Υπογραφή συμπληρωματικής σύμβασης μετά τον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου παρά την αρνητική γνώμη της ΕΑΑΔΗΣΥ.Κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 2 περ, γ' υποπερ. δδ' του ν. 4013/2011 η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) ασκείται στο πλαίσιο λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης και προσθέτει ένα επί πλέον διοικητικό προστάδιο ελέγχου της νομιμότητας της προσφυγής της αναθέτουσας αρχής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, ο έλεγχος όμως αυτός δεν υποκαθιστά, ούτε καταργεί την αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, να ασκεί προσυμβατικό έλεγχο, με τις εγγυήσεις που αυτό απολαμβάνει ως Ανώτατο Δικαστήριο, στις δημόσιες συμβάσεις μεγάλης οικονομικής αξίας, καθόσον η αρμοδιότητα του ΕΣ έλκει την κατοχύρωσή της από το άρθρο 98 παρ. 1 περ. β του Συντάγματος και το αποτέλεσμα του ελέγχου αποτελεί την τελική κρίση για τη σύναψη ή μη της δημόσιας σύμβασης. Eπoμέvως, τυχόν αρνητική γνώμη της Αρχής δεν εμποδίζει την αναθέτουσα αρχή να υπογράψει τη σύμβαση, για την οποία ο προσυμβατικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά τις πιο πάνω διατάξεις απέβη θετικός ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων νόμιμης κατάρτισης της σύμβασης.

Οικονομικός Έλεγχος Καταστημάτων Κράτησης από Επιτρόπους του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Για την άσκηση, όμως, της γενικής επί όλων των ανωτέρω συμβάσεων αρμοδιότητας ελέγχου που ανατέθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο με την ως άνω διάταξη του Συντάγματος δηλαδή της αρμοδιότητας πέραν αυτής που ανατέθηκε στο Συνέδριο για τον έλεγχο συμβάσεων προμηθειών αγαθών, εκτέλεσης έργου και παροχής υπηρεσιών με το άρθρο 8 παρ. 1 ν. 2741/1999 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 του ν. 3060/2002 απαιτείται, περαιτέρω, η έκδοση νόμου εκτελεστικού της διάταξης αυτής του Συντάγματος με τον οποίο θα επεκτείνεται ο υποχρεωτικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και σε άλλες κατηγορίες συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας υπό τον όρο ότι η ευχέρεια αυτή του κοινού νομοθέτη δεν μπορεί να επεκταθεί σε σημείο που να καταλυθεί η γενική ελεγκτική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, η διατήρηση της οποίας τίθεται ως όριο στη σχετική νομοθετική ευχέρεια ( Πράξη VI Τμ. 70/2003).

Μη τηρηση της διαδικασίας του άρθρου 8 του ν. 2741/1999, καθόσον δεν διενεργήθηκε έλεγχος νομιμότητας της οικείας συμβάσεως - πριν από τη σύναψή της - από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου,

ΘΕΜΑ «Έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Ε.Σ.) επί συμψηφιστικών Χ.Ε. του ΠΔΕ»

Προσυμβατικός έλεγχος Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δωρεάν διανομή τροφίμων σε άπορους της Κοινότητας - προμήθειες - εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
(Τριμελούς Επιτροπής) α) Η μετά την κοινοποίηση της απόφασης κατακύρωσης εκ μέρους του αναδόχου κατάθεση εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης εγένετο σε εκπλήρωση νόμιμης υποχρέωσής του που απέρρεε από τους προεκτεθέντες όρους της κ.υ.α. και της διακήρυξης. Η ως άνω εμπρόθεσμη κατάθεση της εγγυητικής επιστολής αποτελεί προϋπόθεση για την υπογραφή της σύμβασης. Τυχόν επιστροφή της θα αναιρούσε την πλήρωση της ως άνω προϋπόθεσης και θα απετέλει κώλυμα για την υπογραφή της σύμβασης, παρά το ότι το σχέδιό της θα εκρίνετο νόμιμο από το Ελεγκτικό Συνέδριο. β) Σε περίπτωση που η περί νομιμότητας κρίση του Ελεγκτικού Συνεδρίου αποβεί αρνητική, οπότε και κωλύεται η υπογραφή σύμβασης, ο ΟΠΕΚΕΠΕ οφείλει να επιστρέψει την εγγυητική επιστολή στον κατατεθέσαντα αυτή. Η εκ μέρους του τελευταίου έγερση αξιώσεων (πιθανόν προς αποζημίωση εξόδων) εκ της εγγυητικής δεν δύναται να αποκλεισθεί εκ των προτέρων, αλλά ούτε και να προβλεφθεί, χωρίς να ληφθεί προηγουμένως υπόψη το σκεπτικό της τυχόν αρνητικής κρίσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου. γ) Ο ΟΠΕΚΕΠΕ υποχρεούται να αναμείνει την κρίση του Ελεγκτικού Συνεδρίου και την επάνοδο του φακέλου επί ένα μήνα πλέον 10 ημέρες από την πραγματική παραλαβή του πλήρους φακέλου από το καθ ύλην αρμόδιο κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. δ) Σύμφωνα με την στο σημείο 4 α) της παρούσας εκτεθείσα άποψή μας οι προμήθειες που διενεργούνται βάσει των περί δωρεάν διανομής τροφίμων στους απόρους διατάξεων (Καν.3730/87 - 3149/92) δεν εντάσσονται στο Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών του Ν 2286/95. Εν τούτοις δεν παραλείπουμε να τονίσουμε ότι με το προαναφερθέν πρακτικό 14/2002 του ΕΣ ζητείται -πλην άλλων- και η εκ μέρους του ΟΠΕΚΕΠΕ προσκόμιση της απόφασης ένταξης της συγκεκριμένης προμήθειας στο ΕΠΠ και ως εκ τούτου δεν δυνάμεθα να αποκλείσουμε περί του αντιθέτου κρίση του Κλιμακίου.

"2. Το άρθρο 19 παρ. 7 του Οργανισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου (π.δ/μα 774/1980, ΦΕΚ 189 Α΄), όπως η παράγραφος αυτή προστέθηκε με το άρθρο 15 του ν. 2145/1993 (ΦΕΚ 88 Α΄) και ισχύει μετά την αντικατάστασή της από το άρθρο 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999 (ΦΕΚ 199 Α΄) και την τροποποίησή της από το άρθρο 2 του ν. 3060/2002 (ΦΕΚ 242 Α΄) ορίζει ότι: «Για τις προμήθειες αγαθών του άρθρου 1 του Ν. 2286/1995 (ΦΕΚ 19 Α΄), η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων εκατομμυρίων (500.000.000) δραχμών ή ενός εκατομμυρίου πεντακοσίων χιλιάδων (1.500.000) ευρώ, καθώς και για την εκτέλεση έργων από το Δημόσιο, τα Ν.Π.Δ.Δ. και τις δημόσιες επιχειρήσεις ή Οργανισμούς, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό του ενός δισεκατομμυρίου (1.000.000.000) δραχμών ή δύο εκατομμυρίων εννιακοσίων χιλιάδων (2.900.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά έλεγχος νομιμότητας της οικείας συμβάσεως, πριν από τη σύναψή της, από Κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Το προηγούμενο εδάφιο ισχύει και στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όταν το προϋπολογιζόμενο οικονομικό αντικείμενό τους υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων εκατομμυρίων (500.000.000) δραχμών ή ενός εκατομμυρίου πεντακοσίων χιλιάδων (1.500.000) ευρώ.». Εν συνεχεία, με το άρθρο 12 παρ. 27 του ν. 3310/2005 (ΦΕΚ 30 Α΄), ορίστηκε ότι «α) Ο προβλεπόμενος από τη διάταξη της παρ. 7 του άρθρου 19 του Π.δ. 774/1980 ... έλεγχος νομιμότητας επί των συμβάσεων προμήθειας αγαθών του άρθρου 1 του ν. 2286/1995 (ΦΕΚ 19 Α'), παροχής υπηρεσιών και για την εκτέλεση έργων διενεργείται υποχρεωτικά, πριν από τη σύναψή τους, από Κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ.» Εξάλλου, το άρθρο 19 του ν. 3193/2003 (ΦΕΚ 266 Α΄) ορίζει ότι «...για τον προσδιορισμό του ποσού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης των οικείων συμβάσεων δεν λαμβάνεται υπόψη ο αναλογών φόρος προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.) ...». 3. Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει, πριν από την υπογραφή τους, τη νομιμότητα των δημοσίων συμβάσεων, εφόσον η προϋπολογιζόμενη γι’ αυτές δαπάνη, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο αναλογών φόρος προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ. Συνεπώς, δημόσιες συμβάσεις, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων είναι κατώτερη του ανωτέρω ποσού, απαραδέκτως υποβάλλονται στο Ελεγκτικό Συνέδριο για έλεγχο νομιμότητας και το αρμόδιο Κλιμάκιο, στο οποίο εισήχθη η υπόθεση, οφείλει να απόσχει να αποφανθεί επ’ αυτής (βλ. 275, 135, 104, 81/2006 πράξεις παρόντος Κλιμακίου)."

Προγραμματικές συμβάσεις.Προσυμβατικός έλεγχος.Στην περίπτωση, όμως, που η κύρια ή συμπληρωματική σύμβαση, παρόλο που έχει συναφθεί σε μεταγενέστερο χρονικό σημείο από το χρόνο έναρξης ισχύος του άρθρου 8 του ν. 2741/1999 και της δι’ αυτού θέσπισης ως υποχρεωτικού του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δεν υπήχθη για οποιοδήποτε λόγο στον έλεγχο αυτό, η τροποποιητική αυτών σύμβαση δεν μπορεί να υπαχθεί στον ανωτέρω έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τούτο, διότι η τροποποίηση μιας δημόσιας σύμβασης, όταν αυτή δεν αναφέρεται γενικώς και αορίστως στην τροποποιούμενη, αλλά τροποποιεί συγκεκριμένους όρους, επιφέρει άμεση λειτουργική συσχέτιση της τροποποιούμενης σύμβασης με την τροποποιητική, με συνέπεια η τελευταία να μην έχει το χαρακτήρα αυτοτελούς συμβάσεως και από ουσιαστική άποψη να καθίσταται αναπόσπαστο μέρος της σύμβασης που τροποποιείται, ο δε τυχόν έλεγχος της τροποποιητικής θα είχε ως αποτέλεσμα να ελέγχονται ευθέως ή παρεμπιπτόντως οι τροποποιούμενες συμβάσεις μετά τη σύναψή τους και όχι προληπτικά και ενδεχομένως αφού θα έχει ολοκληρωθεί και η εκτέλεσή τους, γεγονός που υπερακοντίζει τη βούληση του κοινού νομοθέτη, ο οποίος δεν θέλησε να επεκτείνει το θεσπιζόμενο από τη διάταξη του άρθρου 8 παρ.1 του ν. 2741/1999 έλεγχο νομιμότητας και στις συμβάσεις που καταρτίστηκαν μεν υπό την ισχύ της, πλην δεν υπήχθησαν στον εν λόγω έλεγχο, ούτε να αλλοιώσει τον προβλεπόμενο από την ίδια τη διάταξη χαρακτήρα του ελέγχου αυτού, ο οποίος είναι αμιγώς προληπτικός. Κατά συνέπεια, κατά την έννοια του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ. 774/1980, όπως ισχύει, δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου τροποποιητική σύμβαση, διαλαμβάνουσα όρους που τελούν σε άμεση συνάρτηση με συγκεκριμένους όρους της τροποποιούμενης και για το λόγο αυτό στερούμενη αυτοτέλειας, αφού ο έλεγχός της θα κατέτεινε, έστω και έμμεσα, στον έλεγχο της αρχικής σύμβασης, η οποία, αν και συναφθείσα μετά την έναρξη ισχύος της θεσπίσασας τον προληπτικό έλεγχο διάταξης του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999, δεν υπήχθη στον έλεγχο αυτό, με συνέπεια να μην μπορεί ούτε τώρα να υπαχθεί στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ούτε η ίδια αλλά ούτε και η τροποποιητική της (πρβλ. Πρ. VΙ Τμ. 36/2008, βλ. Πρ. Ζ΄ Κλιμακίου 153, 171/2008, ΣΤ ΄ Κλιμακίου 167, 94, 85, 45, 31/2008 και Ε΄ Κλιμακίου 231/2008).

Οι συμβάσεις του άρθρου 25 του ν. 3649/2008 έχουν ένα ειδικό αντικείμενο, που συνίσταται στην υλοποίηση των υποχρεώσεων του Υπουργείου Εσωτερικών από την ανάληψη της Προεδρίας του 3ου Παγκόσμιου Φόρουμ για τη Μετανάστευση και την Ανάπτυξη (Global Forum on Migration and Development - GFMD). Η ως άνω κατηγορία συμβάσεων υπάγεται, κατ’ αρχάς, σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δεδομένου ότι από τη διάταξη του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. β΄ του ισχύοντος Συντάγματος θεσπίζεται, πλέον, γενική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου για όλες τις συμβάσεις που συνάπτουν, μεταξύ άλλων, οι Ο.Τ.Α., ανεξάρτητα από το ιδιαίτερο αντικείμενό τους και την ειδικότερη κατηγορία στην οποία εντάσσονται. Πλην όμως, ο έλεγχος αυτός δεν δύναται να ενεργοποιηθεί πριν από την έκδοση του εκτελεστικού της διάταξης αυτής του Συντάγματος τυπικού νόμου, με τον οποίο ρητά θα υπάγεται για έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο η συγκεκριμένη κατηγορία συμβάσεων (πρβλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 140/2009). Εξάλλου, οι υπό κρίση συμβάσεις δεν υπάγονται σε όσα ρυθμίζονται στο άρθρο 2 του ν. 3060/2002 (ΦΕΚ 242 Α΄/11.10.2002), όπως αυτό ισχύει, το οποίο έχει μεν εκδοθεί μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος και την ισχύ του αναθεωρημένου άρθρου 98 παρ. 1 εδ. β΄ αυτού (17-4-2001), συνιστά δε ρύθμιση, με την οποία τροποποιείται υφιστάμενο και πριν από την αναθεώρηση του Συντάγματος νομοθετικό πλαίσιο, με το οποίο ανατέθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητας συγκεκριμένων τριών κατηγοριών συμβάσεων και ορισμένου καθ’ ύψος οικονομικού αντικειμένου. Συνεπώς, το Κλιμάκιο πρέπει να απέχει από τον έλεγχο νομιμότητας των ως άνω σχεδίων συμβάσεων.

ΠΛΗΜΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ:ζητείται η άρση της αμφισβήτησης, που ανέκυψε από τις αντίθετες 3129/2009 και 2508/2009 αποφάσεις του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, λόγω αμφιβολίας ως προς το ζήτημα αν αποτελεί ουσιώδη νομική πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας η πλημμελής σύνθεση της Επιτροπής Διαγωνισμού, λόγω μη νόμιμης συμμετοχής στις συνεδριάσεις της των αναπληρωματικών μελών αντί των τακτικών, τα οποία αποδεδειγμένα ουδέποτε είχαν νομότυπα κληθεί, ούτε είχαν δηλώσει ότι αδυνατούσαν να συμμετάσχουν στις συνεδριάσεις της, εφόσον η πλημμέλεια αυτή δεν οδήγησε σε νόθευση του ανταγωνισμού, δεδομένου ότι στο διαγωνισμό συμμετείχαν μόνο δύο υποψήφιοι, από τους οποίους ο ένας αποκλείστηκε, ύστερα από παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο στάδιο του παραδεκτού της συμμετοχής του. Με την 2508/2009 απόφασή του το VI Τμήμα (Δ΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αποφάνθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης μεταξύ της Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε. και της αιτούσας «Κοινοπραξίας … - …– …» με αντικείμενο τη «Λειτουργία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης» για 60 ημερολογιακούς μήνες, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 15.000.000,00 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και δέχτηκε την αίτηση ανάκλησης κατά της 182/2009 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(....)Τέλος, απορριπτέα ως απαράδεκτη είναι η υπό κρίση αίτηση, και ως αίτηση ανάκλησης της 3129/2009 απόφασης του Τμήματος τούτου, καθόσον, όπως κρίθηκε με τα Πρακτικά της 25ης Γεν. Συν. της Ολομελείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 26.10.2005, των οποίων η κρίση και οι περιεχόμενες σε αυτά αιτιολογίες επαναλαμβάνονται και με τα πρόσφατα εκδοθέντα Πρακτικά της 20ης Γεν. Συν. της Ολομελείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 11.10.2006, δεν χωρεί αίτηση ανάκλησης (Πράξης και ήδη) απόφασης του Τμήματος, που έχει εκδοθεί κατόπιν υποβολής ενώπιόν του αίτησης ανάκλησης Πράξης του Κλιμακίου, ήτοι κατά τη διαδικασία του προαναφερόμενου άρθρου 2 του ν.3060/2002, διότι με τις ειδικότερες διατάξεις του εν λόγω άρθρου ρυθμίζονται εξαντλητικά οι αρμοδιότητες του Τμήματος τούτου και δεν καταλείπεται περιθώριο αναλογικής ή ευθείας εφαρμογής, είτε διατάξεων του Οργανισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που προβλέπουν την οίκοθεν ή την κατόπιν αίτησης ανάκληση ή αναθεώρηση των πράξεων αυτού, είτε των γενικών αρχών του διοικητικού δικαίου περί ανάκλησης των διοικητικών πράξεων.Απορρίπτει την αίτηση.