Διαθήκη ιδιόγραφη – Σύσταση κοινωφελούς ιδρύματος – Διαδικαστικές ενέργειες διορισμένου κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομίας.

Ο δικαστικώς διορισμένος κηδεμόνας της σχολάζουσας κληρονομίας του θέματος, μπορεί να ενεργήσει τις διαδικασίες σύστασης του ιδρύματος ή της προσφυγής στο Εφετείο, για την τροποποίηση της βούλησης του διαθέτη, μη όντος αναγκαίου στο στάδιο αυτό του διορισμού εκτελεστή διαθήκης. (ομοφ.)

Διορισμός συγγενή του ιδρυτή-διαθέτη στη θέση του Προέδρου Κοινωφελούς Ιδρύματος, σύμφωνα με ιδιόγραφη διαθήκη του.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
1. Για την ανάδειξη του Προέδρου του ανωτέρω Ιδρύματος, πρέπει να εφαρμόζεται το, σύμφωνα με την αντίστοιχη διάταξη της διαθήκης, άρθρο 3 του Οργανισμού του Ιδρύματος, που ορίζει ότι ως μέλη της Επιτροπής προτιμώνται πάντοτε κάτοικοι της Πάργας, ως Πρόεδρος δε της Επιτροπής εκλέγεται ένας εκ των εχόντων συγγένεια με τον διαθέτη, μελών της Επιτροπής, κατοίκων ως άνω. 2. Αποκλείεται να συμμετέχει στη διοίκηση του Ιδρύματος, ενδιαφερόμενη για τη θέση του Προέδρου της Διαχειριστικής Επιτροπής, ανεξαρτήτως της επικαλούμενης μακρινής συγγενείας της με το διαθέτη, εφόσον δεν είναι μόνιμη κάτοικος Πάργας. 3. Αν και εν προκειμένω δεν διαπιστώνεται διάσταση περιεχομένου ανάμεσα στη βούληση του διαθέτη και τους ορισμούς του Οργανισμού του Ιδρύματος σε σχέση με τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει ο Πρόεδρός του, σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε αμφισβήτηση για την ερμηνεία της διαθήκης ως προς τη διοίκηση της καταλειφθείσας με αυτή κοινωφελούς περιουσίας, μπορεί να αρθεί, είτε δικαστικώς είτε δια της νομοθετικής οδού, που θα είχε το χαρακτήρα της τροποποίησης ή αντικατάστασης του άρθρου 3 του Οργανισμού του Ιδρύματος (ομόφ.).

Διαθήκη. Κοινωφελείς σκοποί.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Η εκτέλεση του έργου προς εκπλήρωση του κοινωφελούς σκοπού, τον οποίο έταξε ο αναφερόμενος στο ερώτημα διαθέτης, με διαθήκη του ενώπιον συμβολαιογράφου Αθηνών, όπως ο σκοπός αυτός μεταβλήθηκε με απόφαση του Εφετείου Αθηνών, μπορεί να γίνει από τον εκτελεστή της διαθήκης χωρίς τις διατυπώσεις της δημοπρασίας ή οποιονδήποτε άλλο περιορισμό από αυτούς που επιβάλλονται από τις αντίστοιχες διατάξεις των άρθρων 90, 91 και 94 του ΑΝ 2039/1939, έναντι των οποίων, ως μη δημοσίας τάξεως τοιούτων, υπερισχύει η βούληση του διαθέτη ως προς τον τρόπο εκτελέσεως του έργου. Εκ τούτου όμως δεν έπεται ότι κωλύεται ο κατασταλτικός έλεγχος του Υπουργού των Οικονομικών για τυχόν κακή διαχείριση, βλαπτική ή αντίθετη του σκοπού για τον οποίο τάχθηκε η περιουσία, μη επιτρεπομένου μόνον του προληπτικού ελέγχου, ούτε και από απόψεως νομιμότητας, των πράξεων διαχειρίσεως εν γένει της περιουσίας από τον εκτελεστή, που έχει από τη διαθήκη ελεύθερη την εξουσία εκτελέσεως του έργου, χωρίς τις προβλεπόμενες διατυπώσεις.

Ερωτάται: α) εάν μπορεί το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων να αποδώσει ακινδύνως στον εκτελεστή διαθήκης, χρηματικές παρακαταθήκες που συστήθηκαν από τον μεσεγγυούχο που ορίστηκε και διατάχθηκε προς τούτο με δικαστική απόφαση, ύστερα από τη σφράγιση του ιδιωτικού χώρου διαθέτη περιουσίας υπέρ κοινωφελούς σκοπού, ενόσω υφίσταται εκκρεμής δίκη κατόπιν άσκησης αγωγής νόμιμης μοίρας των τέκνων του διαθέτη και β) εάν απαιτείται η έκδοση δικαστικής απόφασης για άρση της μεσεγγύησης με διάταξη προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για απόδοση των παρακαταθηκών στους αναγνωρισθησόμενους δικαιούχους.(...)α) Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων νομίμως αποδίδει στον εκτελεστή διαθήκης, χρηματικές παρακαταθήκες που συστήθηκαν από τον μεσεγγυούχο που ορίστηκε και διατάχθηκε προς τούτο με δικαστική απόφαση, ύστερα από τη σφράγιση του ιδιωτικού χώρου διαθέτη περιουσίας υπέρ κοινωφελούς σκοπού, ενόσω υφίσταται εκκρεμής δίκη κατόπιν άσκησης αγωγής νόμιμης μοίρας των τέκνων του διαθέτη και β) δεν απαιτείται η έκδοση δικαστικής απόφασης για άρση της μεσεγγύησης με διάταξη προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για απόδοση των παρακαταθηκών στους αναγνωρισθησόμενους δικαιούχους (ομόφωνα).

Διαθήκη ιδιόγραφη. Διαθήκης εκτελεστές. Κοινωφελείς σκοποί.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Τα κατονομαζόμενα στην από 30-8-2001 ιδιόγραφη διαθήκη του Θ.Μ. έξι φυσικά πρόσωπα, τα οποία ορίστηκαν να εκποιήσουν το σύνολο της ακίνητης περιουσίας του και να διανείμουν το προϊόν της εκποιήσεως κατά τα σ’ αυτήν οριζόμενα, εγκαταστάθηκαν ως κληρονόμοι επί του κοινού μεριδίου του 25% της ακίνητης περιουσίας του διαθέτη και έκαστος εξ αυτών ατομικά επί ποσοστού 4,16% αυτής, συμμετέχοντας κατά το πιο πάνω ποσοστό της κληρονομικής τους μερίδας επί του προϊόντος της εκποίησης της ακίνητης περιουσίας κατά τον καθορισθέντα με τη διαθήκη τρόπο διανομής αυτής μεταξύ των συγκληρονόμων. Ταυτόχρονα, όμως, είναι και εκτελεστές της εν λόγω διανεμητικής διατάξεως της διαθήκης περί εκποιήσεως των ακινήτων και διανομής του τιμήματος μεταξύ των συγκληρονόμων κατά το ποσοστό της κληρονομικής μερίδας εκάστου, κατά τα στη διαθήκη οριζόμενα, υπαγόμενοι ως προς τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις τους στον ΑΝ 2039/1939 και όχι στον ΑΚ. Η αποποίηση της κληρονομίας από τα έξι πιο πάνω φυσικά πρόσωπα με δήλωση στον Γραμματέα του Πρωτοδικείου της κληρονομίας, δεν συνεπάγεται και την αποποίηση του λειτουργήματός τους ως εκτελεστών της διατάξεως της διαθήκης για τον τρόπο διανομής της καταλειπομένης ακίνητης περιουσίας μεταξύ των συγκληρονόμων, με την εκποίησή της εκ μέρους τους και την, εν συνεχεία, διανομή του προϊόντος της εκποιήσεως μεταξύ τους κατά το λόγο της κληρονομικής μερίδας εκάστου. Μετά την αποποίηση της κληρονομίας από τα πιο πάνω κατονομαζόμενα στην από 30-8-2001 ιδιόγραφη διαθήκη του Θ.Μ. έξι φυσικά πρόσωπα, η κληρονομική τους μερίδα επί του 25% της ακίνητης περιουσίας του διαθέτη και η αντίστοιχη συμμετοχή τους κατά το ποσοστό αυτό στη διανομή του προϊόντος της εκποιήσεως κατά την πιο πάνω διανεμητική διάταξη της διαθήκης, θα προσαυξήσει τις μερίδες των λοιπών συγκληρονόμων επί της ακίνητης περιουσίας κατά το λόγο της κληρονομικής τους μερίδας, οι οποίοι ούτω θα λάβουν το σύνολο του προϊόντος της εκποιήσεως κατά την εκτέλεση της πιο πάνω διανεμητικής διατάξεως της διαθήκης και ότι, σε κάθε περίπτωση, δεν συντρέχει περίπτωση διορισμού κηδεμόνα ως προς τη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας, εφόσον η εξουσία διαχειρίσεως της κληρονομουμένης ακίνητης περιουσίας ανήκει στους κατά τα άνω διορισθέντες εκτελεστές της διαθήκης. Εφόσον, επομένως, μετά την αποποίηση εκ μέρους των πιο πάνω έξι φυσικών προσώπων της επαχθείσης σ’ αυτά κληρονομίας και την εγκατάσταση λόγω προσαυξήσεως, κατά τα ήδη πιο πάνω αναπτυχθέντα, επί του συνόλου της ακίνητης περιουσίας του διαθέτη των λοιπών νομικών προσώπων, τα οποία με την διαθήκη είχαν εγκατασταθεί επί του 75% αυτής, κατά τα σ’ αυτήν προσδιοριζόμενα ποσοστά και αιτίες διαθέσεως, τα πιο πάνω νομικά πρόσωπα θα υπεισέλθουν, κατά το αντίστοιχο ποσοστό της κληρονομικής μερίδας εκάστου επί της ακίνητης περιουσίας, και στις τυχόν υφιστάμενες μισθωτικές σχέσεις επί των ακινήτων αυτής και μέχρι την εκποίηση αυτών προς διανομή του προϊόντος της εκποιήσεως, σύμφωνα με τη διανεμητική διάταξη της διαθήκης και αυτά θα έχουν την αντίστοιχη υποχρέωση προς καταβολή των χρεών από την τοιαύτη διαχείριση των εν λόγω ακινήτων, εφόσον αυτά βαρύνουν τον εκμισθωτή και όχι τον μισθωτή επί τη βάσει της μισθωτικής σχέσεως.

Διαχείριση κινητής και ακινήτου κοινωφελούς περιουσίας που καταλείπεται από τον διαθέτη ή δωρητή υπέρ σχολικών μονάδων.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Ο αντίστοιχος Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχει τόσο την κυριότητα όσο και την διαχείριση της καταλειπόμενης υπέρ σχολείων της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κοινωφελούς περιουσίας (κινητής ή ακίνητης), ο οποίος προβαίνει σε όλες ανεξαιρέτως τις πράξεις διαχείρισης που αρμόζουν στην φύση της εκάστοτε, εν λόγω, περιουσίας, ως κεφαλαίου αυτοτελούς διαχείρισης, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η βούληση του διαθέτη ή δωρητή. (ομοφ.)

Αναδρομική έναρξη εκτέλεσης κοινωφελούς σκοπού.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Η εκτέλεση του κοινωφελούς σκοπού της χορήγησης βοηθημάτων σε δικαιούχους τέκνα εργαζομένων του διαθέτη Ελευθέριου Μουζάκη, θα αρχίσει από την ημερομηνία έκδοσης της με αριθμ. Δ111109759ΕΞ2013/3-6-2013 απόφασης του Υπουργού Οικονομικών, με την οποία αποφασίστηκε η έναρξη εκτέλεσης του ως άνω κοινωφελούς σκοπού πριν τη λήξη της εκκαθάρισης, καθότι από την εκτέλεση του σκοπού αυτού δεν παρακωλύεται το έργο αυτής. (πλειοψ.)

Αξιοποίηση ακινήτου για την εκπλήρωση κοινωφελούς σκοπού, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 10 του ν. 4182/2013.(...) Μετά την έκδοση απόφασης από το αρμόδιο Εφετείο, με την οποία διαπιστώθηκε, ότι η επιθυμία του διαθέτη για την εκπλήρωση κοινωφελούς σκοπού υπό τον όρο του αναπαλλοτρίωτου του ακινήτου το οποίο κατέλειπε, θα μπορούσε να εκπληρωθεί πληρέστερα με την ανοικοδόμηση του ακινήτου με το σύστημα της αντιπαροχής, η ερωτώσα Ακαδημία Αθηνών διαπίστωσε, ότι ο τρόπος αυτός αξιοποίησης του ακινήτου κατέστη ανέφικτος. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 10 του ν. 4182/2013, η Ακαδημία δεν είναι υποχρεωμένη να καταφύγει εκ νέου στο ίδιο δικαστήριο για να ζητήσει την έκδοση νέας δικαστικής απόφασης, με την οποία θα της επιτραπεί να αξιοποιήσει το συγκεκριμένο ακίνητο με διαφορετικό τρόπο από αυτόν που όρισε η προηγούμενη δικαστική απόφαση, ο οποίος όμως είναι απολύτως σύμφωνος με αυτόν που περιέγραψε ο διαθέτης στη διαθήκη του (εκμίσθωση του ακινήτου) (ομόφωνα).

Διαθήκη αλλοδαπού. Κοινωφελής περιουσία. Εκτελεστής. Εποπτεία.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Οι από τον α.ν. 2039/1939 και το 30/11-4/12/1939 β.δ. τιθέμενοι κανόνες, διασφαλίζοντες την εκτέλεση των κοινωφελών σκοπών με την καθιέρωση διοικητικής επ’ αυτών εποπτείας, είναι διοικητικής φύσεως και ως εκ τούτου διέπουν κάθε τοιούτο κοινωφελή σκοπό εκτελούμενο εντός της Επικράτειας και μάλιστα ανεξαρτήτως της ιθαγένειας ή της κατοικίας του δωρητού ή διαθέτη του διαθέσαντος την υπέρ του εν λόγω σκοπού περιουσία, όπως και της ιθαγένειας ή κατοικίας του προσώπου, φυσικού ή νομικού, στο οποίο ανατέθηκε η εκτέλεση του σκοπού.

Καταλογισμός σε κληρονόμους Αρχιεπισκόπου και ιερομονάχου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κρήτης, που αποτελούσαν μέλη της διαχειριστικής επιτροπής κοινωφελούς περιουσίας, λόγω της διαχείρισης αυτής για σκοπό διαφορετικό από αυτόν για τον οποίο διατέθηκε.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Ο καταλογισμός ποσού, λόγω της διαχείρισης κοινωφελούς περιουσίας για σκοπό διαφορετικό από αυτόν για τον οποίο διατέθηκε, έχει αποζημιωτικό χαρακτήρα και χωρεί σε βάρος όλων των υπόχρεων μελών της διαχειριστικής επιτροπής, μετά δε τον θάνατο αυτών σε βάρος των κληρονόμων τους. Ως προς τον ιερομόναχο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κρήτης, που απεβίωσε χωρίς νόμιμα τέκνα και χωρίς να αφήσει διαθήκη, ο καταλογισμός χωρεί σε βάρος της Μονής της κουράς και εγγραφής του στο μοναχολόγιο αυτής, ως κληρονόμου με το ευεργέτημα της απογραφής εντός του χρόνου της παραγραφής και μέχρι το ύψος του ενεργητικού της τυχόν καταλειφθείσας κληρονομιαίας περιουσίας. Όσον αφορά την κληρονομία του Αρχιεπισκόπου Κρήτης, ανεξάρτητα από το αν είχε ή όχι καρεί μοναχός, το έλλειμμα είναι καταλογιστέο, εντός του χρόνου της παραγραφής, σε βάρος των κληρονόμων του από διαθήκη ή εξ αδιαθέτου, σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του Α.Κ. (πλειοψ.). Παραπέμφθηκε στην Α΄ Τακτική Ολομέλεια, κατόπιν της υπ’ αριθ. 158/2019 γνωμοδότησης του Α΄ Τμήματος ΝΣΚ.