Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι η συμμετοχή του Δήμου ..... στην ως άνω αστική εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα αποφασίστηκε στις 28.4.2015, κατά παράβαση του άρθρου 267 παρ.2 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, καθόσον από την έναρξη ισχύος αυτού (στις 8.6.2006) δεν είναι πλέον δυνατή η συμμετοχή των Ο.Τ.Α. σε τέτοιου τύπου εταιρείες. Είναι δε αβάσιμος ο ισχυρισμός του Δήμου ότι συμμετέχει νομίμως στην εταιρεία με βάση το άρθρο 196 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87), δοθέντος ότι το άρθρο αυτό ρυθμίζει τους κανόνες λειτουργίας αστικών εταιριών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της περιφέρειας, ήτοι περιέχει ρυθμίσεις σχετικά με τη συμμετοχή περιφερειών σε αυτές (παρ. 1 και 3 του εν λόγω άρθρου), τα δε αντίστοιχα θέματα που αφορούν στη συμμετοχή των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού στις εν λόγω εταιρείες ρυθμίζονται από το παρατεθέν στη σκέψη 2 της παρούσας νομικό πλαίσιο.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.7/8/2019

Καταβολή ποσού σε αστική εταιρία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στο πλαίσιο της συμμετοχής του Δήμου στην αύξηση του κεφαλαίου της εταιρίας αυτής.(....) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο Προληπτικού Ελέγχου κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη που συνίσταται στην καταβολή ποσού εκ μέρους του Δήμου ….στο πλαίσιο της συμπληρωματικής καταβολής εισφορών (αύξηση κεφαλαίου) της αστικής μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα εταιρίας «….», η οποία νομίμως συνεχίζει την δραστηριότητά της, καθόσον δεν έχει λήξει ο προβλεπόμενος στην οικεία συστατική πράξη χρόνος διάρκειας αυτής, είναι μη νόμιμη. Τούτο δε διότι, ο Δήμος ….δεν είναι εταίρος της ως άνω εταιρίας, όπως βασίμως προβάλλει η Επίτροπος, ώστε να δύναται επιτρεπτώς σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 25 παρ. 8 του ν.3613/2007 να συμμετέχει νομίμως στην αύξηση του κεφαλαίου αυτής

Έλεγχος νομιμότητας πράξεων Ο.Τ.Α., Αστική και Πειθαρχική ευθύνη αιρετών μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. (άρθρο 238 του Ν. 3852/2010 «Πρόγραμμα Καλλικράτης»).ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ: 60

Έγκριση ή μη από τον Υπουργό Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, επιχορηγήσεως του Επιμελητηρίου Λάρισας προς αστική εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, η οποία τελεί υπό εκκαθάριση.Δεν είναι σύννομο το αίτημα του Επιμελητηρίου Λάρισας, με το οποίο ζητά, την έγκριση εκ μέρους του Υπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, της αυξήσεως του ήδη εγκριθέντος κονδυλίου των 25.000 €, του υπ’ αριθμ. 2529 κωδικού προϋπολογισμού του ανωτέρω Επιμελητηρίου, κατά 30.000 €, προς επιχορήγηση της ανωτέρω, υπό εκκαθάριση τελούσης, αστικής εταιρείας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, διότι, όπως προανεπτύχθη, η ανωτέρω επιχορήγηση δεν εντάσσεται στους σκοπούς του ως άνω Επιμελητηρίου.

Χρηματοδότηση, στο πλαίσιο του άρθρου 96 του ν. 3852/2010, της Π.Ε.Δ. ..από το Δήμο .. για την πραγματοποίηση δράσεων οι οποίες περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα περιβαλλοντικής προστασίας.(…) μολονότι το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο συμβάσεως αναφέρεται σε χρηματοδότηση μόνο της Π.Ε.Δ. …από το Δήμο.., χωρίς καμία αναφορά σε χρηματοδότηση της ..είτε από την Π.Ε.Δ. …είτε απευθείας από το Δήμο ..για την κάλυψη της εν λόγω δαπάνης. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι, στην πραγματικότητα, ο.., μέσω της Π.Ε.Δ. ..και πάντως με αδιαφανείς διαδικασίες, χρηματοδοτεί εμμέσως την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία..., προκειμένου αυτή να υλοποιήσει τις υπηρεσίες που αποτελούν αντικείμενο της συναφθησομένης συμβάσεως με την πρόσληψη του αναγκαίου προς τούτο προσωπικού. Η χρηματοδότηση όμως που υποκρύπτεται εν προκειμένω, αφενός είναι μη νόμιμη,  καθόσον, σύμφωνα με τα αναλυτικώς εκτιθέμενα ανωτέρω, δεν προβλέπεται από καμία διάταξη νόμου, και αφετέρου αντίκειται στις αρχές της διαφάνειας και της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης που διέπουν την εν γένει δράση της δημόσιας διοίκησης (πρβλ. Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. 191, 187, 185, 177, 146, 125, 110, 102, 93, 31/2012 κ.α.), δεδομένου ότι δεν καθορίζεται με τρόπο σαφή, ειδικό και αναλυτικό ο τρόπος με τον οποίο, η δαπάνη που αφορά στη μισθοδοσία του προσωπικού που θα προσληφθεί από την..., θα καλυφθεί από τη χρηματοδότηση του Δήμου...

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Μη νόμιμη η καταβολή από Δήμο σε ανώνυμη αναπτυξιακή εταιρεία Ο.Τ.Α. μέρους συμφωνηθείσας αμοιβής για την εκτέλεση προγραμματικής σύμβασης, με αντικείμενο την «Διερεύνηση κατασκευής ανισόπεδου κόμβου στην…..»,  καθόσον η σύναψη της ανωτέρω σύμβασης δεν είναι νόμιμη, διότι δεν συνιστά προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του Ν. 3852/2010, αλλά υποκρύπτει μη νόμιμη απευθείας ανάθεση του αντικειμένου της στην ως άνω ανώνυμη εταιρεία και ως εκ τούτου αυτή δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την καταβολή σε αυτήν μέρους της συμφωνηθείσας αμοιβής της, που αντιστοιχεί στο ποσοστό της συμμετοχής του Δήμου.

Χρήση της λέξης «Επιμελητήριο» από την αστική εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΟ - ΑΙΘΙΟΠΙΚΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ».

(...)Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι οι αστικές εταιρίες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στις οποίες μετέχουν ως εταίροι περισσότεροι δήμοι ή και άλλοι φορείς αποτελούν δημοτικές επιχειρήσεις, οι οποίες συνεχίζουν να λειτουργούν και μετά την έναρξη ισχύος του ν. 3852/20, μέχρι τη λήξη του χρόνου που προβλέπεται στη συστατική τους πράξη, παρατείνεται δε η διάρκεια τους μέχρι τη λήξη των ευρωπαϊκών προγραμμάτων που τυχόν διαχειρίζονται. Για την ομαλή δε λειτουργία των εταιρειών αυτών καταβάλλεται, χωρίς άλλες προϋποθέσεις, εκ μέρους των εταίρων η προβλεπόμενη από το καταστατικό τους ετήσια εισφορά, η οποία δεν συνιστά επιχορήγηση (βλ. απόφαση Τμήματος Μείζονος Συνθέσεως 682/2012 πράξεις VII Τμήματος 161, 74/2009, 205/2008 κ.ά.).

Ποιός είναι ο χρόνος παραγραφής στον οποίο υπόκειται α) η αστική ευθύνη των αιρετών των ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού και β) των μελών που συμμετέχουν στη διοίκηση των νομικών προσώπων των ΟΤΑ και των συνδέσμων αυτών, και τα οποία δεν έχουν την ιδιότητα του αιρετού.(..)Οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 141 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων και του άρθρου 71 του Κώδικα Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης σχετικά με την τριετή παραγραφή της αστικής ευθύνης των αιρετών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού παραμένουν σε ισχύ και μετά την έναρξη ισχύος του ν. 3852/2010, με τη διάταξη του άρθρου 232 του οποίου προβλέπεται, συνεκτικά, η αστική ευθύνη τόσο των αιρετών και των δύο βαθμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όσο και των μη αιρετών μελών της διοίκησης των νομικών προσώπων των ΟΤΑ, ενώ δεν προβλέπεται ο χρόνος παραγραφής στον οποίο υπόκειται η ευθύνη αυτή. Ειδικώς, στην περίπτωση κατά την οποία η αστική ευθύνη του αιρετού ταυτίζεται με την δημοσιονομική ευθύνη, περίπτωση η οποία προβλέπεται από τη διάταξη του άρθρου 277 του ν. 3852/2010, ο χρόνος παραγραφής αυτής πρέπει να αναζητηθεί στη διάταξη του άρθρου 93 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, ήδη του άρθρου 152 του Οργανικού Νόμου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Η παραγραφή της αστικής ευθύνης των μελών των συλλογικών οργάνων που διοικούν τα νομικά πρόσωπα των ΟΤΑ, και δεν έχουν την ιδιότητα του αιρετού ρυθμίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 937 ΑΚ, ή του άρθρου 102 του ν.4548/2018 (ή 22Α του ν. 2190/1920, για τις πριν την έναρξη ισχύος του περιπτώσεις), ανάλογα με τη νομική μορφή του νομικού προσώπου ΟΤΑ, στη διοίκηση του οποίου συμμετέχουν (ομόφωνα).

Καταβολή ετήσιας εισφοράς Δήμου...ζητείται η ανάκληση της 234/2018 Πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο..Με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται ότι το Κλιμάκιο παρείδε     την αυθεντικώς ερμηνευθείσα, με το άρθρο 59 του ν. 4508/2017, διάταξη της περιπτ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 111 του ν. 3852/2010, που έλκεται σε εφαρμογή εν προκειμένω, αφού ο Οργανισμός ... ήταν ήδη υφιστάμενη κατά την 1.1.2011 αστική εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, και για την οποία υποστηρίζεται από τον αιτούντα Δήμο ότι παρέχει νόμιμο έρεισμα για την είσοδό του στην εν λόγω εταιρεία στις 24.6.2015. Σύμφωνα, ωστόσο, με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, ο άνω λόγος ανάκλησης δεν ευσταθεί, καθόσον η ρύθμιση αυτή του ν. 3852/2010 έχει την έννοια της συνέχισης απλώς της λειτουργίας των προϋπαρχουσών αστικών εταιρειών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στις οποίες ήδη, κατά τη θέση της σε ισχύ, συμμετείχαν δήμοι, και όχι της καθιέρωσης εκ νέου της δυνατότητας εισόδου των πρωτοβάθμιων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης  σε τέτοιες εταιρείες, που είχε προ πολλού καταργηθεί, με το άρθρο 267 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006),  ουδεμία δε επιρροή, κατά τον κρίσιμο χρόνο που ο Δήμος ... κατέστη μέλος του Οργανισμού ...., ασκεί η ψευδοερμηνευτική και, ως εκ τούτου, μη αναδρομικής ισχύος διάταξη του άρθρου 59 του  ν. 4508/2017, με την οποία επιτράπηκε, από 22.12.2017 και εφεξής, η συμμετοχή των δήμων στις συγκεκριμένες εταιρείες. Κατ’ ακολουθίαν, ορθώς, αν και με εν μέρει διαφορετική αιτιολογία, το Κλιμάκιο αποφάνθηκε ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Λαμβάνοντας, όμως, υπόψη τις εύλογες αμφιβολίες  ως προς το γνησίως ερμηνευτικό ή μη χαρακτήρα της ανωτέρω διάταξης και, κατ’ επέκταση, αναφορικά με το εάν εκ των υστέρων έχει νομιμοποιηθεί και προηγούμενη της διάταξης αυτής είσοδος δήμου σε υφιστάμενη κατά την 1.1.2011 αστική εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, όπως ο Οργανισμός ..., το Τμήμα άγεται, περαιτέρω, στην κρίση ότι πεπλανημένως μεν, αλλά χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης του οικείου νομοθετικού πλαισίου, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ... υπέλαβαν ότι με την εκταμίευση της επίμαχης ετήσιας εισφοράς ενεργούσαν συννόμως και ότι, επομένως, κατά το βάσιμο σχετικό λόγο ανάκλησης, δικαιολογείται, στην προκειμένη περίπτωση, η αναγνώριση του ευεργετήματος της συγγνωστής πλάνης, που θα επέτρεπε τη θεώρηση του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.Ανακαλεί, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας, την 234/2018 Πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VII Τμήμα..