Διατηρητέα. Ετοιμόρροπα. Εργασίες επισκευαστικές.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Το ΥΠ.ΠΟ. έχει εκ του νόμου (άρθρα 24 παρ.1 Σ, 52 κ.ν. 5351/1932, 1 παρ.1 ν.1469/1950) τη δυνατότητα να επέμβει και να εκτελέσει, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, όλα τα προβλεπόμενα από την εγκεκριμένη μελέτη άμεσα μέτρα προστασίας για την αποφυγή της ενδεχόμενης κατάρρευσης του διατηρητέου συγκροτήματος Κλωναρίδη - Φιξ στα Πατήσια, ιδιοκτησίας του Δήμου Αθηναίων, εκτός από την εργασία περίφραξης του μνημείου, για την οποία έχει υποβληθεί μελέτη από τον ιδιοκτήτη και έχει εγκριθεί από το ΥΠ.ΠΟ.

ΥΠ.ΠΟ. Συμβάσεις μισθώσεως έργου. Χορήγηση βεβαίωσης κατ άρθρο 6 παρ.2 Ν.2527/1997.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
(Τριμελούς Επιτροπής) Προεδρεύων: Δ.Λάκκας, Νομικός Σύμβουλος Εισηγητής: Θ.Θεοφανόπουλος, Νομικός Σύμβουλος Η εκ μέρους της Δ/νσης Λαϊκού Πολιτισμού του ΥΠ.ΠΟ. ανάθεση σε πτυχιούχο χημικό Π.Ε. και χειριστή Η/Υ απόφοιτο Λυκείου της καταγραφής του κινητού εξοπλισμού του κτιρίου του Παλαιού Χημείου του Πανεπιστημίου Αθηνών, που είναι διατηρητέο κατά το ν.1469/1950, είναι γνήσιες συμβάσεις μισθώσεως έργου χωρίς να υποκρύπτεται εξαρτημένη εργασία.

Κήρυξη ή μη ως διατηρητέου κτιρίου καπναποθήκης.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Δεν εμπίπτει στη γνωμοδοτική αρμοδιότητα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους η ουσιαστική εκτίμηση για τη συνδρομή ή μη των προϋποθέσεων και κριτηρίων, προκειμένου να χαρακτηρισθεί σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις ένα κτίριο διατηρητέο. Αποτελεί τεχνική κρίση που ανήκει στην αρμοδιότητα της Διοίκησης. (ομοφ.)

Αρχαιολογικοί χώροι. Αυθαίρετα. Αντιμετώπιση κτισμάτων, ανεγερθέντων χωρίς άδεια σε αρχαιολογικό χώρο. Αιτήματα για ανέγερση κτίσματος σε ζώνη Β άρθρου 91 ν.1892/90. Αρμοδιότητα Τοπικών Συμβουλίων Μνημείων και Κ.Α.Σ.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Προεδρεύων: Ρ.Αντωνακόπουλος, Αντιπρόεδρος Εισηγητής: Θ.Θεοφανόπουλος, Νομικός Σύμβουλος Εάν το ΥΠ.ΠΟ. δεν εγκρίνει οριστικώς κάποια κατασκευή (ή εκτέλεση εργασιών) στο ακίνητο του αιτούντος, τότε η κατάσχεση αυτή θεωρείται ως αυθαίρετη κατ άρθρο 9 παρ.12 του ν.2557/1997 και εντεύθεν επέρχονται γι αυτήν οι οικείες συνέπειες της πολεοδομικής και οικοδομικής νομοθεσίας. Σε περίπτωση μη ολοκληρώσεως από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. των όρων δομήσεως για τα ακίνητα της ζώνης Β του άρθρου 91 ν.1892/1990, είναι δυνατή η υπό του ΥΠ.ΠΟ. επιβολή περιορισμών στα ακίνητα αυτά επί τη βάσει των διατάξεων του άρθρου 50 του κ.ν.5351/1932. Το Κ.Α.Σ. του ΥΠ.ΠΟ. είναι αρμόδιο και για θέματα που παραπέμπονται σ αυτό από τον Υπουργό Πολιτισμού και έτυχαν προηγουμένης γνωμοδότησης από τα Τοπικά Συμβούλια Μνημείων του ΥΠ.ΠΟ.

Ερωτάται εάν υφίσταται δυνατότητα: 1) καταγγελίας των υφιστάμενων μισθώσεων στο κτίριο επί της οδού Σταδίου αρ. 28 στην Αθήνα, στο πλαίσιο επισκευής και αξιοποίησης του ακινήτου και με δεδομένα α) την με αριθμό 30/2015 «Έκθεση Επικινδύνου Οικοδομής» και β) τις αναγκαίες και εκτεταμένες εργασίες που απαιτούνται κατόπιν της από 7.3.2018 τεχνικής έκθεσης του Πολιτικού Μηχανικού Δ.Γ. (όπως αυτά διατυπώθηκαν ως Α και Β υποερωτήματα στην παράγραφο Ε του εν λόγω εγγράφου ερωτήματος) και 2) διαγωνιστικής διαδικασίας μίσθωσης ολόκληρου του ακινήτου και μεταβίβασης των υφιστάμενων μισθώσεων σε τρίτο που θα αναλάβει την επισκευή και εκμετάλλευση του ακινήτου.(...)) Δεν υφίσταται δυνατότητα καταγγελίας των υφιστάμενων μισθώσεων στο κτίριο επί της οδού Σταδίου αρ. 28 στην Αθήνα, στο πλαίσιο επισκευής και αξιοποίησης του ακινήτου διότι α) η έκθεση επικινδύνου Ε30/2015 η οποία δεν παρίσταται επίκαιρη λόγω του διαδραμόντος χρόνου και από ευθύνη του κυρίου-εκμισθωτή δεν υλοποιήθηκε μέχρι σήμερα, αφενός,δεν δικαιολογεί την από μέρους του εκμισθωτή καταγγελία της σύμβασης μίσθωσης, αφετέρου, ο τυχόν, με τέτοιο περιεχόμενο, επικαλούμενος «σπουδαίος λόγος» στερείται περιεχομένου, β) ότι η από 7.3.2018 τεχνική έκθεση του Πολιτικού Μηχανικού Δ.Γ., στο πλαίσιο επισκευής και αξιοποίησης του στο ιστορικό αναφερόμενου κτιρίου δεν μπορεί να στηρίξει, προς το παρόν, σπουδαίο λόγο καταγγελίας. Η Διοίκηση όμως, η οποία έχει την αποφασιστική αρμοδιότητα, αφού εκτιμήσει τα προαναφερθέντα και αξιολογήσει όλα τα στοιχεία που διαθέτει καθώς και όσα τυχόν στο μέλλον ανακύψουν, και αφού λάβει υπόψη την κατάσταση του κτιρίου και την ταυτότητά του ως διατηρητέο και χαρακτηρισμένο ως έργο τέχνης, μπορεί κατά την αξιολογική της κρίση να αποφασίσει εάν τα επιπλέον πραγματικά στοιχεία που στο μέλλον θα διαθέτει μπορούν να υπαχθούν στην νομική έννοια του σπουδαίου λόγου, λαμβανομένου όμως υπόψη προηγουμένως, των εκατέρωθεν οικονομικών συμφερόντων καθώς και τις οικονομικές επιπτώσεις που θα προκύψουν από τη εξακολούθηση ή τη λύση της μίσθωσης (κατά πλειοψηφία). 2) Στα πλαίσια των άρθρων 361 και 574 του ΑΚ σε συνδυασμό με το π.δ. 715/1979 που προβλέπει τη διακήρυξη διαγωνισμού δύναται ο Φορέας να προβεί σε διαγωνιστική διαδικασία μίσθωσης των κενών ορόφων του πολυώροφου ακινήτου, κατά την οποία, ο εκμισθωτής οφείλει να παραχωρήσει την χρήση αυτών και ο αναδεικνυόμενος από αυτήν μισθωτής να καταβάλλει στον εκμισθωτή το συμφωνηθέν μίσθωμα. Ο παραπάνω χαρακτήρας μίσθωσης δεν αναιρείται, ούτε από την υποχρέωση που θα βαρύνει τον μισθωτή με τις δαπάνες ανακαίνισης, συντήρησης και αναπαλαίωσης του ακινήτου καθώς και όσες ήθελε κριθούν ως αναγκαίες από τον Φορέα, καθόσον λόγω του ενδοτικού χαρακτήρα της διάταξης του άρθρου 574 ΑΚ και της καθιερούμενης με τη διάταξη του άρθρου 361 του ΑΚ αυτονομίας της ιδιωτικής βούλησης, είναι επιτρεπτό να συμφωνηθούν και παρεπόμενες πρόσθετες υποχρεώσεις σε βάρος του μισθωτή, ούτε από τις υπάρχουσες ενεργείς μισθωτικές συμβάσεις, καθώς με το θεσμό της εκχώρησης και της αναδοχής χρέους δύναται τρίτο πρόσωπο να υπεισέλθει στη θέση του εκμισθωτή στις ήδη υπάρχουσες συμβατικές σχέσεις, χωρίς να καταστρατηγούνται κατά τα ανωτέρω οι διατάξεις του π.δ. 715/1979 (ομόφωνα).

Ανακατασκευή κτιρίου...Με βάση όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η υποχρέωση της Περιφέρειας για ανακατασκευή του κτηρίου, εκπληρώνεται με κατασκευή κτίσματος, που να διατηρεί μεν όλα τα διατηρητέα χαρακτηριστικά, συμμορφούμενο ταυτόχρονα στις σύγχρονες τεχνικές απαιτήσεις (π.χ. αντισεισμικός κανονισμός, κανονισμός ενεργειακής απόδοσης κλπ). Εξάλλου, πέραν του εξωτερικού περιβλήματος, που κατά την προαναφερθείσα γνωμοδότηση της .... «διατηρούσε έντονα παραδοσιακά στοιχεία και επηρέαζε την αισθητική ενότητα της περιοχής», η υποχρέωση της Περιφέρειας ευλόγως επεκτείνεται και στην κατασκευή της εσωτερικής τοιχοδομής, αναγκαίας για την δομική ολοκλήρωση του κτηρίου, η οποία (τοιχοδομή) δύναται να διαμορφωθεί και κατά παρέκκλιση του αρχικού σχεδιασμού, στο μέτρο που δεν αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά που, κατά την ...., στοιχειοθετούν τον παραδοσιακό χαρακτήρα του κτηρίου και δεν συνεπάγεται υπέρμετρη επιβάρυνση της Περιφέρειας. Πράγματι, στην προκειμένη περίπτωση, η εσωτερική διαρρύθμιση του κτηρίου δεν περιλαμβάνεται στα διατηρητέα χαρακτηριστικά αυτού. Επιπλέον, όπως προκύπτει από τα προσκομισθέντα διαγράμματα, η διαμόρφωση της νέας τοιχοδομής, καίτοι παρεκκλίνει από την αρχική, εντούτοις προέκυψε, κατά κανόνα, μετά από ενοποίηση χώρων και αφαίρεση των πολλαπλών τοιχοποιιών του παλαιού κτιρίου, προς εξυπηρέτηση των αναγκών της μελλοντικής χρήσης του. Επομένως, στο μέτρο που δεν επιβαρύνει υπέρμετρα την αναθέτουσα αρχή, η αναμόρφωση της εσωτερικής τοιχοδομής του νέου κτηρίου δεν συνιστά υπέρβαση των υποχρεώσεων της Περιφέρειας και, για τον λόγο αυτόν, δεν συνιστά κώλυμα για την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης. Αντιθέτως, η εγκατάσταση στο κτήριο του καταδεικνυόμενου ενδεικτικώς από τον Επίτροπο εξοπλισμού (είδη υγιεινής, θερμοσίφωνες, μονάδες κλιματισμού, τζάκια, εσωτερικές θύρες, επιπλώσεις και είδη κουζίνας), υπερβαίνει προδήλως τις υποχρεώσεις της Περιφέρειας, αφού τα είδη αυτά δεν συνδέονται με κανένα τρόπο με τον διατηρητέο χαρακτήρα του κτηρίου ούτε προσδιορίζονται ως παραδοσιακά χαρακτηριστικά στην 32/2011 γνωμοδότηση της ..... Αλυσιτελώς δε η αιτούσα υποστηρίζει ότι τα κρίσιμα είδη εξυπηρετούν το ακίνητο, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις σε θέρμανση, ψύξη και ζεστό νερό που προσδιορίζονται από τον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων και την Πολεοδομική Νομοθεσία, με επιλογή των πιο συμφερουσών για το Δημόσιο λύσεων (π.χ. τζάκι ως σύστημα θέρμανσης ώστε να αποφευχθεί η χρήση καυστήρα, λέβητα, δεξαμενής, δοχείου διαστολής, κυκλοφορητών και λοιπού εξοπλισμού), αφού η πλημμέλεια που αναδεικνύεται με την προσβαλλόμενη Πράξη δεν αφορά στις τεχνικές επιλογές της μελέτης παρά μόνο στη δυνατότητα επιβάρυνσης του προϋπολογισμού της Περιφέρειας από αυτές.

Ανέγερση διόρωφης οικοδομής..:ζητείται η αναθεώρηση της 667/2017 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία και για τους λόγους που αναφέρονται σε αυτή απορρίφθηκε αίτηση της ήδη αιτούσας Περιφέρειας .. για ανάκληση της 28/ΠΣ/1.11.2016 πράξης του Επιτρόπου της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ... Με την τελευταία αυτή πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης έργου, με αντικείμενο την «Ανέγερση 2ώροφης οικοδομής ιδιοκτησίας …- ..(κατ’ εφαρμογή της 3178/2009 απόφασης του ΣτΕ)» μεταξύ της αιτούσας Περιφέρειας και της εργοληπτικής επιχείρησης «...».Με βάση τα προεκτεθέντα, ενόψει της προγενέστερης 37/13.7.1999 (Γνωμοδ. 18) γνωμοδότησης της Ε.Π.Α.Ε., με την οποία κρίθηκε ότι «τα κτίσματα παρουσιάζουν έντονα αρχιτεκτονικά στοιχεία της περιοχής που πρέπει να διατηρηθούν», καθώς και του γεγονότος ότι με το μεταγενέστερο της από 22.6.2011 γνωμοδότησης της ίδιας Επιτροπής 120/2011 Πρακτικό του Τριμελούς Συμβουλίου (άρθρ. 2 ν. 3068/2002) του Συμβουλίου Επικρατείας κρίθηκε ότι η ανακατασκευή των υπαρχόντων προσκτισμάτων είναι απαραίτητη υπό τον όρο ότι αυτά συντελούν στην μορφή του προς διατήρηση κτίσματος, κατά την ανέλεγκτη τεχνική κρίση της αρμόδιας ως άνω Επιτροπής, το ισόγειο κτίσμα και η αποθήκη δεν αποσυνδέονται από τον διατηρητέο χαρακτήρα του συνολικού κτίσματος. Ως εκ τούτου, η ανακατασκευή πρέπει να θεωρηθεί ότι αφορά το συνολικό οικοδόμημα, όπως αυτό αποτυπώνεται στο εκτεθέν στην υπό κρίση αίτηση 42513/1987 συμβόλαιο κτήσης της ιδιοκτήτριας, ήτοι ως «διόροφη οικοδομή (…) με συνεχόμενο της οικίας αυτής ισόγειο οικίσκο (…) των συστατικών, παραρτημάτων και παρακολουθημάτων (…)»(..)Περαιτέρω, ο προς εγκατάσταση εξοπλισμός, ο οποίος δεν αλλοιώνει τα παραδοσιακά και διατηρητέα χαρακτηριστικά του κτιρίου, είναι αναγκαίος για τη συμμόρφωση προς τις σύγχρονες τεχνικές απαιτήσεις, όπως προσδιορίζονται από τον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων και την Πολεοδομική Νομοθεσία, ήτοι για τη λειτουργικότητα του οικοδομήματος, όπως αυτό θα διαμορφωθεί κατά παρέκκλιση του αρχικού σχεδιασμού του κτιρίου, η οποία παρέκκλιση σημειωτέον κρίθηκε νόμιμη με την προβαλλόμενη απόφαση (βλ. σκ. 9). Εξάλλου, η εγκατάσταση του επίμαχου εξοπλισμού δεν επιβαρύνει υπέρμετρα την αναθέτουσα αρχή, δεδομένου ότι, κατά την αιτούσα, έγινε επιλογή των πλέον συμφερουσών για το Δημόσιο λύσεων (π.χ. τζάκι ως σύστημα θέρμανσης, ώστε να αποφευχθεί η χρήση καυστήρα, λέβητα, δεξαμενής, δοχείου διαστολής, κυκλοφορητών και λοιπού εξοπλισμού λεβητοστασίου). Έσφαλε, συνεπώς, το VI Τμήμα, που με την προσβαλλόμενη απόφασή του έκρινε αντίθετα και πρέπει, κατά παραδοχή ως βάσιμων των οικείων λόγων αναθεώρησης, να αναθεωρηθεί η απόφαση αυτή.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει η ένδικη αίτηση αναθεώρησης να γίνει δεκτή, να αναθεωρηθεί η 667/2017 απόφαση του VI Τμήματος..

Προγραμματική σύμβαση:..ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 167/2018 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο παρόν Τμήμα,..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη σε εκτέλεση της επίμαχης προγραμματικής σύμβασης δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι αντικείμενο της εν λόγω σύμβασης είναι η εκπόνηση μελέτης η οποία αποσκοπεί στην επισκευή, αποκατάσταση και ανάδειξη, ως μνημείου, κτιρίου ιστορικής αξίας, το οποίο έχει κηρυχθεί διατηρητέο, πρόκειται δηλαδή για προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης, χωρίς, ωστόσο, να συμμετέχει σε αυτή ως συμβαλλόμενο και το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 5 του άρθρου 100 του ν. 3852/2010. Ο δε προβαλλόμενος με την αίτηση ισχυρισμός ότι για τη σύνταξη μελετών μέσω προγραμματικής σύμβασης δεν απαιτείται η συμμετοχή του ως άνω Υπουργείου, διότι η εν λόγω παράγραφος αναφέρεται μόνο σε έργα, προμήθειες και υπηρεσίες είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δοθέντος ότι και οι μελέτες υπάγονται στην κατηγορία των υπηρεσιών (βλ. και άρθρο 2 παρ.9 του ν.4412/2016, Α΄ 147, σχετικά με τον ορισμό των δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών). Περαιτέρω, όπως έγινε δεκτό σε προηγούμενη σκέψη (ΙΙΙΓ), οι διατάξεις των άρθρων 100 του ν. 3852/2010 και 12 παρ. 1 του ν. 3513/2006 ισχύουν παράλληλα και επομένως, στην περίπτωση που αντικείμενο της υπό σύναψη προγραμματικής σύμβασης είναι, μεταξύ άλλων, υπηρεσίες πολιτιστικού χαρακτήρα, όπως η εκπόνηση μελέτης για ανάδειξη, προστασία και συντήρηση μνημείων, οι παρεμβάσεις σε διατηρητέα ή παραδοσιακά κτίρια και οικισμούς, η διάσωση στοιχείων του πολιτισμού κ.λπ., καθίσταται υποχρεωτική και η συμμετοχή του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού ως συμβαλλόμενου. Συνεπώς, τα περί αντιθέτου προβαλλόμενα με την υπό κρίση αίτηση, ήτοι ότι εν προκειμένω αφενός δεν εφαρμόζεται η παρ. 5 του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αφετέρου η υπό κρίση σύμβαση δεν έχει πολιτιστικό χαρακτήρα, είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Ο δε ισχυρισμός ότι οι μελέτες σχετικά με τα διατηρητέα κτίρια-μνημεία εγκρίνονται από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, καθόσον δεν αναιρεί την προβλεπόμενη στην παρ. 5 του άρθρου 100 του ν.3852/2010 υποχρέωση συμμετοχής σε προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης και του ως άνω Υπουργείου ως συμβαλλόμενου. Εντούτοις, το Τμήμα, λαμβάνοντας υπόψη την ερμηνευτική δυσχέρεια των παράλληλα εφαρμοστέων εν προκειμένω διατάξεων των ως άνω δύο νομοθετημάτων (ν. 3852/2010 και 3513/2006) που πράγματι υφίσταται σχετικά με τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων πολιτιστικού χαρακτήρα από τα εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα, κρίνει ότι, στην προκειμένη περίπτωση, τα όργανα τόσο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής … όσο και της Περιφέρειας … ενήργησαν συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, για την αποκατάσταση και ανάδειξη του εν λόγω κτιρίου ως μνημείου, καθώς και την απόδοσή του για την εξυπηρέτηση των αναγκών επιμόρφωσης των κληρικών.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση της Περιφέρειας … για την ανάκληση της 167/2018 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο και να ανακληθεί η πράξη αυτή λόγω συγγνωστής πλάνης, το δε ..., οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής της αιτούσας θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του οποίου βαρύνει.Ανακαλεί την 167/2018 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο παρόν Τμήμα λόγω συγγνωστής πλάνης