Σε περίπτωση, που έχουν συσταθεί με τον οργανισμό εσωτερικής υπηρεσίας ορισμένου δήμου θέσεις δικηγόρων με πάγια αντιμισθία, λόγω ύπαρξης παγίων και διαρκών αναγκών σε νομικές υπηρεσίες, τότε οι ανάγκες του δήμου αυτού πρέπει να καλύπτονται από τους προσλαμβανόμενους με πάγια αντιμισθία και κατά την προβλεπόμενη νόμιμη διαδικασία δικηγόρους. Κατ’ ακολουθία, δεν είναι νόμιμη η παροχή εντολής σε δικηγόρο για το χειρισμό «όλων» γενικά των νομικών υποθέσεων ορισμένου δήμου για «αόριστο» χρονικό διάστημα, εφόσον υφίστανται θέσεις δικηγόρων με πάγια αντιμισθία, παρά μόνο η ανάθεση σ’ αυτόν συγκεκριμένων υποθέσεων μέχρι την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας πρόσληψης δικηγόρων με πάγια αντιμισθία (βλ. σχετ. Πράξεις Ι Τμήματος Ελ. Συν. 122/2005 και 204/2005).Περαιτέρω οι γνωμοδοτήσεις που ανατίθενται σε δικηγόρους πρέπει αφορούν σε θέματα «ιδιάζουσας φύσης» που δεν υπάγονται στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων .

Κατάργηση της υποβολής του αντιγράφου ποινικού μητρώου, ως δικαιολογητικού συμμετοχής στη διαδικασία πρόσληψης δικηγόρων με πάγια αντιμισθία ή για αποκλειστική ή συστηματική ανάθεση υποθέσεων με πάγια αμοιβή και αντικατάσταση του από υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986, όπως ισχύει.

Πρόσληψη νομικού συμβούλου.Προσληφθείς ως νομικός σύμβουλος σε ν.π.δ.δ. - σε αντίθεση με το δικηγόρο που έχει προσληφθεί νόμιμα με πάγια αντιμισθία - δεν δικαιούται το σύνολο των αποδοχών του κλιμακίου στο οποίο ανήκει, αλλά οι αποδοχές αυτού (κλιμακίου) μειώνονται κατά το 1/3 (Πρ. Ι Τμ. 6/2007). Σε κάθε περίπτωση, για τη λήψη του συνόλου των αποδοχών του οικείου μισθολογικού κλιμακίου απαιτείται η νόμιμη κατοχή υφιστάμενης οργανικής θέσης δικηγόρου, χωρίς να αρκεί η εν τοις πράγμασι απασχόληση με το χειρισμό δικαστικών υποθέσεων του εντολέα ν.π.δ.δ.(Πρ. Ι Τμ.216/2007)

Μη νόμιμη η καταβολή πρώτης μισθοδοσίας και αναδρομικών σε δικηγόρο, ο οποίος προσελήφθη με πάγια αντιμισθία σε κενή θέση ΠΕ Νομικού Συμβούλου που συστάθηκε στην κεντρική υπηρεσία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., καθόσον για την πρόσληψή του  δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη στις διατάξεις του άρθρου 43 του ν. 4194/2013 διαδικασία, παρότι πρόκειται κατ’ ουσία για πρόσληψη δικηγόρου με πάγια αντιμισθία και όχι νομικού συμβούλου, δεδομένου ότι μεταξύ των καθηκόντων του, σύμφωνα με τη σχετική προκήρυξη, εντάσσεται η νομική εκπροσώπηση της ΕΛΣΤΑΤ, η παροχή κάθε νομικής προστασίας και η παράσταση ενώπιον των δικαστηρίων για τη δικαστική εκπροσώπηση της ως άνω Αρχής.

Πρόσληψη δικηγόρου με πάγια αντιμισθία σε Δήμο:..Επειδή, ενόψει των ανωτέρω, βασίμως με την υπό κρίση αίτηση προβάλλεται ότι μη νομίμως τέθηκε ως όρος της προσβαλλόμενης προκήρυξης οι υποψήφιοι για τη θέση του εμμίσθου δικηγόρου του καθ’ ου Συνδέσμου να είναι αποκλειστικά και μόνο δικηγόροι, μέλη του δικηγορικού συλλόγου ... Και τούτο διότι, όπως εκτέθηκε στην προηγούμενη σκέψη, υπό το καθεστώς του ισχύοντος Κώδικα Δικηγόρων, η προκήρυξη για την πλήρωση θέσης εμμίσθου δικηγόρου, αναλόγως σε ποια βαθμίδα δικαστηρίου ζητείται να είναι διορισμένος (Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειο Πάγο), απευθύνεται αδιακρίτως στα μέλη όλων των δικηγορικών συλλόγων αντίστοιχης βαθμίδας, ο δε κανονιστικός νομοθέτης καθορίζει την έδρα που θα έχει, μετά την πρόσληψή του, ο δικηγόρος που θα επιλεγεί, κατ’ εκτίμηση ιδίως των περιστάσεων που αναφέρθηκαν στην ίδια ως άνω σκέψη. Εξάλλου, και υπό τον προηγούμενο Κώδικα περί Δικηγόρων, δεν θα ήταν νόμιμος ο αποκλεισμός της αιτούσας δικηγόρου, μέλους του δικηγορικού Συλλόγου …, από προκήρυξη για την κάλυψη θέσης εμμίσθου δικηγόρου σε φορέα με έδρα τον …, όπως ο καθ’ ου Σύνδεσμος, ενόψει της προεκτεθείσας διάταξης του άρθρου 54 παρ. 5 του ν.δ. 3026/1954, με την οποία οι δικηγόροι, μέλη καθενός από τους δικηγορικούς συλλόγους … ή …, δικαιούνταν να παρίστανται και να ενεργούν σχετικές διαδικαστικές πράξεις σε αμφότερα τα δικαστήρια … και ... Επειδή, με τα δεδομένα αυτά, πρέπει η δίκη να καταργηθεί κατά το μέρος που προσβάλλεται η .../....2016 απόφαση του καθ’ ου Συνδέσμου και να γίνει, κατά τα λοιπά, δεκτή η υπό κρίση αίτηση και να ακυρωθεί η .../....2016 προκήρυξη για την πλήρωση της θέσης εμμίσθου δικηγόρου στον καθ’ ου Σύνδεσμο, κατά το μέρος που προβλέπει (όρος 4 εδαφ. α΄) ότι οι υποψήφιοι για τη θέση αυτή πρέπει να είναι δικηγόροι μέλη του Δικηγορικού Συλλόγου …

Ανάθεση σε εξωτερικό δικηγόρο(....) Η ανάθεση στη φερόμενη ως δικαιούχο, της νομικής υποστήριξης του Δήμου, στην ως άνω υπόθεση, δεν είναι νόμιμη, καθόσον αυτή ανάγεται στα συνήθη καθήκοντα του υπηρετούντος στο Δήμο δικηγόρου. Εξάλλου, από την …απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής δεν προκύπτει συγκεκριμένο κώλυμα του ήδη υπηρετούντος με πάγια αντιμισθία δικηγόρου να χειρισθεί την υπόθεση αυτή, ενώ δεν διαλαμβάνεται αιτιολογία για την κατ’ εξαίρεση ανάθεση σε εξωτερικό δικηγόρο του χειρισμού της εν λόγω υπόθεσης. Εξάλλου, από την 267/28-11-2014 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής δεν προκύπτει συγκεκριμένο κώλυμα του ήδη υπηρετούντος με πάγια αντιμισθία δικηγόρου να χειρισθεί την υπόθεση αυτή, ενώ δεν διαλαμβάνεται αιτιολογία για την κατ’ εξαίρεση ανάθεση σε εξωτερικό δικηγόρο του χειρισμού της εν λόγω υπόθεσης. (…)Περαιτέρω, αβασίμως ο Δήμος …υποστηρίζει ότι η έλλειψη αιτιολογίας της 267/28-11-2014 απόφασης ανάθεσης της Οικονομικής Επιτροπής καλύπτεται από όσα μνημονεύονται στην προεκτεθείσα 25/2012 αρχική απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, αφού ούτε σε αυτήν την απόφαση διαλαμβάνεται αιτιολογία, όσον αφορά στην αδυναμία του υπηρετούντος δικηγόρου να επιτελέσει τα εν λόγω καθήκοντα. Τέλος, ο Δήμος προβάλλει ότι  ο καθορισμός της δικηγορικής αμοιβής, ορθώς γίνεται κατά παρέκκλιση των νόμιμων αμοιβών που ορίζονται στον Κώδικα Δικηγόρων και ιδίως στο Παράρτημα Ι αυτού, ενώ με τον καθορισμό της δικηγορικής αμοιβής στο προαναφερόμενο ύψος δεν παραβιάζεται η αρχή της οικονομικότητας. Ωστόσο, ο ισχυρισμός αυτός είναι αβάσιμος, καθόσον από την απόκλιση μεταξύ της ως άνω αμοιβής (10.000,00 ευρώ) και της προβλεπόμενης από των Κώδικα περί Δικηγόρων νόμιμης αμοιβής του δικηγόρου (331,00 ευρώ) προκύπτει ότι σε κάθε περίπτωση η εντελλόμενη με το χρηματικό ένταλμα δαπάνη υπερβαίνει κατά πολύ το προσήκον μέτρο.

Υπολογισμός του χρόνου υπηρεσίας δικηγόρου που απασχολήθηκε στο Δημόσιο με σχέση έμμισθης εντολής για την καταβολή σ’ αυτόν αποζημίωσης, του άρθρου 94 του Κώδικα περί Δικηγόρων Ν.Δ. 3026/1954. Στην περίπτωση του δικηγόρου Α.Π., προκειμένου να υπολογιστεί το ποσό της καταβλητέας σ’ αυτόν αποζημίωσης του άρθρου 94 του Ν.Δ. 3026/1954, ως χρόνος έναρξης της απασχόλησής του πρέπει να θεωρηθεί η 15/2/1977, (ημερομηνία της αρχικής πρόσληψης τούτου στο Δημόσιο) και η υπηρεσία αυτή πρέπει να θεωρηθεί ως σύμβαση έμμισθης εντολής αορίστου χρόνου με πάγια αντιμισθία και ότι υπήρξε συνεχής και άνευ διακοπής μέχρι της ημερομηνίας υποβολής της παραίτησής του, αφαιρουμένου μόνο του χρονικού διαστήματος από της 19/8/1993 έως 18/4/1994, κατά το οποίο αυτός δεν απασχολήθηκε στο Δημόσιο.

Καταβολή μισθοδοσίας δικηγόρου Δήμου με έμμισθη εντολή:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως ο νεοπροσληφθείς δικηγόρος … κατετάγη, ως δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, στο 15ο και όχι στο 3ο μισθολογικό κλιμάκιο, απορριπτομένου ως αβασίμου του περί του αντιθέτου λόγου διαφωνίας της αναπληρώτριας Επιτρόπου. Και τούτο, διότι η κατάταξή του, ως δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω, στο 15ο μισθολογικό κλιμάκιο υπαγορεύεται από τις επιτακτικού χαρακτήρα διατάξεις του άρθρου 44 του Κώδικα περί Δικηγόρων και του άρθρου 9 του ν. 4354/2015, οι οποίες καθορίζουν τα κατώτατα δυνατά όρια των απολαβών των με πάγια αντιμισθία αμειβόμενων δικηγόρων. Ο όρος δε της 29037/17.11.2015 προκήρυξης του Δήμου ..,  που απαιτούσε ως τυπικό προσόν για την πρόσληψη στην εν λόγω θέση την ιδιότητα των υποψηφίων ως δικηγόρων παρά Πρωτοδίκαις, δεν απέκλειε όπως ο υποψήφιος δικηγόρος έχει ιδιότητα ανώτερη αυτής του δικηγόρου παρά Πρωτοδίκαις, ήτοι να έχει την ιδιότητα δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω, δεδομένου ότι και ένας δικηγόρος παρά Πρωτοδίκαις δύναται να εξελιχθεί σε δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω, με την συνδρομή των προβλεπόμενων στις οικείες διατάξεις του Κώδικα των Δικηγόρων προϋποθέσεων, οπότε διαμορφώνεται αντίστοιχα και η κατάταξη σε μισθολογικό κλιμάκιο .(....)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι νόμιμη, πλην όμως αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2017, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – Δικηγόροι με σχέση έμμισθης εντολής και πάγιας αντιμισθίας – Ωράριο απασχόλησης και χορήγηση άδειας άνευ αποδοχών.(...)α) Οι απασχολούμενοι στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού δικηγόροι με σχέση έμμισθης εντολής δεν έχουν υποχρέωση τήρησης υπαλληλικού ωραρίου, αλλά παρέχουν τις υπηρεσίες τους για χρόνο εύλογο και απαραίτητο, αναλόγως των υπαρχουσών αναγκών, επί καθημερινής, κατά το δυνατόν, βάσεως, εργάσιμες ημέρες και ώρες, κατά κανόνα, στην Κεντρική Υπηρεσία του ΥΠ.ΠΟ.Α. β) Η διάταξη του άρθρου 51 παρ.2 του Υ.Κ., δεν έχει εφαρμογή και σε δικηγόρο που απασχολείται στο ΥΠ.ΠΟ.Α. με σχέση έμμισθης εντολής και πάγια αντιμισθία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού θα μπορούσε να αντιμετωπίσει σχετικό αίτημα με βάση τις αρχές της καλής πίστεως και των συναλλακτικών ηθών και με τη στάθμιση του αληθούς συμφέροντος της υπηρεσίας και του αιτήματος του δικηγόρου, να κρίνει κατά περίπτωση και να χορηγήσει την άδεια αυτή. (ομοφ.)

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:επιδιώκεται η ανάκληση της 3/2015 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Ι Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχει λόγος να αποστεί από τα κριθέντα με την προσβαλλόμενη πράξη του ως άνω Κλιμακίου και τούτο διότι η ύπαρξη κενής οργανικής θέσης δικηγόρου με πάγια αντιμισθία δύναται, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά και στη μείζονα σκέψη της παρούσας, να πληρωθεί μόνο με πρόσληψη δικηγόρου, η οποία ενεργείται σύμφωνα με τη διαδικασία, που προβλέπεται στις σχετικές διατάξεις και όχι με απευθείας ανάθεση σε δικηγόρο ή δικηγορική εταιρία σχετικής σύμβασης παροχής υπηρεσιών. Στην προκειμένη περίπτωση ο αιτών Δήμος δεν προέβη σε καμία ενέργεια για την πλήρωση της ως άνω κενής οργανικής θέσης και ως εκ τούτου δεν αποδεικνύει ότι η πλήρωσή της ήταν αδύνατη. Περαιτέρω και ενόψει του ότι  οι δικηγόροι που προσλαμβάνονται από το Δημόσιο, ν.π.δ.δ. και ο.τ.α με σχέση έμμισθης εντολής και πάγια αντιμισθία, δεν υπόκεινται σε ελεγχόμενο ωράριο απασχόλησης υποχρεωτικά και εκ των προτέρων καθορισμένο, αλλά σε χρόνο εύλογο και απαραίτητο, αναλόγως των υπαρχουσών αναγκών, όπως αυτές διαμορφώνονται από τον εντολέα (βλ. την 98/2014 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους), σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο Δήμος ανέθεσε σε δικηγορική εταιρία των Αθηνών όλες τις υποθέσεις για την κάλυψη των σχετικών αναγκών του Δήμου, αναφέροντας, μάλιστα, ρητά στη σχετική σύμβαση ότι «ο Νομικός Σύμβουλος θα βρίσκεται σε καθημερινή βάση στη διάθεση του Δήμου, μέσω τηλεφώνου ή email για οποιοδήποτε άλλο θέμα ανακύψει ανάγκη συνδρομής του, χωρίς αυτό να συνεπάγεται φυσική του παρουσία στις εγκαταστάσεις αυτού» αποδεικνύουν ότι η νομική στήριξη του Δήμου και των Υπηρεσιών του με πάσης φύσεως συμβουλές και γνωμοδοτήσεις επί των ζητημάτων που ανακύπτουν σε καθημερινή βάση, δύναται να καλυφθούν και εξ αποστάσεως και δεν απαιτούν την συνεχή αυτοπρόσωπη παρουσία του δικηγόρου στην έδρα του Δήμου, όπως αβάσιμα υποστηρίζει ο Δήμος και ως εκ τούτου δεν καθίσταται αυτονόητο, κατά την κοινή πείρα και λογική, ότι σε περίπτωση προκήρυξης της σχετικής θέσης δεν θα υπήρχε ενδιαφέρον, όχι μόνον από τους δικηγόρους της Σάμου, αλλά και από δικηγόρους άλλων περιοχών της Ελλάδας. Επίσης, αλυσιτελώς προβάλλεται ότι η σύμβαση μεταξύ του Δήμου και της δικαιούχου δικηγορικής εταιρίας ήταν ορισμένου και όχι αορίστου χρόνου, διότι η διάρκεια αυτής δεν επηρεάζει τη νομιμότητά της, πολλώ μάλλον που οι συμβάσεις αυτές θεωρούνται ως αορίστου χρόνου ακόμη και αν έχουν υπογραφεί για ορισμένο χρόνο (Α.Π. 1379/2007 ΕλΔ 48). Τέλος, ομοίως αλυσιτελώς προβάλλεται ότι η σύμβαση εκτελέστηκε από την αντισυμβαλλόμενη δικηγορική εταιρία, ενώ δεν συντρέχει περίπτωση συγγνωστής πλάνης των οργάνων του αιτούντος Δήμου, καθόσον οι διατάξεις με τις οποίες προβλέπεται ότι κάλυψη των κενών οργανικών θέσεων δικηγόρου γίνεται ύστερα από προκήρυξη είναι συγκεκριμένες και σαφείς.  Απορρίπτει την αίτηση.