Ερωτάται: α) εάν κατόπιν επιστολής αναδόχου εταιρείας περί αυτοδίκαιης παραλαβής του συμβατικού αντικειμένου κατά τα άρθρα 209 του ν. 4412/2016 και 13 της Π1/2489/1995 Απόφασης του Υπουργού Εμπορίου, η Επιτροπή Παρακολούθησης και Παραλαβής του έργου κατά την ημερομηνία έκδοσης του Πρακτικού Απόρριψης ήταν κατά χρόνο αναρμόδια και όφειλε ο Φορέας να είχε μεριμνήσει για τη συγκρότηση νέας Επιτροπής Παραλαβής και β) εάν το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής οφείλει να προβεί σε άμεση συγκρότηση νέας Επιτροπής Παραλαβής του συμβατικού αντικειμένου, λαμβανομένης υπόψη και της φύσης του υπό προμήθεια είδους για ...(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Εφόσον η Επιτροπή Παρακολούθησης και Παραλαβής, εντός του καθοριζόμενου από τη Σύμβαση χρόνου, εξέφρασε τις αντιρρήσεις της και αμφισβήτησε την καταλληλότητα του συμβατικού είδους, έστω και σε προκαταρκτικό στάδιο, για τις δε συμβατικές αποκλίσεις που υφίσταντο μετά την φερόμενη ως ημερομηνία παράδοσης του υλικού, ήταν πλήρως ενήμερη η ανάδοχος, ως προς τη συγκεκριμένη σύμβαση, δεν έχει συντελεστεί αυτοδίκαιη παραλαβή του συμβατικού υλικού κατά τη διάταξη του άρθρου 209 παρ. 3 του ν. 4412/2016, και, συνακόλουθα, αρμοδίως και νομίμως η Επιτροπή Παραλαβής προέβη σε όλες εν γένει τις εργασίες της επί της παραλαβής, ως εκ τούτου δε παρέλκει η απάντηση στα λοιπά σκέλη του ερωτήματος (ομόφωνα)

Απ’ ευθείας ανάθεση προμηθείας Αμυντικού υλικού των Ενόπλων Δυνάμεων κατά τις περιπτώσεις (ια) και (ιβ) του άρθρου 73 του ΠΔ 284/1989.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
α) Είναι δυνατή η απ’ ευθείας ανάθεση Αμυντικού υλικού σε Έλληνα προμηθευτή, ο οποίος, συντρεχόντων των όρων των διατάξεων των περιπτώσεων (ια) και (ιβ) του άρθρου 73 του ΠΔ 284/1989, έχει την ικανότητα παραγωγής (κατασκευής) ειδών ή μερών αμυντικών συστημάτων υψηλής τεχνολογίας, αρμοδίως και αιτιολογημένως διαπιστωθείσης, εφόσον, δια της απ’ ευθείας αναθέσεως της προμηθείας και της συμπαραγωγής του τελικού προϊόντος -έτσι ώστε να εξασφαλίζεται σε αξιόλογο βαθμό η Ελληνική Βιομηχανική συμμετοχή στην παραγωγή του- βελτιώνεται η εγχώρια τεχνολογική υποδομή της χώρας. β) Κατά την έννοια της διατάξεως (ιβ) του άρθρου 73 του ΠΔ 284/1989 η τεχνολογία κατασκευής του υλικού στην Ελλάδα πρέπει να έχει εισαχθεί, έτσι ώστε ο δέκτης της τεχνολογίας να έχει καταστεί ικανός να χρησιμοποιήσει άμεσα την εισαγομένη τεχνολογία και επιπλέον να διαθέτει τις απαραίτητες εγκαταστάσεις και μηχανολογικό εξοπλισμό να παραγάγει, έστω και εν μέρει, το προϊόν σύμφωνα με τις απαιτούμενες προδιαγραφές.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως δεν προηγήθηκε της  προμήθειας των ως άνω ειδών απόφαση του κατά νόμο αρμόδιου οργάνου, ήτοι του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία εξωτερικεύεται ευθέως η βούληση του οργάνου αυτού σχετικά με την αναγκαιότητα διενέργειας της συγκεκριμένης προμήθειας. Η ως άνω απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου δεν μπορεί να αναπληρωθεί από άλλες αποφάσεις του, με τις οποίες είτε εγκρίνεται γενικά ο δημοτικός προϋπολογισμός, στον οποίο περιέχονται όλες οι δαπάνες ανά κωδικό αριθμό, είτε εγκρίνεται το οριστικό πρωτόκολλο παραλαβής του προμηθεύοντος είδους, όπως αβάσιμα διατείνεται ο Δήμος. Κατόπιν τούτου, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι μη νόμιμες, πλην όμως, ενόψει  του ότι η επίμαχη προμήθεια εγκρίθηκε – έστω και εκ των υστέρων- με την 357/19.9.2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα όργανα του Δήμου πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς,  και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, υπέλαβαν ότι για την επίμαχη προμήθεια τηρήθηκε η νόμιμη διαδικασία. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ. αμοιβή για εργασίες αντικατάστασης τμήματος στήλης αποχέτευσης και ψευδοροφής(..) Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω το Κλιμάκιο κρίνει ότι:...(..) γ) Κατά παράβαση των διατάξεων της παραγράφου 5 του άρθρου 200 και της παραγράφου 5 του άρθρου 219 του ν. 4412/2016, στα δικαιολογητικά του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος δεν περιλαμβάνεται απόφαση του αποφαινόμενου οργάνου που να εγκρίνει το πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής των επίμαχων εργασιών, ούτε άλλωστε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι έχει συντελεσθεί αυτοδίκαιη παραλαβή των σχετικών εργασιών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο β΄ εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 219 του ν. 4412/2016, απορριπτόμενων των σχετικών ισχυρισμών του Νοσοκομείου. Ωστόσο, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη το επείγον και τη σοβαρότητα της περίστασης, ότι πρόκειται για διατάξεις που άρχισαν πρόσφατα να ισχύουν και ότι η Επιτροπή παραλαβής στο σχετικό πρακτικό της βεβαιώνει ότι εκτελέστηκαν όλες οι εργασίες, όπως αυτές περιγράφονται στην υπογραφείσα σύμβαση και την από Νοέμβριο 2016 μελέτη της υπηρεσίας, κρίνει ότι, στην προκειμένη περίπτωση, τα όργανα του Νοσοκομείου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά επειδή συγγνωστώς υπέλαβαν ότι ενεργούν νομίμως..δ) Από τους πίνακες που συνέταξε ο ανάδοχος και συνοδεύουν το εκδοθέν από αυτόν τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών, όπου καταγράφονται αναλυτικά τα είδη, η ποσότητα και η τιμή των υλικών (ηλεκτρολογικά, οικοδομικά και υδραυλικά) που τελικά χρησιμοποιήθηκαν καθώς και τα απαιτούμενα ημερομίσθια των τεχνιτών σε συνδυασμό με την τεχνική περιγραφή της μελέτης ..για τις υπό ανάθεση εργασίες (με στοιχειώδη, έστω, ομαδοποίηση εργασιών και κοστολόγηση αυτών), η προμέτρηση των οποίων ανά είδος και απαιτούμενα υλικά ήταν δύσκολη λόγω της φύσεως του προβλήματος διαρροής που δεν ήταν εμφανές και αξιολογήσιμο κατά το χρόνο σύνταξης της μελέτης και απαιτείτο εκτεταμένη καθαίρεση τμημάτων τοιχοποιίας και ειδών υγιεινής για να προσδιοριστούν με ακρίβεια οι υπό ανάθεση υπηρεσίες, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οριοθετείται επαρκώς το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης, ο δε σχετικός λόγος διαφωνίας είναι αβάσιμος... ε) Από την τεχνική περιγραφή της μελέτης της Τεχνικής Υπηρεσίας και την κατά τα ανωτέρω αναλυτική τιμολόγηση των προμηθευθέντων ειδών και των παρασχεθεισών εργασιών (υπηρεσιών) προκύπτει ότι το κύριο αντικείμενο της συναφθείσας μεικτής σύμβασης- στο οποίο απέβλεψε και το νοσοκομείο- είναι η παροχή των εργασιών (υπηρεσιών), Κατόπιν τούτου, ορθώς η παρακράτηση φόρου που επιβλήθηκε για τις εντελλόμενες εργασίες (υπηρεσίες) ανέρχεται σε ποσοστό 8% και όχι σε 4% που αφορά σε προμήθειες..(..) η εντελλόμενη δαπάνη ελέγχεται ως μη νόμιμη, λόγω της βασιμότητας του προβαλλόμενου τρίτου λόγου διαφωνίας, όμως το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2017

Περίληψη της αποφάσεως 1.Προσφυγή λόγω παραβάσεως – Προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία – Όχληση (Άρθρο 226 ΕΚ) 2.Προσέγγιση των νομοθεσιών – Διαδικασίες συνάψεως συμβάσεων δημοσίων προμηθειών – Οδηγία 93/36 – Παρεκκλίσεις από τους κοινούς κανόνες – Συσταλτική ερμηνεία (Οδηγία 93/36 του Συμβουλίου, άρθρα 6 §§ 2 και 3) 3.Προσέγγιση των νομοθεσιών – Διαδικασίες συνάψεως συμβάσεων δημοσίων προμηθειών – Οδηγίες 77/62 και 93/36 – Σύναψη συμβάσεων (Οδηγίες 93/36 και 77/62 του Συμβουλίου) 1.Κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής λόγω παραβάσεως διαδικασίας, μολονότι η αιτιολογημένη γνώμη του άρθρου 226 ΕΚ πρέπει να εκθέτει με λογική πληρότητα και λεπτομερώς τους λόγους που οδήγησαν την Επιτροπή να σχηματίσει την πεποίθηση ότι το οικείο κράτος μέλος παρέβη υποχρέωση που υπέχει από τη Συνθήκη, προκειμένου περί του εγγράφου οχλήσεως δεν μπορεί να απαιτείται τόσο μεγάλη ακρίβεια, δεδομένου ότι το έγγραφο αυτό κατ’ ανάγκη συνίσταται σε μια πρώτη σύντομη περίληψη των αιτιάσεων. (βλ. σκέψη 23) 2.Όπως προκύπτει, μεταξύ άλλων, από τη δωδέκατη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 93/36, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων προμηθειών, η διαδικασία με διαπραγμάτευση έχει εξαιρετικό χαρακτήρα και πρέπει να εφαρμόζεται μόνο στις περιοριστικώς απαριθμούμενες περιπτώσεις. Προς τούτο, το άρθρο 6, παράγραφοι 2 και 3, της οδηγίας αυτής απαριθμεί ρητώς και περιοριστικώς τις περιπτώσεις κατά τις οποίες και μόνον μπορεί να γίνει προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση. Συγκεκριμένα, οι αποκλίσεις από τους κανόνες που σκοπό έχουν να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα άσκησης των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται από τη Συνθήκη στον τομέα των συμβάσεων δημοσίων έργων πρέπει να ερμηνεύονται στενά. Προκειμένου η οδηγία 93/36 να μην απολέσει την πρακτική αποτελεσματικότητά της, τα κράτη μέλη δεν μπορούν, επομένως, να προβλέπουν περιπτώσεις προσφυγής στη διαδικασία με διαπραγμάτευση που δεν προβλέπονται από την οδηγία αυτή ή να συνοδεύουν τις ρητώς προβλεπόμενες από την εν λόγω οδηγία περιπτώσεις με νέους όρους που έχουν ως αποτέλεσμα να καθιστούν ευκολότερη την προσφυγή στην εν λόγω διαδικασία. Εξάλλου, το βάρος αποδείξεως σχετικά με τη συνδρομή των έκτακτων περιστάσεων που δικαιολογούν την παρέκκλιση από τους εν λόγω κανόνες φέρει ο διάδικος που τις επικαλείται. (βλ. σκέψεις 56-58) 3.Ένα κράτος μέλος, έχοντας καθιερώσει από παλιά και εξακολουθώντας να εφαρμόζει την πρακτική της απευθείας σύναψης συμβάσεων αγοράς ελικοπτέρων ορισμένης εθνικής μάρκας για την κάλυψη των αναγκών πολλών στρατιωτικών και πολιτικών σωμάτων, χωρίς την προκήρυξη διαγωνισμού και, μεταξύ άλλων, χωρίς την τήρηση των διαδικασιών που προβλέπει η οδηγία 93/36 περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων προμηθειών, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 97/52 και προέβλεπε προηγουμένως η οδηγία 77/62 περί συντονισμού των διαδικασιών συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών, όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με τις οδηγίες 80/767 και 88/295, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τις οδηγίες αυτές. Μια τέτοιου είδους πρακτική δεν δικαιολογείται από την ύπαρξη «εσωτερικής» σχέσης στην περίπτωση της, έστω και κατά μειοψηφία, συμμετοχής μιας ιδιωτικής επιχείρησης στο κεφάλαιο της εταιρίας που κατασκευάζει τα εν λόγω ελικόπτερα, στην οποία συμμετέχει και η οικεία αναθέτουσα αρχή κατά τρόπο που να μην έχει τη δυνατότητα να ασκεί επί της εταιρίας αυτής έλεγχο ανάλογο προς αυτόν που ασκεί στις δικές της υπηρεσίες. Εξάλλου, όσον αφορά τις θεμιτές επιταγές εθνικού συμφέροντος που προβλέπουν τα άρθρα 296 ΕΚ και 2, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, της οδηγίας 93/36, καθόσον τα ελικόπτερα αυτά είναι προϊόντα διπλής χρήσεως, κάθε κράτος μέλος δύναται, δυνάμει του άρθρου 296, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, ΕΚ, να λαμβάνει τα μέτρα που θεωρεί αναγκαία για την προστασία ουσιωδών συμφερόντων της ασφαλείας του, που αφορούν την παραγωγή ή εμπορία όπλων, πυρομαχικών και πολεμικού υλικού, υπό την προϋπόθεση, πάντως, ότι τα μέτρα αυτά δεν αλλοιώνουν τους όρους του ανταγωνισμού εντός της κοινής αγοράς σχετικά με τα προϊόντα που δεν προορίζονται για στρατιωτικούς ειδικά σκοπούς. Επομένως, κατά την αγορά εξοπλισμού, ο οποίος δεν προορίζεται με βεβαιότητα να χρησιμοποιηθεί για στρατιωτικούς σκοπούς, πρέπει απαραιτήτως να τηρούνται οι κανόνες περί συνάψεως δημοσίων συμβάσεων. Κατά την προμήθεια ελικοπτέρων από στρατιωτικά σώματα για πολιτική χρήση πρέπει να τηρούνται οι ίδιοι κανόνες. (βλ. σκέψεις 38-41, 46-49, 60 και διατακτ.) 

Ανάθεση έργου -Ανάπλαση πόλης..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις υπό στοιχ. 2 και 3 σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει, κατ’ αρχάς, ότι η υπογραφή της σύμβασης για την εκτέλεση του ανωτέρω έργου και η εκτέλεση έστω και μερικών εργασιών αυτού, πριν από την αποστολή του φακέλου στο Ελεγκτικό Συνέδριο για προσυμβατικό έλεγχο, κατέστησαν κατά χρόνο αναρμόδια την  Επίτροπο της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα ... για τον έλεγχο νομιμότητας της σύμβασης αυτής, όπως ορθώς κρίθηκε και με την προσβαλλόμενη Πράξη της. Όμως ενόψει των ανωτέρω πραγματικών δεδομένων, το παρόν Τμήμα, αφού στάθμισε, αφενός  ότι υφίσταται κίνδυνος απώλειας της χρηματοδότησης από το Πράσινο Ταμείο και αφετέρου  ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος για τη συνέχιση του έργου, ενόψει του ότι ο νομός ..., λόγω του εξελισσόμενου έργου έχει κατ’ ουσία διχοτομηθεί, αφού έχει διακοπεί η οδική σύνδεση της ... με το μεγαλύτερο μέρος της ..., που συνιστά ένα εργοτάξιο, με άμεσες επιπτώσεις στην εμπορική κίνηση και στην εν γένει οικονομική ανάπτυξη της περιοχής με την έναρξη της τουριστικής περιόδου, κρίνει ότι, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων των άρθρων 36 παρ.1 και 2 του ΚΝΕΣ, ενώ υπέλαβαν συγγνωστώς ότι με την ένταξη του έργου σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα του Πράσινου Ταμείου αυτή καθίσταται συγχρηματοδοτούμενη υπό την έννοια του παρ.5 του άρθρου 35 του ως άνω νομοθετήματος, ενόψει και του ότι ο προϋπολογισμός της εν λόγω διαδικασίας υπολειπόταν κατά πολύ του προβλεπόμενου από το νόμο κατωφλίου των 10.000.000 ευρώ για την υποχρεωτική υπαγωγή στον προσυμβατικό έλεγχο.  Σημειωτέον ότι, όπως προεκτέθηκε, η διαδικασία καθώς και η σύμβαση ελέγχθηκαν από το αρμόδιο καθ’ ύλη όργανο του Ελεγκτικού Συνεδρίου το οποίο μάλιστα διαπίστωσε ότι δεν συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες οι οποίες θα λειτουργούσαν διακωλυτικά για τη σύναψη αυτής. Ανεξαρτήτως του ότι, όπως προκύπτει από τον 1ο και 2ο Λογαριασμό του έργου και τις αναλυτικές επιμετρήσεις που τους συνοδεύουν, διαπιστώνεται ότι η έναρξη εκτέλεσης του έργου αφορούσε μόνο σε προπαρασκευαστικές εργασίες αποξήλωσης ασφαλτοτάπητων και στρώσεων οδοποιίας, καθώς και αποξήλωσης και μεταφοράς φωτιστικών σωμάτων όπως και εργασιών καθαίρεσης πλακοστρώσεων δαπέδων..(..)Κατόπιν αυτών, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία  ότι πρέπει να γίνει δεκτή  η  αίτηση  του Δήμου ... και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 15/2020 πράξη της  Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στην Περιφερειακή Ενότητα .... ως προς το σκέλος της κατά το οποίο  κρίνει ότι είναι κατά χρόνο αναρμόδια να επιληφθεί της παρούσας διαγωνιστικής διαδικασίας και της κρινόμενης σύμβασης. Περαιτέρω εγκρίνει την  ήδη ελεγχθείσα από την Επίτροπο διαδικασία στο σύνολό της και αποφαίνεται ότι δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την κατάρτιση αυτής

Προμήθεια και τοποθέτηση κλειδαριών: Η επίμαχη σύμβαση είναι σύμβαση μεικτή (υπηρεσίας/προμήθειας), το κύριο αντικείμενο της οποίας είναι αυτό της υπηρεσίας κλειθροποιού ενόψει της μεγαλύτερης (έστω και κατά λίγο) εκτιμώμενης αξίας της υπηρεσίας έναντι της προμήθειας [βλ. άρθρο 4 παρ. 2 του 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ )», Α΄ 147]. Συνεπώς, ο πρώτος λόγος της Επιτρόπου είναι αβάσιμος και το ...... ορθώς επιβάρυνε μόνον τον Κ.Α.Ε. 0863.01 «Συντήρηση και επισκευή κτιρίων». Κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο, στο κείμενο της 64/2017 σύμβασης δεν περιλαμβάνεται όρος περί τμηματικής παραλαβής του συμβατικού αντικειμένου. Ωστόσο, ενόψει του ότι, παρά την έλλειψη ρητού συμβατικού όρου, τα συμβαλλόμενα μέρη δρουν, κατ’ αποτέλεσμα, εντός του  πλαισίου της οικείας διακήρυξης, όπου ρητώς προβλεπόταν η τμηματική παράδοση του συμβατικού αντικειμένου, το οποίο μάλιστα έχει προδιαγραφεί να διαρκέσει δύο έτη, το Κλιμάκιο κρίνει την εν λόγω πλημμέλεια μη ουσιώδη και, συνεπώς, μη δυνάμενη να οδηγήσει σε μη θεώρηση του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος.Αναφορικά με τον τρίτο λόγο της Επιτρόπου, το Κλιμάκιο σημειώνει τα εξής: Τα γραμμάτια σύστασης παρακαταθήκης εκδόσεως του Τ.Π.Δ. αποτελούν έναν διαφορετικό τρόπο καταβολής εγγύησης από τις εγγυητικές επιστολές των τραπεζών. Ειδικότερα, με την κατάθεση εγγύησης από τους εργολάβους παρακαταθέτες στο ως άνω Ταμείο καταρτίζεται εγγυοδοτική παρακαταθήκη, σύμβαση δηλαδή η οποία διέπεται από τις ειδικές διατάξεις του π.δ/τος της 30ης Δεκ.1926/3ης Ιαν. 1927 «Περί συστάσεως και αποδόσεως παρακαταθηκών και καταθέσεων παρά τω Ταμείω Παρακαταθηκών και Δανείων» καθώς και από τις γενικές διατάξεις των άρθρων 822 επ. ΑΚ. Η εν λόγω σύμβαση είναι αυτοτελής και έχει ως περιεχόμενο την εξασφάλιση που παρέχεται με μετρητά από ένα πρόσωπο για την καλή εκπλήρωση των καθηκόντων του (εγγυοδοσία) και διαφέρει της εγγύησης (άρθρα 847 επ. ΑΚ), της ανάληψης δηλαδή από τον εγγυητή της υποχρέωσης απέναντι στο δανειστή να εκπληρώσει την παροχή του πρωτοφειλέτου, αν δεν το κάνει ο τελευταίος. Πιο συγκεκριμένα, στην εγγυοδοτική παρακαταθήκη ο ίδιος ο υποψήφιος εγγυάται για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του και για την εξασφάλιση της αναθέτουσας Αρχής, καταβάλλοντας ο ίδιος το χρηματικό ποσό προς φύλαξη στο Τ.Π.Δ. ως δημόσιο θεματοφύλακα (βλ. Ελ.Συν. αποφ. VI Tμ. 3118/2014). Περαιτέρω, δεν υφίσταται συγκεκριμένη ρητώς οριζόμενη διάρκεια της εγγυοδοσίας που παρέχεται με την παρακαταθήκη αλλά λαμβάνεται υπόψη η δεκαπενταετής παραγραφή της αξίωσης του λήπτη του γραμματίου παρακαταθήκης δυνάμει του άρθρου 17 του Ν. 3647/1928 (βλ. ΑΠ 544/2011). Συνεπώς, είναι απορριπτέα τα προβαλλόμενα από την Επίτροπο περί μη νομιμότητας της κατατεθείσας, εν προκειμένω, εγγυοδοτικής παρακαταθήκης, λόγω μη αναγραφής στο σώμα της ημερομηνίας λήξης. Περαιτέρω, ορθώς επισημαίνει η Επίτροπος, στην από 30.10.2018 διαφωνία της, ότι δεν ελέγχθηκε η γνησιότητα της εγγυοδοτικής παρακαταθήκης εντός ευλόγου χρόνου, αλλά μόλις στις 6.9.2018, ήτοι μετά και την έκδοση της δεύτερης πράξης επιστροφής του ελεγχόμενου εντάλματος. Ωστόσο, ενόψει της, έστω εκ των υστέρων, βεβαίωσης από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων της γνησιότητας της εγγυοδοτικής παρακαταθήκης για την καλή εκτέλεση της σύμβασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ως άνω πλημμέλεια είναι μη ουσιώδης.Κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο, η απόφαση έγκρισης ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης της Συγκλήτου δεν αναρτήθηκε στη Διαύγεια (βλ. άρθρο 2 παρ. 6Α του ν. 3861/2010, Α΄ 112), ενώ, περαιτέρω, δεν προκύπτει να στηρίζεται σε πλήρη ως προς τον προϋπολογισμό της σύμβασης εισήγηση του Τμήματος Προμηθειών. Ωστόσο, το Κλιμάκιο παρατηρεί ότι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το ......, παρά την ύπαρξη απόφασης έγκρισης ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης, προχώρησε εν τέλει σε έκδοση απόφασης ανάληψης υποχρέωσης για το σύνολο της δαπάνης της σύμβασης, τούτο δε σε έγκριση του πρωτογενούς αιτήματος του Τμήματος Συντήρησης Εγκαταστάσεων (βλ. το από 6.10.2017 υπηρεσιακό σημείωμα), ενώ, επιπλέον, τηρήθηκαν ως προς αυτήν την τελευταία απόφαση (για το σύνολο της δαπάνης) όλες οι νόμιμες διατυπώσεις δημοσιότητας (ΔΙΑΥΓΕΙΑ, ΚΗΜΔΗΣ). Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπόψη τα ανωτέρω, καθώς και τους ισχυρισμούς του ...... περί εξασφάλισης ικανοποίησης τυχόν έκτακτων και απρόβλεπτων αναγκών του έτους 2018, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα όργανα του ...... λειτούργησαν, εν προκειμένω, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης της κείμενης νομοθεσίας.

Ανάθεση έργου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις υπό στοιχ. 2 και 3 σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει, κατ’ αρχάς, ότι η υπογραφή της σύμβασης για την εκτέλεση του ανωτέρω έργου και η εκτέλεση έστω και μερικών εργασιών αυτού, πριν από την αποστολή του φακέλου στο Ελεγκτικό Συνέδριο για  προσυμβατικό έλεγχο, κατέστησαν κατά χρόνο αναρμόδια την Επίτροπο της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα .... για τον έλεγχο νομιμότητας της σύμβασης αυτής, όπως ορθώς κρίθηκε και με την προσβαλλόμενη Πράξη της. Όμως ενόψει των ανωτέρω πραγματικών δεδομένων, το παρόν Τμήμα, αφού στάθμισε, αφενός ότι υφίσταται κίνδυνος απώλειας της χρηματοδότησης από το .... και αφετέρου  ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος για τη συνέχιση του έργου, ενόψει του ότι ο νομός ..., λόγω του εξελισσόμενου έργου έχει κατ’ ουσία διχοτομηθεί, αφού έχει διακοπεί η οδική σύνδεση της .... με το μεγαλύτερο μέρος της ..., που συνιστά ένα εργοτάξιο, με άμεσες επιπτώσεις στην εμπορική κίνηση και στην εν γένει οικονομική ανάπτυξη της περιοχής με την έναρξη της τουριστικής περιόδου, κρίνει ότι, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων των άρθρων 36 παρ.1 και 2 του ΚΝΕΣ, ενώ υπέλαβαν συγγνωστώς ότι με την ένταξη του έργου σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα του Πράσινου Ταμείου αυτή καθίσταται συγχρηματοδοτούμενη υπό την έννοια του παρ.5 του άρθρου 35 του ως άνω νομοθετήματος, ενόψει και του ότι ο προϋπολογισμός της εν λόγω διαδικασίας υπολειπόταν κατά πολύ του προβλεπόμενου από το νόμο κατωφλίου των 10.000.000 ευρώ για την υποχρεωτική υπαγωγή στον προσυμβατικό έλεγχο.  Σημειωτέον ότι, όπως προεκτέθηκε, η διαδικασία καθώς και η σύμβαση ελέγχθηκαν από το αρμόδιο καθ’ ύλη όργανο του Ελεγκτικού Συνεδρίου το οποίο μάλιστα διαπίστωσε ότι δεν συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες οι οποίες θα λειτουργούσαν διακωλυτικά για τη σύναψη αυτής. Ανεξαρτήτως του ότι, όπως προκύπτει από τον 1ο και 2ο Λογαριασμό του έργου και τις αναλυτικές επιμετρήσεις που τους συνοδεύουν, διαπιστώνεται ότι η έναρξη εκτέλεσης του έργου αφορούσε μόνο σε προπαρασκευαστικές εργασίες αποξήλωσης ασφαλτοτάπητων και στρώσεων οδοποιίας, καθώς και αποξήλωσης και μεταφοράς φωτιστικών σωμάτων όπως και εργασιών καθαίρεσης πλακοστρώσεων δαπέδων.(βλ Ε.Σ.. Μείζ.Επταμ. Σύνθ. 1538/2014). Σε κάθε περίπτωση, η προστιθέμενη αξία του  ελέγχου  νομιμότητας που διενεργεί το Ελεγκτικό Συνέδριο σε συμβάσεις μεγάλης οικονομικής αξίας, πέραν της διαφύλαξης της νομιμότητας και της τήρησης της αρχής της διαφάνειας καθώς και της εξασφάλισης των συνθηκών ανταγωνισμού σε μία διαδικασία, είναι και η διάγνωση της «οικονομικότητας» αυτής, υπό την έννοια της επίτευξης της αναγκαίας  ισορροπίας μεταξύ του κόστους των μέσων που χρησιμοποιούνται για την επίτευξη ενός στόχου, ήτοι της αναζήτησης του πλέον οικονομικού μέσου για την επίτευξη του στόχου, μετά από εξέταση των εναλλακτικών επιλογών που είχε στην διάθεσή της η αναθέτουσα αρχή. (...)Κατόπιν αυτών, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία  ότι πρέπει να γίνει δεκτή  η  αίτηση  του Δήμου .... και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 15/2020 πράξη της  Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στην Περιφερειακή Ενότητα ..... ως προς το σκέλος της κατά το οποίο  κρίνει ότι είναι κατά χρόνο αναρμόδια να επιληφθεί της παρούσας διαγωνιστικής διαδικασίας και της κρινόμενης σύμβασης. Περαιτέρω εγκρίνει την  ήδη ελεγχθείσα από την Επίτροπο διαδικασία στο σύνολό της και αποφαίνεται ότι δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την κατάρτιση αυτής.

Παροχή γενικών υπηρεσιών...Ενόψει τούτου, η εταιρεία με την επωνυμία «…….», ως άλλωστε και η ίδια συνομολογεί, αναφέροντας στο υποβληθέν ΤΕΥΔ Μέρος ΙΙΙ Γ : Tεχνική και επαγγελματική ικανότητα ότι «Σημειώνεται ότι αναλυτική παρουσίαση ενός έργου από κάθε κατηγορία αντίστοιχων έργων, συνοδευόμενη από τις βεβαιώσεις ολοκλήρωσης, θα υποβληθούν στην Αναθέτουσα Αρχή ως δικαιολογητικά κατακύρωσης και εφόσον η …….επιλεγεί ως προσωρινός ανάδοχος» δεν υπέβαλλε τα απαιτούμενα από τη διακήρυξη δικαιολογητικά. Δεν μπορεί δε σε καμία περίπτωση να παραβλεφθεί το γεγονός ότι οι προσφορές και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά υποβάλλονται με βάση τις απαιτήσεις που ορίζονται στην Διακήρυξη. Άλλωστε, η αναθέτουσα αρχή θεσπίζοντας τους όρους της διακήρυξης αυτοδεσμεύεται και είναι υποχρεωμένη να τους εφαρμόσει χωρίς παρεκκλίσεις, η δε παράβαση των όρων αυτής οδηγεί σε ακυρότητα των εγκριτικών πράξεων του αποτελέσματος του διαγωνισμού. Παρομοίως, οι διαγωνιζόμενοι πρέπει να τηρούν απολύτως τους όρους της διακήρυξης και να υποβάλλουν την προσφορά τους σύμφωνα με αυτούς. Συνεπώς ο ισχυρισμός Αριθμός Αποφάσεων : 289 και 290/2020 35 της αναθέτουσας αρχής ότι τα εν λόγω δικαιολογητικά κατατίθεται μόνο από τον προσωρινό ανάδοχο στο στάδιο υποβολής δικαιολογητικών κατακύρωσης, είναι αβάσιμος και πρέπει να απορριφθεί διότι η υπό κρίση διακήρυξη ρητά και με σαφήνεια ορίζει το περιεχόμενο του φακέλου δικαιολογητικών συμμετοχής, στη σελίδα 18 και 19 αυτής σύμφωνα με το οποίο «θα επισυνάψουν στοιχεία τεκμηρίωσης των ολοκληρωμένων έργων όπως πιστοποιητικό Δημόσιας Αρχής, πρωτόκολλο παραλαβής Δημόσιας Αρχής, δήλωση πελάτη-ιδιώτη, ηλεκτρονική διεύθυνση της διαθέσιμης υπηρεσίας κοκ. Εάν ο Πελάτης είναι Δημόσιος Φορέας ως στοιχείο τεκμηρίωσης υποβάλλεται πιστοποιητικό ή πρωτόκολλο παραλαβής που έχει συνταχθεί και αρμοδίως υπογραφεί από την αρμόδια Δημόσια Αρχή. Εάν ο Πελάτης είναι Ιδιωτικός Οργανισμός, ως στοιχείο τεκμηρίωσης υποβάλλεται δήλωση του ιδιώτη Οργανισμού όπως εκπροσωπείται από τον Νόμιμο Εκπρόσωπο ή κατάλληλα εξουσιοδοτημένο πρόσωπο, και όχι η σχετική Σύμβαση Έργου καθώς και το σχετικό τιμολόγιο. Από τα παραπάνω έργα, ένα (1) τουλάχιστον από κάθε κατηγορία αντίστοιχου έργου που αναφέρεται παραπάνω στις περιπτώσεις Α, Β, Γ και το οποίο έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς από τον Υποψήφιο Ανάδοχο, θα πρέπει να παρουσιάζεται αναλυτικά. Σημειώνεται ότι, η Αναθέτουσα Αρχή διατηρεί το δικαίωμα επαλήθευσης της ακρίβειας και αξιοπιστίας των δηλώσεων με απευθείας επικοινωνία με τους προσδιορισμένους πελάτες, τους οποίους αναφέρει ο Υποψήφιος Ανάδοχος.» Υπό τα δεδομένα αυτά, προσφορά που δεν πληροί την ως άνω απαίτηση καθίσταται απορριπτέα, έστω κι αν η διακήρυξη δεν αναφέρει ρητά ότι η εν λόγω απαίτηση τάσσεται επί ποινή αποκλεισμού (πρβλ. ΣτΕ Ε.Α. 79/2009, 26/2007, 1202/2008, 793/ 2007, 26/2007). Επισημαίνεται δε ότι η εταιρεία …….ενώ παραλείπει να καταθέσει στο φάκελο δικαιολογητικών συμμετοχής της τα απαιτούμενα στοιχεία τεκμηρίωσης ολοκληρωμένων έργων και αναλυτική παρουσίαση ενός ολοκληρωμένου έργου ανά κατηγορία αντικειμένου, όπως αναφέρονται στην παράγραφο 2.2.6 «Τεχνική και επαγγελματική ικανότητα», σημείο β) της υπόψη διακήρυξης, εντούτοις στην τεχνική της προσφορά (αρχείο με τίτλο «…….») και συγκεκριμένα στο μέρος 4 αυτής καταθέτει στοιχεία τεκμηρίωσης της καταλληλότητας της ομάδας έργου, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της παραγράφου 2.2.6 «Τεχνική και επαγγελματική ικανότητα», σημείο γ) της υπόψη διακήρυξης, μεταξύ των οποίων βιογραφικά σημειώματα σύμφωνα με το υπόδειγμα του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ V της διακήρυξης, δικαιολογητικά που υποβάλλονται μόνο κατά το στάδιο της κατακύρωσης από τον προσωρινό ανάδοχο, τα οποία η αναθέτουσα αρχή αφού τα εξέτασε, ζήτησε και περαιτέρω διευκρινήσεις επί αυτών, γεγονός που αποδεικνύει ότι η επιτροπή του διαγωνισμού και η αναθέτουσα αρχή, βρίσκεται σε μία σύγχυση ως προς τα δικαιολογητικά συμμετοχής και κατακύρωσης που οφείλουν οι διαγωνιζόμενοι να υποβάλλουν, παρά το γεγονός ότι η αναθέτουσα αρχή είναι εκείνη που θεσπίζει τους όρους της διακήρυξης και οφείλει να τους γνωρίζει και να τους εφαρμόζει. Εξάλλου, στο άρθρο 2.4.6 της Διακήρυξης ως λόγοι απόρριψης των προσφορών αναφέρεται η μη υποβολή τους με τον τρόπο και με το περιεχόμενο που ορίζεται των φακέλων δικαιολογητικών συμμετοχής, τεχνικής προσφοράς. Συνεπώς δεν παρέχεται διακριτική ευχέρεια στη Διοίκηση αλλά καθιερώνεται δέσμια αρμοδιότητα της για τον αποκλεισμό του υποψηφίου ο οποίος δεν συμμορφώνεται με τους όρους και τις διατάξεις της οικείας διακήρυξης για την υποβολή της προσφοράς του που η ίδια η Αναθέτουσα Αρχή έχει ορίσει και από τις οποίες δεν δύναται εκ των υστέρων να παρεκκλίνει. Συνεπεία των ανωτέρω, γίνεται δεκτός ο πρώτος λόγος της δεύτερης προσφυγής και η αποδοχή της προσφοράς της συνδιαγωνιζόμενης εταιρείας με την επωνυμία «…….» έλαβε χώρα μη νομίμως κατά τα ανωτέρω και κατά παρέκκλιση με το σαφές, μονοσήμαντο και προδήλου νοήματος περιεχόμενο των όρων της διακήρυξης, οι οποίοι εξάλλου έγιναν ανεπιφύλακτα αποδεκτοί από την τελευταία και τα αντίθετα υποστηριζόμενα από την αναθέτουσα αρχή πρέπει να απορριφθούν.

Προμήθεια ηλεκτρολογικού υλικού:επιδιώκεται η ανάκληση της 106/2018 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VII Τμήμα του Ελεγκτικού Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα, μετά από νέα έρευνα της υπόθεσης, κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος να αποστεί από όσα ανωτέρω δέχθηκε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη με την αίτηση ανάκλησης πράξη του στις ορθές και νόμιμες σκέψεις της οποίας αναφέρεται προς αποφυγή επαναλήψεων. Όσα δε αντιθέτως υποστηρίζει ο Δήμος με την κρινόμενη αίτηση και συγκεκριμένα ότι δεν είναι ομοειδή υλικά οι προβολείς led με τα φωτιστικά σώματα και τους βραχίονές τους καθώς και αυτά με το λοιπό ηλεκτρολογικό υλικό που προμηθεύτηκε για τις ανάγκες ηλεκτροφωτισμού των δημοτικών οδών (καλώδια, πρίζες, ρελλέ, διακόπτες, μετασχηματιστές για φωτιστικά σώματα κ.λπ) είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Σε κάθε περίπτωση ακόμα και αν ήθελε κριθεί ότι οι λαμπτήρες με τα φωτιστικά σώματα και τους βραχίονές τους δεν αποτελούν ομοειδή υλικά και η προμήθειά τους με ξεχωριστές διαδικασίες δεν συνιστά κατάτμηση και περιγραφή της κείμενης περί ανάθεσης προμηθειών νομοθεσίας (βλ. ad. hoc Πράξη 14/2015 Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμήμα), η αξία των λοιπών, πλην των λαμπτήρων, ομοειδών υλικών, που ανατέθηκαν στον ίδιο ανάδοχο με τις επίμαχες 20272/11.9.2017 και 18105/8.8.2017 συμβάσεις, υπερβαίνει το ποσό των 60.000 ευρώ. Ως εκ τούτου, η ανάθεσή τους κατόπιν κατάτμησης και χωρίς προηγουμένως τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού αλλά μετά από πρόχειρο διαγωνισμό κι απευθείας ανάθεση, αντίστοιχα, είναι μη νόμιμη καθιστώντας και τις εντελλόμενες, με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα, δαπάνες ομοίως μη νόμιμες. Επιπλέον αβάσιμος και απορριπτέος καθίσταται και  ο ισχυρισμός του αιτούντος ότι η προσβαλλόμενη πράξη έσφαλε κατά το μέρος που δεν δέχθηκε ότι ο προέχων χαρακτήρας της 18105/8.8.2017 σύμβασης για την ενεργειακή αναβάθμιση φωτιστικών οδοφωτισμού μέσω της αντικατάστασης των υφιστάμενων φωτιστικών σωμάτων από αντίστοιχης φωτεινής έντασης  φωτιστικά τύπου led, είναι η παροχή υπηρεσιών και όχι η αγορά (προμήθεια των φωτιστικών σωμάτων. Τούτο, διότι η ανάλυση τιμών, που συνέταξε και προσκόμισε η τεχνική υπηρεσία του αιτούντος Δήμου μετά την πράξη επιστροφής ως αθεώρητου του 486/2017 χρηματικού εντάλματος από την Επίτροπο, προκειμένου να αποδείξει ότι η εκτιμώμενη συνολική αξία των παρεχόμενων από την ανάδοχο υπηρεσιών αποξήλωσης των παλαιών φωτιστικών σωμάτων και τοποθέτησης των νέων τύπου led είναι κατάτι μεγαλύτερη από την αξία της προμήθειας των φωτιστικών αυτών σωμάτων, δεν δύναται, όπως ορθά έκρινε και το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη, να ανατρέψει το περιεχόμενο και την αποδεικτική ισχύ του αποτελούντος αναπόσπαστο τμήμα της ανωτέρω σύμβασης οικείου τιμολογίου μελέτης, από το οποίο προκύπτει το αντίθετο. Περαιτέρω, δοθέντος ότι με βάση την προαναφερόμενη 18105/8.8.2017 μεικτή σύμβαση τα συμβαλλόμενα σε αυτήν μέρη απέβλεψαν στην, κατόπιν προμήθειας και εγκατάστασης 16 φωτιστικών σωμάτων τύπου led, άπαξ αντικατάσταση ισάριθμων φωτιστικών σωμάτων παλαιού τύπου που βρίσκονται στους ιστούς φωτισμού επί της Λεωφόρου Δημοκρατίας στην Δ.Ε. Αμπελακίων του Δήμου ....., είναι ομοίως απορριπτέος ως αβάσιμος ο ισχυρισμός του αιτούντος Δήμου ότι η ως άνω προμήθεια έχει παρακολουθηματικό χαρακτήρα σε σχέση με το κύριο αντικείμενο της σύμβασης αυτής που, κατά τους ισχυρισμούς του, είναι η παροχή υπηρεσιών ενεργειακής αναβάθμισης και καλής λειτουργίας των φωτιστικών σωμάτων της ανωτέρω οδικής αρτηρίας. Τέλος, το επικαλούμενο με την κρινόμενη αίτηση γεγονός της έκδοσης των υπ. αρ. 1/4.1.2018 και 2/4.1.2018 διαταγών πληρωμής σε βάρος του αιτούντος Δήμου από τον ανακηρυχθέντα προμηθευτή, μολονότι αφορά στη συγκεκριμένη περίπτωση σε στάδιο προγενέστερο του προληπτικού ελέγχου που διενεργεί το παρόν Τμήμα, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου τούτου δεν δεσμεύουν το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά τη διενέργεια του ελέγχου των δαπανών (βλ. Πράξεις VII Τμ. 293/2009, 237/2007, 47/2010 κ.ά.), και δεν μπορεί να οδηγήσει σε θεώρηση των ερειδόμενων σε μη νόμιμες δαπάνες χρηματικών ενταλμάτων. Απορρίπτει την αίτηση του Δήμου ..... για την ανάκληση της 106/2018 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο​