Η Προδικαστική Προσφυγή της εταιρείας ζητά την ακύρωση της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Αμαρουσίου, η οποία απέρριψε την προσφορά της και την απέκλεισε από το επόμενο στάδιο του διαγωνισμού. Το αντικείμενο της σύμβασης είναι η παροχή υπηρεσιών φύλαξης των εγκαταστάσεων του Δήμου Αμαρουσίου, με προϋπολογισθείσα αξία 298.384,32 € (πλέον ΦΠΑ). Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι η απόρριψη της προσφοράς της ήταν παράνομη, καθώς όλα τα έγγραφα της, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης (Ε.Ε.Ε.Σ.), υποβλήθηκαν νόμιμα με προηγμένη ψηφιακή υπογραφή και χρονοσήμανση σύμφωνα με τους όρους της Διακήρυξης.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:...η αναθέτουσα αρχή προκήρυξε ανοικτή διαδικασία κάτω των ορίων για την επιλογή αναδόχου υλοποίησης του υποέργου «Πιλοτικές Δράσεις για την Προώθηση των Ευπαθών Ομάδων και των Νέων στην Απασχόληση στο Δήμο ..., στο πλαίσιο της ΒΑΑ/ΟΧΕ της ...(Διαδημοτικό Κοινωνικό Δίκτυο "...")», με κριτήριο κατακύρωσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας - τιμής.(....)Περαιτέρω, ο ισχυρισμός φέρεται αορίστως και συνεπώς απαραδέκτως διότι αφ΄ ενός μεν η προσφεύγουσα δεν επικαλείται διάταξη του νόμου ή τη διακήρυξης από την οποία να προκύπτει ότι η αναθέτουσα αρχή οφείλει να υπογράφει τα έγγραφά της με προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή, άλλως απαλλάσσεται και ο προσφέρων από την υποχρέωση να θέτει ο ίδιος προηγμένη ψηφιακή υπογραφή επί των εγγράφων του, και διότι αφ΄ ετέρου δε η προσφεύγουσα δεν συσχετίζει το επιχείρημα αυτό με ισχυρισμό ακύρωσης της προσβαλλόμενης απόφασης. Για τους λόγους αυτούς πρέπει να απορριφθεί η προσφυγή και να γίνει δεκτή η παρέμβαση, διότι ορθά και σύννομα η προσβαλλόμενη απόφαση απέρριψε την προσφορά της προσφεύγουσας με την αιτιολογία ότι το επίμαχο ΤΕΥΔ του μέλους της προσφεύγουσας ένωσης δεν φέρει προηγμένη ψηφιακή ηλεκτρονική υπογραφή ως απαιτείται επί ποινή αποκλεισμού της προσφοράς από τον διαγωνισμό.

Με την υπό εξέταση προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα αιτείται όπως ακυρωθεί η με αριθμό 113/2023 απόφαση κατακύρωσης της οικονομικής επιτροπής της αναθέτουσας αρχής, με την οποία εγκρίθηκε το με αριθμ. πρωτ. …/09.05.2023 πρακτικό αξιολόγησης τεχνικών και οικονομικών προσφορών της επιτροπής διενέργειας του υπόψη διαγωνισμού, που εκδόθηκε στο πλαίσιο του δημόσιου ανοικτού ηλεκτρονικού διαγωνισμού με τίτλο: «ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΧΩΡΟΥ …», εκτιμώμενης αξίας 345.161,29€, πλέον Φ.Π.Α 24%, κωδικός CPV: … «Επισκευή και συντήρηση …», με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά με βάση την τιμή (… 202302 06 διακήρυξη, συστημικός αριθμός Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ: …).

Η προσφεύγουσα αιτείται την ακύρωση της απόφασης με αριθμό πρωτοκόλλου …/112994/77000/1217/04.03.2020, η οποία έγκρινε την προσφορά της παρεμβαίνουσας εταιρείας για τον Διεθνή Δημόσιο Ανοιχτό Διαγωνισμό με αντικείμενο την «ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ, ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΘΗΚΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΕΚΘΕΣΙΑΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΕΚΘΕΣΙΑΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ …». Η προσφούσα θεωρεί ότι η προσφορά της παρεμβαίνουσας δεν πληροί τα κριτήρια συμμετοχής, ιδίως όσον αφορά την επαγγελματική δραστηριότητα, την οικονομική και τεχνική ικανότητα, καθώς και την υποβολή των απαιτούμενων δικαιολογητικών. Παράλληλα, ζητείται η διατήρηση της διαδικασίας συμμορφωμένης με τον κανονισμό του διαγωνισμού.

Η προσφεύγουσα εταιρεία αίτησε με την προδικαστική προσφυγή της την ακύρωση της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής που εγκρίνει τα δικαιολογητικά κατακύρωσης της παρεμβαίνουσας εταιρείας και την ανακήρυξή της ως οριστικής ανάδοχου για το έργο «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΡΟΜΟΥ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΧΩΡΟΥ», με εκτιμώμενη αξία 483.870,97€. Επιπλέον, ζήτησε την ανακήρυξή της ως προσωρινού ανάδοχου και την επιστροφή του καταβληθέντος παραβόλου. Το αντικείμενο της σύμβασης ήταν η ανάδειξη αναδόχου για την εκτέλεση των εργασιών αποκατάστασης και διαμόρφωσης του δρόμου και του περιβάλλοντα χώρου, σύμφωνα με τους όρους του ανοιχτού διαγωνισμού που προκήρυξε η αναθέτουσα αρχή.

Η προσφεύγουσα με την προδικαστική προσφυγή αίτησε την ακύρωση της απόφασης οριστικής κατακύρωσης του Διοικητικού Συμβουλίου της αναθέτουσας αρχής. Η απόφαση αφορούσε τον δημόσιο ανοικτό ηλεκτρονικό διαγωνισμό με τίτλο «ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ-ΛΥΚΕΙΟ ... ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΑΥΛΕΙΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΤΟ 1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ...», ο οποίος είχε εκτιμώμενη αξία 338.709,68 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 24%: 81.290,32 ευρώ). Η προσφεύγουσα ισχυρίστηκε ότι ο προσωρινός μειοδότης δεν υπέβαλε τα απαιτούμενα δικαιολογητικά κατακύρωσης σύμφωνα με τους όρους της διακήρυξης, συμπεριλαμβανομένων υπεύθυνων δηλώσεων για το ανεκτέλεστο υπόλοιπο εργασιών, ασφαλιστικών ενημεροτήτων και αποδείξεων περί μη αναστολής επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Ζήτησε την ακύρωση της κατακύρωσης και την επανεξέταση της διαδικασίας.

Η προσφεύγουσα εταιρεία με την προδικαστική προσφυγή αίτησε την ακύρωση της απόφασης της αναθέτουσας αρχής (αριθ. 2349/28-6-2019) που αποκλείει τη συμμετοχή της από τον διαγωνισμό για την αποκατάσταση και διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου, καθώς και την ανάθεση της σύμβασης. Επιπρόσθετα, ζήτησε να θεωρηθεί η προσφορά της παρεμβαίνουσας εταιρείας μη αποδεκτή, επειδή, σύμφωνα με αυτήν, δεν πληροί τους όρους του διαγωνισμού, και να επιστραφεί το καταβεβλημένο παράβολο. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορούσε την «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ι........................... ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΥ» με προϋπολογισμό 403.225,81 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), και κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα οικονομικά προσφορά (χαμηλότερη τιμή).

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα αιτείται να γίνει δεκτή η προσφυγή της στο σύνολό της, να ακυρωθεί, εξαφανιστεί η υπ’ αρ. 43/27-12-2021 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου … (εφεξής η «προσβαλλομένη»), δυνάμει της οποίας επικυρώθηκε το από 21-12-2021 Πρακτικό 2 Ελέγχου Δικαιολογητικών Κατακύρωσης της ηλεκτρονικής δημοπρασίας του έργου «ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΣΤΟ … ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ …, ΕΠΙ ΤΩΝ ΟΔΩΝ … ΚΑΙ …» και κατακυρώθηκε η σύμβαση του έργου στην παρεμβαίνουσα και να απορριφθεί η προσφορά της ως άνω προσωρινού αναδόχου, ως επί τω τέλει ανακηρυσσόμενης της προσφεύγουσας ως προσωρινής αναδόχου, η οποία έχει παράσχει την επόμενη κατά σειρά μειοδοσίας προσφορά, καθώς και κάθε άλλη συναφής πράξη ή παράλειψη. 

Η προσφυγή ασκήθηκε από την εταιρεία "..." κατά της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του "..." (αριθμ. 187/2020), με την οποία επικυρώθηκε ο τελικός πίνακας συμμετεχόντων και αναδείχθηκε προσωρινός ανάδοχος η εταιρεία "..." για το έργο "..." (εκτιμώμενης αξίας 2.030.000€ χωρίς ΦΠΑ). Η προσφυγή ζητεί την ακύρωση της απόφασης λόγω μη νόμιμης υποβολής εγγυητικής επιστολής από την αναδειχθείσα ανάδοχο, καθώς η τελευταία υπέβαλε σκαναρισμένο αντίγραφο χωρίς προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή, παράβαση που οδηγεί σε υποχρέωση αποκλεισμού σύμφωνα με τη διακήρυξη και το νομικό πλαίσιο.

Σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών συλλογής και διαχείρισης στερεών αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου των πλοίων που καταπλέουν στην θαλάσσια περιοχή (...)Σαφώς συνάγεται από το σύνολο των διατάξεων που διέπουν την επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία, ότι το ΕΕΕΣ του τρίτου πρέπει να φέρει υπογραφή που προσώπου που τον εκπροσωπεί νομίμως, είτε ιδιόχειρη που συνοδεύεται από τη βεβαίωση αρμοδίως του γνησίου αυτής, είτε ψηφιακή και συγκεκριμένα εγκεκριμένη προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που υποστηρίζεται από εγκεκριμένο πιστοποιητικό που χορηγήθηκε από έναν εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών εμπιστοσύνης, ο οποίος περιλαμβάνεται στον κατάλογο εμπίστευσης σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 910/2014.(...)Με την προδικαστική της προσφυγή η ήδη παρεμβαίνουσα υποστήριξε ότι το ΕΕΕΣ της εταιρίας «... ...» ως τρίτου, στην τεχνική ικανότητα του οποίου στηρίζεται η αιτούσα, δεν έφερε έγκυρη υπογραφή καθώς έφερε ψηφιακή υπογραφή που εκδόθηκε («issued by») από το φορέα «MS-Organization-Access», ο οποίος όμως δεν αποτελεί εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών εμπιστοσύνης, σύμφωνα με το επίσημο Μητρώο παρόχων υπηρεσιών εμπιστοσύνης που τηρεί η αρμόδια αρχή Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων. Η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. με την προσβαλλόμενη απόφασή της διαπίστωσε καταρχάς ότι σύμφωνα με το επίσημο μητρώο παρόχων υπηρεσιών εμπιστοσύνης που τηρεί η αρμόδια εθνική αρχή, ήτοι η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, οι πάροχοι εγκεκριμένων υπηρεσιών εμπιστοσύνης είναι μόνον οι εταιρείες: (i) ... και (v) ..... Στη συνέχεια η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., μετά από έλεγχο της εγκυρότητας της ψηφιακής υπογραφής, διαπίστωσε ότι το ΕΕΕΣ της «... ...» «ήταν υπογεγραμμένο από τον ... ..., του οποίου το πιστοποιητικό υποστηρίζεται από τον φορέα "MS-Organization-Access" που δεν ανήκει στους εγκεκριμένους παρόχους υπηρεσιών εμπιστοσύνης, σύμφωνα με το παραπάνω μητρώο της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων». Εξάλλου, και από τον έλεγχο του εγγράφου που πραγματοποίησε η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. μέσω του διαδικτυακού τόπου eIDAS Dashboard της Ευρωπαϊκής Ένωσης προέκυψε το ίδιο αποτέλεσμα, ότι, δηλαδή, το εν λόγω ΕΕΕΣ δεν φέρει έγκυρη ψηφιακή υπογραφή υποστηριζόμενη από πιστοποιητικό διαπιστευμένου φορέα. Με τα δεδομένα αυτά, η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. έκρινε ότι η προσφορά της αιτούσας ήταν απορριπτέα λόγω μη έγκυρης υπογραφής του ΕΕΕΣ του τρίτου.(...)Συνεπώς, κατά τα προβαλλόμενα, ο τρίτος παρέχων στήριξη οφείλει να θέτει στο ΕΕΕΣ «ψηφιακή υπογραφή» και όχι «εγκεκριμένη προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που υποστηρίζεται από εγκεκριμένο πιστοποιητικό», εν πάση δε περιπτώσει προβάλλεται ότι ο σχετικός όρος της Διακήρυξης αναφορικά με την έννοια της «ψηφιακής υπογραφής» στο ΕΕΕΣ του τρίτου ήταν ασαφής και δεν μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμό της. Ωστόσο, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 12, ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως νόμω αβάσιμος, διότι από την συνδυαστική ερμηνεία του όρου 3.3.3.Β9 (α) της Διακήρυξης με τους λοιπούς όρους αυτής, καθώς και με τις παρατιθέμενες στις σκέψεις 7-11 διατάξεις του Κανονισμού (ΕΕ) 910/2014 και της εθνικής νομοθεσίας προκύπτει σαφώς ότι το ΕΕΕΣ του τρίτου που υπογράφεται ψηφιακά πρέπει να φέρει εγκεκριμένη προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που υποστηρίζεται από εγκεκριμένο πιστοποιητικό.(...)Ωστόσο, τα ως άνω στοιχεία που περιείχε το ΕΕΕΣ της εταιρίας ... ..., ήτοι α) η σφραγίδα της εταιρίας, β) ιδιόχειρη υπογραφή, η οποία προβάλλεται ότι ανήκει στον ... ..., χωρίς πάντως βεβαίωση του γνησίου αυτής, καθώς και γ) η εμφάνιση μιας «ψηφιακής υπογραφής» με αναφορά ημερομηνίας και ώρας, από τον έλεγχο της οποίας («ψηφιακής υπογραφής») προέκυψε ότι δεν στηριζόταν σε πιστοποιητικό εγκεκριμένου παρόχου υπηρεσιών εμπιστοσύνης, δεν μπορούσαν να υποκαταστήσουν την σαφή απαίτηση της Διακήρυξης για έγκυρη υπογραφή του ΕΕΕΣ (είτε με ιδιόχειρη υπογραφή συνοδευόμενη από βεβαίωση αρμοδίως του γνησίου αυτής είτε με ηλεκτρονική υπογραφή που στηρίζεται σε πιστοποιητικό εγκεκριμένου παρόχου υπηρεσιών εμπιστοσύνης), η οποία διασφαλίζει ότι το πρόσωπο που φέρεται να υπογράφει το ΕΕΕΣ είναι πράγματι εκείνο που το υπογράφει. Σε περίπτωση δε έλλειψης έγκυρης, κατά τους όρους της Διακήρυξης, υπογραφής του ΕΕΕΣ η προσφορά δεν μπορεί να διευκρινιστεί, κατά τις ανωτέρω στη σκέψη 18 παρατιθέμενες διατάξεις του νόμου και της Διακήρυξης, με την εκ νέου υποβολή ΕΕΕΣ εγκύρως υπογεγραμμένου, διότι στην περίπτωση αυτή τυχόν «διευκρίνιση» θα συνιστούσε ανεπίτρεπτη τροποποίηση της προσφοράς του συμμετέχοντος. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση θα ήταν απορριπτέα. Ωστόσο, στις 12.9.2024 δημοσιεύθηκε η ΣτΕ/1256/2024 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας πενταμελούς συνθέσεως, με την οποία παρεμφερή με τα ως άνω κριθέντα ζητήματα αντιμετωπίστηκαν διαφορετικά. Δια ταύτα Απέχει να αποφανθεί οριστικά. Παραπέμπει την υπόθεση στην επταμελή σύνθεση του Δ΄ Τμήματος.