Η προσφεύγουσα με την προδικαστική προσφυγή αίτησε την ακύρωση της υπ’ αρ. πρωτ. …/2023 Διακήρυξης του αναθέτοντος φορέα, η οποία προέβλεπε τη διενέργεια Ανοικτού Ηλεκτρονικού Διαγωνισμού με τίτλο «…», με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει της τιμής. Αντικείμενο της σύμβασης ήταν η προμήθεια και εγκατάσταση τριών νέων μεταλλικών δεξαμενών συνολικής ωφέλιμης χωρητικότητας 2.050 m³ (1 δεξαμενή 1.000 m³ στην περιοχή αφαλάτωσης και 2 δεξαμενές 1.050 m³ σε οικισμό), συμπεριλαμβανομένων όλων των απαραίτητων έργων υποδομής για την κάλυψη αναγκών ύδρευσης. Η εκτιμώμενη αξία ανερχόταν σε 280.000€ (χωρίς ΦΠΑ) με διάρκεια εκτέλεσης 120 ημέρες. Κύριο αιτιολογικό της προσφυγής ήταν ο ισχυρισμός ότι ο όρος της διακήρυξης για προσκόμιση φωτογραφιών χρωματισμένων δεξαμενών συγκεκριμένης χωρητικότητας αποτελούσε αδικαιολόγητο περιορισμό του ανταγωνισμού, καθώς θεωρούσε ότι η ικανότητα χρωματισμού μικρότερων δεξαμενών ήταν ισοδύναμη.

Εργασίες φόρτωσης και μεταφοράς νερού:...Με δεδομένα τα ανωτέρω, νομίμως ο Δήμος ... ανέθεσε τις ως άνω υπηρεσίες στον δικαιούχο του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, διότι, αν και αυτές ανήκουν (όσον αφορά τις ανάγκες πυρόσβεσης) ή ανήκαν (όσον αφορά   τις ανάγκες ύδρευσης, οι οποίες πλέον ανήκουν στη ΔΕΥΑ ...) στις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Πολιτικής Προστασίας του Δήμου, ο τελευταίος δεν διαθέτει τα τεχνικά μέσα (υδροφόρο όχημα) για να τις διεκπεραιώσει. Περαιτέρω, η τεχνική περιγραφή δεν είναι αόριστη, όσον αφορά στον ορισμό του υδροφόρου οχήματος, αφού, ενόψει του ότι στο έγγραφο του ενδεικτικού προϋπολογισμού αναγραφόταν και η ποσότητα του νερού (8.150 κ.χ.) δεν χρειαζόταν περαιτέρω περιγραφή. Σημειώνεται επίσης, ότι ελλείψει στοιχείων που να αφορούν στη συχνότητα, που ο Δήμος και πλέον η ΔΕΥΑ προσφεύγει ετησίως στην ανάθεση υπηρεσιών μεταφοράς νερού, δεν αποδεικνύεται ότι η προμήθεια ενός υδροφόρου οχήματος, θα συνέβαλε στην εξοικονόμηση πόρων, ενόψει της υψηλής δαπάνης που θα συνεπαγόταν η απόκτησή του, των εξόδων συντήρησης, της δαπάνης καυσίμων, μεταφοράς, τελών κυκλοφορίας κλπ., αλλά και της χαμηλότερης συγκριτικά δαπάνης (5.558,30 ευρώ στην υπό κρίση περίπτωση) που κοστίζει η υπηρεσία μεταφοράς νερού. Εξάλλου, δεν προσκομίζονται στοιχεία, με τα οποία να βεβαιώνεται ότι ο Δήμος διαθέτει οχήματα στα οποία μπορεί να προσαρτηθεί δεξαμενή μεταφοράς ύδατος, ούτε ότι διατίθενται στο εμπόριο δεξαμενές χωρητικότητας 4,00 κ.β., με τις οποίες θα μπορούσε να μεταφερθεί η ποσότητα νερού που μεταφέρθηκε στο πλαίσιο της παρούσας σύμβασης (νερό ποσότητας 8.150 κυβοχιλιόμετρα) σε χρόνο που να μην υπερβαίνει τους 2 μήνες, που ήταν η διάρκειά της.Κατ’ ακολουθία αυτών, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ (ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά). ζητείται η ανάκληση της 23/2017 πράξης της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο ….., με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του Δήμου …… και του ……….., για την εκτέλεση του έργου «Συντήρηση ασφαλτοταπήτων δημοτικών οδών έτους 2016» (..) Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι στα συμβατικά τεύχη κάθε δημοσίου έργου πρέπει να περιγράφεται με ακρίβεια και σαφήνεια το αντικείμενό του, προκειμένου αφενός να καθίσταται δυνατός ο ακριβής προσδιορισμός του προϋπολογιζόμενου κόστους αυτού, αφετέρου να διασφαλίζεται τόσο η διαφάνεια στην ανάθεση κατασκευής όσο και η νόμιμη διάθεση του δημοσίου χρήματος. Έχει εντούτοις κριθεί ότι ειδικώς στη δημοπράτηση έργου που περιλαμβάνει επεμβάσεις – συντηρήσεις στο οδικό δίκτυο, δεν είναι αναγκαίος ο προσδιορισμός επακριβώς των συγκεκριμένων σημείων του οδοστρώματος στα οποία θα πραγματοποιηθούν αυτές, καθόσον τούτο δύναται να αξιολογηθεί και να υποδειχθεί από την αναθέτουσα αρχή κατά το χρόνο της επέμβασης (επιλογή συγκεκριμένων στοχευμένων σημείων, ανάλογα με την ύπαρξη προβλημάτων, την τυχόν προτεραιότητα που επιβάλλεται να δοθεί έναντι άλλων, τη σημασία αυτών για την εξυπηρέτηση των τοπικών ή ευρύτερων αναγκών της αναθέτουσας αρχής κλπ) (βλ. ad hoc Ε.Σ. Τμ. VI 244/2014 και Ε΄ Κλ. 427/2012, 52, 359/2014, 269, 409/2015, 393/2016, πρβλ. Ε.Σ. Τμ. VI 285/2012, 6064/2015).(...) Με την προσβαλλόμενη πράξη κρίθηκε, κατ’ εκτίμηση των λόγων της, ότι η προσφορά της εργοληπτικής επιχείρησης που αναδείχθηκε μειοδότρια, ανερχόμενη σε ποσοστό έκπτωσης 74,15 % επί των τιμών του προϋπολογισμού υπήρξε, κατά κοινή εμπειρία, ασυνήθιστα χαμηλή, κατά τούτο δε, η αναθέτουσα αρχή που έκρινε παραδεκτή την προσφορά της χωρίς να ζητήσει διευκρινίσεις για το προτεινόμενο κόστος, υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας.  Επισημαίνεται ωστόσο ότι, παρά το γεγονός ότι η προσφερόμενη έκπτωση εμφανίζεται πράγματι εξαιρετικά υψηλή, εντούτοις, στο μέτρο που δεν έχει οριστεί συγκεκριμένο όριο (κατώφλι) από το νομοθέτη για το χαρακτηρισμό μιας προσφοράς ως υπερβολικά χαμηλής, ο προσδιορισμός μιας τέτοιας τιμής (ως ποσοστό επί τοις εκατό) από τον ελεγκτή εμφανίζεται κατά κανόνα αυθαίρετος, δεδομένου ότι η εν λόγω εκτίμηση προϋποθέτει τεχνικές, οικονομικές και νομικές παραδοχές και εκτίμηση πραγματικών στοιχείων, στα οποία ο προσυμβατικός έλεγχος, ως εκ της φύσης του, δεν υπεισέρχεται.  Εξάλλου, στην προκειμένη περίπτωση, διαπιστώνεται ότι α) το αντικείμενο της σύμβασης συνίσταται σε συντηρήσεις οδών, όπου, όπως είναι γνωστό από προηγούμενες ελεγκτικές ενέργειες των ελεγκτικών σχηματισμών του Δικαστηρίου, είναι συνήθης η υποβολή προσφορών με υψηλές εκπτώσεις (βλ. Ε.Σ. Κλ. Ε΄257/2011, 136, 269/2015, 250, 324/2016, 189/2017), β) αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός, με τη συμμετοχή στο διαγωνισμό εννέα εργοληπτών, οι οποίοι προσέφεραν ομοίως υψηλά ποσοστά έκπτωσης (62,92% - 74,15%), και γ) δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις, ώστε να δημιουργήσουν στην αναθέτουσα αρχή αμφιβολίες ως προς τη φερεγγυότητα της υποβληθείσας οικονομικής προσφοράς (βλ. Ε.Σ. Τμ. VI).  Με τα δεδομένα αυτά, ο Δήμος, ο οποίος δεν εκτίμησε την προσφορά της μειοδότριας επιχείρησης ως ασυνήθιστα χαμηλή, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, όπως βάσιμα υποστηρίζει ο αιτών.(..) Περαιτέρω, στην προσβαλλόμενη πράξη επισημαίνεται, ως πλημμέλεια του σχεδίου σύμβασης και των συμβατικών τευχών, η παράλειψη ειδικότερης αναφοράς στις περιπτώσεις έκπτωσης του αναδόχου.  Εντούτοις, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περιπτώσεις έκπτωσης του αναδόχου καθορίζονται αναλυτικά στο ν. 4412/2016, στις διατάξεις του οποίου παραπέμπει ευθέως και σαφώς «για τη δημοπράτηση του έργου, την εκτέλεση της σύμβασης και την κατασκευή του» τόσο η διακήρυξη (άρθρο 7) όσο και το υποβληθέν σχέδιο της σύμβασης, το Τμήμα κρίνει ότι η παράλειψη αυτή δεν είναι ουσιώδης και δεν κωλύει την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.(..) Κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η σχετική παρέμβαση, πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.