αλλά αποσκοπούσε στη μείωση του κόστους ενέργειας για τα μέλη της Ε.Κοιν. (μεταξύ των οποίων ο Δήμος). Δεύτερον, η Ε.Κοιν., ως αστικός συνεταιρισμός, μπορεί να συμμετάσχει σε προγραμματικές συμβάσεις, σύμφωνα με τον ν. 3852/2010, μόνο ως εκ τρίτου συμβαλλόμενος και όχι ως κύριος (άμεσος) αντισυμβαλλόμενος.