Απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο νομιμότητας ενώπιον του Κλιμακίου του Έλεγκτικού Συνεδρίου, αυτοτελώς σχέδιο σύμβασης, που συνήφθη κατ' ενάσκηση δικαιώματος προαίρεσης καθόσον θα έπρεπε να είχε ελεγχθεί στο πλαίσιο αρχικής σύμβασης, στην οποία είχε προβλεφθεί η δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής για την άσκηση του σχετικού δικαιώματος προαίρεσης. Και τούτο διότι σε περίπτωση σύναψης σύμβασης στην οποία επιφυλάσσεται δικαίωμα προαίρεσης υπέρ της αναθέτουσας αρχής, στον έλεγχο νομιμότητας του Έλεγκτικού Συνεδρίου υπόκειται, κατ' άρθρο 19 παρ.7 του π.δ/τος 774/1980, η σύμβαση στο σύνολό της, συμπερι¬λαμβανομένου και του δικαιώματος προαίρεσης. Σε περίπτωση που η αναθέτουσα αρχή, μη συνυπολογίζοντας την οικονομική αξία του δικαιώματος προαίρεσης, δεν υποβάλλει το αρχικό σχέδιο σύμβασης για έλεγχο νομιμότητας, απαραδέκτως υποβάλλει αυτοτελώς στη συνέχεια και δη μετά την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης το σχετικό σχέδιο σύμβασης για έλεγχο νομιμότητας.

Η απόφαση (Πράξη 191/2024) του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης για το έργο της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης Μείζονος Βόλου, «Κατασκευή δικτύου αποχέτευσης ακαθάρτων στους οικισμούς Μαράθος, Κριθάρια και Αγ. Γεώργιος Δ. Βόλου». Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 4.660.000,00 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., και συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι το σχέδιο σύμβασης εισάγεται απαραδέκτως για έλεγχο, διότι, βάσει του άρθρου 324 του ν.4700/2020, οι συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις υποβάλλονται υποχρεωτικά στον έλεγχο του Κλιμακίου μόνο εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει τα 5.000.000,00 ευρώ, όριο το οποίο δεν επιτυγχάνεται στην κρινόμενη υπόθεση.

Απαραδέκτως υποβάλλεται από τον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης (Ο.Λ.Θ. Α.Έ.) ερώτημα, με το οποίο καλείται το Κλιμάκιο τούτο να εκφέρει γνώμη σχετικά με το αν υπάρχει υποχρέωση της ως άνω εταιρείας να υποβάλει στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Έλεγκτικού Συνεδρίου τα σχέδια συμβάσεων προμηθειών των διαγωνισμών που διενεργεί, καθόσον δεν υπάγεται στην αρμοδιότητα του Κλιμακίου του Έλεγκτικού Συνεδρίου η διατύπωση γνώμης επί νομικών ζητημάτων, που υποβάλλονται σε αυτό από τον αρμόδιο Υπουργό ή φορέα, στο πλαίσιο ή επ' αφορμή της διενέργειας διαγωνισμού για την ανάθεση ορισμένης προμήθειας, καθώς αυτό θα είχε ως συνέπεια να μεταβληθεί το Κλιμάκιο, χωρίς να υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο νόμο, σε γνωμοδοτικό όργανο της Διοίκησης, καλούμενο να εκφέρει άποψη επί οποιουδήποτε ανακύπτοντος στο πλαίσιο της διαδικασίας του διαγωνισμού προμήθειας ζητήματος.

Η Πράξη 188/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Ν. Προποντίδας και της αναδόχου εταιρείας για το έργο «ΕΡΓΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΙΚ. ΣΗΜΑΝΤΡΩΝ ΚΑΙ Ν. ΓΩΝΙΑΣ Δ. ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ». Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η σύμβαση, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 4.838.709,68 ευρώ (άνευ ΦΠΑ), είναι συγχρηματοδοτούμενη από ενωσιακούς πόρους (Ταμείο Συνοχής). Σύμφωνα με τον ν. 4700/2020, οι συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις έργων υπάγονται σε έλεγχο μόνο αν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει τα 5.000.000 ευρώ. Καθώς το όριο αυτό δεν επιτυγχάνεται, το σχέδιο σύμβασης κρίθηκε απαραδέκτως εισαγόμενο για έλεγχο νομιμότητας.

Η Πράξη 59/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΟΔΟΦΩΤΙΣΜΟΥ ΠΟΛΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ». Η προϋπολογιζόμενη δαπάνη ανέρχεται σε 2.766.008,00 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Το Έργο συγχρηματοδοτείται από ενωσιακούς πόρους στο πλαίσιο του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης (με πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής). Το Κλιμάκιο έκρινε ότι, σύμφωνα με το άρθρο 324 του ν. 4700/2020, οι συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις ΟΤΑ ελέγχονται υποχρεωτικά μόνο αν η δαπάνη υπερβαίνει τα 5.000.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ. Επειδή η δαπάνη είναι κατώτερη, το σχέδιο σύμβασης υποβλήθηκε απαραδέκτως για έλεγχο νομιμότητας.

Η Πράξη 30/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας τεσσάρων σχεδίων συμβάσεων του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών για την «προμήθεια και εγκατάσταση υπερσύγχρονου εργαστηριακού εξοπλισμού - φάση 2». Η προϋπολογισθείσα δαπάνη ανέρχεται σε 1.285.000 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) και η προμήθεια συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι, βάσει του άρθρου 324 του ν. 4700/2020, οι συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις απαιτούν υποχρεωτικό έλεγχο μόνο αν η δαπάνη υπερβαίνει τα 5.000.000 ευρώ. Καθώς η συγκεκριμένη διαδικασία κρίθηκε αυτοτελής και η δαπάνη της είναι πολύ μικρότερη του ορίου, τα σχέδια συμβάσεων υποβλήθηκαν απαραδέκτως για έλεγχο.

Η Πράξη 82/2024 του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας σχεδίου σύμβασης που αφορά την «Εκπόνηση μελετών για την ανέγερση νέου κτιρίου της Σχολής Θετικών Επιστημών» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, με προϋπολογιζόμενη δαπάνη 1.821.529,96 ευρώ (πλέον ΦΠΑ). Το Κλιμάκιο έκρινε ότι το σχέδιο σύμβασης εισάγεται απαραδέκτως προς έλεγχο. Η απόφαση βασίστηκε στο γεγονός ότι η εν λόγω πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Σύμφωνα με τον ν. 4700/2020, οι συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις απαιτούν υποχρεωτικό έλεγχο μόνο αν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει τα 5.000.000 ευρώ, όριο κάτω από το οποίο βρίσκεται η εξεταζόμενη σύμβαση.

Το Κλιμάκιο απέχει του ελέγχου του υποβαλλόμενου σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης, με την οποία τροποποιούνται βασικοί όροι αρχικής σύμβασης, δοθέντος ότι δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Έλεγκτικού Συνεδρίου τροποποιητική σύμβαση, διαλαμβάνουσα όρους που τελούν σε άμεση συνάρτηση με συγκεκριμένους όρους της τροποποιούμενης και για το λόγο αυτό στερούμενης αυτοτέλειας σύμβασης, αφού ο έλεγχός της θα κατέτεινε, έστω και έμμεσα, στον έλεγχο της αρχικής σύμβασης, η οποία αν και συναφθείσα μετά την ισχύ του άρθρου 8 παρ.1 του ν.2741/1999, δεν υπήχθη στον έλεγχο αυτό, με συνέπεια να μην μπορεί ούτε τώρα να υπαχθεί στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ούτε η ίδια ούτε και η τροποποιητική αυτής.

Προμήθεια – Εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία Εξοπλισμού Κυτταρομετρίας Ροής για το Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «...» (...)Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι οι συγχρηματοδοτούμενες από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμβάσεις προμήθειας αγαθών που συνάπτουν οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, χωρίς ΦΠΑ, υπερβαίνει το χρηματικό όριο των 5.000.000 ευρώ. Το αυξημένο αυτό όριο θεσμοθετήθηκε ειδικώς στην κατηγορία αυτή συμβάσεων προς επίτευξη του δημοσίου συμφέροντος σκοπού της επιτάχυνσης της διαδικασίας απορρόφησης των σχετικών κονδυλίων. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι απαραδέκτως υποβλήθηκαν για έλεγχο νομιμότητας τα σχέδια σύμβασης με τίτλο «Προμήθεια – Εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία Εξοπλισμού Κυτταρομετρίας Ροής».

Το Ε' Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου εξέτασε το σχέδιο σύμβασης για το έργο του Δήμου Λευκάδας με τίτλο «Επέκταση δικτύων αποχέτευσης Δ.Ε Λευκάδας, Νυδρίου και Βασιλικής», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 4.491.436,62 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. Το έργο συγχρηματοδοτείται από ενωσιακούς πόρους (ΕΣΠΑ 2014-2020 και Ταμείο Συνοχής). Η Πράξη έκρινε ότι, σύμφωνα με το άρθρο 324 παρ. 3 του ν.4700/2020, ο υποχρεωτικός έλεγχος νομιμότητας από Κλιμάκιο για συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις ΟΤΑ διενεργείται μόνο αν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει τα 5.000.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. Καθώς η δαπάνη του συγκεκριμένου έργου υπολείπεται του ορίου αυτού, αποφασίστηκε ότι το σχέδιο σύμβασης απαραδέκτως εισάγεται ενώπιον του Κλιμακίου για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας.