Με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα επιδιώκει την ακύρωση της απόφασης του Διευθύνοντος Συμβούλου του αναθέτοντος φορέα, η οποία απέρριψε την προσφορά της στον διαγωνισμό για την «Κατασκευή δικτύου αποχέτευσης ακαθάρτων υδάτων του Δήμου […]» με συνολικό προϋπολογισμό 58.050.000,00€. Αντικείμενο της σύμβασης ήταν η κατασκευή κύριων και δευτερευόντων αγωγών αποχέτευσης, αντλιοστασίων και εξωτερικών διακλαδώσεων σε περιοχές του Δήμου, καθώς και του αγωγού μεταφοράς λυμάτων σε γειτονικούς Δήμους.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:..ζητείται η ανάκληση της 61/2015 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγηθείσες νομικές σκέψεις, η Αναθέτουσα Αρχή δεν όφειλε να ζητήσει διευκρινίσεις από τη μειοδότρια εταιρεία ως προς την αιτιολόγηση της προσφοράς της ως υπερβολικά χαμηλής, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση και την υπέρ αυτής παρέμβαση. Και τούτο, διότι ουδεμία ένσταση ή προσφυγή με συγκεκριμένους σχετικούς ισχυρισμούς κατατέθηκε, ώστε να δημιουργούνται εύλογες υπόνοιες περί υπερβολικά χαμηλής προσφοράς, και, κατά συνέπεια, ουδεμία υποχρέωση περαιτέρω αιτιολόγησης της κατακυρωτικής κρίσης της Αναθέτουσας Αρχής γεννάται εξ αυτού του λόγου. Πέραν δε τούτου, με την κρινόμενη αίτηση και την υπέρ αυτής παρέμβαση βασίμως προβάλλεται ότι ευλόγως δεν ανέκυψαν στην Αναθέτουσα Αρχή αμφιβολίες ως προς τη φερεγγυότητα της οικονομικής προσφοράς της εταιρείας «...», διότι στην προκειμένη περίπτωση υπάρχουν μεγάλα περιθώρια έκπτωσης λόγω του γεγονότος ότι η παρεμβαίνουσα εκτελεί ήδη παρόμοια με το επίμαχο υδραυλικά έργα, συνολικής αξίας 12.884.000,00 ευρώ, γνωρίζει άριστα το είδος των εργασιών και τη διαδικασία υλοποίησής τους, ενώ λόγω της υφιστάμενης εγκατάστασής της στην περιοχή εκτέλεσης του έργου δεν επιβαρύνεται με το σχετικό κόστος. Όπως δε βασίμως προβάλλεται η παροχή υψηλού ποσοστού έκπτωσης σε έργα που αφορούν κατασκευή αγωγών ομβρίων είναι συνήθης, όπως π.χ. προκύπτει από την 98/2015 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου για την ανάθεση εκτέλεσης του έργου του Δήμου …«Απορροή ομβρίων υδάτων περιοχής …» με προσφερόμενο ποσοστό έκπτωσης 66,76%.(..). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω η ένδικη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η 61/2015 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μη υπάρχοντος δε άλλου λόγου που να κωλύει την υπογραφή της υπό έλεγχο σύμβασης για την εκτέλεση του έργου «Κατασκευή αγωγών ομβρίων Δήμου … έτους 2014» μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας με την επωνυμία «... ΑΤΕ», το σχετικό σχέδιο αυτής μπορεί να υπογραφεί.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-Συμπληρωματικές συμβάσεις.:Με τα  δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, δεν συντρέχουν,  εν προκειμένω,  οι προβλεπόμενες στο νόμο προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με τον ανάδοχο  της αρχικής σύμβασης εκτέλεσης του οικείου έργου. Ειδικότερα, από τα στοιχεία του φακέλου, δεν προκύπτει ότι  οι εργασίες αυτές   κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, ήτοι λόγω πραγματικών γεγονότων που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και επηρεάζουν την τεχνική αρτιότητα του έργου, ενώ αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν στο στάδιο της οριστικής μελέτης. Οι  επικαλούμενες  εκ μέρους του Δήμου  «καταστάσεις που δεν ήταν γνωστές και δεν αντιμετωπίστηκαν στην αρχική μελέτη» αφορούν δε στην ύπαρξη υπόγειου αγωγού ομβρίων  υδάτων στο δρόμο της αγοράς,  δεν στοιχειοθετούν απρόβλεπτες περιστάσεις. Και τούτο διότι,  η άγνοια της ύπαρξης του αγωγού αυτού  και της σύνδεσής του με τις  αποχετεύσεις των  παρακείμενων οικιών, που δεν έχουν συνδεθεί  με το υπάρχον  δίκτυο ακαθάρτων,  συνιστά σφάλμα και παράλειψη  της αρχικής μελέτης, δεδομένου ότι  οι θέσεις των υφιστάμενων αγωγών και συνδέσεων   επιβαλλόταν,  κατά την κοινή πείρα,  με την καταβολή της ενδεδειγμένης επιμέλειας,  να αποτελέσουν περιεχόμενο της μελέτης δημοπράτησης του κύριου έργου, το οποίο αποσκοπούσε, μεταξύ άλλων,  στην  απορροή και αποχέτευση των ομβρίων υδάτων  και  τη σύνδεση  του  υπό κατασκευή δικτύου με τον υφιστάμενο κεντρικό αγωγό αποχέτευσης ομβρίων υδάτων. Κατά συνέπεια, η  εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη, κατά το μέρος που αφορά στην πληρωμή εργασιών της 1ης Συμπληρωματικής σύμβασης του έργου  «Πεζοδρομήσεις Δημοτικών Οδών»,  δεν είναι νόμιμη, και, ως εκ τούτου,  το χρηματικό αυτό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου  της Περιφέρειας Αττικής «Κατασκευή αγωγών ομβρίων και φρεατίων υδροσυλλογής στην οδό Γλαύκωνος στο Δήμο Αθηναίων», προϋπολογιζόμενης δαπάνης  800.000,00  ευρώ με ΦΠΑ(....)Με δεδομένα αυτά, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο  στοιχείων δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου του ελεγχόμενου έργου και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής, εφόσον προσκομισθεί  στο στάδιο επικαιροποίησης των δικαιολογητικών κατακύρωσης πιστοποιητικό του Πρωτοδικείου ότι ο προσωρινός μειοδότης δεν έχει υπαχθεί σε διαδικασία εξυγίανσης...Επισημαίνεται ότι από προφανή παραδρομή αναφέρεται στη σελ. 3 του σχεδίου σύμβασης ως κατακυρωτική απόφαση η 2788/25.10.2016 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής αντί της ορθής  2788/25.10.2017.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση του έργου  της Περιφέρειας Αττικής «Κατασκευή αγωγών ομβρίων και φρεατίων υδροσυλλογής στην οδό Γλαύκωνος στο Δήμο Αθηναίων», υπό τα ανωτέρω οριζόμενα στο σκεπτικό.

Aντικατάσταση αγωγών ομβρίων...Οι προβλεπόμενες εργασίες ήταν κυρίως αφανείς εργασίες εντός του εδάφους, η ακριβής προμέτρηση ποσοτήτων των οποίων θα ήταν δυνατή, κατά το στάδιο της μελέτης, μόνο με την πραγματοποίηση διερευνητικών τομών στην οδό, διαδικασία που δεν προκρίθηκε, διότι επρόκειτο για οδό σε λειτουργία, με αποτέλεσμα η μελέτη να στηριχθεί σε επιφανειακή εκτίμηση – προμέτρηση ποσοτήτων. Σύμφωνα με το ίδιο ως άνω έγγραφο, κατά την εκτέλεση του έργου προέκυψε αύξηση στις εργασίες κυρίως των εκσκαφών και μεταφοράς των προϊόντων προς απόρριψη και εγκιβωτισμού με σκυρόδεμα του αγωγού στο σημείο σύνδεσης με τον συλλεκτήριο αγωγό στη ..., οι οποίες ήταν αναπόφευκτες προκειμένου το έργο να αποδοθεί, το συντομότερο δυνατό, ολοκληρωμένο, λειτουργικό και άρτια τεχνικά κατασκευασμένο. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι αντικείμενο του 1ου Α.Π.Ε. του έργου «Αντικατάσταση αγωγών ομβρίων» ήταν πράγματι η επανόρθωση ποσοτικών σφαλμάτων της μελέτης και ως εκ τούτου, νομίμως η σχετική δαπάνη για την πληρωμή των προαναφερόμενων υπερσυμβατικών εργασιών βάρυνε το κονδύλιο των απρόβλεπτων της οικείας σύμβασης. Κατ’ ακολουθίαν, η δαπάνη που εντέλλεται με το 414, οικονομικού έτους 2010, χρηματικό ένταλμα είναι νόμιμη, ωστόσο, το ένταλμα αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2010.

Κατασκευή έργου-Συμπληρωματική σύμβαση:..ζητείται η ανάκληση της 473/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Κατά την εκπόνηση δε της οικείας μελέτης όφειλαν να ληφθούν υπόψη οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις επαρκούς παροχευσιμότητας ακόμα και σε συνθήκες έντονων καιρικών φαινομένων, μετά από συνεκτίμηση των γνωστών δεδομένων της κατασκευής των κόμβων σε κεντρικές συμβολές των δημοτικών οδών και της κακής κατάστασης των υπαρχόντων αγωγών ομβρίων υδάτων. Επομένως, η πρόβλεψη των επίμαχων εργασιών κατασκευής δικτύου ομβρίων αποβλέπει στην κάλυψη αστοχίας της αρχικής  μελέτης.Ενόψει των ανωτέρω, δεν αποδεικνύεται η συνδρομή των εκ του νόμου απαιτούμενων προϋποθέσεων για την επιτρεπτή σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Τέλος, υπό το προεκτεθέν ιστορικό και λόγω της φύσης των ανωτέρω πλημμελειών, δεν στοιχειοθετείται ούτε περίπτωση συγγνωστής πλάνης της αναθέτουσας αρχής. Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, πρέπει να απορριφθούν η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.

ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ./40/2019.Για τους λόγους αυτούς Δέχεται την αίτηση αναθεώρησης και την παρέμβαση. Αναθεωρεί την 1594/2018 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δέχεται την από 28.8.2018 αίτηση ανάκλησης (Α.Β.Δ. 2504/30.8.2018) και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση. Ανακαλεί την 473/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Κατασκευή συλλεκτηρίου ομβρίων- συμπληρωματική σύμβαση..ζητείται η ανάκληση της 332/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, από την εκτίμηση της ως άνω αλληλογραφίας και παρά το γεγονός ότι δεν προσκομίζεται η ζητηθείσα βεβαίωση της …, περί μη κατάρτισης νεότερων σχεδίων και μελετών για την κρίσιμη περιοχή διέλευσης του υπό κατασκευή αγωγού ομβρίων (λόγω καθυστέρησης της τελευταίας να απαντήσει σε σχετικό αίτημα της Περιφέρειας -με ΑΠ ....2019- εντός της ορισθείσας προθεσμίας), το Τμήμα κρίνει ότι η αναθέτουσα αρχή κατέβαλε, πριν από την εκπόνηση της αρχικής μελέτης, κάθε δυνατή επιμέλεια για να προμηθευτεί τα πλέον ενημερωμένα σχέδια όδευσης των υπαρχόντων αγωγών από την ... Επομένως, εφόσον κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης του έργου δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί ότι τα σχέδια που χορήγησε η … αποτύπωναν εσφαλμένα την διαδρομή όδευσης των αγωγών της, η διαπίστωση του σφάλματος αυτού μετά την έναρξη των εργασιών της κρίσιμης εργολαβίας και η συνακόλουθη αδυναμία κατασκευής του αγωγού ομβρίων στην προβλεπόμενη αρχικώς χάραξη, συνιστά απρόβλεπτο γεγονός, γενομένου δεκτού του σχετικού λόγου ανάκλησης.(...)Ενόψει των ανωτέρω, το σύνολο των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίες συνδέονται αποκλειστικά με τη διαφορετική από την αναμενόμενη σύσταση του υπεδάφους, δεν οφείλονται σε απρόβλεπτη ανάγκη αλλά σε ελλείψεις και αστοχίες της αρχικής μελέτης του έργου και για τον λόγο αυτόν δεν είναι νόμιμη η εκτέλεσή τους. Τέλος, ο ισχυρισμός κατά τον οποίο η άμεση υπογραφή της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης είναι αναγκαία για επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, διότι πρόκειται για έργο αντιπλημμυρικής προστασίας που πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν από τον προσεχή χειμώνα, πρέπει να απορριφθεί αφενός μεν διότι οι επικαλούμενοι λόγοι δεν δικαιολογούν την παραβίαση των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, που ομοίως αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος (βλ. Ε.Σ. Τμ, VI 691/2018, 124/2019), σε κάθε περίπτωση δε, διότι δεν αποδεικνύεται η αμεσότητα του επικαλούμενου κινδύνου από τη μη έγκαιρη ολοκλήρωση του έργου, δεδομένου ότι η κατασκευή του αγωγού εκκρεμεί επί περισσότερα από τριάντα έτη, ενώ ακόμη και στην ελεγχόμενη εργολαβία, έχουν δοθεί αλλεπάλληλες παρατάσεις από την αναθέτουσα αρχή.Κατ’ ακολουθίαν, οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να απορριφθούν, και να καταπέσει το παράβολο που έχει καταθέσει η δεύτερη αιτούσα.

Διερεύνηση εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου πέμπτου του Ν 4380/2016 στις περιπτώσεις χρηματοδοτήσεων αυτοδιοικητικών φορέων για την εκτέλεση κοινωφελών έργων και συγκεκριμένα σε σύμβαση έργου απορροής ομβρίων υδάτων μεταξύ Δήμου Αμαρουσίου και Περιφέρεια Αττικής.Στην έννοια του όρου «επιχορήγηση» της παραγράφου 1 του άρθρου πέμπτου του Ν 4380/2016 εμπεριέχεται και η έννοια της «χρηματοδότησης», οπότε οι ευεργετικές διατάξεις της ως άνω παραγράφου εφαρμόζονται και επί των χρηματοδοτήσεων κοινωφελών έργων. Η εκτέλεση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας (δίκτυο αγωγών και απορροής ομβρίων) εμπίπτει στην έννοια του κοινωφελούς σκοπού του άρθρου 1§3 του ν. 4182/2013. Η ασφαλιστική ενημερότητα της παραγράφου 1 του άρθρου πέμπτου του V. 4380/2016 χορηγείται ανεξάρτητα από την αιτία και προέλευση των ληξιπρόθεσμων οφειλών των αναφερόμενων στη διάταξη προσώπων. Οι διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου πέμπτου του ν. 4380/2016 δεν συνέχονται, κατά την εφαρμογή τους, με τις διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του ίδιου άρθρου και νόμου. - ΑΠΟΔΕΚΤΗ

Με την προδικαστική προσφυγή, ο προσφεύγων οικονομικός φορέας αιτείται την ακύρωση της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, η οποία ενέκρινε το 1ο Πρακτικό του διαγωνισμού για την κατασκευή εξωτερικών αγωγών ύδρευσης για τη βελτίωση της υδρευτικής κατάστασης του οικισμού. Το αντικείμενο της σύμβασης ήταν η κατασκευή εξωτερικών αγωγών ύδρευσης για τη βελτίωση της υδρευτικής κατάστασης του οικισμού της Δημοτικής Ενότητας, με εκτιμώμενη αξία 715.000,00 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Ο προσφεύγων βάλλει κατά των προσφορών των 11 συνυποψηφίων του, που προηγούνται του ίδιου σε σειρά μειοδοσίας, ισχυριζόμενος ότι έπρεπε να απορριφθούν λόγω ανορθότητας των ηλεκτρονικών υπογραφών, μη συμπλήρωσης του ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ (Τ.Ε.Υ.Δ.) και μη πλήρωσης των κριτηρίων οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας.

Κατασκευή αγωγών ομβρίων...Με τα δεδομένα αυτά και καθόσον το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης έχει εγκριθεί από τα αρμόδια όργανα των συμβαλλόμενων μερών και φέρει το ελάχιστο αναγκαίο κατά νόμο περιεχόμενο, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου αυτού, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της, εφ’ όσον προστεθεί όρος ότι η ενδεχόμενη παράταση της χρονικής διάρκειας της προγραμματικής σύμβασης δεν μπορεί να συνεπάγεται επέκταση του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου αυτής (βλ. και την312/2014 Πράξη του παρόντος Κλιμακίου).