Ο προσφεύγων ζήτησε να ακυρωθεί ένας όρος της διακήρυξης του διαγωνισμού με αριθμό πρωτοκόλλου … που αφορά στη στήριξη σε ικανότητα τρίτων, επικαλούμενος ότι η διάταξη αυτή έρχεται σε σύγκρουση με το άρθρο 78 παρ. 1 του ν. 4412/2016 και τη σχετική νομολογία. Το αντικείμενο της σύμβασης ήταν η εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων ΑΕΚΚ και Ογκωδών (σύμβαση συνεργασίας για μεταφορά, εναπόθεση και επεξεργασία τέτοιων αποβλήτων). Παράλληλα, ζήτησε αναστολή του διαγωνισμού μέχρι την οριστική απόφαση, υποστηρίζοντας ότι ο συγκεκριμένος όρος εμπόδιζε τη συμμετοχή του και υπονόμευε τις αρχές διαφάνειας και ισότητας.

Προγραμματική Σύμβαση:Όπως έχει ήδη κριθεί με τις 275/2018 και 263/2018 Πράξεις του Κλιμακίου, ο υπολογισμός του τέλους διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας των Δήμων της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, βάσει της από Νοέμβριο 2017, πλήρως και επαρκώς εμπεριστατωμένης μελέτης της «…..», είναι νόμιμος. Σε κάθε περίπτωση η «διαχείριση των αποβλήτων συσκευασίας» δεν περιλαμβάνει αποκλειστικά την «επίβλεψη» του συστήματος, ώστε να αφορά μόνο στο διοικητικό κόστος αυτού, αλλά στην έννοια της διαχείρισης εμπίπτει και η «λειτουργία» των Μ.Ε.Λ. και Κ.Δ.Α.Υ., καλύπτοντας ως εκ τούτου και το λειτουργικό κόστος αυτών. Περαιτέρω, με τη 248/2017 Πράξη του Κλιμακίου είχε κριθεί αντίθετη στην αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, η διάφορη περίπτωση του υπολογισμού του τέλους διαχείρισης αποκλειστικά βάσει του συνόλου των Α.Σ.Α.. Ο δε προκείμενος υπολογισμός του τέλους διαχείρισης αποκλειστικά πλέον βάσει της εκτιμώμενης ποσότητας ανακυκλώσιμων υλικών, που έγινε από την προαναφερθείσα μελέτη σε συμμόρφωση με την ως άνω Πράξη, είναι πρόσφορος και δεν αντίκειται στην αρχή της οικονομικότητας (ΚΠΕΔ VIIΤμ. 263/2018). Τέλος, η ζύγιση των ανακυκλώσιμων αποβλήτων συσκευασίας προβλέπεται κατά το χρόνο εκτέλεσης της σύμβασης, προκειμένου να πιστοποιηθεί η εκτέλεση των εργασιών από την Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης της Σύμβασης (άρθρο 4 αυτής), με την αποκομιδή των αποβλήτων (ζύγιση των απορριμματοφόρων κατά την εισαγωγή τους στους Σταθμούς Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων, μηνιαία καταγραφή και παρακολούθηση της μεταφόρτωσης και μεταφοράς αποβλήτων συσκευασίας από τους Δήμους της Περιφέρειας στα Κ.Δ.Α.Υ.), κατά συνέπεια δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί στο πρότερο στάδιο της σύναψης της σύμβασης, οπότε λαμβάνει χώρα απλώς εκτίμηση των ποσοτήτων ανακυκλώσιμων υλικών.

Εναπόθεση και υγειονομική ταφή απορριμάτων Δήμου...ζητείται η ανάκληση της 122/2014 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (υπό σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ), το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ο αιτών Δήμος … έχει την αποκλειστική τοπική αρμοδιότητα για την ανάθεση των υπηρεσιών εναπόθεσης και υγειονομικής ταφής των απορριμμάτων του και συνεπώς μη ορθώς το Κλιμάκιο με την πληττόμενη πράξη του έκρινε ότι ο Δήμος ... είναι αυτός ο οποίος μπορεί να αναθέτει νομίμως σε τρίτους υπηρεσίες με αντικείμενο την εναπόθεση και υγειονομική ταφή του συνόλου των απορριμμάτων που δέχεται ο ΧΥΤΑ ..., συνεπώς και των απορριμμάτων του αιτούντος Δήμου. Τούτο δε, διότι γίνεται εκ του νόμου (άρθρα 102 Σ., 75 παρ. 1 ΚΔΚ, 12 ν. 1650/1986, 94 παρ. 1 περ. 25 και 95 παρ. 1 περ. α΄ ν.3852/2010, κ.υ.α. 50910/2727/16.12.2003, κ.υ.α. 2527/2009) διάκριση μεταξύ: α) της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων σε περιφερειακό επίπεδο, που περιλαμβάνει την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, αξιοποίηση, διάθεση των στερεών αποβλήτων και λειτουργία των υφιστάμενων εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων, βάσει του οικείου σχεδιασμού διαχείρισης, για την υλοποίηση του οποίου αρμόδιοι είναι οι Φο.Δ.Σ.Α., και β) της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων σε τοπικό επίπεδο από τους Ο.Τ.Α. πρώτου βαθμού, που περιλαμβάνει την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, αξιοποίηση, διάθεση των στερεών αποβλήτων και λειτουργία των υφιστάμενων εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων, αλλά και ειδικότερα την καθαριότητα όλων των κοινόχρηστων χώρων της εδαφικής περιφέρειας των οικείων δήμων και της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων που παράγονται εντός αυτής δια της συλλογής και μεταφοράς αυτών υποχρεωτικώς στις εγκαταστάσεις της οικείας διαχειριστικής ενότητας που ορίζεται από το ΠΕΣΔΑ. Συνεπώς, η κατά τα ως άνω διαχείριση των στερεών αποβλήτων του Δήμου … ανήκει στην αποκλειστική τοπική του αρμοδιότητα και δεν πρέπει να συγχέεται προς την τοπική αρμοδιότητα άλλων δήμων, όπως ο Δήμος ..., αλλά και ούτε προς τις περιφερειακές αρμοδιότητες του συσταθέντος, αλλά μη λειτουργούντος Περιφερειακού Φο.Δ.Σ.Α. …, που ασκούνται ως εκ τούτου από την οικεία Περιφέρεια ως προς την εκπόνηση και υλοποίηση του οικείου ΠΕΣΔΑ, κατά τους ρητούς ορισμούς των διατάξεων του άρθρου 35 παρ. 2 (β) του ν. 4042/2012, οι οποίες, μάλιστα, ως ειδικότερες, υπερισχύουν της αρχής της επικουρικότητας του άρθρου 75 παρ. Ι του ΚΔΚ. Περαιτέρω, ο Δήμος ..., στη χωρική ενότητα του οποίου βρίσκεται ο ΧΥΤΑ, τη διαχείριση του οποίου ασκεί μέσω της ... Α.Ε. Ο.Τ.Α. ως μοναδικός μέτοχος αυτής, σε καμία περίπτωση δεν καθίσταται, με μόνη την εναπόθεση των απορριμμάτων άλλων δήμων προς υγειονομική ταφή στον ΧΥΤΑ, αρμόδιος για τη διαχείριση των απορριμμάτων αυτών, αφού τούτο θα οδηγούσε στο ανεπίτρεπτο της αφαίρεσης της εκ του Συντάγματος θεμελιούμενης αρμοδιότητας του εκάστοτε δήμου (… εν προκειμένω) για τη διοίκηση των τοπικών του υποθέσεων, στην οποία ανήκει η καθαριότητα όλων των κοινόχρηστων χώρων της εδαφικής του περιφέρειας και η κατά τα ως άνω διαχείριση των στερεών αποβλήτων που παράγονται εντός αυτής, στην έννοια της οποίας (διαχείρισης) περιλαμβάνεται και η ανάθεση υπηρεσιών εναπόθεσης και υγειονομικής ταφής αυτών, αλλά και στην ομοίως μη νόμιμη αποστέρηση των περιγραφόμενων ανωτέρω περιφερειακών αρμοδιοτήτων του Φο.Δ.Σ.Α., όπως αυτές εν προκειμένω ασκούνται από την οικεία Περιφέρεια, λόγω της μη λειτουργίας του συσταθέντος Φο.Δ.Σ.Α. ...να ανακληθεί η προσβαλλόμενη με αυτές 122/2014 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου 

Υπηρεσιες μεταφοράς και αποστείρωσης επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων. (Μη νόμιμη παραλαβή εργασιων) Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη δεύτερη σκέψη (ΙΙ) της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, αφού δεν συνοδεύεται από νόμιμο πρωτόκολλο παραλαβής των παρασχεθεισών υπηρεσιών..Και τούτο, διότι και τα τρία μέλη της επιτροπής παραλαβής αναφέρουν ότι δεν ήταν παρόντα κατά τη ζύγιση σε καμία από τις παραλαβές των ΕΑΑΜ από την ανάδοχο εταιρεία, καίτοι η παρουσία τους ήταν απαραίτητη προκειμένου να εξασφαλιστεί το ακριβές της ποσότητας των προς μεταφορά αποβλήτων, εν όψει του ότι το αντίτιμο των επίμαχων υπηρεσιών τελούσε σε άμεση συνάρτηση με τα κιλά των αποβλήτων. Περαιτέρω, λαμβανομένης υπόψη της ιδιαίτερης φύσης των επίμαχων υπηρεσιών (συλλογή, μεταφορά και τελική διάθεση των αποβλήτων), πρέπει να γίνει δεκτό ότι οι διατάξεις των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 28 του Κ.Π.Δ., που προβλέπουν τη διαδικασία της αυτοδίκαιης παραλαβής και των μετέπειτα ελέγχων από νέα επιτροπή για την εξασφάλιση των επιφυλαχθέντων, κατά την αυτοδίκαιη παραλαβή, δικαιωμάτων του φορέα, δεν προσιδιάζουν με το αντικείμενο των εν λόγω υπηρεσιών, αφού, στην προκειμένη περίπτωση που αντικείμενό τους ήταν η μεταφορά, αποστείρωση και απόρριψη αποβλήτων, δεν  απέμεινε κάποιο απτό αποτέλεσμα της παρασχεθείσας εργασίας που θα μπορούσε να τύχει οιουδήποτε μεταγενέστερου ελέγχου, ποιοτικού ή ποσοτικού. (..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και, συνεπώς, το ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχή υπηρεσιών μεταφοράς και αποστείρωσης επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων.(...)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη δεύτερη σκέψη (ΙΙ) της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, αφού δεν συνοδεύεται από νόμιμα πρωτόκολλα παραλαβής των παρασχεθεισών υπηρεσιών. Και τούτο, διότι οι επιτροπές παραλαβής ΕΑΑΜ δεν είχαν νόμιμη σύνθεση, παρόλο που η παρουσία των μελών τους ήταν απαραίτητη προκειμένου να εξασφαλιστεί το ακριβές της ποσότητας των προς μεταφορά αποβλήτων, εν όψει του ότι το αντίτιμο των επίμαχων υπηρεσιών τελούσε σε άμεση συνάρτηση με τα κιλά των αποβλήτων. Συγκεκριμένα, στο μεν πρώτο πρωτόκολλο παραλαβής (191/2014) δύο εκ των τακτικών μελών αναφέρουν ότι δεν ήταν παρόντα κατά τη ζύγιση για διάφορους λόγους, ενώ το τρίτο τακτικό μέλος αναπληρώνεται από άλλο πρόσωπο που υπογράφει αντ΄ αυτού, χωρίς, όμως να προκύπτει αν το τελευταίο (το τακτικό μέλος) ειδοποιήθηκε να παραστεί κατά τις παραλαβές των ΕΑΑΜ από την ανάδοχο εταιρεία, στο δε δεύτερο πρωτόκολλο (115/2015) ένα εκ των μελών δεν παρευρέθηκε καθόλου κατά τις παραλαβές λόγω αδείας, χωρίς να προκύπτει ότι προσκλήθηκε το αντίστοιχο αναπληρωματικό μέλος (πρβλ. ΕΣ Τμ. IV 7/2017). Περαιτέρω, λαμβανομένης υπόψη της ιδιαίτερης φύσης των επίμαχων υπηρεσιών (συλλογή, μεταφορά και τελική διάθεση των αποβλήτων), πρέπει να γίνει δεκτό ότι οι διατάξεις των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 28 του Κ.Π.Δ., που προβλέπουν τη διαδικασία της αυτοδίκαιης παραλαβής και των μετέπειτα ελέγχων από νέα επιτροπή για την εξασφάλιση των επιφυλαχθέντων, κατά την αυτοδίκαιη παραλαβή, δικαιωμάτων του φορέα, δεν προσιδιάζουν με το αντικείμενο των εν λόγω υπηρεσιών, αφού, στην προκειμένη περίπτωση που αντικείμενό τους ήταν η μεταφορά, αποστείρωση και απόρριψη αποβλήτων, δεν απέμεινε κάποιο απτό αποτέλεσμα της παρασχεθείσας εργασίας που θα μπορούσε να τύχει οιουδήποτε μεταγενέστερου ελέγχου, ποιοτικού ή ποσοτικού. Συνεπώς, τα προβαλλόμενα από το Νοσοκομείο περί αυτοδίκαιης παραλαβής είναι αβάσιμα, αφού η εν λόγω διαδικασία δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής στην προκειμένη περίπτωση. Ωστόσο το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη τις περιστάσεις της υπόθεσης και ιδίως την επικινδυνότητα των αποβλήτων, κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση τα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων υπέλαβαν ότι μπορούσαν να ακολουθήσουν τη διαδικασία της αυτοδίκαιης παραλαβής και για τις συγκεκριμένες υπηρεσίες (συλλογή, μεταφορά και τελική διάθεση επικίνδυνων και αμιγώς μολυσματικών αποβλήτων).

Προγραμματική σύμβαση για τη μεταφορά απορριμάτων...Με δεδομένα αυτά, η μεταφορά των απορριμμάτων του Δήμου ... στον ΧΥΤΑ ... προβλέπεται ρητά από την 14/8.1.2019 απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ..., η οποία ρυθμίζει προσωρινά τη διάθεση των αστικών αποβλήτων του Δήμου εξαιτίας της καθυστέρησης υλοποίησης των υποδομών εναπόθεσής τους στον ΧΥΤΑ ..., με βάση τις προβλέψεις του εν εξελίξει ΠΕΣΔΑ. Η υλοποίηση αυτής της απόφασης δεν αναστέλλει τη νόμιμη υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει στη ... την ετήσια εισφορά η οποία, μέσω της προγραμματικής σύμβασης που έχει συνάψει με τον ΦΟΔΣΑ ..., χρηματοδοτεί την εναπόθεση των απορριμμάτων στον ΧΥΤΑ ... κατ’ εφαρμογή της ανωτέρω απόφασης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (πρβλ. ΕΣ Κ.Π.Ε.Δ. 306/2019). Εξάλλου, η από 16.8.2018 μελέτη της ... είναι επαρκώς τεκμηριωμένη ως προς τον τρόπο υπολογισμού της ετήσιας εισφοράς του Δήμου ..., σε κάθε δε περίπτωση τυχόν αποκλίσεις θα ληφθούν υπόψη απολογιστικά και θα συνυπολογιστούν κατά τον προσδιορισμό του κόστους διαχείρισης του επόμενου έτους (άρθρο 5 παρ. 2 της 2527/7.1.2009 ΚΥΑ). Τέλος, κατά παράβαση του άρθρου 66 παρ. 1 του ν. 4270/ 2014 (Α΄ 143), η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εκδόθηκε μετά την έκδοση του τιμολογίου της ..., πλην όμως τούτο οφείλεται σε πλάνη των αρμοδίων δημοτικών οργάνων, η οποία εν όψει και της νομιμότητας της διαδικασίας καταβολής της εισφοράς, κρίνεται συγγνωστή.

Εναπόθεση και υγειονομική ταφή απορριμάτων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η υπό έλεγχο προγραμματική σύμβαση έχει το προβλεπόμενο από τις διατάξεις του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 ελάχιστο αναγκαίο περιεχόμενο, το οποίο είναι σύμφωνο με τις ρυθμίσεις για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων, και, ως εκ τούτου, εφόσον δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαδικασία, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος, με το 38937/16.12.2019 έγγραφο της Αναπληρώτριας Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Καθαριότητας, Διαχείρισης Απορριμμάτων, Αστικού Περιβάλλοντος και Πρασίνου του Δήμου …(αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 75736/17.12.2019), σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του Κλιμακίου, υπό τον όρο να αφαιρεθεί από την προϋπολογισθείσα δαπάνη αυτής ο εκ ποσοστού 24% Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.), ποσού 387.096,77 ευρώ, δεδομένου ότι, κατά τα προεκτεθέντα, αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση και ως εκ τούτου μη νομίμως έχει συνυπολογισθεί στην προϋπολογισθείσα δαπάνης της Φ.Π.Α., ο οποίος επιβάλλεται μόνο στις εξ επαχθούς αιτίας συμβάσεις παροχής υπηρεσιών (βλ. ΕλΣυν VI Τμ. απόφ. 408/2017, VII Τμ. Πρ. 29/2015 και την εγκύκλιο Ε.2197/5.12.2019 της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, πρβλ. VI Τμ. απόφ. 1768/2019).

Αποκατάσταση περιοχών από παράνομες αποθέσεις αποβλήτων και σκουπιδομπάζων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως, το Τμήμα κρίνει ότι : Α) Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία υπήρχε στα στοιχεία του φακέλου και καταδεικνύει την αδυναμία του Δήμου … να εκτελέσει τις συγκεκριμένες υπηρεσίες με ίδια μέσα, δεν ήταν απαραίτητη εν προκειμένω διότι η τελευταία δημοσίευση της διακηρύξεως του διαγωνισμού έλαβε χώρα στις 1.6.2011, δηλαδή σε χρόνο προγενέστερο της ισχύος του Ν. 3979/2011 (16.6.2011) και ως εκ τούτου η κρινόμενη διαγωνιστική διαδικασία δεν διέπεται από τις διατάξεις του. Όμως, τόσο από την απόφαση αυτή όσο και από την οικεία Μελέτη – Τεχνική Έκθεση προκύπτει ότι η περισυλλογή, η αποκομιδή και η διάθεση των απορριμμάτων και λοιπών αποβλήτων που έχουν σωρευθεί από μακρού χρόνου, στις περιοχές …, Ρέμα … και … του Δήμου … και σε πολλές περιπτώσεις έχουν ενσωματωθεί με το περιβάλλον, χωρίς να μπορεί να προσδιορισθεί επακριβώς ούτε το είδος αυτών ούτε η ποσότητά τους, συνιστούν ειδικής φύσεως υπηρεσία, η οποία απαιτεί εξειδικευμένη γνώση στο χειρισμό μηχανημάτων, τα οποία ούτως ή άλλως δεν διαθέτει ο Δήμος. Ως εκ τούτου και επειδή δεν πρόκειται περί των συνηθισμένων οικιακών ή άλλων απορριμμάτων, με την αποκομιδή και τη διάθεση των οποίων είναι επιφορτισμένοι οι υπάλληλοι της Υπηρεσίας Καθαριότητας, αλλά για απόβλητα και απορρίμματα κάθε είδους, των οποίων η ποσότητα παραμένει απροσδιόριστη, και πάντως υπερβαίνει κατά πολύ την ετήσια ποσότητα των συλλεγόμενων και μεταφερόμενων αστικών απορριμμάτων, οι υπηρεσίες συλλογής και διαθέσεως των πάσης φύσεως αποβλήτων που έχουν παρανόμως εναποτεθεί στις ως άνω περιοχές, δεν ανάγονται στα καθήκοντα του προσωπικού της Υπηρεσίας Καθαριότητας. Κατά συνέπεια νομίμως προέβη ο Δήμος … στη διαδικασία διενέργειας δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού για την επιλογή αναδόχου με εξειδικευμένη εμπειρία, κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή (φορτηγά οχήματα, εκσκαφείς κ.κπ.) και αναγκαίο προσωπικό για την αποκομιδή και διάθεση των πάσης φύσεως απορριμμάτων και αποβλήτων. B) Οι ανατιθέμενες υπηρεσίες παρουσιάζουν ιδιαιτερότητα ως προς το ότι δεν είναι δυνατόν να προσδιορισθεί εκ των προτέρων η ακριβής ποσότητα των συλλεγόμενων και μεταφερόμενων απορριμμάτων καθώς και το είδος αυτών διότι προέρχονται από παράνομη εναπόθεση κάθε είδους αποβλήτων, τα οποία στην οικεία Μελέτη – Τεχνική Έκθεση προσδιορίζονται ως «σκουπιδομπάζα». Καθορίζονται, δηλαδή οι περιοχές στις οποίες θα λάβει χώρα η περισυλλογή, πλην όμως δεν μπορεί να ορισθεί ο νόμιμος χώρος εναποθέσεως αυτών, καθόσον δεν μπορεί εκ των προτέρων να συγκεκριμενοποιηθεί το είδος των απορριμμάτων που θα συλλεχθούν ώστε να υπάρχει δυνατότητα αναφοράς στα συμβατικά τεύχη των νομίμως λειτουργούντων χώρων που μπορούν να διατεθούν. Άρα, ο προσδιορισμός του χώρου παροχής των επίμαχων υπηρεσιών αποκομιδής απορριμμάτων, ο οποίος απαιτείται από τις διατάξεις του κοινοτικού δικαίου, εξαντλείται εν προκειμένω στον προσδιορισμό των περιοχών στις οποίες θα λάβουν χώρα οι συγκεκριμένες υπηρεσίες συλλογής αυτών (περιοχές …, Ρέμα … και …) και όχι στο χώρο υποδοχής, καθόσον τούτο επιβάλλεται από τη φύση των συγκεκριμένων υπηρεσιών. Περαιτέρω, το αντικείμενο του κρινόμενου διαγωνισμού περιλαμβάνει την από τον ανάδοχο αποκομιδή και διάθεση των αποβλήτων σε νόμιμο χώρο διαθέσεως, με κριτήριο κατακυρώσεως τη χαμηλότερη τιμή και ο μη προσδιορισμός του χώρου υποδοχής των απορριμμάτων δεν συνεπάγεται ασάφεια της διακηρύξεως, διότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη κοστολογείται με βάση τις ώρες απασχολήσεως των μηχανημάτων όπως αυτές καταγράφονται στις καρτέλες ωρομετρήσεως (ωρομίσθια μηχανημάτων) και τις ώρες εργασίας του προσωπικού του αναδόχου (βλ. άρθρα 14 και 15 της Ειδικής Συγγραφής Υποχρεώσεων). Κατά συνέπεια η μη αναγραφή στη διακήρυξη και στα οικεία συμβατικά τεύχη συγκεκριμένου χώρου διαθέσεως των αποβλήτων δεν καθιστά το αντικείμενο αυτής αόριστο ούτε οδηγεί σε νόθευση της διαφάνειας και του ανταγωνισμού διότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη τεκμηριώνεται πλήρως και επαφίεται σε κάθε συμμετέχοντα να επιλέξει οποιοδήποτε χώρο νόμιμης εναποθέσεως επιθυμεί (ανάλογα με το είδος των συλλεχθέντων αποβλήτων), χωρίς οιαδήποτε αξιολόγηση της προσφοράς του ως προς το σημείο αυτό, με μόνο κριτήριο κατακυρώσεως τη χαμηλότερη τιμή. Ως εκ τούτου η διακήρυξη και το οικείο σχέδιο συμβάσεως προσδιορίζουν με πληρότητα το αντικείμενο των ζητούμενων υπηρεσιών και δεν καταλείπεται οιαδήποτε ασάφεια ως προς τις υποχρεώσεις του αναδόχου (πρβλ. Απόφαση VI Τμήματος 2754/2011).

Παροχή υπηρεσιών- εναπόθεση απορριμάτων:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω ερμηνευτικώς δεκτά (σκέψη III), το Τμήμα κρίνει ότι τόσο από την απόφαση του αρμοδίου οργάνου της αναθέτουσας αρχής για τη σύναψη της σύμβασης με τη συγκεκριμένη διαδικασία, όσο και από τα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη για την έκδοση της απόφασης αυτής, αποδεικνύεται αναμφισβήτητα η μοναδικότητα της «...Α.Ε. Ο.Τ.Α.» στον επίμαχο ΠΕΣΔΑ ως προς την παροχή των ανωτέρω υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, από τα προσκομισθέντα ενώπιον του Τμήματος στοιχεία προκύπτει ότι, σύμφωνα με τον εγκεκριμένο, από τον Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας …, Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Περιφέρειας …, ο Νομός.. εξυπηρετείται μόνο από τον υπό επέκταση ΧΥΤΑ ..., ο οποίος είναι και ο μοναδικός χώρος υγειονομικής ταφής απορριμμάτων στον ως άνω Νομό που πληροί τις προϋποθέσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Δοθέντος δε ότι ο Δήμος ..., ο οποίος είναι υπεύθυνος για τις εργασίες συλλογής και μεταφοράς των στερεών αποβλήτων, υποχρεούται να διαθέτει τα συλλεγόμενα στερεά απόβλητα στις εγκαταστάσεις της οικείας διαχειριστικής ενότητας που ορίζεται από τον ΠΕΣΔΑ., ήτοι εν προκειμένω στον ΧΥΤΑ ..., η «...Α.Ε. Ο.Τ.Α.»., η οποία διαχειρίζεται αποκλειστικά τον εν λόγω ΧΥΤΑ, είναι η μοναδική εταιρεία η οποία μπορεί να παρέχει τις ως άνω υπηρεσίες. Ενόψει αυτών, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι με επάρκεια αιτιολογείται στη συγκεκριμένη περίπτωση η συνδρομή των προβλεπόμενων στο άρθρο 25 παρ. 1 περ. β΄ του π.δ/τος 60/2007 προϋποθέσεων προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού. Περαιτέρω, βασίμως οι αιτούντες ισχυρίζονται ότι η ελεγχόμενη σύμβαση ανατέθηκε στην ανάδοχο εταιρεία κατ’ εφαρμογή του άρθρου 25 παρ. 1 περ. β΄ του π.δ/τος 60/2007 και όχι λόγω της ιδιότητάς της ως ανώνυμης εταιρείας Ο.Τ.Α. κατ’ επίκληση του άρθρου 268 του Δ.Κ.Κ.. Και τούτο διότι, δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός της σχετικής υπηρεσίας εμπίπτει στα όρια εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου, στην προκειμένη περίπτωση τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις του άρθρου 25 του π.δ/τος 60/2007.

Προγραμματική σύμβαση:Ζητείται η ανάκληση της 10/2015 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη νομική σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι εν προκειμένω δεν συντρέχουν οι εκ του νόμου τιθέμενες προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη προγραμματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη (ΙΙ), δεν προβλέπεται η εκ μέρους ΦΟ.Δ.Σ.Α., που έχει συσταθεί και παρέχει υπηρεσίες έστω και αν δεν είναι πλήρως στελεχωμένος με προσωπικό, ανάθεση με προγραμματική σύμβαση σε Δήμο της διαχείρισης στερεών αποβλήτων, για την οποία ο ίδιος είναι αρμόδιος. Ειδικότερα, ο ΦΟ.Δ.Σ.Α. Κεντρικής Μακεδονίας λειτουργεί εν τοις πράγμασι, έστω και με προσωπικό με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου [βλ. και την ΣΟΧ 1/2015 (με αρ. πρωτ. 8214/8.10.2015 και ΑΔΑ 7Δ140ΞΝ – ΔΦΣ) ανακοίνωση του Προέδρου του ΦΟ.Δ.Σ.Α.]  όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι αυτός ήδη διαχειρίζεται τα στερεά απόβλητα της Περιφέρειάς του λειτουργώντας είτε ο ίδιος είτε κατόπιν ανάθεσης σε ιδιώτες 15 Χώρους Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων (ΧΥΤΑ στην ΠΕ ...., ....-...., Χαλκιδικής, Πιερίας κ.ά.), ενώ και τα συλλογικά του όργανα (Διοικητικό Συμβούλιο, Εκτελεστική Επιτροπή) λειτουργούν πλήρως, καθώς συνεδριάζουν και εκδίδουν αποφάσεις και εγκρίνουν προϋπολογισμό (βλ. και Απόφαση VI Τμ. 1067/2015). Κατά συνέπεια, δεν νοείται ότι νομίμως προβαίνει στη σύναψη της επίμαχης προγραμματικής σύμβασης επικαλούμενος έλλειψη προσωπικού και μάλιστα εφόσον δεν κάνει χρήση της παρεχόμενης από τις κείμενες διατάξεις δυνατότητας να προσλάβει το αναγκαίο προσωπικό έστω και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, κρίνοντας ότι απαιτείται ένας μόνο εργαζόμενος για τη λειτουργία του συγκεκριμένου ΧΥΤΑ. Επομένως αλυσιτελώς προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση ότι λόγω μη ολοκλήρωσης της διαδικασίας πρόσληψης του προσωπικού, ο αιτών ΦΟ.Δ.Σ.Α. δεν είναι σε θέση να εκτελέσει τις επίμαχες υπηρεσίες. Περαιτέρω, η ανάθεση αυτή, εφόσον δεν πρόκειται περί σύνομης προγραμματικής σύμβασης, αντίκειται και στα άρθρα 22 έως 25 του π.δ. 60/2007, καθώς αποτελεί μία χωρίς τη συνδρομή των σχετικών προϋποθέσεων απευθείας ανάθεση στον ως άνω Δήμο δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών, που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως εσωτερική συναλλαγή (in house) μεταξύ του ως άνω ΦΟ.Δ.Σ.Α. και του Δήμου ....-..... Και τούτο, διότι ο πρώτος δεν ασκεί στον αντισυμβαλλόμενό του Δήμο έλεγχο ανάλογο με αυτόν που ασκεί επί των δικών του υπηρεσιών, δεδομένου ότι ούτε έχει συστήσει τον Δήμο ούτε τον χρηματοδοτεί ούτε τον διοικεί αμέσως ή εμμέσως, συγκροτώντας έστω και εν μέρει το Δημοτικό του Συμβούλιο ή άλλα συλλογικά του όργανα, ούτε τον εποπτεύει, καθώς δεν διαθέτει τη δυνατότητα έγκρισης των αποφάσεών του. Ως εκ τούτου αβασίμως ισχυρίζεται ο αιτών ότι λόγω έλλειψης προσωπικού, δεν έχει την πραγματική δυνατότητα ανάθεσης σε τρίτον και παρακολούθησης της εκτέλεσης από αυτόν των σχετικών υπηρεσιών, δοθέντος ότι από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι προέβη σε ανάθεση της διαχείρισης άλλου ΧΥΤΑ αρμοδιότητάς του, ήτοι του ΧΥΤΑ της 2ης ΔΕ ΠΕ ....-.... με ανοικτό διαγωνισμό σε ιδιώτη (γεγονός που και ο ίδιος ο αιτών ομολογεί). Κατά τη γνώμη της Συμβούλου Κωνσταντίνας Ζώη, από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης δεν αποδεικνύεται ότι χωρίς υπαιτιότητά του ο αιτών δεν διαθέτει το απαραίτητο προσωπικό και συνεπώς μπορεί νόμιμα να αναλάβει ο δήμος ....-.... με την επίμαχη προγραμματική σύμβαση τη διαχείριση του ΧΥΤΑ Γιαννιτσών. Και τούτο διότι, ανεξαρτήτως αν οι προβλεπόμενες στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του αιτούντος θέσεις παραμένουν κατά τους ισχυρισμούς του κενές, από τις προσκομιζόμενες ανακοινώσεις πρόσληψης προσωπικού ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου προκύπτει ότι μόνο σε μία περίπτωση [απόφαση 748/2015 (ορθή επανάληψη) της Εκτελεστικής Επιτροπής και ανακοίνωση ΣΟΧ 1/2015] ζητήθηκε για το ΧΥΤΑ Γιαννιτσών προσωπικό και συγκεκριμένα για μία θέση ΠΕ Τοπογράφων Μηχανικών. Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η περιεχόμενη στο άρθρο 7 παρ. 2 του σχεδίου σύμβασης εκτίμηση της αναμενόμενης ποσότητας των απορριμμάτων, σε σχέση με την αντίστοιχη του παρελθόντος έτους, παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη, ενόψει του ότι, όπως αναφέρεται στην 29/27.2.2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ....-...., ο Δήμος Παιονίας, ο οποίος μέχρι προσφάτως εξυπηρετείτο από το ΧΥΤΑ Γιαννιτσών και κατά το έτος 2014 διέθεσε ποσότητα 1.326,660 τόνων απορριμμάτων (βλ. το χωρίς ημερομηνία έγγραφο «ΤΟΝΑΖ ΧΥΤΑ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ 2014» του αιτούντος ΦΟ.Δ.Σ.Α.), πρόκειται στο εξής να εναποθέτει τα απορρίμματά του σε άλλον ΧΥΤΑ. Επιπροσθέτως, στο ίδιο άρθρο του ελεγχόμενου σχεδίου παρατίθεται ο αναλυτικός προϋπολογισμός της σύμβασης, ο σχετικός πίνακας τεκμηρίωσης του κόστους των παρεχομένων υπηρεσιών και οι περιλαμβανόμενες στην αποζημίωση του Δήμου ....-.... επιμέρους δαπάνες. Ενόψει τούτων, ο προσδιορισμός της συμβατικής τιμής των 17 ευρώ ανά τόνο εισερχομένων απορριμμάτων αιτιολογείται επαρκώς, βασίμως δε προβάλλεται ότι η διαπιστωθείσα απόκλισή της από τη συμφωνηθείσα με τον τρίτο ιδιώτη – διαχειριστή του ΧΥΤΑ της 2ης ΔΕ ΠΕ ....-.... χαμηλότερη τιμή (15 ευρώ), οφείλεται στη διαφοροποίηση μεταξύ του επιχειρηματικού κέρδους του ιδιώτη – διαχειριστή και του βαρύνοντος το Δήμο ....-.... λειτουργικού κόστους. Επισημαίνεται, εξάλλου, ότι οι καθοριζόμενες στη 13/2013 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου της 3ης ΔΕ Νομού ....-.... τιμές (κοινά αστικά απορρίμματα: 25 ευρώ ανά τόνο, απορρίμματα επαγγελματιών ιδιωτών: 38 ευρώ ανά τόνο) αφορούν στην αποζημίωση που καταβάλλεται στον τελευταίο από τους χρήστες του ΧΥΤΑ Γιαννιτσών και όχι στην αποζημίωση που καταβάλλει ο αιτών ΦΟ.Δ.Σ.Α. σε φορέα, στον οποίο αναθέτει συμβατικώς τη διαχείριση του ΧΥΤΑ. Πάντως, το Τμήμα κρίνει ότι οι ως άνω διαπιστωθείσες με την προσβαλλόμενη πράξη πλημμέλειες δεν αφορούν σε τεχνικές κρίσεις της Διοίκησης αλλά στην πληρότητα και επάρκεια της αιτιολογίας της απόκλισης των προβλεπόμενων στην ελεγχόμενη σύμβαση σε σχέση με τα αντίστοιχα συγκριτικά στοιχεία προηγούμενων ετών (πρβλ. ΕΣ VI Tμ. 2295/2014). Συνεπώς, ο λόγος αυτός πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος. Τέλος, απορριπτέος κρίνεται ο προβληθείς ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων του αιτούντος, διότι η συγγνωστή πλάνη ως απόρροια της αρχής της επιείκειας αποτελεί γενική αρχή, η οποία δεν μπορεί να κατισχύει διατάξεων ανώτερης τυπικής ισχύος, ιδία δε να παρακάμπτει διατάξεις του κοινοτικού δικαίου περί ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών, μόνη δε η επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος δεν αρκεί για να θεωρηθεί συγγνωστή η μη τήρηση της ορθής διαδικασίας (βλ. Αποφάσεις Τμ. Μειζ. - Επταμ. Σύνθεσης 3998/2013, VI Τμήματος 3631, 2270, 27, 25/2013, 3491, 2811, 2790, 1130/2012).