Η Απόφαση 24/2025 της Α' Ελάσσονος Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά αίτηση αναίρεσης κατά της απόφασης 951/2019 του ΙΙΙ Τμήματος. Η αναιρεσείουσα δεν εμφανίστηκε στη συνεδρίαση της 11ης Ιανουαρίου 2023. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η αναιρεσείουσα δεν κλητεύθηκε νομίμως για τη συζήτηση της υπόθεσης, καθώς η κλήση επιδόθηκε σε διεύθυνση διαφορετική από αυτή που αναγραφόταν στο δικόγραφο της αναίρεσης, χωρίς να έχει γνωστοποιηθεί νόμιμα μεταβολή διεύθυνσης. Επίσης, η επίδοση στον δικηγόρο που είχε οριστεί ως αντίκλητος κρίθηκε άκυρη, διότι δεν είχε νομιμοποιηθεί με την απαιτούμενη πληρεξουσιότητα. Κατόπιν αυτών, το Δικαστήριο κήρυξε απαράδεκτη τη συζήτηση και διέταξε τον ορισμό νέας δικασίμου, καθώς και τη νόμιμη κλήτευση όλων των διαδίκων.

Με την υπό κρίση έφεση ετέθη και το ζήτημα αν στις τακτικές μηνιαίες αποδοχές των δικαστικών λειτουργών, οι οποίες λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της αναλογίας μεταξύ αποδοχών ενεργείας και συντάξιμων αποδοχών, περιλαμβάνεται και η αποζημίωση που τυχόν παρέχεται σε αυτούς λόγω της συμμετοχής τους στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο. 

Η Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν και των διευκρινίσεων που δόθηκαν στην επαναδιάσκεψη της 8.3.2023, σεβόμενη τη δικαιοδοσία του ειδικού κατά το άρθρο 88 παρ. 2 του Συντάγματος Δικαστηρίου, ως αυτή οριοθετήθηκε στη σκέψη 7, κρίνει ότι, εκ μόνου του λόγου ότι εγέρθηκε ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου το αναφερθέν στην προηγούμενη σκέψη ζήτημα, οφείλει, ως εκ της φύσης του ζητήματος και του ότι τούτο δεν έχει επιλυθεί με απόφαση του ως άνω ειδικού Δικαστηρίου, να απόσχει άνευ ετέρου και ανεξαρτήτως κάθε άλλου συναφούς ζητήματος, της εξετάσεως αυτού ώστε να παραπεμφθεί η κρινόμενη έφεση, ως προς τούτο, στο κατά το Σύνταγμα εν λόγω αρμόδιο ειδικό Δικαστήριο

Προμήθειες...Επειδή, δια της παραπομπής του άρθρου 2.1 της διακηρύξεως στις διατάξεις των υπ’ αριθμ. Π5/264/1977, Π5/268/1977 αποφάσεων του Υπουργού Εμπορίου, όπως αυτές τροποποιήθηκαν με τις υπ’ αριθμ. Π5/268/1980 και Π5/568/1980 αποφάσεις του ιδίου υπουργού, οι διατάξεις αυτές κατέστησαν ρήτρες της διακηρύξεως και, ακολούθως, της συναφθείσης συμβάσεως. Δοθέντος δε ότι, όπως βεβαιώνεται στην αναιρεσιβαλλομένη απόφαση και δεν αμφισβητήθηκε από την αναιρεσείουσα ενώπιον του εφετείου ούτε αμφισβητείται κατ’ αναίρεση, η τελευταία δεν είχε προσβάλει ευθέως τη διακήρυξη με αίτηση ακυρώσεως, οι λόγοι της προσφυγής με τους οποίους αμφισβήτησε την ισχύ των ανωτέρω διατάξεων ήσαν απορριπτέοι ως απαράδεκτοι. Και τούτο διότι, με την ανεπιφύλακτη συμμετοχή της στο διαγωνισμό η αναιρεσείουσα αποδέχθηκε πλήρως τη νομιμότητα της διακηρύξεως και των όρων αυτής, και επομένως δεν είναι επιτρεπτή η εκ μέρους της παρεμπίπτουσα, εκ των υστέρων, αμφισβήτηση του κύρους των όρων της διακηρύξεως, με την ευκαιρία της προσβολής πράξεων που εκδίδονται είτε κατά την διαδικασία διεξαγωγής του διαγωνισμού είτε κατά την λειτουργία της συμβάσεως (βλ. Σ.τ.Ε. 1415/2000 Ολομ., 2743/2003 κ.α.). Συνεπώς, ορθώς το δικάσαν δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή ως απαράδεκτη, λόγω παραλείψεως της αναιρεσείουσας να ασκήσει προηγουμένως την προβλεπομένη από τη διακήρυξη ενδικοφανή προσφυγή, περαιτέρω δε, απέρριψε και τους λόγους της προσφυγής, με τους οποίους η αναιρεσείουσα αμφισβητούσε τη νομιμότητα όρων της διακηρύξεως, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθούν.

Παροχή υπηρεσιών:..Επειδή, το ζήτημα αυτό της εννοίας του άρθρου 15 παρ. 8 του Ν.Δ. 3843/1958 τίθεται στην προκειμένη υπόθεση στην οποία το διοικητικό εφετείο, με την προσβαλλόμενη απόφαση, έκρινε ότι αμοιβή, την οποία έλαβε η αναιρεσείουσα εταιρεία από την ... έναντι υποχρεώσεως παροχής προς αυτή υπηρεσιών που αφορούσαν όχι μόνο την κατάρτιση μελετών και σχεδίων και την διεξαγωγή ερευνών, εμπιπτουσών στην εν λόγω διάταξη, αλλά και την εφαρμογή τους, φορολογείται κατά το ήμισυ κατ’ εφαρμογή της ως άνω διατάξεως και κατά το έτερο ήμισυ κατ’ εφαρμογή των γενικών διατάξεων περί φορολογήσεως των μονίμως εγκατεστημένων στην Ελλάδα αλλοδαπών επιχειρήσεων, ενόψει της αξίας, στη συγκεκριμένη περίπτωση, κάθε παροχής. Λόγω σπουδαιότητος του ζητήματος αυτού, κρίνεται ότι το ζήτημα αυτό και η υπόθεση στο σύνολό της πρέπει να παραπεμφθεί, σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 5 του Π.Δ. 18/1989, στο Τμήμα υπό την επταμελή σύνθεση 

Η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου κλήθηκε να αποφανθεί επί προδικαστικού ερωτήματος σχετικά με τη δικονομική αντιμετώπιση αγωγής αποζημίωσης (κατ’ άρθρο 105 Εισ.Ν.Α.Κ.) συνταξιούχου βουλευτή, λόγω μη αναπροσαρμογής της σύνταξής του σύμφωνα με τις αυξημένες αποδοχές των Προέδρων των Ανωτάτων Δικαστηρίων (άρθρο 57 του ν. 3691/2008). Το ερώτημα τέθηκε καθώς είχε γίνει δεκτή η σωρευόμενη έφεση, η οποία, με διατακτικό «ακυρώνει-παραπέμπει», διέπλασε το συνταξιοδοτικό δικαίωμα αναδρομικά. Η Ολομέλεια, κατά πλειοψηφία, έκρινε ότι το ζήτημα έχει ήδη επιλυθεί με την 484/2018 απόφασή της. Αποφάνθηκε ότι η αγωγή αποζημίωσης πρέπει να απορριφθεί, καθώς η αναδρομική αποκατάσταση της νομιμότητας μέσω της έφεσης αίρει τη ζημία, ανεξαρτήτως της ενδεχόμενης μακροχρόνιας μη συμμόρφωσης της Διοίκησης. Η υπόθεση αναπέμφθηκε στο Τέταρτο Τμήμα.

Με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται ότι η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση είναι αναιρετέα, διότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 20 παρ. 2 του Συντάγματος και του άρθρου 6 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας απέρριψε τον λόγο της προσφυγής ότι, κατά παράβαση των εν λόγω διατάξεων, η αναιρεσείουσα δεν είχε κληθεί εγγράφως να εκθέσει τις απόψεις της πριν από την έκδοση της προσβληθείσης με την προσφυγή πράξεως. Ο λόγος αυτός αναιρέσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, προεχόντως διότι η αναιρεσείουσα δεν ανέφερε με το δικόγραφο της προσφυγής τους ισχυρισμούς, τους οποίους θα είχε προβάλει ενώπιον του αναιρεσιβλήτου Δήμου αν είχε κληθεί και οι οποίοι θα κλόνιζαν τις διαπιστώσεις του αναιρεσιβλήτου Δήμου ως προς την εκ μέρους της παράβαση των όρων της συμβάσεως και θα μπορούσαν, ενδεχομένως, εάν ετίθεντο υπόψη του Δήμου, να επηρεάσουν την απόφαση του αρμοδίου οργάνου του ως προς την λύση της επίδικης συμβάσεως (πρβλ. Σ.τ.Ε. 4447/2012 Ολομ.). Συνεπώς, ορθώς απερρίφθη από το Διοικητικό Εφετείο, έστω και με διαφορετική αιτιολογία, ο σχετικός με την παράβαση του δικαιώματος ακροάσεως λόγος της προσφυγής ....εν όψει των ανωτέρω, καθώς και εν όψει του ότι όλοι οι λοιποί προβαλλόμενοι με την κρινόμενη αίτηση λόγοι έχουν ήδη απορριφθεί με την υπ’ αριθ. 2381/2009 απόφαση του ΣΤ΄ Τμήματος υπό πενταμελή σύνθεση, όπως προκύπτει από την εν λόγω απόφαση, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της.

Συνταξιοδοτικές παροχές:Επειδή, από την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, σε συνδυασμό προς τα λοιπά διαδικαστικά έγγραφα προκύπτουν τα εξής: Με την 4864/18.03.1980 πράξη κανονισμού στρατιωτικής σύνταξης του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους απονεμήθηκε στην αναιρεσείουσα, με την ιδιότητα της διαζευγμένης θυγατέρας, σύνταξη λόγω θανάτου του πατέρα της, λοχαγού εν αποστρατεία. Η αναιρεσείουσα με την από 13.05.1987 αίτησή της προς το αναιρεσίβλητο Ταμείο, ζήτησε να της απονεμηθεί το προβλεπόμενο μέρισμα που λάμβανε ο πατέρας της ως μέτοχος του Ταμείου. Η αίτηση απορρίφθηκε με την 2430/Σ.13/8.7.1987 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου, με την αιτιολογία ότι το δικαίωμα της αναιρεσείουσας για απονομή μερίσματος, το οποίο είχε γεννηθεί στις 30.12.1980, ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 1105/1980, είχε αποσβεστεί, διότι δεν ασκήθηκε, κατά το άρθρο 1 παρ. 14 του ν.δ. 4198/1961, εντός πενταετίας από τη γέννησή του, δηλαδή μέχρι 30.12.1985. Ακολούθως, η αναιρεσείουσα υπέβαλε την 22213/30.11.1995 αίτηση με το ίδιο αίτημα, η οποία απορρίφθηκε με την 744/Σ.6/1996 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου. Η αναιρεσείουσα άσκησε στις 8.4.1999 την επίδικη αγωγή (α.π. 1370/8.4.1999), με την οποία ζήτησε να αναγνωριστεί η υποχρέωση του αναιρεσίβλητου Ταμείου να της καταβάλει ποσό που αντιστοιχούσε στα μερίσματα που θα ελάμβανε από 30.12.1980 έως 30.3.1999. Το Διοικητικό Πρωτοδικείο .. εξέδωσε την 12640/1999 προδικαστική απόφαση και, ακολούθως, με την 1583/2001 απόφαση δέχτηκε εν μέρει την αγωγή, κρίνοντας ότι το δικαίωμα της αναιρεσείουσας να λάβει μέρισμα ήταν απαράγραπτο βάσει του άρθρου 31 του ν. 1027/1980 και ότι μπορούσε, συνεπώς, να ασκηθεί οποτεδήποτε, αναγνώρισε δε την υποχρέωση του αναιρεσίβλητου Ταμείου να της καταβάλει ποσό 3.216.931 δραχμών, που αντιστοιχούσε στα μερίσματα που θα ελάμβανε από 13.05.1987, ημερομηνία υποβολής της πρώτης αίτησής της, έως 30.3.1999. Κατά της απόφασης αυτής το Ταμείο άσκησε έφεση. Επ’ αυτής εκδόθηκε αρχικά η 1607/2004 προδικαστική απόφαση του Διοικητικού Εφετείου ..και, ακολούθως, η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, με την οποία έγινε εν μέρει δεκτή η έφεση, μεταρρυθμίστηκε η εκκληθείσα απόφαση και κρίθηκε ότι το δικαίωμα της αναιρεσείουσας να λάβει μέρισμα δεν υπέκειτο σε χρονικούς περιορισμούς, η απορρέουσα όμως από το δικαίωμα αυτό αξίωση υπέκειτο στη διετή παραγραφή του άρθρου 48 παρ. 3 του ν.δ. 496/1974. Με τις σκέψεις αυτές το εφετείο μεταρρύθμισε την πρωτόδικη απόφαση και περιόρισε το μέρισμα που εδικαιούτο να λάβει η αναιρεσείουσα από το Ταμείο σε 2.720 ευρώ, ποσό που αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα από 1.1.1996 ως 30.3.1999. 

Διατήρηση αναστολής ή μη άδειας- εγκρίσεως, που χορηγήθηκε σε μισθωτή ακινήτου, που βρίσκεται σε προστατευόμενη από τη Γενική Γραμματεία Πολιτισμού περιοχή, για την εκτέλεση εργασιών αποκαταστάσεως του ακινήτου αυτού.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Η Διοίκηση θα πρέπει να εμμείνει στην αναστολή της χορηγηθείσας στον Α.Π. άδειας- εγκρίσεως εκτελέσεως εργασιών αποκαταστάσεως ακινήτου, που βρίσκεται στον προστατευόμενο από την Γενική Γραμματεία Πολιτισμού οικισμό της Μεσαιωνικής Πόλεως της Ρόδου, μέχρις ότου επιλυθεί δικαστικώς (με την έκδοση οριστικής αποφάσεως επί της από 10-8-2011 και με αριθμό καταθέσεως 232/23-8-2011 αναγνωριστικής αγωγής) το ζήτημα σχετικά με το ποιος έχει τη χρήση του ακινήτου αυτού. Περαιτέρω, για τον ίδιο λόγο, δεν θα πρέπει να χορηγήσει άδεια- έγκριση εκτελέσεως εργασιών αποκαταστάσεως και στους συνιδιοκτήτες- εκμισθωτές του ακινήτου αυτού και δη μέχρι εκδόσεως αποφάσεως επί της άνω αγωγής των. (ομοφ.)

Η κρίση, όμως, της προσβαλλομένης αποφάσεως ότι, τόκοι υπερημερίας οφείλονται μόνον από την υποβολή πιστοποιήσεως, δεν είναι νόμιμη, σύμφωνα με την εκτεθείσα στην προηγούμενη σκέψη γνώμη που επικράτησε στο Τμήμα, και, ως εκ τούτου, η προσβαλλόμενη απόφαση θα έπρεπε να αναιρεθεί, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, και η υπόθεση θα έπρεπε να παραπεμφθεί στο δικάσαν Διοικητικό Εφετείο, προκειμένου τούτο να εξετάσει αν και πότε η αναιρεσείουσα εταιρία όχλησε τον κύριο του έργου να προβεί σε σύνταξη και έγκριση του απαιτουμένου για την πληρωμή των προαναφερθεισών υπερσυμβατικών εργασιών συγκριτικού πίνακα. Κατά τη γνώμη, όμως, του Προέδρου του Τμήματος, του Συμβούλου Θ. Παπαευαγγέλου και των δύο Παρέδρων, η κρινόμενη αίτηση θα έπρεπε να απορριφθεί ως αβάσιμη.

Μελέτες. Τεχνική και Επαγγελματική ικανότητα. «Συνεπώς, η αιτούσα «δεν αποδεικνύει την ειδική τεχνική και επαγγελματική ικανότητά …[της] για τις λοιπές [αυτές] διακριτές και αυτοτελείς Η/Μ μελέτες, πολλές από τις οποίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές (ύδρευση-αποχέτευση-πυρανίχνευση-πυρόσβεση-ισχυρά ρεύματα -ιατρικά αέρια κλπ», όπως απαιτεί η διακήρυξη. Η ως άνω αιτιολογία, κατά τα εκτεθέντα στην προηγουμένη σκέψη, είναι νόμιμη και αρκεί για να στηρίξει τον αποκλεισμό της προσφοράς της αιτούσας, οι δε προβληθείσες με την προδικαστική προσφυγή και επαναλαμβανόμενες με την υπό κρίση αίτηση αιτιάσεις της περί μη ρητής προβλέψεως ειδικώς στο προαναφερθέν άρθρο 20 της διακηρύξεως της ως άνω υποχρεώσεως δεν πιθανολογούνται σοβαρώς ως βάσιμες.»