Ο πρώτος προσφεύγων αιτείται την ακύρωση της υπ’ αριθμ. 445/5.12.2023 απόφας της Οικονομικής Επιτροπής, καθώς και κάθε άλλης σχετικής προγενέστερης ή μεταγενέστερης πράξης της αναθέτουσας αρχής, ειδικά στο σκέλος που αφορά την απόρριψη της δικής του προσφοράς. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά τον δημόσιο διαγωνισμό για ανάδειξη αναδόχου για το έργο «…» με εκτιμώμενη αξία 400.000,00€ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Η προσφυγή εστιάζει στη νομιμότητα της απόρριψης της προσφοράς του, ισχυριζόμενος ότι η απόρριψη συνέβη λόγω μη δήλωσης στο ΕΕΕΣ του ανεκτέλεστου υπολοίπου των εργολαβικών συμβάσεων, παρά το γεγονός ότι το ΕΕΕΣ σύμφωνα με το υπόδειγμα της αναθέτουσας αρχής δεν περιελάμβανε το σχετικό πεδίο και ότι υπέβαλε συνοδευτική υπεύθυνη δήλωση για το ανεκτέλεστο υπόλοιπο.

Με την προδικαστική προσφυγή, ο προσφεύγων οικονομικός φορέας ζητά την ακύρωση της υπ’ αρ. 421/2018 Απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, με την οποία εγκρίθηκε το πρακτικό του Ηλεκτρονικού Ανοιχτού Διαγωνισμού και έγινε κατακύρωση στον παρεμβαίνοντα. Το αντικείμενο της σύμβασης ήταν η σύναψη σύμβασης έργου «Εργα Αναπλασης Πλατείας…» με εκτιμώμενη αξία 104.838,67 € (άνευ ΦΠΑ). Ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι ο παρεμβαίνων υποβάλλησε ληγμένα δικαιολογητικά ασφαλιστικής ενημερότητας και βεβαιώσεις ΤΕΕ, καθώς και ελλιπή ή άκυρα δικαιολογητικά σχετικά με το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των εργολαβικών συμβάσεων. Επίσης, επικαλείται ότι ο παρεμβαίνων όφειλε να υποβάλλη ασφαλιστική ενημερότητα που να καλύπτει την έδρα της κοινοπραξίας στην οποία συμμετείχε.

Δίκτυα αποχέτευσης ακαθάρτων(...)Με τα δεδομένα αυτά, και αφού από το υπόδειγμα του Ε.Ε.Ε.Σ. που ανήρτησε η προσφεύγουσα Α.Α. στον ηλεκτρονικό τόπο του διαγωνισμού είχε αφαιρεθεί το ειδικό πεδίο («Λοιπές οικονομικές ή χρηματοοικονομικές απαιτήσεις»), στο οποίο συμπληρώνεται από τους διαγωνιζόμενους το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των εργολαβικών τους συμβάσεων, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο παρεμβαίνων 2ος μειοδότης, ο οποίος δήλωσε το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των εργολαβικών του συμβάσεων στην από 1.8.2023 συνοδευτική υπεύθυνη δήλωση, ανταποκρίθηκε στις σχετικές προαποδεικτικές του υποχρεώσεις και μη νομίμως αποκλείστηκε από τη διαγωνιστική διαδικασία για τον λόγο αυτόν (πρβλ. ΣτΕ 2095/2021 σκ. 11). Σε κάθε περίπτωση, η απάλειψη του επίμαχου πεδίου από το Ε.Ε.Ε.Σ. δημιούργησε αντικειμενική ασάφεια, ως προς το εάν συντρέχει απαίτηση της διακήρυξης για προαπόδειξη του ανεκτέλεστου υπολοίπου, κατά τα ανωτέρω, η ασάφεια δε αυτή δεν μπορεί να αποβεί σε βάρος του διαγωνιζόμενου, ο οποίος συμπλήρωσε πλήρως το αναρτηθέν από την προσφεύγουσα Α.Α. υπόδειγμα και συμπλήρωσε τις αναγκαίες πρόσθετες πληροφορίες προσκομίζοντας συνοδευτική υπεύθυνη δήλωση (πρβλ. ΣτΕ 2223/2023 σκ. 9 και 10).
Mε τις κρινόμενες προσφυγές, όπως η πρώτη εξ αυτών αναπτύσσεται με το από 16.5.2024 υπόμνημα της προσφεύγουσας Α.Α., προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη Πράξη έσφαλε, κρίνοντας ότι ο αποκλεισμός του παρεμβαίνοντος 2ου μειοδότη ήταν παράνομος, διότι με βάση το άρθρο 367 παρ. 3 του ν. 4412/2016 η προσφεύγουσα Α.Α. όφειλε να συμμορφωθεί στο διατακτικό της 1690/2023 απόφασης της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. που έκρινε αντιθέτως με το Κλιμάκιο. Ο λόγος αυτός είναι αλυσιτελής καθώς, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, οι αποφάσεις της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., που εκδίδονται επί προδικαστικών προσφυγών που ασκούνται από τους έχοντες προς τούτο έννομο συμφέρον, δεν δεσμεύουν το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά την άσκηση της κατοχυρωμένης στο άρθρο 98 παρ.1 εδ. β΄ του Συντάγματος αρμοδιότητάς του για τον έλεγχο των συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, η οποία ρυθμίζεται στα άρθρα 324 επ. του ν. 4700/2020, ασκείται με τις εγγυήσεις που αυτό απολαμβάνει ως Ανώτατο Δικαστήριο, εκτείνεται στο σύνολο της διαγωνιστικής διαδικασίας, συνεπώς και στον έλεγχο της νομιμότητας των αποφάσεων της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. και αποσκοπεί στη διασφάλιση της αντικειμενικής νομιμότητας της προς ανάθεση σύμβασης (Έβδ. Τμ. 1638/2023, σκ. 24-26). Για τους λόγους αυτούς. Απορρίπτει τις προσφυγές ανάκλησης.Δέχεται την ασκηθείσα παρέμβαση.Δεν ανακαλεί την 146/2024 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ  ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1201/2024

Δίκτυα αποχέτευσης ακαθάρτων.(...)Με την ανωτέρω προσφυγή ζητείται η αναθεώρηση της 775/2024 απόφασης του Έβδομου Τμήματος .(...)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 6 της παρούσας, ο προβληθείς λόγος ανάκλησης, παρά τα όσα αβάσιμα προβάλλει η προσφεύγουσα, εξετάστηκε από το Τμήμα και ορθώς απορρίφθηκε, έστω και με συνοπτική αιτιολογία με την προσβαλλόμενη απόφαση, αφού κρίθηκε ότι η εταιρεία …ανταποκρίθηκε στις σχετικές προαποδεικτικές της υποχρεώσεις και επομένως μη νομίμως αποκλείστηκε από τον διαγωνισμό. Το γεγονός ότι δεν το έπραξε αυτό με πανηγυρικό τρόπο, όπως με τους λοιπούς λόγους ανάκλησης, δεν καθιστά την απόφαση του Τμήματος αναθεωρητέα. Ειδικότερα, η ανάρτηση στον διαδικτυακό τόπο του διαγωνισμού από την αναθέτουσα αρχή υποδείγματος ΕΕΕΣ, στο οποίο είχαν απαλειφθεί τα πεδία Α έως Δ του Μέρους IV του ΕΕΕΣ και στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνονταν ερωτήσεις ως προς τη συνδρομή ή μη του συγκεκριμένου λόγου εθνικού αποκλεισμού (μη υπέρβαση του ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων – δήλωση του ανεκτέλεστου υπόλοιπου εργολαβικών συμβάσεων), δημιούργησε αντικειμενική ασάφεια ως προς το εάν συντρέχει απαίτηση της διακήρυξης για προαπόδειξη της μη συνδρομής του. Όπως ορθά έγινε δεκτό με την πληττόμενη απόφαση, η ασάφεια αυτή δεν μπορούσε να αποβεί σε βάρος της 2ης μειοδότριας και νυν παρεμβαίνουσας, η οποία συμπλήρωσε πλήρως το αναρτηθέν από την Αναθέτουσα Αρχή υπόδειγμα, υπέβαλε δε, και την από 01-08-2023 συνοδευτική του ΕΕΕΣ υπεύθυνη δήλωση, σε πλήρη συμμόρφωση προς τις διατάξεις της παρ. 9 του άρθρου 79 του Ν. 4412/2016 και του άρθρου 23 της διακήρυξης, όπου δήλωσε το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των εργολαβικών της συμβάσεων και συνεπώς ανταποκρίθηκε στις σχετικές προαποδεικτικές της υποχρεώσεις και επομένως μη νομίμως αποκλείστηκε. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, και μη υπάρχοντος άλλου λόγου αναθεώρησης, πρέπει η ένδικη προσφυγή αναθεώρησης να απορριφθεί

ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΒΡΑΧΩΔΩΝ ΠΡΑΝΩΝ(...)Υπό το ανωτέρω πραγματικό της προκείμενης υπόθεσης και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Από την επισκόπηση του ΕΕΕΣ που κατέθεσε στις 28.6.2023 ο νόμιμος εκπρόσωπος της εταιρείας «..Α.Ε.», ήτοι της μετέπειτα αναδειχθείσας αναδόχου, αποδεικνύεται ότι στο Μέρος IV υπό στοιχ. Β΄ "Οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια" και ειδικότερα στο πεδίο "Άλλες οικονομικές ή χρηματοοικονομικές απαιτήσεις" δηλώθηκε ότι "Το ανεκτέλεστο μέρος των εργολαβικών συμβάσεων της επιχείρησής μου δεν υπερβαίνει τα όρια ανεκτέλεστου που τίθενται στο άρθρο 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008 (ΚΔΕ)", χωρίς ωστόσο να δηλώνεται το ύψος του συνολικού ποσού του ανεκτέλεστου υπολοίπου των εργολαβικών συμβάσεών της, κατά παράβαση του άρθρου 23.1. της ένδικης διακήρυξης. Συνεπώς, η κρίση της προσβαλλόμενης Πράξης παρίσταται ορθή, καθόσον ο ανωτέρω οικονομικός φορέας παρέλειψε την προαπόδειξη ρητώς αξιούμενου από τη διακήρυξη στοιχείου, που αποτελεί ένα εκ των περισσοτέρων κριτηρίων τα οποία συνεκτιμώνται, ώστε να κριθεί από την αναθέτουσα αρχή σε πρώιμο στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας ότι ο προσφέρων φορέας παρίσταται ικανός για την ανάληψη του επίμαχου έργου, χωρίς η ανωτέρω παράλειψη να είναι επιδεκτική συμπλήρωσης και αποσαφήνισης με τη διαδικασία του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει. Εντούτοις, υπό τις περιστάσεις της συγκεκριμένης διαδικασίας και ιδίως λαμβάνοντας υπόψη ότι α) Η ως άνω διαγωνιζόμενη εν τέλει δεν παρέλειψε να συμπεριλάβει οποιαδήποτε δήλωση περί ανεκτελέστου στο ΕΕΕΣ της, έστω και εάν αυτή δεν ήταν η ενδεδειγμένη, β) Η ενσωματούμενη στο ΕΕΕΣ δήλωση ενός οικονομικού φορέα ότι δεν βρίσκεται σε μια από τις καταστάσεις, λόγω των οποίων μπορεί να αποκλεισθεί από τον διαγωνισμό (μεταξύ των οποίων και η υπέρβαση του ορίου ανεκτέλεστων εργολαβικών συμβάσεων), λειτουργεί, σε κάθε περίπτωση, ως προκαταρκτική απόδειξη, μεταθέτοντας απλά το χρονικό σημείο προσκόμισης των σχετικών, αναγόμενων στον χρόνο υποβολής της προσφοράς, αποδεικτικών στοιχείων (πρβλ. ΕλΣυν Ολ. 1362/2022 και 310/2022, Ε.Α. του ΣτΕ 292, 204, 114-5/2019), γ) Όπως αποδεικνύεται από τα δικαιολογητικά προσωρινού αναδόχου που της ζητήθηκαν και προσκόμισε στη συνέχεια, η εταιρεία «…Α.Ε.» πληρούσε το επίμαχο κριτήριο του συνολικού ποσού του ανεκτέλεστου υπολοίπου των εν εξελίξει εργολαβικών συμβάσεων, ήδη κατά τον κρίσιμο χρόνο υποβολής της προσφοράς της (ήτοι στις 28.6.2023), όπως προκύπτει από όλα τα απαιτούμενα από την διακήρυξη έγγραφα, ψηφιακά υπογεγραμμένα, με ημερομηνία προ της υποβολής της προσφοράς της, τα οποία προσκόμισε και τα οποία βεβαιώνουν γεγονότα αντικειμενικώς εξακριβώσιμα. Συνεπώς καλύπτεται ο σκοπός της διακήρυξης, ήτοι της απόδειξης της χρηματοοικονομικής επάρκειας του συμμετέχοντα φορέα, προκειμένου να διασφαλιστεί η ικανότητά του να εκτελέσει προσηκόντως και να φέρει σε πέρας εν γένει επιτυχώς το προς ανάθεση έργο. Από την επισκόπηση των ΕΕΕΣ που υποβλήθηκαν από τους λοιπούς συμμετέχοντες οικονομικούς φορείς που έγιναν δεκτοί στο διαγωνισμό, ακόμη και εκείνου της πρώτης μειοδότριας εταιρείας που αποκλείσθηκε στη συνέχεια λόγω της ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς της, το ύψος της οποίας δεν αιτιολογήθηκε με επαρκή στοιχεία, προκύπτει ότι στο αντίστοιχο κρίσιμο πεδίο του εν λόγω εγγράφου περιλήφθηκαν δηλώσεις ομοίου περιεχομένου με την ανάδοχο εταιρεία, χωρίς οποιαδήποτε αριθμητική αναφορά στο ύψος του ανεκτέλεστου υπολοίπου των υπό εκτέλεση εργολαβικών συμβάσεων τους. Τούτο είχε ως αποτέλεσμα ότι με την αποδοχή της προσφοράς της εταιρείας «..Α.Ε.» τηρήθηκε η αρχή του ίσου μέτρου μεταξύ των υποψηφίων χωρίς να πλήττεται εξ αυτού του λόγου ο υγιής και ανόθευτος ανταγωνισμός. Κατόπιν τούτων, το Δικαστήριο κρίνει ότι η αναδειχθείσα πλημμέλεια δεν παρίσταται ουσιώδης. 	Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης..Ανακαλεί την 19/2025 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Παρεμβάσεις Αστικής Αναζωογόνησης για την Οικονομική Ανασυγκρότηση τοπικών εμπορικών οδών (...)Mε αυτά τα πραγματικά περιστατικά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 14, η κρίση του Κλιμακίου στην προσβαλλόμενη Πράξη ότι η μη υπέρβαση των ανώτατων επιτρεπτών ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων ήταν δυνατό να συναχθεί από την έκδοση ενημερότητας πτυχίου στο όνομα των αποκλεισθεισών εταιρειών είναι αβάσιμη, όπως βασίμως υποστηρίζουν ο προσφύγων Δήμος με την προσφυγή του και η ανάδοχος ..με την παρέμβασή της. Τούτο, πρώτον, διότι η ενημερότητα πτυχίου δεν επαρκεί, λόγω της ετήσιας διάρκειάς της, για τη βεβαίωση του ύψους του διαρκώς κυμαινόμενου κατά τη διάρκεια του έτους ύψους του ανεκτέλεστου υπολοίπου των υπό εκτέλεση συμβάσεων. Δεύτερον, διότι το προπαρατεθέν, διέπον τον διαγωνισμό εθνικό και ενωσιακό νομοθετικό πλαίσιο, δεν εμποδίζει τον αναθέτοντα φορέα να θεσπίσει, τόσο για τους καταταγέντες στο Μ.Ε.Ε.Π. σύμφωνα με τις εθνικές ρυθμίσεις, όσο και για τους εγκεκριμένους σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης εργολήπτες, το κριτήριο της μη υπέρβασης ενός ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων που εκτελούν παραλλήλως, ώστε να αποφευχθεί η δέσμευσή τους πέραν των δυνατοτήτων τους και να διασφαλιστεί, η ακίνδυνη, από αυτή την άποψη, ανάληψη της εκτέλεσης του υπό δημοπράτηση έργου. Τρίτον, διότι η πρόβλεψη και διατύπωση του άρθρου 23 της διακήρυξης του κρινόμενου διαγωνισμού, περί υποχρεωτικής προαποδεικτικής συμπλήρωσης του ανεκτέλεστου υπολοίπου των ήδη εκτελούμενων συμβάσεων στο πεδίο «Λοιπές οικονομικές ή χρηματοοικονομικές απαιτήσεις» της Ενότητας Β «Οικονομική και Χρηματοοικονομική επάρκεια» του Μέρους ΙV του Ε.Ε.Ε.Σ., ήταν σαφής για τον επιμελή διαγωνιζόμενο, ουδεμία διευκρινιστική ερώτηση ετέθη ως προς την ορθή συμπλήρωση του πεδίου από τους υποψήφιους φορείς, αλλά και οι συμμετέχουσες στη διαγωνιστική διαδικασία, οι οποίες εκβλήθηκαν από αυτή λόγω της μη συμπλήρωσης του συνολικού ποσού του ανεκτέλεστου στο εν λόγω πεδίο, δεν αμφισβήτησαν την εκβολή τους με προδικαστική προσφυγή. Εφόσον δε, όπως προκύπτει από την προηγηθείσα ανάπτυξη, η παράλειψη αναγραφής του συγκεκριμένου ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων δεν είναι δυνατό να καλυφθεί δι’ αναφοράς ή παραπομπής στην ενημερότητα πτυχίου των αποκλεισθέντων οικονομικών φορέων, ούτε μπορούσε να αναπληρωθεί από τη γενική δήλωσή τους περί μη υπέρβασης του ανώτατου ορίου ανεκτελέστου υπολοίπου, είναι απορριπτέα και η συνακόλουθη κρίση του Κλιμακίου ότι η παράλειψη αυτή ήταν επιδεκτική αποσαφήνισης ή συμπλήρωσης στο προαποδεικτικό στάδιο του Ε.Ε.Ε.Σ δυνάμει του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει. Κατά συνέπεια είναι απορριπτέα η ως άνω υποστηριζόμενη άποψη ότι όφειλε η αναθέτουσα να την καλέσει να συμπληρώσει την ελλιπή της δήλωση κατ’ εφαρμογή του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, το μεν διότι τούτο ερείδεται στην προαναφερθείσα πλάνη περί το περιεχόμενο του όρου 22.Γ της διακήρυξης, το δε διότι δεν υπέβαλε πλήρες και σύμφωνο με τη διακήρυξη Ε.Ε.Ε.Σ., το οποίο αποτελεί ουσιώδες δικαιολογητικό συμμετοχής.Κατ’ ακολουθία των προεκτεθέντων, η ένδικη προσφυγή του Δήμου Θεσσαλονίκης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της αναδόχου ..πρέπει να γίνουν δεκτές, η προσβαλλόμενη με αυτή, 465/2023 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να ανακληθεί, απορριπτομένης συνακολούθως και της υπέρ της διατήρησης του κύρους της παρέμβασης της Ένωσης οικονομικών φορέων με την επωνυμία «..Α.Ε.- Α.Τ.Ε.» και των μελών αυτής.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/Γ΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/377/2024