Νομιμότητα υπογραφής συμπληρωματικής σύμβασης μετά από απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου παρά την αρνητική σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ).(...)Δοθέντος ότι κατά τη νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η αναθέτουσα αρχή δικαιούται να αποφασίσει αιτιολογημένα την υποβολή του φακέλου μαζί με σχέδιο της σύμβασης στο Ελεγκτικό Συνέδριο, για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου, παρά την αρνητική σύμφωνη γνώμη της ΕΑΑΔΗΣΥ, σχετικά με τη νομιμότητα της απόφασης της αναθέτουσας αρχής να προσφύγει στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, έπεται, κατά νομική και λογική ακολουθία, ότι οφείλει να συμμορφώνεται προς την απόφαση του Δικαστηρίου τούτου, σχετικά με τη νομιμότητα υπογραφής της υποβληθείσας σύμβασης, χωρίς να εμποδίζεται από την υποχρέωσή της (που απορρέει από το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. δδ' του V. 4013/2011), να μην εκδίδει την απόφασή της για προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Αρχής.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ-ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.Δικαιολογητικά:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Οργανισμό (ν.π.δ.δ.) σε κοινοπραξία για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας κτιρίων των διαφόρων υπηρεσιών του, καθόσον: α) μη νομίμως ο Οργανισμός προέβη σε απευθείας αναθέσεις ανά μήνα των υπηρεσιών καθαριότητας, διότι δεν αποδεικνύεται ότι συνέτρεξαν λόγοι επείγουσας ανάγκης που να οφείλονται σε αυταπόδεικτα απρόβλεπτες καταστάσεις, β) λαμβανομένου υπόψη ότι προκηρύχθηκε τακτικός διαγωνισμός για τη διενέργεια του οποίου απαιτείται εύλογο χρονικό διάστημα, αποδεικνύεται ότι η αναθέτουσα αρχή αναιτιολόγητα προέβη σε απευθείας ανά μήνα αναθέσεις των υπηρεσιών καθαριότητας (Απρίλιος έως και Οκτώβριο του 2014), προκαλώντας έτσι κατάτμηση της σχετικής δαπάνης υπερβαίνουσας το χρηματικό όριο των 207.000 ευρώ, άνω του οποίου έχουν πεδίο εφαρμογής τα π.δ. 59/2007 και 60/2007, και συνεπώς απαιτείται πριν από τη σύναψη των σχετικών συμβάσεων, η προηγούμενη σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.) επί της διαδικασίας της διαπραγμάτευσης και γ) οι απευθείας ανά μήνα αναθέσεις συνιστούν κατάτμηση της δαπάνης και συνεπώς οι σε εκτέλεση αυτών συναφθείσες συμβάσεις δεν υπήχθησαν επί ποινή ακυρότητας στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. (Ανακλήθηκε με την 61/2015 Πράξη του IV Τμήματος)

Διορισμός μελών της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ).

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-Έλεγχος νομιμότητας:Με τα δεδομένα αυτά, το γεγονός ότι οι τροποποιήσεις, με τις από 8 Δεκεμβρίου 2015 πρόσθετες πράξεις, της συμφωνίας - πλαίσιο και των εκτελεστικών συμβάσεων δεν υποβλήθηκαν στο προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν ασκεί επιρροή στην παρούσα διαδικασία προσυμβατικού ελέγχου, δεδομένου ότι, λόγω της επελθούσας με αυτές επιμήκυνσης του χρόνου ολοκλήρωσης του 1ου Σταδίου, ο χρόνος αυτός συμφωνεί πλέον με τις προβλέψεις της διακήρυξης καθώς και με την υποβληθείσα προσφορά του αναδόχου, λαμβάνοντας άλλωστε υπόψη ότι κατά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του 1ου Σταδίου ανερχόταν σε δώδεκα (12) μήνες, η δε εκ των υστέρων σύμπτυξή του οφείλεται στις υποδείξεις της διαχειριστικής αρχής 

Κατόπιν τούτων, το παραπεμπόμενο στην Ολομέλεια ζήτημα για την «ισχύ» πράξης του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία εκφέρεται αρνητική κρίση ως προς τη νομιμότητα σύμβασης, που υποβλήθηκε στον έλεγχό του σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 19 του Οργανισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως αυτές προστέθηκαν και τροποποιήθηκαν στη συνέχεια με τα άρθρα 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999, 2 του ν. 3060/2002 και 9 παρ. 3 του ν. 3090/2002, σε περίπτωση που επί του ζητήματος, στο οποίο εντοπίσθηκε η πλημμέλειά της, επακολουθήσει αντίθετη απόφαση ασφαλιστικών μέτρων της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ, απορριπτική της ενώπιόν της υποβληθείσης κατά τις διατάξεις του ν. 2522/1997 σχετικής αίτησης, έχει τεθεί σε εσφαλμένη βάση, καθόσον δεν ανακύπτει θέμα ισχύος ή μη της πράξης αυτής του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αλλά ζήτημα δέσμευσης ή μη της αναθέτουσας αρχής από την πράξη αυτή, ζήτημα στο οποίο σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις για τον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και τα εκτεθέντα ανωτέρω προσήκει η απάντηση ότι η περιέχουσα αρνητική κρίση για τη νομιμότητα σύμβασης πράξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεσμεύει σε κάθε περίπτωση την αναθέτουσα αρχή να μην προβεί στην υπογραφή της, η οποία, εάν ενεργήσει αντιθέτως, υπογράψει δηλαδή τη σύμβαση, παραβιάζει τις ως άνω διατάξεις, με συνέπεια και οι ερειδόμενες στη σύμβαση αυτή δαπάνες να μην είναι νόμιμες.

Μεταφορά μαθητών-Προσυμβατικός έλεγχος.(,,,,) Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα προηγουμένως έγιναν δεκτά, η υπό κρίση αίτηση είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη, καθόσον στρέφεται κατά μη οριστικής πράξης, δοθέντος ότι ο προσυμβατικός έλεγχος της διαδικασίας δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί από την αρμόδια Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αφού στο διατακτικό της προσβαλλόμενης πράξης δεν διατυπώνεται οριστική, θετική ή αρνητική κρίση, αλλά αναβάλλεται, για την ασφαλέστερη διάγνωση της υπόθεσης, η έκδοση οριστικής απόφασης και, ως εκ τούτου, η αρμόδια Επίτροπος δεν έχει απεκδυθεί της αρμοδιότητάς της για την άσκηση του προβλεπόμενου προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί των ως άνω σχεδίων συμβάσεων. Κατόπιν αυτού, ήτοι μετά την απόρριψη ως απαράδεκτης της ως άνω αίτησης ανάκλησης, καθίσταται πλέον άνευ αντικειμένου και πρέπει, για το λόγο αυτό, να απορριφθεί η αιτούμενη την απόρριψή της ασκηθείσα παρέμβαση...

Διαμόρφωση κοινόχρηστων χώρων οικισμού:..Με δεδομένα αυτά, η παράλειψη υποβολής της επίμαχης σύμβασης έργου, προϋπολογισμού άνω των 200.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου καθιστά αυτήν άκυρη και την ερειδόμενη σε αυτήν εντελλόμενη δαπάνη μη νόμιμη. Κατόπιν αυτών, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Κατά παράβαση του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007 προέβη το Νοσοκομείο στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης για την ανάθεση της εν λόγω υπηρεσίας, καθόσον και μόνο η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της σύμβασης είναι ίση με το ποσό των 207.000 ευρώ, συνυπολογιζομένης δε και της παράτασης αυτής, ανέρχεται σε 343.364,61 ευρώ (207.000 + 136.364,61) και ως εκ τούτου επιβαλλόταν η διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού, ενώ δεν προκύπτει η συνδρομή έκτακτων περιστάσεων, οφειλομένων σε απρόβλεπτα γεγονότα, τα οποία κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια και την ολοκλήρωση εγκαίρως της οικείας διαγωνιστικής διαδικασίας. β) Σε κάθε περίπτωση, κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 2 του ν. 4013/2011, δεν προηγήθηκε ....,  η σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.Δ.Η.Σ.Υ.), ... γ) Περαιτέρω, η πραγματοποίηση τμηματικών αναθέσεων της επίμαχης υπηρεσίας καθαριότητας εντός του ίδιου έτους, κατά κατάτμηση της συνολικής δαπάνης που απαιτείται για να καλυφθούν οι ετήσιες ανάγκες του Νοσοκομείου, καταστρατηγεί και τις διατάξεις περί προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ενόψει του ότι η οικεία δαπάνη, υπολογιζόμενη σε ετήσια βάση (45.484,87Χ12), υπερβαίνει το ποσό των 500.000 ευρώ, άνω του οποίου απαιτείται η διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου από Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. δ).... μη νομίμως το Νοσοκομείο προέβη στην ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών με την ανωτέρω εξαιρετική διαδικασία, καθώς δεν προκύπτει ότι είχε παρασχεθεί σ’ αυτό σχετική δυνατότητα, στο πλαίσιο του συστήματος της ανάθεσης παροχής υπηρεσιών που θεσπίζει ο ν. 3580/2007, στο δε Π.Π.Υ.Υ. 2014 έχει ενταχθεί ανοικτός διαγωνισμός για την ανάθεση της εν λόγω υπηρεσίας.

Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι από τις 03.12.2007, ημερομηνία έναρξης της ισχύος των διατάξεων αυτών, οι συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις, μεταξύ των οποίων και εκείνες της περιόδου 2000-2006, που συνάπτονται με συμβαλλόμενο μέρος το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και τις δημόσιες επιχειρήσεις ή τους δημόσιους οργανισμούς για την εκτέλεση έργων, την προμήθεια αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών, υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μόνο εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους υπερβαίνει το όριο των πέντε εκατομμυρίων ευρώ (αντί του ενός εκατομμυρίου ευρώ που ίσχυε μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία). Συνεπώς, από τις 03.12.2007 και εφεξής, οι προαναφερόμενες συμβάσεις, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων είναι μικρότερη του ποσού αυτού (5.000.000 ευρώ), δεν υπάγονται στην αρμοδιότητα προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. Πράξη VI Τμ. 255/2007).

ΕΡΓΑ.Με τα ανωτέρω δεδομένα, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη παρίσταται μη  νόμιμη. Τούτο διότι, αφορά σε πληρωμή εργασιών που εκτελέστηκαν στο πλαίσιο της επίμαχης από 24.3.2017 σύμβασης, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της οποίας ανερχόμενη σε 300.000,00 ευρώ υπερβαίνει το εκ του νόμου καθορισθέν όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο. Όμως, η εν λόγω σύμβαση δεν υποβλήθηκε στην αρμόδια Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου, νομιμότητας, γεγονός που συνεπάγεται την ακυρότητα αυτής. Κατά συνέπεια, από την εν λόγω σύμβαση δεν γεννάται αξίωση καταβολής του συμβατικού ανταλλάγματος και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα που αφορά στην πληρωμή του υποβληθέντος από τον ανάδοχο 1ου λογαριασμού δεν πρέπει να θεωρηθεί. Επιπλέον δε, όπως έγινε ανωτέρω δεκτό, κατά την παρούσα διαδικασία προληπτικού ελέγχου δαπανών δεν μπορεί να διενεργηθεί παρεμπίπτων έλεγχος νομιμότητας της διαγωνιστικής διαδικασίας και του σχεδίου σύμβασης, ώστε να θεραπευθεί αναδρομικά η εκ του νόμου προβλεπόμενη αυτοδίκαιη ακυρότητα της μη υποβληθείσας στον προσυμβατικό έλεγχο σύμβασης, ακόμα και αν ήθελε κριθεί ότι τα αρμόδια όργανα της Δ.Ε.Υ.Α.... ... συγγνωστώς υπέλαβαν ότι δεν υποχρεούνταν σε υποβολή της σύμβασης για προσυμβατικό έλεγχο. ..Σε κάθε δε περίπτωση, σημειώνεται ότι εν προκειμένω το σχετικό αίτημα της Δ.Ε.Υ.Α.... ... περί αναγνώρισης συγγνωστής πλάνης, λόγω του ότι το συμβατικό αντάλλαγμα υπολείπεται του προβλεπόμενου στο νόμο ορίου υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο, θα ήταν απορριπτέο στην ουσία του. Τούτο δε, διότι, πέραν της σαφήνειας του νομικού πλαισίου για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου, με την υπ’ αριθμ. 2037/2014 απόφαση του Τμήματος Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης είχε αναγνωριστεί, όλως κατ’ εξαίρεση, η συγγνωστή πλάνη των οργάνων της Δ.Ε.Υ.Α. ... για μη υποβολή σύμβασης σε προσυμβατικό έλεγχο, με την ίδια ακριβώς ως άνω αιτιολογία. Ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατή η αναγνώριση συγγνωστής πλάνης για δεύτερη φορά στο ίδιο νομικό πρόσωπο και για την ίδια αιτία.