Επειδή κατ' άρθ. 4 παρ. 4 Π.Δ. 609/1985 η διακήρυξη (η οποία κατά την παρ. 1 του ιδίου άρθρου διέπει την ανάθεση κατασκευής του έργου) περιέχει τα εξής τουλάχιστον στοιχεία ". . . ε. τις εργοληπτικές επιχειρήσεις που γίνονται δεκτές για υποβολή προσφοράς . . . και τα τυχόν πρόσθετα απαιτούμενα προσόντα και προϋποθέσεις . . . ζ. τα τυχόν απαιτούμενα πρόσθετα δικαιολογητικά, όπως δηλώσεις, αναλύσεις, παρατηρήσεις και άλλα". Κατ' άρθρον δε 4 παρ. 4 Π.Δ. 923/1978 (Α 224) "Εκαστον Γραφείον Μελετών δεν δύναται να συμμετέχη εις πλείονας της μιας συμπράξεις κατά την εκδήλωσιν ενδιαφέροντος διά την ανάληψιν της αυτής μελέτης"...Δεδομένης λοιπόν της αλληλεξαρτήσεως των επί μέρους κατηγοριών μελετών από  τεχνικής και οικονομικής απόψεως είναι προφανές ότι η εις το αυτό μελετητικό γραφείο ανάθεση και μόνο μιας κατηγορίας μελέτης (στατικής ως εν προκειμένω) επηρεάζει το απόρρητο και της τεχνικής προσφοράς και της οικονομικής και ως εκ τούτου εμπίπτει εις την απαγόρευση του μνησθέντος όρου, η του οποίου και εν τούτω παράβαση συνεπάγεται του μνησθέντος αποκλεισμόν της διαγωνιζομένης εταιρείας. Συνεπώς είναι απορριπτέα ως αβάσιμα τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα.

Εκτέλεση έργου.:Υπό τα δεδομένα αυτά και ενόψει όσων έχουν ήδη εκτεθεί ανωτέρω, το ζήτημα της υπάρξεως ή μη υποχρεώσεως της αναδόχου περί καταβολής της επιδίκου κρατήσεως ετέθη το πρώτον κατά τη σύνταξη του προμνησθέντος συγκριτικού πίνακος, στον οποίο δεν περιελήφθη ειδική πρόβλεψη περί αποδόσεως στην ανάδοχο της ήδη καταβληθείσης υπ’ αυτής κρατήσεως. Η τελευταία αυτή κράτηση, επιβληθείσα επί του εργολαβικού ανταλλάγματος, μετά τη σύναψη της οικείας συμβάσεως, επέφερε, κατ’ ανάγκην, εκ των υστέρων μεταβολή του ύψους του, μεταβολή, δηλαδή, η οποία, κατά τα ήδη εκτεθέντα, αποτελεί περιεχόμενο του συγκριτικού πίνακος. Με την παράλειψη δε αυτή, η οποία επιβεβαιώθηκε διά της εκδόσεως της απορριπτικής της ενστάσεως της αναδόχου αποφάσεως, με την οποία ενεκρίθη ο οικείος συγκριτικός πίνακας και το συνοδεύον αυτόν πρωτόκολλο, εξεδηλώθη για πρώτη φορά η βούληση της Διοικήσεως περί επιβολής της κρατήσεως του άρθρου 27 παρ. 34 του ν. 2166/1993. Αντιθέτως, με τους προγενεστέρους του συγκριτικού πίνακος λογαριασμούς, στους οποίους δεν περιελήφθη πρόβλεψη περί καταβολής της επιδίκου κρατήσεως, ουδόλως εξεδηλώθη ρητή βούληση της Διοικήσεως περί επιβαρύνσεως της αναδόχου με την ως άνω κράτηση και, ως εκ τούτου, η τελευταία δεν ηδύνατο να στραφεί κατά των εγκριτικών των λογαριασμών της πράξεων, οι οποίοι, κατά το μέρος αυτό, ουδεμία πλημμέλεια είχαν. Εξάλλου, η ανάδοχος ούτε επ’ ευκαιρία της εξοφλήσεως των λογαριασμών αυτών ηδύνατο να θέσει ζήτημα αποδόσεως των ποσών, τα οποία αντιστοιχούσαν στην εν λόγω κράτηση, δεδομένου ότι, κατά τη διαδικασία πιστοποιήσεώς τους, δεν εξεδόθη πράξη, της αρμοδίας υπηρεσίας περί επιβολής της επιδίκου κρατήσεως εις βάρος της, όλοι δε οι περί του αντιθέτου προβαλλόμενοι εκ μέρους του αναιρεσείοντος Δημοσίου λόγοι είναι απορριπτέοι ως απαράδεκτοι διότι πλήσσουν την αναιρετικώς ανέλεγκτο περί των πραγμάτων κρίση του δικαστηρίου της ουσίας, δεδομένου ότι ερείδονται επί πραγματικού, το οποίο δεν εδέχθη το δικάσαν δικαστήριο. Εκ μόνης δε της καταβολής της κρατήσεως αυτής εκ μέρους της αναιρεσιβλήτου δεν δύναται να συναχθεί ότι η τελευταία απεδέχθη ότι εβαρύνετο, τελικώς, με την εν λόγω κράτηση. Επομένως, ορθώς η αναιρεσίβλητος εστράφη κατά του συγκριτικού πίνακος, ο οποίος, κατά το μέρος, το οποίο δεν προέβλεψε την απόδοση σε αυτήν της ήδη καταβληθείσης κρατήσεως, απετέλεσε την μόνη βλαπτική των εννόμων συμφερόντων της αναδόχου πράξη, παραδεκτώς δε, εν συνεχεία, προσέφυγε η τελευταία ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, μετά την τήρηση της προβλεπομένης εκ του νόμου διοικητικής διαδικασίας επιλύσεως της συγκεκριμένης διαφοράς, η οποία, όπως έχει ήδη εκτεθεί, δεν ετελεσφόρησε.(..)η κρινομένη αίτηση είναι απορριπτέα εν τω συνόλω της.

Η τυχόν εκ των υστέρων κρίσις των άνευ εγγράφου εντολής εκτελεσθεισών εργασιών ως βαρυνουσών τον κύριον του έργου δεν παρέχει εις τον ανάδοχον το δικαίωμα να ζητήση άνευ ετέρου διά της προσφυγής την επιδίκασιν των δαπανών εις τας οποίας υπεβλήθη προς τούτο, αλλ' απαιτείται και εις την περίπτωσιν ταύτην διά τον καθορισμόν του διά τας εργασίας ταύτας ανταλλάγματος η τήρησις της ως άνω διαδικασίας καταρτίσεως συγκριτικού πίνακος και πρωτοκόλλου κανονισμού τιμής μονάδος νέων εργασιών, διά δε την πληρωμήν η διενέργεια επιμετρήσεως και η έγκρισις του σχετικού λογαριασμού, αποτελούντος την προς τούτο απαιτουμένην πιστοποίησιν, κατά τα οριζόμενα εις τα άρθρα 5 παρ. 7 επ. και 8 του ν. 1418/1984 ως και 38, 40, 43 και 44 του Π. Διατάγματος 609/1985. Οθεν, κατόπιν της διά της αναιρεσιβαλλομένης αποφάσεως χαρακτηρισμού της ως άνω εργασίας ως βαρυνούσης το Ελληνικόν Δημόσιον και της ακυρώσεως της περί του αντιθέτου αποφάσεως του Β' Υπαρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού, ανακύπτει μεν συμφώνως προς το άρθρον 56 παρ. 4 του Π. Διατάγματος 341/1978, εις το οποίον το άρθρον 4 του ν. 1406/1983 παραπέμπει, υποχρέωσις της αρμοδίας υπηρεσίας του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης να προβή εις τας ως άνω ενεργείας προς καθορισμόν και πληρωμήν εις τον ανάδοχον του διά την εργασίαν ταύτην ανταλλάγματος, ουχί νομίμως όμως το εκδόν την αναιρεσιβαλλομένην απόφασιν Διοικητικόν Εφετείον προέβη αυτό εις κρίσιν περί του οφειλομένου διά τας εργασίας ταύτας ποσού και επιδίκασιν εις την αναιρεσίβλητον ανάδοχον κοινοπραξίαν το υπό ταύτης διά της προσφυγής αιτηθέν ποσόν των δαπανών εις τας οποίας αύτη, κατά τους ισχυρισμούς της, υπεβλήθη, χωρίς να βεβαιώση ότι είχεν εν προκειμένω κινηθή ενώπιον της αρμοδίας υπηρεσίας του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης η υπό των ανωτέρω διατάξεων διά τον καθορισμόν του σχετικού ποσού διαδικασία, εις τούτο δε δεν ήσκει επιρροήν το ότι το καθ' ου η προσφυγή Ελληνικόν Δημόσιον δεν ημφισβήτησε το ύψος της δαπάνης ταύτης, εφ' όσον τούτο ηρνείτο κατ' αρχήν την υποχρέωσίν του να αποκαταστήση την δαπάνην ταύτην.

κατά την έννοιαν των ανωτέρω διατάξεων, εν όψει και της αυστηρώς τυπικής διαδικασίας των δημοσίων διαγωνισμών, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωσις νομίμως κατ΄ αρχάς υποβληθέντων στοιχείων και δικαιολογητικών δια την συμμετοχήν εις τον διαγωνισμόν, όχι όμως και η αναπλήρωσις μη υποβληθέντων μετά της προσφοράς ή μη νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων (πρβλ. ΣτΕ 2854/97).

Δημόσια κτήματα. Εκποίηση. Καταβολή τιμήματος. Μη έκδοση παραχωρητηρίου. Αρμοδιότητα. Παραγραφή αξιώσεως.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
1) Τα εν προκειμένω δικαιώματα του Δημοσίου εκ της επελθούσης παραγραφής αποτελεσματικώς αποκρούονται εκ του άρθρου 281 ΑΚ, κατά τα προεκτεθέντα ώστε ζήτημα διασφαλίσεως αυτών, δια προσφυγής εις τα Δικαστήρια δεν τίθεται και δεν ενδείκνυται, θα πρέπει δε η Διοίκησις να τερματίση την από μακρού χρόνου υφισταμένην εκκρεμότητα και να προχωρήση στην έκδοσιν του σχετικού πωλητηρίου. 2) Αρμοδία υπηρεσία προς έκδοσιν του εν προκειμένω πωλητηρίου-παραχωρητηρίου είναι η κατά τόπον Κτηματική Υπηρεσία (Θεσ/κης) εν όψει ιδία των διατάξεων του άρθρου 9 του ΠΔ 551/88 κατ εφαρμογήν της διατάξεως της παρ.2 άρθρου 22 του Ν 973/79 ίδετε εμμ.πρακτικ.Ολ.ΝΣΚ 3344/1992.

Μελέτες.Διαγωνισμός για την ανάθεση υπηρεσίας και ειδικότερα αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά πράξης με την έγινε δεκτή στο διαγωνισμό η προσφορά της παρεμβαίνουσας συμπράξεως μελετητών. Πιθανολογείται σοβαρώς ότι μη νομίμως έγινε δεκτή η παρεμβαίνουσα στο διαγωνισμό διότι το αφορών στην εκπόνηση της μελέτης τμήμα των εργασιών θα εξεπονείτο από ανώνυμη εταιρεία-μέλος της παρεμβαίνουσας συμπράξεως, μη εγγεγραμμένη στα μητρώα μελετητών, όπως απαιτείτο από τη διακήρυξη, ενώ στη σύμπραξη δεν συμμετείχε αυτοτελώς μελετητής ή πρόσωπο το οποίο να πληροί τις προϋποθέσεις των διατάξεων της διακηρύξεως. Επειδή, πιθανολογουμένων ως βασίμων των ανωτέρω λόγων, δέον να ανασταλή η εκτέλεσις της 10912/29-12-05 αποφάσεως του Γενικού Γραμματέως της Περιφερείας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, δια της οποίας έγινε τελικώς δεκτή στον διαγωνισμό η συμμετοχή της συμπράξεως … ΑΕ, ως και της όλης προόδου της διαδικασίας του διαγωνισμού, παρελκούσης, ως αλυσιτελούς, της ερεύνης των λοιπών προβαλλομένων λόγων δια των οποίων αμφισβητείται περαιτέρω η αποδοχή της συμμετοχής της παρεμβαινούσης εις τον διαγωνισμόν, δεδομένου ότι ελλειπούσης μιας των νομίμων προϋποθέσεων συμμετοχή της συμπράξεως εις τον διαγωνισμόν, ήτο εν πάση περιπτώσει αυτή αποκλειστέα.

Εξαγορά δημοσίου κτήματος σε δόσεις κατ' άρθρο 4 ΑΝ 263/1968.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Ι. 1) Δια των διατάξεων του άρθρου 93 του Δ/τος 11/12.11.1929 ωρίσθη, επί εκποιήσεως δημοσίων κτημάτων, κατά τις αυτές δ/ξεις, η εις αυτήν έκπτωσις (6%) επί προκαταβολής του τιμήματος ή δόσεων κατά τα εις αυτήν ειδικώτερα. Όμως τούτο δεν ισχύει, όταν, αιτήσει του αγοραστού παρεσχέθη η εις δόσεις καταβολή, κατ ευχέρειαν, εκ του νόμου (άρθρο 95 παρ.2 του ανωτέρω Δ/τος). 2) Ο νεώτερος νόμος, -ΑΝ 263/1968 άρθρο 4 ως ισχύει-, ερρύθμισεν τις περιπτώσεις, απ ευθείας, άνευ δημοπρασίας, εξαγοράς αυθαιρέτως κατεχομένων δημοσίων κτημάτων με τίμημα ευνοϊκόν –μέρος της αξίας- καταβλητέον εις 6 το πολύ εξαμηνιαίες δόσεις, εντόκως. Παρέχεται, όμως, δυνατότης εκπτώσεως 10% επί ολοσχερούς καταβολής του τιμήματος εντός της προθεσμίας καταβολής της β’ δόσεως. Μετά ταύτα, ουδέν λέγεται περί εκπτώσεως. 3) Περίπτωσις εφαρμογής της ρυθμίσεως του άρθρου 93 του ανωτέρω Δ/τος δεν προκύπτει, ελλείψει οιασδήποτε αναφοράς ή προβλέψεως αλλά και διότι, δια των διατάξεων του νεωτέρου νόμου 263/68 (άρθρο 4) ως ισχύει μετά τον Ν 1473/84 ερρυθμίσθησαν ιδιαίτερες περιπτώσεις εξαγοράς αυθαιρέτως κατεχομένων ΔΚ με όλως ευνοϊκόν τίμημα. 4) Συνεπώς, μετά την πάροδον της άνω προθεσμίας δεν δύναται να γίνη λόγος περί εκπτώσεως των τόκων, ελλείψει σχετικής προβλέψεως αλλά και εν όψει της φύσεως της δ/ξεως ως δημοσιονομικής και του συναφώς προκύπτοντος οφέλους του Δημοσίου ή τοι της ωφελείας εκ των τόκων 7%. ΙΙ. Κατ ακολουθίαν εις το τιθέμενον ερώτημα προσήκουσα απάντησις είναι ότι, επί εξαγοράς δημοσίου κτήματος, κατ άρθρον 4 ΑΝ 263/68, ως ισχύει, με τίμημα καταβλητέον εις δόσεις, η εξόφλησις του υπολοίπου μετά την προθεσμίαν της β’ δόσης, δεν συνεπάγεται έκπτωση-απαλλαγήν από των τόκων.

Εκτέλεση εργασιών κατασκευής αυτοκινητόδρομου...Επειδή η προβλεπόμενη στις διατάξεις των άρθρων 17 παρ. 7 και 20 του Π. Δ/τος 609/1985 δυνατότητα συμπληρώσεως των επουσιωδών τυπικών προϋποθέσεων που ελλείπουν διά των ασκουμένων αντιρρήσεων, με την υποβολή των απαιτουμένων συμπληρωματικών στοιχείων, δεν αναφέρεται και σε στοιχεία υποχρεωτικώς υποβλητέα, η έλλειψη των οποίων ορίζεται ως λόγος αποκλεισμού από τον διαγωνισμό, όπως συμβαίνει με το υποχρεωτικώς υποβλητέο τεύχος παρατηρήσεων, κατά τις διατάξεις των παραγράφων 4.2.3 και 4.2.4 της διακηρύξεως, διότι η υποβολή αυτού του αξιουμένου στοιχείου δεν συνιστά επουσιώδη τυπική προϋπόθεση (βλ. ΣΕ 3407/92, καθώς και ΣΕ 3364/97, 1874/93). Εξ άλλου, κατά την έννοια της διατάξεως του άρθρου 28 του Π. Δ/τος 23/1993 είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση ή διευκρίνηση νομίμως κατ' αρχήν υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων ή μη νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων (ΣΕ 2854/97). Οι δε επί αντιθέτου εκδοχής ερειδόμενοι λόγοι ακυρώσεως είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι.

Βιβλιάρια ανασφαλίστων και οικονομικά αδυνάτων πολιτών.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Οι ρυθμίσεις της υπ’ αριθ. 2928/1999 κ.υ.α., με την οποία παρέχεται ευθύς και αμέσως στα ανασφάλιστα και οικονομικώς αδύνατα άτομα το δικαίωμα στη νοσοκομειακή και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε δημόσια θεραπευτήρια, είναι λεπτομερείς, απολύτως επαρκείς, σαφείς και αμέσως εφαρμοστέες. Επομένως και πριν τη δημιουργία ενιαίου, ηλεκτρονικής μορφής, μητρώου ανασφαλίστων και οικονομικώς αδυνάτων ατόμων, οι Υπηρεσίες Υγείας των κατά τόπον αρμοδίων Νομ/κών Αυτ/σεων θα πρέπει, κατ’ εφαρμογήν της παρ.Γ’ της ανωτέρω κ.υ.α., να χορηγούν βιβλιάρια υγείας, ύστερα από απόφαση της συγκροτούμενης με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας ειδικής επιτροπής, σε όσους προσκομίζουν όλα τα αναφερόμενα στην παρ.Β’ αυτής δικαιολογητικά.

Εκτέλεση έργου..:Επειδή, εν προκειμένω, ως προκύπτει εκ της αναιρεσιβαλλομένης αποφάσεως, η αναιρεσίβλητος κοινοπραξία ανέλαβε διά του από 11.9.1989 εργολαβικού συμφώνου την εκτέλεσιν του έργου «Οικοδομικές και Η/Μ μελέτες και εργασίες κατασκευής συνεργείου αυτοκινήτων στη ..». Στις 23.5.1991 υπέβαλε στην Διευθύνουσα Υπηρεσία τον 9ον λογαριασμόν πιστοποιήσεως εργασιών προς έλεγχον, έγκρισιν και πληρωμήν, εν συνεχεία δε της εζητήθη να προσκομίση βεβαίωσιν του Ι.Κ.Α. περί καταβολής των αναλογουσών ασφαλιστικών εισφορών, την οποίαν και προσεκόμισε την 7.9.1991. Μετά την πάροδον διμήνου από της υποβολής του λογαριασμού η αναιρεσίβλητος υπέβαλε την από 25.7.1991 όχλησιν προς τον αναιρεσείοντα Δήμον, ο οποίος απήντησε ότι δεν δικαιούται τόκων υπερημερίας λόγω της καθυστερήσεως υποβολής της βεβαιώσεως του Ι.Κ.Α. περί καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών. ΄Ενστασις της αναιρεσιβλήτου απερρίφθη διά της υπ’ αριθμ. 1365/1991 αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου, η δε από 24.12.1991 αίτησις θεραπείας κατά της αποφάσεως ταύτης απερρίφθη σιωπηρώς υπό του Νομάρχου ... Εν συνεχεία η αναιρεσίβλητος υπέβαλε προς έγκρισιν τον 10ον λογαριασμόν πιστοποιήσεως, ο οποίος της επεστράφη προκειμένου, μεταξύ άλλων, να παραλειφθή ο υπολογισμός τόκων υπερημερίας.Ενστασις της αναιρεσιβλήτου απερρίφθη διά της υπ’ αριθμ. 643/1992 αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου, ενώ αίτησις θεραπείας αυτής εγένετο εν μέρει δεκτή, ως προς τον κεφάλαιον των τόκων, διά της υπ’ αριθμ. 26.000/1992 αποφάσεως του Νομάρχου ... Ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου ήσκησαν προσφυγή, αφ’ ενός μεν η αναιρεσίβλητος κοινοπραξία, στρεφομένη κατά της σιωπηράς απορρίψεως της από 24.12.1991 αιτήσεως θεραπείας της υπό του Νομάρχου .., αφ’ ετέρου δε ο Δήμος .., στρεφόμενος κατά της υπ’ αριθμ. 26.000/1992 αποφάσεως του Νομάρχου .. καθ’ ο μέρος εγένετο δι’ αυτής δεκτόν το αίτημα της αναιρεσιβλήτου περί καταβολής τόκων υπερημερίας. Το Διοικητικόν Εφετείον … συνεξεδίκασε τις ως άνω προσφυγές και διά της προσβαλλομένης αποφάσεώς του απέρριψε την μεν προσφυγήν της αναιρεσιβλήτου λόγω ελλείψεως του εννόμου συμφέροντος αυτής, την δε προσφυγήν του Δήμου … επί τη αιτιολογία ότι η ανάδοχος κοινοπραξία δικαιούται τόκων υπερημερίας μετά την πάροδον διμήνου από της υποβολής του 9ου λογαριασμού, αφού η πληρωμή αυτή καθυστέρησε άνευ υπαιτιότητός της και μέχρι πλήρους εξοφλήσεως αυτού.Η κρίσις, όμως, αυτή του δικαστηρίου της ουσίας είναι μη νόμιμος αφού, κατά τα προεκτεθέντα, δεν υφίσταται υπαιτιότης του κυρίου του έργου εκ της μη πληρωμής υποβληθέντος λογαριασμού και, κατά συνέπειαν, δεν γεννάται υποχρέωσις αυτού προς καταβολήν τόκων υπερημερίας, όταν ο λογαριασμός δεν συνοδεύεται υπό βεβαιώσεως περί καταβολής των υπό του αναδόχου οφειλομένων προς το Ι.Κ.Α. ασφαλιστικών εισφορών. Κατ’ ακολουθίαν, για τον λόγον τούτον, βασίμως προβαλλόμενον, η προσβαλλομένη απόφασις πρέπει κατά το μέρος αυτό, να αναιρεθή, και η υπόθεσις να παραπεμφθή στο Διοικητικόν Εφετείον … προς νέαν νόμιμον κρίσιν.