Oι διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 3316/2005 αποτυπώνουν γενική αρχή τόσο του εθνικού όσον και του κοινοτικού δικαίου, η οποία διέπει όλους τους δημόσιους διαγωνισμούς (βλ. αντίστοιχη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 2 ν. 3263/2004 Α΄ 179, σχετικά με τις συμβάσεις δημοσίων έργων), σύμφωνα με την οποία η αναθέτουσα αρχή έχει διακριτική ευχέρεια να ακυρώσει ή να ανακαλέσει τη διαγωνιστική διαδικασία και να προχωρήσει σε επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού, εφόσον όμως αιτιολογήσει νομίμως και επαρκώς τη σχετική κρίση της (πρβλ. και άρθρο 41 παρ. 1 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ). Ένας δε από τους λόγους, για τους οποίους μπορεί πάντοτε η αναθέτουσα αρχή να ανακαλέσει τη διακήρυξη του διαγωνισμού, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, είναι η ανάγκη επαναπροκηρύξεως του διαγωνισμού με τροποποίηση των αρχικών όρων, εφόσον αυτό διαπιστωθεί από την αρχή με νόμιμη και επαρκή αιτιολογία (βλ. Ε.Α. επί Α.Μ. 1082/2008). Μη προδήλως παράνομη η αιτιολογία ακύρωσης του διαγωνισμού για να ορισθεί εκ νέου η Προϊσταμένη Αρχή

Τεχνικό Συμβούλιο προκειμένου να γνωμοδοτήσει για την ακύρωση διαγωνισμού, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.2 β’ του Ν 3263/2004, για έργα στα οποία αναθέτουσα αρχή είναι υπηρεσία της Περιφέρειας, είναι το προβλεπόμενο στο άρθρο 4 παρ.1 του Π.Δ/τος 131/1998 Τεχνικό Συμβούλιο της Περιφέρειας.

Αποδοχή της αρ. 342/2007 γνωμοδότησης Ν.Σ.Κ.(Τεχνικό Συμβούλιο προκειμένου να γνωμοδοτήσει για την ακύρωση διαγωνισμού, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.2 β’ του Ν 3263/2004, για έργα στα οποία αναθέτουσα αρχή είναι υπηρεσία της Περιφέρειας, είναι το προβλεπόμενο στο άρθρο 4 παρ.1 του Π.Δ/τος 131/1998 Τεχνικό Συμβούλιο της Περιφέρειας.)

Εκπόνηση μελέτης..:Με τα δεδομένα αυτά η κρίση της αναθέτουσας αρχής ότι η ακύρωση του διαγωνισμού δικαιολογείται λόγω της μη επίτευξης ικανοποιητικού επιπέδου ανταγωνισμού, ενόψει, προφανώς, του γεγονότος ότι στον διαγωνισμό υποβλήθηκε μια μόνον προσφορά, αυτή της αιτούσας, πιθανολογείται σοβαρώς ότι είναι πλημμελής. Και τούτο διότι η αναθέτουσα αρχή δεν εξηγεί για ποιους λόγους η προσφορά της αιτούσας, αυτοτελώς εκτιμώμενη, δεν είναι ικανοποιητική, εν όψει, μάλιστα, της βαθμολογίας που συγκέντρωσε η τεχνική της προσφορά και του γεγονότος ότι έδωσε την μεγαλύτερη επιτρεπτή έκπτωση με την οικονομική της προσφορά, ενώ, εξάλλου, η αναθέτουσα αρχή δεν επικαλείται συγκεκριμένα στοιχεία, αναγόμενα στη φύση της υπό ανάθεση μελέτης και τις συνθήκες της διεξαγωγής του διαγωνισμού, από τα οποία να μπορεί να συναχθεί ότι είναι εύλογη η προσδοκία της να επιτύχει μεγαλύτερη συμμετοχή υποψήφιων μελετητών σε περίπτωση επαναπροκηρύξεως του διαγωνισμού, εν όψει, μάλιστα, του ότι η ίδια επικαλείται στην προσβαλλόμενη απόφαση τον πολύπλοκο και ειδικό χαρακτήρα του αντικειμένου της μελέτης. Περαιτέρω, η πρόθεση της αναθέτουσας αρχής να εξετάσει το ενδεχόμενο να κληθούν στον επαναληπτικό διαγωνισμό μελετητές με πτυχία μικρότερης τάξης, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη συμμετοχή διαγωνιζομένων, δεν πιθανολογείται ότι μπορεί να δικαιολογήσει, κατά νόμο, την ακύρωση του διαγωνισμού, διότι η πρόσκληση μελετητών με πτυχία μικρότερης τάξεως από τα προβλεπόμενα με την διέπουσα τον επίδικο διαγωνισμό διακήρυξη αποκλείεται χωρίς τη μείωση της προεκτιμώμενης αμοιβής, η διαμόρφωση, όμως, της οποίας δεν αφίεται, κατά νόμο, στην ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής, σύμφωνα με τα εκτεθέντα ανωτέρω στην ένατη σκέψη...Επειδή, με τα δεδομένα αυτά πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να διαταχθεί η μη επαναπροκήρυξη του επιδίκου διαγωνισμού έως ότου δημοσιευθεί οριστική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας επί της αιτήσεως ακυρώσεως, την οποία οφείλει η αιτούσα να ασκήσει, κατά την παρ. 7 του άρθρου 3 παρ. 7 του ν. 2522/1997, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 36 του ν. 3772/2009 (Α΄ 112), προκειμένου να διατηρηθεί η ισχύς του ήδη χορηγουμένου ασφαλιστικού μέτρου. Η αναθέτουσα αρχή, πάντως, έχει την ευχέρεια, εάν το κρίνει σκόπιμο, πριν από την άσκηση της εν λόγω αιτήσεως ή την δημοσίευση οριστικής αποφάσεως επ’ αυτής, να επιληφθεί εκ νέου του ζητήματος της ακυρώσεως του επιδίκου διαγωνισμού, προκειμένου να εκδώσει νέα πράξη περί ακυρώσεώς του, νομίμως αιτιολογημένη.

Δυνατότητα ή υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να ματαιώσει τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, λόγω προκήρυξης και διεξαγωγής του με καταργηθέν νομικό πλαίσιο – Αρμοδιότητα οργάνου προς εξέταση της προδικαστικής προσφυγής εταιρείας που είχε συμμετάσχει στο διαγωνισμό Η Αναθέτουσα Αρχή του διαγωνισμού έχει δυνατότητα να ανακαλέσει – καταργήσει την παράνομη προκήρυξη του διαγωνισμού, σύμφωνα με τις γενικές αρχές ανάκλησης των διοικητικών πράξεων, επικαλούμενη την αρχή της νομιμότητας, χωρίς να κωλύεται από το γεγονός ότι κατά πράξεως της διαγωνιστικής διαδικασίας εκκρεμεί αίτηση ακυρώσεως. Λόγω δε του ότι ο διαγωνισμός αποτελεί σύνθετη διοικητική ενέργεια, η ανάκληση - κατάργηση της προκήρυξης αυτού θα έχει σαν συνέπεια να εκλείψει το νόμιμο έρεισμα έκδοσης των λοιπών πράξεων της διαγωνιστικής διαδικασίας. Η Αναθέτουσα Αρχή του διαγωνισμού, ως όργανο το οποίο έχει την οικονομική εξουσία να κατακυρώσει τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, έχει αρμοδιότητα να εξετάσει την προδικαστική προσφυγή του άρθρου 4 του ν.3886/2010. 

Επομένως, στα υποβληθέντα ερωτήματα επιβάλλεται να δοθεί η απάντηση ότι η οδηγία 93/36 έχει την έννοια ότι μια αναθέτουσα αρχή, η οποία έχει κινήσει διαδικασία διαγωνισμού με κριτήριο αναθέσεως τη χαμηλότερη τιμή, μπορεί να διακόψει τη διαδικασία χωρίς να προχωρήσει σε σύναψη της σχετικής συμβάσεως όταν ανακαλύπτει, μετά την εξέταση και τη σύγκριση των προσφορών, ότι, λόγω σφαλμάτων εκτιμήσεως στα οποία υπέπεσε η ίδια η αρχή κατά την εκ μέρους της προηγούμενη αποτίμηση του περιεχομένου της προσκλήσεως, δεν είναι σε θέση να συνάψει τη σύμβαση με τον υποβάλλοντα την οικονομικότερη όσον αφορά το συνολικό κόστος προσφορά, υπό την προϋπόθεση ότι τηρεί, όταν λαμβάνει μια τέτοια απόφαση, τους θεμελιώδεις κανόνες του κοινοτικού δικαίου στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, όπως είναι η αρχή της ίσης μεταχειρίσεως.

Επιλογή αναδόχου για ανέγερση κολυμβητηρίου..:η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση προβάλλει ότι οι υπόλοιποι διαγωνιζόμενοι, πλην της εταιρείας «….», προσέφεραν έκπτωση 1,1%, δηλαδή σχεδόν μηδενική, ότι σε διαγωνισμούς για την κατασκευή αντιστοίχων έργων σε γειτονικούς δήμους οι προσφερθείσες εκπτώσεις ήταν κατά πολύ μεγαλύτερες του εν λόγω ποσοστού και κυμαίνονταν από 10 – 15%, ότι με τις εκπτώσεις αυτές συμβάδιζε η προσφερθείσα από την ανωτέρω εταιρεία έκπτωση 11% και ότι για τον λόγο αυτόν κρίθηκε από την Διοίκηση ασύμφορη και μη ικανοποιητική η προσφορά του δεύτερου μειοδότη (δηλαδή της αιτούσης) και αποφασίσθηκε η ακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού και η επανάληψή του, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 3263/2004. Ο ισχυρισμός αυτός είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος. Και τούτο διότι με αυτόν επιδιώκεται η μεταβολή της νομικής βάσεως, στην οποία στηρίζεται η προσβαλλόμενη απόφαση, δοθέντος ότι η απόφαση αυτή – με την οποία, άλλωστε, δεν επαναπροκηρύχθηκε ο διαγωνισμός, όπως ανακριβώς αναφέρεται στο ανωτέρω υπόμνημα – εκδόθηκε, όπως έχει ήδη εκτεθεί, κατά ρητή επίκληση της διατάξεως της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν. 3263/2004, η οποία προβλέπει την ανάκληση της διακηρύξεως διαγωνισμού, και όχι της διατάξεως της παρ. 2 περ. β΄ του ίδιου άρθρου 2, η οποία επιτρέπει την ακύρωση της διαδικασίας ή του αποτελέσματος της δημοπρασίας ή την ανάκληση της αποφάσεως περί κατακυρώσεως και την επανάληψη του διαγωνισμού σε περίπτωση που η οικονομική προσφορά του τελικού μειοδότη κρίνεται μη ικανοποιητική για τον κύριο του έργου.(..)Επειδή, ενόψει των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και η προσβαλλόμενη υπ’ αριθ. … απόφαση της 6ης Νομαρχιακής Επιτροπής της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως ... πρέπει να ακυρωθεί για τον ανωτέρω λόγο, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση.

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (πέμπτο τμήμα) της 8ης Μαΐου 2014: Δημόσιες συμβάσεις προμηθειών — Οδηγία 2004/18/ΕΚ — Ανάθεση χωρίς διεξαγωγή διαδικασίας διαγωνισμού — Ανάθεση “in house” (οιονεί αυτεπιστασία) — Ανάδοχος που από νομικής απόψεως είναι διακριτός από την αναθέτουσα αρχή — Προϋπόθεση του “ανάλογου ελέγχου” — Αναθέτουσα αρχή και ανάδοχος μεταξύ των οποίων δεν υφίσταται σχέση ελέγχου — Τρίτη δημόσια αρχή που ασκεί επί της αναθέτουσας αρχής μερικό έλεγχο και επί του αναδόχου έλεγχο που μπορεί να χαρακτηριστεί ως “ανάλογος” — “Οριζόντια εσωτερική σχέση

Δεδομένης τόσο της σημασίας όσο και του σκοπού και της πρακτικής αποτελεσματικότητας των αρχών της ίσης μεταχειρίσεως μεταξύ των υποψηφίων και της διαφάνειας, η τήρησή τους πρέπει να εξασφαλίζεται και στην περίπτωση ειδικής διαδικασίας διαγωνισμού, όπως η εφαρμοζόμενη βάσει του κανονισμού 228/96, για τη δωρεάν προμήθεια χυμού φρούτων και μαρμελάδας στους πληθυσμούς της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, λαμβανομένων ενδεχομένως υπόψη των ιδιαιτεροτήτων της διαδικασίας αυτής. Σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο εναπόκειται στην Επιτροπή, ως αναθέτουσα αρχή, να τηρεί αυστηρά τα κριτήρια που η ίδια έχει καθορίσει, και μάλιστα μέχρι το πέρας του σταδίου εκτελέσεως της οικείας συμβάσεως. Επομένως, η αναθέτουσα αρχή δεν είναι εξουσιοδοτημένη να αλλοιώνει τη γενική οικονομία του διαγωνισμού τροποποιώντας στη συνέχεια μονομερώς έναν από τους ουσιώδεις όρους του και, ειδικότερα, μια διάταξη που, αν είχε περιληφθεί στην προκήρυξη του διαγωνισμού, θα είχε παράσχει στους υποψηφίους τη δυνατότητα να υποβάλουν ουσιωδώς διαφορετική προσφορά

Το άρθρο 11, παράγραφος 3, στοιχείο γ΄, της οδηγίας 92/50 για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών, το οποίο επιτρέπει στην αναθέτουσα αρχή που χρησιμοποιεί τη διαδικασία με διαπραγμάτευση να παρεκκλίνει της υποχρεώσεως της προηγουμένης δημοσιεύσεως όταν η σύμβαση αποτελεί συνέχεια ενός διαγωνισμού μελετών και πρέπει να ανατεθεί στον επιτυχόντα ή σε έναν από τους επιτυχόντες του διαγωνισμού, πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο αυστηρής ερμηνείας, το σε βάρος αποδείξεως περί του ότι συντρέχουν όντως οι έκτακτες περιστάσεις που δικαιολογούν την απόκλιση το φέρει εκείνος ο οποίος τις επικαλείται. Ειδικότερα, η έκφραση «αποτελεί συνέχεια κανονισμού», υπό την έννοια της εν λόγω διατάξεως, σημαίνει ότι πρέπει να υφίσταται άμεσος λειτουργικός σύνδεσμος μεταξύ του διαγωνισμού και της οικείας συμβάσεως. Τέτοιος σύνδεσμος δεν υφίσταται, στο πλαίσιο σχεδίου με πολλές φάσεις, μεταξύ διαγωνισμού που αφορά την πρώτη φάση και διοργανώθηκε για τους σκοπούς αναθέσεως της συναφούς με τη φάση αυτή συμβάσεως και της συμβάσεως επόμενης φάσης, ως προς την οποία η αναθέτουσα αρχή διατηρεί απλώς τη δυνατότητα να αναθέσει στον νικητή του εν λόγω διαγωνισμού. (βλ. σκέψεις 37-38, 40-41)