Εγκατάσταση μονάδας αφαλάτωσης...Για την εγκατάσταση του συστήματος αυτού, η διακήρυξη του επίδικου διαγωνισμού προβλέπει την εκτέλεση εργασιών (κατασκευή δεξαμενών, κατασκευή σωληνώσεων για την σύνδεση των μηχανημάτων με τα δίκτυα κλπ), οι οποίες υπάγονται στην έννοια του δημοσίου έργου. Η εκτέλεση των εργασιών αυτών είναι απαραίτητη για την θέση του συστήματος αφαλάτωσης σε παραγωγική λειτουργία, για την εκπλήρωση δηλαδή του σκοπού, στον οποίο απέβλεψε ο καθ’ ου Δήμος με την προκήρυξη του διαγωνισμού. Υπό τα δεδομένα, επομένως, αυτά είναι υποστηρίξιμη η εκδοχή ότι οι ανωτέρω εργασίες προσδιορίζουν τον χαρακτήρα της συμβάσεως, στην σύναψη της οποίας κατατείνει ο επίδικος διαγωνισμός, ως συμβάσεως δημοσίου έργου. Ως εκ τούτου, κατά την μειοψηφήσασα γνώμη, δεν πιθανολογείται σοβαρά η βασιμότητα του ισχυρισμού της αιτούσης ότι η επίμαχη σύμβαση είναι σύμβαση προμήθειας.Επειδή, ενόψει των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή, η εκτέλεση των προσβαλλομένων πράξεων να ανασταλεί, και να μην υπογραφεί η σχετική σύμβαση, ενώ, ενόψει αυτού, παρέλκει η εξέταση των λοιπών λόγων αναστολής. Και ναι μεν ο καθ’ ου δήμος ισχυρίζεται ότι λόγοι δημοσίου συμφέροντος, συνιστάμενοι στο πρόβλημα λειψυδρίας που αντιμετωπίζει, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες, επιτάσσουν την απόρριψη της αιτήσεως, οι λόγοι όμως αυτοί, σταθμιζόμενοι με τη βλάβη της αιτούσας, δεν αρκούν για να δικαιολογήσουν την απόρριψη της αιτήσεως.

Βελτίωση - καταασκευή επαρχιακής οδού...Στην προκειμένη περίπτωση, από τον έλεγχο του τιμολογίου και του προϋπολογισμού που περιέχονται στους οικείους φακέλους με τις οικονομικές προσφορές των διαγωνιζομένων, προκύπτει ότι στους προϋπολογισμούς προσφοράς των εταιρειών ............, .........., .......... και ..... υπάρχουν λογιστικά σφάλματα, η διόρθωση των οποίων διαφοροποιεί το ολογράφως αναγραφόμενο ποσό της συνολικής προσφερόμενης δαπάνης εργασιών, σε κάποιες δε περιπτώσεις η διαφοροποίηση των τιμών είναι σε τόσο μεγάλη κλίμακα που θα μπορούσε, ενδεχομένως, να οδηγήσει σε κρίση περί απαραδέκτου της προσφοράς. Όμως, η Ε.Ε.Α εφάρμοσε τον μαθηματικό τύπο, χωρίς προηγουμένως να διενεργήσει τον ως άνω λογιστικό έλεγχο, εισάγοντας και για τις ανωτέρω εταιρείες την έκπτωση που προέκυπτε από την ολόγραφη συνολική προσφερόμενη δαπάνη εργασιών, αναδεικνύοντας, μ’ αυτόν τον τρόπο, προσωρινή μειοδότρια προσφορά άλλη απ’ αυτή που θα έβγαινε αν είχαν εισαχθεί οι εκπτώσεις που προκύπτουν από τις διορθωμένες προσφορές των εταιρειών αυτών. Το γεγονός αυτό, που απετέλεσε και αντικείμενο υποβληθεισών αντιρρήσεων και προσφυγών, συνιστά πλημμέλεια, η οποία μαζί με τις προαναφερθείσες, καθιστά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου του ελεγχόμενου έργου μη νόμιμη και άρα μη νόμιμη και την οικεία κατακυρωτική απόφαση.

ανακλήθηκε εν μέρει με την ΕΣ/ΤΜ.6/105/2003

Έργο..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, εφόσον στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, αντικείμενο του 1ου Α.Π.Ε. δεν ήταν η διενέργεια συμπληρωματικών (νέων) εργασιών, αλλά η αύξηση των ποσοτήτων των ήδη προβλεπομένων συμβατικών εργασιών, το Τμήμα κρίνει ότι συντρέχουν οι νόμιμες προύποθέσεις για την επιβάρυνση του κονδυλίου των απροβλέπτων της οικείας σύμβασης με τη δαπάνη των εργασιών αυτών, δοθέντος, επιπροσθέτως, ότι αφενός μεν αυτές κατέστησαν αναγκαίες λόγω εσφαλμένων προμετρήσεων της οικείας μελέτης, αφετέρου δε ότι το προς εκτέλεση αντικείμενο της σύμβασης δεν τροποποιήθηκε. Κατόπιν των ανωτέρω, η Πράξη της οποίας ζητείται η ανάκληση (23/2010), η οποία έθεσε ως προϋπόθεση για την αυξομείωση των ήδη προβλεπομένων συμβατικών εργασιών τη συνδρομή «απρόβλεπτων περιστάσεων», πρέπει να ανακληθεί ως προς την κρίση της περί μη νομιμότητας της δαπάνης, που εντέλλεται με το 176, οικονομικού έτους 2009, χρηματικό ένταλμα πληρωμής. Το ένταλμα δε αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2009, σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του οποίου εκδόθηκε.

Αν η ένταξη υπόγειου φυσικού χώρου που μετατρέπεται σε χώρο αποθήκευσης φυσικού αερίου στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) ή σε Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου (AΣΦΑ), ευρίσκεται εντός των ορίων της χορηγηθείσας, με το άρθρο 93 του ν. 4001/2011, εξουσιοδότησης για την έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης.(...)Η ένταξη υπόγειου φυσικού χώρου που μετατρέπεται σε χώρο αποθήκευσης φυσικού αερίου στο ΕΣΦΑ ή σε ΑΣΦΑ, δεν εμπίπτει στο πλαίσιο της νομοθετικής εξουσιοδότησης που χορηγείται βάσει του τρίτου εδαφίου του άρθρου 93 του ν. 4001/2011. Δεδομένου όμως ότι η, κατά τα ανωτέρω παρασχεθείσα νομοθετική εξουσιοδότηση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και τον καθορισμό με την έκδοση κ.υ.α. των προϋποθέσεων για την ανάπτυξη του υπόγειου φυσικού χώρου ως χώρου αποθήκευσης φυσικού αερίου, βασική παράμετρο της οποίας αποτελεί ο τρόπος ανάπτυξής του, θα πρέπει να περιλαμβάνεται στην κ.υ.α. και η πρόβλεψη αν ο υπόγειος φυσικός χώρος τον οποίο αφορά η παραχώρηση, θα αναπτυχθεί ως τμήμα του ΕΣΦΑ ή αυτόνομα υπό τη μορφή ΑΣΦΑ (ομόφωνα).

Εκτέλεση έργου:..Επειδή, η ανωτέρω κρίση της αναιρεσιβαλλόμενης δεν είναι νομίμως αιτιολογημένη, διότι ο ισχυρισμός που προέβαλε το αναιρεσείον με το από 19.6.2006 υπόμνημά του ενώπιον του δικάσαντος Διοικητικού Εφετείου, κατά τον οποίο ο υποβληθείς από την αναιρεσίβλητη 6ος λογαριασμός του έργου δεν συνοδευόταν από τις απαραίτητες, κατά το νόμο, για την πληρωμή του βεβαιώσεις περί ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας αυτής, δεν ήταν αλυσιτελής, όπως βασίμως προβάλλεται. Τούτο δε διότι σε περίπτωση που η αναιρεσίβλητη δεν είχε υποβάλει μαζί με τον 6ο λογαριασμό και τις ανωτέρω βεβαιώσεις, δεν θα υφίστατο υπαιτιότητα του Δημοσίου ως κυρίου του έργου για τη μη πληρωμή του και συνεπώς, δεν θα ήταν νόμιμη η από 21.6.2004 δήλωση της αναιρεσίβλητης περί διακοπής των εργασιών του έργου, κατά τα εκτιθέμενα στη σκέψη 4.Επειδή, συνεπώς, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και η υπόθεση, που χρειάζεται διευκρίνιση κατά το πραγματικό, να παραπεμφθεί στο ίδιο δικαστήριο για νέα νόμιμη κρίση.

Δημόσια έργα. Εργολαβικό αντάλλαγμα δαπανών Σε περίπτωση κατασκευής έργου με το σύστημα του κατ αποκοπήν εργολαβικού ανταλλάγματος, δεν απαιτείται σύνταξη αναλυτικών επιμετρήσεων και ποσοτήτων κ.τ.λ. γιατί στο σύστημα αυτό το τίμημα καθορίζεται επακριβώς εκ των προτέρων, σε σαφώς καθορισμένο πάγιο ποσό, ενώ ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να παραδώσει τελείως έτοιμο το αναληφθέν έργο μέσα στην προθεσμία όπως συμφωνήθηκε, χωρίς να δικαιούται καμμιά αύξηση της αμοιβής του, εκτός από την περίπτωση που με εντολή του εργοδότη θα εκτελέσει νέες εργασίες.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΟΥ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ: Επειδή, προβάλλεται ότι οι προσβαλλόμενες πράξεις έχουν αντιφατική και ελλιπή, άρα πλημμελή αιτιολόγηση. Ειδικώτερα προβάλλεται ότι αν και από την απόφαση περί χαρακτηρισμού του επίδικου έργου ως ειδικής φύσης φαίνεται ότι το συγκεκριμένο σύστημα του διαγωνισμού με συμμετοχή συγκεκριμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων προκρίθηκε για το λόγο ότι οι επιχειρήσεις οι οποίες θα προσκληθούν πρέπει να έχουν εκτεταμένη εμπειρία σε αντίστοιχα έργα, σχετική εμπειρία σε τέτοιου είδους κατασκευές και να δραστηριοποιούνται στη γύρω από την ..... περιοχή, παραταύτα, όμως, προσκλήθηκε, στη συνέχεια, και η εταιρία ......, που έχει το μικρότερο υπόλοιπο ανεκτέλεστο εργασιών, με το επιχείρημα της αύξησης του ανταγωνισμού. Συνεπεία τούτου η αιτιολογία αυτή είναι αντιφατική ως προς τα κριτήρια επιλογής των εταιρειών που έπρεπε να προσκληθούν, αφού η παρεμβαίνουσα εταιρεία, που υπέβαλε μάλιστα τελικώς τη χαμηλότερη οικονομική προσφορά, δεν έχει τα απαιτούμενα ειδικά προσόντα, ούτε δραστηριοποιείτο στην περιοχή της .... Συναφώς, προβάλλεται επίσης αναιτιολόγητο των προσβαλλομένων πράξεων, από την άποψη ότι δεν εκτίθενται οι λόγοι για τους οποίους δεν προσκλήθηκαν να λάβουν μέρος στον επίμαχο διαγωνισμό και άλλες εργοληπτικές επιχειρήσεις από εκείνες που είχαν λάβει μέρος στον προηγούμενο που αφορούσε το αυτό έργο, αφού μάλιστα, όλες οι τότε μετέχουσες, όπως και η αιτούσα, είχαν γίνει τυπικά δεκτές από την Επιτροπή διαγωνισμού, ως πληρούσες τις τυπικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις, και οι εργασίες της επίδικης εργολαβίας περιείχοντο στις εργασίες της αρχικής εργολαβίας.(...)Με τα δεδομένα αυτά, ο λόγος περί αναιτιολογήτου δεν πιθανολογείται σοβαρώς ως βάσιμος ούτε κατά το δεύτερο σκέλος του, περί μη προσκλήσεως προς συμμετοχή των εργοληπτικών επιχειρήσεων που είχαν συμμετάσχει στον προηγούμενο διαγωνισμό..

Οικοδομικές και ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες ανέγερσης νέου Μουσείου...Επειδή, εν όψει των εκτεθέντων στην προηγουμένη σκέψη, η προσβαλλομένη πράξη απορρίψεως της υποβληθείσης από την αιτούσα αιτιολογήσεως της προσφοράς της θα έπρεπε να ακυρωθεί, για το βασίμως προβαλλόμενο λόγο ότι το περιεχόμενο της ενσωματωθείσης σ’ αυτήν πράξεως, με την οποία η αιτούσα προσκλήθηκε να υποβάλει την μνημονευθείσα αιτιολόγηση, δεν πληροί τις απαιτήσεις του άρθρου 30 παράγραφος 4 της οδηγίας 93/37/ΕΟΚ. Εν τούτοις, ως προς το ζήτημα του περιεχομένου, το οποίο πρέπει, κατά την τελευταία αυτή διάταξη, να έχει η πρόσκληση που απευθύνει η αναθέτουσα αρχή σε διαγωνιζόμενο προς αιτιολόγηση προσφοράς, εμφανιζομένης ως ασυνήθιστα χαμηλής, διατυπώθηκαν, κατά τα εκτεθέντα ανωτέρω, στη δέκατη ένατη σκέψη της παρούσης, δύο διαφορετικές απόψεις, κάθε μια των οποίων συνεπάγεται διαφορετική αιτιολογία της αποδοχής του προβαλλομένου σχετικού λόγου και, περαιτέρω, διαφορετικές, κατά τη φύση και την έκταση, συνέπειες εν σχέσει προς τις υποχρεώσεις που θα βαρύνουν την αναθέτουσα αρχή κατά το στάδιο της συμμορφώσεώς της στην εκδοθησόμενη ακυρωτική απόφαση. Για το λόγο αυτόν, το Δικαστήριο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική κρίση της υποθέσεως, προκειμένου να διατυπώσει προς το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 234 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητος, τα εξής δύο προδικαστικά ερωτήματα: α) « Κατά την έννοια της διατάξεως του άρθρου 30 παράγραφος 4 της οδηγίας 93/37/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 14.6.1993, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων (ΕΕ L 199), η αναθέτουσα αρχή, επί διενεργείας διαγωνισμού, με σύστημα δημοπρατήσεως, όπως αυτό που περιγράφεται στο αιτιολογικό της παρούσης (σύστημα υποβολής προσφορών, μη συνοδευομένων από έκθεση αιτιολογήσεως, με επί μέρους ποσοστά εκπτώσεως επί ομάδων τιμών και έλεγχο ομαλότητος των επί μέρους ποσοστών εκπτώσεων), έχει την υποχρέωση να προσδώσει ορισμένο περιεχόμενο στην πράξη της, με την οποία καλεί διαγωνιζόμενο να παράσχει εξηγήσεις επί της προσφοράς του, η οποία χαρακτηρίσθηκε ασυνήθιστα χαμηλή βάσει σχετικού κατωφλίου, προσδιορισθέντος κατ’ εφαρμογή μαθηματικής μεθόδου, με χαρακτηριστικά ανάλογα προς εκείνα της μαθηματικής μεθόδου που περιγράφεται στο αιτιολογικό της παρούσης ; » β) «Επί καταφατικής απαντήσεως στο πρώτο ερώτημα, αρκεί, κατά την έννοια της μνημονευθείσης διατάξεως της οδηγίας 93/37/ΕΟΚ, να επισημαίνεται στην ανωτέρω πράξη, η επί μέρους έκπτωση, την οποία προσέφερε ο διαγωνιζόμενος σε μια ή περισσότερες ομάδες τιμών και την οποία η αναθέτουσα αρχή θεωρεί προβληματική ή η αναθέτουσα αρχή οφείλει, επί πλέον, να προσδιορίσει τους λόγους για τους οποίους θεωρεί την έκπτωση αυτή προβληματική, εκθέτοντας τεκμηριωμένα τις εκτιμήσεις της εν σχέσει προς το οριακό κόστος εκτελέσεως των αντίστοιχων εργασιών ;»

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών του έργου «Κατασκευή βρεφονηπιακού σταθμού Δημοτικού Διαμερίσματος Δήμου … (αίθουσα πολλαπλών χρήσεων & βοηθητικών χώρων υπόγειο)», συμβατικού ποσού 161.900,24 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.), διότι οι περιστάσεις που επικαλείται ο Δήμος για την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών δεν είναι απρόβλεπτες και, ως εκ τούτου, δεν δύνανται να δικαιολογήσουν τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης με τον ανάδοχο του αρχικού έργου. Οι εργασίες της ελεγχόμενης σύμβασης, οι οποίες οφείλονται στη διαπίστωση ότι οι συμβατικές ποσότητες υπολείπονται των πραγματικά απαιτούμενων, δεν υπαγορεύθηκαν από τη συνδρομή αιφνίδιων πραγματικών γεγονότων, τα οποία αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν και κατά συνέπεια, η ανάγκη εκτέλεσης των ως άνω εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης οφείλεται σε αστοχία της μελέτης, η οποία θα είχε αποφευχθεί, εάν είχε καταβληθεί η δέουσα επιμέλεια κατά την εκπόνηση αυτής και όχι στη συνδρομή περιστάσεων που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, Επομένως οι σχετικές δαπάνες μπορούν να καλυφθούν μόνο από το κονδύλιο των απροβλέπτων της αρχικής σύμβασης.

Μίσθωση μηχανημάτων-οχημάτων έργου.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, η υπό κρίση (μικτή) σύμβαση μεταξύ του Δήμου ... και της αναδόχου εταιρείας, παρόλο που δεν διαχωρίστηκε στον ενδεικτικό προϋπολογισμό η αξία της μίσθωσης των μηχανημάτων-οχημάτων από αυτήν της παροχής των υπηρεσιών, είχε προεχόντως χαρακτήρα ανάθεσης εργασιών (υπηρεσιών). Τούτο δε διότι, το κύριο αντικείμενο της σύμβασης αυτής με βάση το σκοπό της είναι ο καθαρισμός και η συνακόλουθη αποκατάσταση της βατότητας του αγροτικού δρόμου, στην οποία απέβλεψε ο Δήμος με τη σύναψη της  συγκεκριμένης  σύμβασης  κι  όχι  η  μίσθωση των ανωτέρω μηχανημάτων, η οποία έχει παρεπόμενο χαρακτήρα. Κατά συνέπεια, νομίμως, ενόψει των διατάξεων της παραγράφου 9 του άρθρου 209 του ν. 3463/2006, ανατέθηκε απευθείας η παροχή των υπό κρίση εργασιών στην ως άνω ανάδοχο, δοθέντος ότι το ποσό αυτών δεν υπερβαίνει το χρηματικό όριο των 20.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση εργασιών.