ΝΣΚ/3/2025
Τύπος: Γνωμοδότησεις Ν.Σ.Κ.
Στην περίπτωση καταβολής από το Δημόσιο, στο πλαίσιο αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, ποσών αποζημίωσης προς ιδιώτες, για εκτάσεις οι οποίες δεν εμπίπουν εντός των ορίων της απαλλοτρίωσης, λόγω απόκλισης μεταξύ του κτηματολογικού διαγράμματος της απόφασης κήρυξης και της έκθεσης κτηματογράφισης, που συντάχθηκε εν όψει της αναγνώρισης δικαιούχων της απαλλοτρίωσης, τίθενται τα ζητήματα: 1. Αν επιτρέπεται η εκ μέρους του Δημοσίου αμφισβήτηση του εμβαδού των απαλλοτριωθέντων τμημάτων των ακινήτων, όπως προκύπτουν στην δικαστική απόφαση αναγνώρισης δικαιούχων της αποζημίωσης, η οποία έκρινε με βάση την οικεία έκθεση κτηματογράφισης, βάσει της οποίας καταβλήθηκαν στους δικαιούχους ...(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
α) Δεν επιτρέπεται η εκ μέρους του Δημοσίου αμφισβήτηση του εμβαδού απαλλοτριωμένων ακινήτων, για τα οποία καταβλήθηκαν αποζημιώσεις, στην περίπτωση ύπαρξης αμετάκλητης απόφασης αναγνώρισης των δικαιούχων της αποζημίωσης, η οποία ρητώς παραπέμπει στην έκθεση κτηματογράφισης και στα εμβαδά των απαλλοτριωμένων ιδιοκτησιών που αναφέρονται στην έκθεση αυτή και παράγει δεδικασμένο ως προς τα εμβαδά των απαλλοτριωθέντων ακινήτων (πλειοψ.). β) Ανεξαρτήτως του χαρακτήρα της πράξης της έκθεσης κτηματογράφισης ως διοικητικής πράξης ή μη και άρα της δυνατότητας της Διοίκησης να την ανακαλέσει, δεν τίθεται στην περίπτωση του ερωτήματος ζήτημα ανάκλησής της, διότι η πράξη αυτή χρησιμοποιήθηκε ως αποδεικτικό στοιχείο ή / και διαδικαστική πράξη στη δίκη της αναγνώρισης δικαιούχων και ενσωματώθηκε στην κρίση της αμετάκλητης δικαστικής απόφασης, οπότε δεν υφίσταται αυτοτελώς και δεν ανακαλείται (ομόφωνα.). γ) Η καταβολή της αποζημίωσης στους καθών η απαλλοτρίωση με βάση την αμετάκλητη δικαστική απόφαση αναγνώρισής τους ως δικαιούχων, σύμφωνα με τα εμβαδά που αναφέρονται στην απόφαση, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «αχρεώστητη», διότι η απόφαση αναγνώρισης των δικαιούχων της αποζημίωσης συνιστά τη νόμιμη αιτία της καταβολής των αποζημιώσεων. Επομένως, δεν τίθεται ζήτημα γέννησης αξίωσης του Δημοσίου για την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντος ποσού, ούτε θέμα παραγραφής της αξίωσης (κατά πλειοψηφία.). δ) Για την εξασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος, λαμβανομένου υπόψη ότι με την δημοσιευθείσα στο ΦΕΚ Δ΄1310/06-12-1994 ειδοποίηση παρακατάθεσης της αποζημίωσης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων επήλθε η συντέλεση της απαλλοτρίωσης, κατά τις διατάξεις του άρθρου 9 του ν.δ. 797/1971, και επομένως περιήλθαν στην κυριότητα του Δημοσίου τα τμήματα των ακινήτων για τα οποία καταβλήθηκε η ορισθείσα αποζημίωση, η ερωτώσα υπηρεσία οφείλει να μεριμνήσει, κατά το λόγο της αρμοδιότητάς της, για την καταγραφή των ακινήτων στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου, προκειμένου να καταστεί νομικώς δυνατή η διαχείριση και προστασία της με βάση τις κοινές διατάξεις περί δημοσίων κτημάτων (ομόφωνα.).
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΝΣΚ/97/2024
Ερωτάται, εάν το Πρακτικό Επιτυχούς Διαμεσολάβησης μεταξύ δικαστικώς αναγνωρισθέντων δικαιούχων αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης, εξομοιώνεται με δικαστική απόφαση αναγνώρισης δικαιούχου αποζημίωσης. (...) Το Πρακτικό Επιτυχούς Διαμεσολάβησης μεταξύ των δικαστικώς αναγνωρισθέντων δικαιούχων αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης, δεν εξομοιώνεται με δικαστική απόφαση αναγνώρισης δικαιούχου αποζημίωσης και δεν δεσμεύει το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (ομόφωνα).
ΝΣΚ/141/2008
Αύξηση ή μη του προϋπολογισμού στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων προς καταβολή της διαφοράς μεταξύ προσωρινής και οριστικής αποζημίωσης αναγκαστικώς απαλλοτριωθέντων ακινήτων.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Στην περίπτωση που έχει συντελεσθεί η απαλλοτρίωση, πρέπει να δοθεί σύμφωνη γνώμη ώστε να εγγραφεί στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων η προταθείσα αύξηση του προϋπολογισμού, η οποία αφορά σε επί πλέον αποζημιώσεις αναγκαστικώς απαλλοτριωθέντων ακινήτων, καθορισθείσες οριστικώς με απόφαση Εφετείου, πριν την έκδοση της απόφασης του Αρείου Πάγου επί της αίτησης αναίρεσης του Ελληνικού Δημοσίου κατ’ αυτής.
ΝΣΚ/288/2002
Ανάκληση συντελεσμένης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, που έχει κηρυχθεί υπέρ του Δημοσίου. Ποιοι νομιμοποιούνται να υποβάλουν θετική δήλωση για την ανάκληση.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Δεν νομιμοποιούνται να υποβάλουν σχετική δήλωση, υποκαθιστώντας τον αναγνωρισθέντα ιδιοκτήτη της έκτασης που απαλλοτριώθηκε (ή τον καθολικό διάδοχο αυτού), όσοι με οποιαδήποτε αιτία απέκτησαν την κυριότητα επί των -μετά τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης- παραμενόντων στις πρώην ιδιοκτησίες τμημάτων. Εάν έχουν προσκληθεί νόμιμα οι αναγνωρισθέντες ιδιοκτήτες (ή οι καθολικοί διάδοχοί τους) και αυτοί υποβάλουν αρνητική δήλωση ή δεν απαντήσουν εμπρόθεσμα στη σχετική πρόσκληση, είναι η ελεύθερη διάθεση αυτών των απαλλοτριωθέντων ακινήτων.
ΕλΣυν/Τμ.7/11/2012
Aποζημίωση ρυμοτομούμενης έκτασης Κατά τον έλεγχο της νομιμότητας των δαπανών, το Ελεγκτικό Συνέδριο εξετάζει, εφόσον απαιτείται, και την ύπαρξη δικαιώματος του δανειστή (πιστωτή) του Δημοσίου, των Ο.Τ.Α. και των λοιπών Ν.Π.Δ.Δ.. για την πραγματοποίηση της δαπάνης. Στην περίπτωση, όμως, που για το ως άνω δικαίωμα υπάρχει δεδικασμένο από απόφαση των πολιτικών δικαστηρίων το Ελεγκτικό Συνέδριο δεσμεύεται από αυτό. Η εφαρμογή ρυμοτομικών σχεδίων που εγκρίθηκαν πριν από την ισχύ του ν. 1337/1983, εξακολουθεί να διέπεται από τις διατάξεις του ν.δ. 17.7/16.8.1923. Κατά την εφαρμογή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης υπόχρεοι προς αποζημίωση στους βαρυνόμενους ιδιοκτήτες είναι, κατά τη σειρά που ορίζει ο νόμος, το Κράτος, οι Δήμοι και Κοινότητες και οι ωφελούμενοι παρόδιοι ιδιοκτήτες. Διαδικασία που ακολουθείται. Με την κύρωση της πράξης αναλογισμού, προ της οποίας προβλέπεται από τις ανωτέρω διατάξεις στάδιο προβολής ενστάσεων των φερόμενων ως ιδιοκτητών αναφορικά με τις αντιρρήσεις τους για τα διαλαμβανόμενα σε αυτήν, οριστικοποιείται στο πλαίσιο της καταβολής αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης, όπως προεκτέθηκε, το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ακινήτων που αφορά, με μόνη δυνατότητα ανατροπής του την ανάκληση της πράξης αυτής από τη Διοίκηση, για λόγους πλάνης περί τα πράγματα, χωρίς περαιτέρω να απαιτείται η προσφυγή στην διαδικασία του άρθρου 26 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων για την δικαστική αναγνώριση των δικαιούχων της αποζημίωσης. Ως δικαιολογητικό για την πληρωμή των εν λόγω δαπανών απαιτείται και κατάσταση πληρωμής θεωρημένη από το αρμόδιο όργανο σε 2 αντίτυπα ή σε 3 για περισσότερους από έναν δικαιούχο, στην οποία περιλαμβάνονται το ονοματεπώνυμο των δικαιούχων, οι αριθμοί των ακινήτων, το εμβαδόν κάθε ιδιοκτησίας, η τιμή μονάδας αποζημίωσης και το σύνολο της αποζημίωσης κατά ιδιοκτησία. Μη νόμιμη η σχετική δαπάνη καθώς ανεξαρτήτως του ότι για την καταβολή αποζημίωσης, λόγω ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, η αναγνώριση των δικαιούχων αυτής συντελείται με τον προσδιορισμό των ιδιοκτητών που περιλαμβάνονται στην πράξη αναλογισμού αποζημίωσης, εν προκειμένω και σύμφωνα με το περιεχόμενο αυτής, έχει επιληφθεί και το αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, το οποίο με απόφασή του, που, δεν υπόκειται σε τακτικά ή έκτακτα ένδικα μέσα, αναγνώρισε ως δικαιούχο της αποζημίωσης απαλλοτρίωσης του κρίσιμου ακινήτου τη δικαιοπάροχο των φερόμενων ως δικαιούχων των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων και συνεπώς, δεν απαιτείτο εν προκειμένω η κατάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων της αποζημίωσης και των λοιπών αναγραφόμενων στο νόμο ποσών και η δημοσίευση της σχετικής γνωστοποίησης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Επίσης το ζήτημα της διάγνωσης του οριστικού ιδιοκτησιακού καθεστώτος δεν αποτελεί αντικείμενο κρίσης της διαδικασίας προσδιορισμού των δικαιούχων της αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης, επιπλέον δε το ζήτημα της κυριότητας του Δημοσίου επί της απαλλοτριούμενης έκτασης και του χαρακτηρισμού αυτής ως δασικής, ανεξαρτήτως της ορθότητας της απόφασης του Εφετείου που το ανέδειξε, αποτελεί παρεμπιπτόντως αναφυόμενο ζήτημα, το οποίο όμως δεν μπορεί να εξετάσει το Ελεγκτικό Συνέδριο στο πλαίσιο της άσκησης του προληπτικού ελέγχου των σχετικών δαπανών, καθώς δεσμεύεται από τον προσδιορισμό των δικαιούχων στην πράξη αναλογισμού και το εντός των ορίων αυτής δεδικασμένο που παρήγαγε η προμνησθείσα αμετάκλητη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου .
2/73135/0022/2014
Καθορισμός αποζημίωσης στους ιδιώτες/μέλη για τη συμμετοχή τους σε επιτροπές εκτίμησης αξίας απαλλοτριωμένων ακινήτων.
ΝΣΚ/396/2000
Αρχαιότητες. Ρυμοτόμηση απαλλοτριωμένων ακινήτων.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Η ρυμοτόμηση αρχαιολογικού χώρου δεν είναι νόμιμη.
ΝΣΚ/330/2001
Ιχθυοτροφεία. Δικαίωμα εκμετάλλευσης. Δυνατότητα απαλλοτρίωσης.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
1. Δεν υφίσταται νόμιμο δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης του ιχθυοτροφείου της λιμνοθάλασσας Χαλικιοπούλου υπέρ των φερομένων ως δικαιούχων αυτού, η δε χρήση και εκμετάλλευση τούτου εκ μέρους των γινόταν πάντοτε άνευ δικαιώματος και με την ανοχή του Δημοσίου. 2. Ως εκ τούτου δεν συντρέχει δυνατότητα αναγκαστικής απαλλοτρίωσης εκ μέρους του Δημοσίου ανυπάρκτου δικαιώματος.
ΝΣΚ/34/2013
Απαλλοτριώσεις – Ειδική διαδικασία Μεταλλευτικού Κώδικα – Τρόπος καταγραφής των δένδρων στους κτηματολογικούς πίνακες – Αρμοδιότητα Επιθεωρητή Μεταλλείων για τον έλεγχο και τη διόρθωσή τους.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Κατά το στάδιο πριν την κήρυξη των απαλλοτριώσεων κατά την ειδική διαδικασία του Μεταλλευτικού Κώδικα, στο πλαίσιο της κατ’ άρθρον 133 παρ. 3 Μ.Κ. ασκουμένης αρμοδιότητας του Επιθεωρητή Μεταλλείων για τον έλεγχο και τη διόρθωση του κτηματολογικού πίνακα, δεν εμπίπτει ο τρόπος καταγραφής των δένδρων (ανά στρέμμα φυτείας ή αριθμητικά κατ’ είδος), ανεξαρτήτως του ουσιαστικού ζητήματος αν ο τρόπος αυτός καταγραφής συνιστά κύριο προσδιοριστικό στοιχείο των υφιστάμενων επί των προς απαλλοτρίωση αγροτικών ακινήτων καλλιεργειών, σύμφωνα με το άρθρο 131 παρ. 2 Μ.Κ., εν αμφισβητήσει του οποίου, η επίλυσή του καταλείπεται στη διοικητική διαδικασία του άρθρου 16 παρ. 1-4 ΚΑΑΑ και εν τέλει σ’ αυτήν του δικαστικού προσδιορισμού της αποζημίωσης και της αναγνώρισης των δικαιούχων της απαλλοτρίωσης κατά τις διατάξεις του ΚΑΑΑ, χωρίς σε κάθε περίπτωση να θίγεται εκ του λόγου τούτου το κύρος της απαλλοτρίωσης. (ομοφ.)
35034/2006
Καθορισμός αποζημίωσης των μελών της επιτροπής του άρθρου 33 του ν. 2971/2001 για την εξέταση αιτημάτων σχετικά με το τεκμήριο ωφέλειας των ιδιοκτητών των απαλλοτριωμένων ακινήτων κατά τις διατάξεις του ν. 653/1997 και ν. 2882/2001.
ΝΣΚ/307/2010
Απαλλοτρίωση ακινήτων – Τ.Α.Π.Α. – Αποφάσεις προσδιορισμού προσωρινής και οριστικής τιμής μονάδας – Παρακατάθεση αποζημίωσης – Χρονικός προσδιορισμός έναρξης προθεσμίας.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή
Εφόσον το υπόχρεο προς πληρωμή της αποζημίωσης Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (Τ.Α.Π.Α.) δεν συμμετείχε, λόγω μη κλητεύσεώς του, ούτε υπήρξε διάδικος στη δίκη για τον προσδιορισμό της προσωρινής τιμής αποζημίωσης των απαλλοτριωθέντων και αυτό (Τ.Α.Π.Α.) ζήτησε τον οριστικό προσδιορισμό αυτής με αίτησή του μαζί με το Ελληνικό Δημόσιο απευθείας από το Εφετείο, η προθεσμία του ενάμισι έτους για την παρακατάθεσή της στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.) αρχίζει από την δημοσίευση της σχετικής απόφασης του Εφετείου.