ΕλΣυν/Τμ.6/1722/2009
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Από τον συνδυασμό των προαναφερόμενων διατάξεων προκύπτει ότι Προϊσταμένη Αρχή, δηλαδή το όργανο στο οποίο ανήκει η αρμοδιότητα εγκρίσεως της διακηρύξεως για τη διενέργεια ορισμένου διαγωνισμού (βλ. άρθρο 4 παρ. 1 του π.δ/τος 609/1985) και η αρμοδιότητα εγκρίσεως ή μη του αποτελέσματος του διαγωνισμού (βλ. άρθρο 2 του ν. 3263/2004, πρβλ. ΣτΕ 1031/2004), στην περίπτωση δημοπράτησης έργων του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (Ε.Β.Ε.Α.), οι οργανωτικές διατάξεις του οποίου δεν προβλέπουν αποφαινόμενα όργανα ειδικώς για την εκτέλεση έργων (βλ. π.δ/γμα 265/2002 και 2823/15.3.2006 απόφαση, ΦΕΚ Β΄ 309), είναι η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (και δη των Αθηνών στην χωρική αρμοδιότητα της οποίας θα εκτελεστεί το ελεγχόμενο έργο). Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις παρατεθείσες στη σκέψη ΙΙ της παρούσας διατάξεις που αποτελούν το ισχύον κατά την ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης του ελεγχόμενου έργου νομοθετικό καθεστώς το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η Διοικητική Επιτροπή του Ε.Β.Ε.Α. δεν είχε την σχετική αρμοδιότητα να υποκαταστήσει την αρμόδια κατά νόμο και οριζόμενη ρητά στο άρθρο 1 της οικείας διακήρυξης Προϊσταμένη Αρχή (Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών της Νομαρχίας Αθηνών) και περαιτέρω να προβεί αυτοτελώς στην διαδικασία του άρθρου 4 παρ. 2γ του ν. 1418/1984, καθισταμένης ούτως πλημμελούς της σχετικής διαδικασίας, όπως ορθά έκρινε και το Ε΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την προσβαλλόμενη Πράξη του. Όσα δε αντίθετα υποστηρίζονται με την κρινόμενη αίτηση είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Ειδικότερα, το αιτούν προβάλλει ότι με το άρθρο 180 του ν.3669/2008 καταργήθηκε σιωπηρά η διάταξη του άρθρου 27 παρ. 4 του ν.1418/1984. Ο ισχυρισμός, όμως, αυτός είναι αβάσιμος καθόσον το κανονιστικό πλαίσιο που διέπει κάθε διαγωνιστική διαδικασία καθορίζεται από το χρονικό σημείο δημοσίευσης της οικείας διακήρυξης, οπότε και παγιώνεται το νομοθετικό καθεστώς της διαδικασίας ανάθεσης και επομένως, σε κάθε περίπτωση, η προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου 180 του ν.3669/2008 δεν καταλαμβάνει την κρινόμενη υπόθεση, αφού η ημερομηνία έναρξης ισχύος του νόμου αυτού (18.6.2008) έπεται της ημερομηνίας δημοσίευσης της περίληψης της οικείας διακήρυξης. Τέλος, το αιτούν προβάλλει ότι ενήργησε κατά συγγνωστή πλάνη, καθόσον λόγω του δυσερμηνεύτου των οικείων διατάξεων δικαιολογημένα υπέλαβε ότι αρμόδιο όργανο για την έγκριση της διακήρυξης και του αποτελέσματος του διαγωνισμού ήταν η Διοικητική Επιτροπή του. Όμως, τέτοια πλάνη των οργάνων του αιτούντος δεν δικαιολογείται στην προκειμένη περίπτωση, καθόσον πέραν του ότι είχε προηγηθεί η 333/2005 γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. επί σχετικού ερωτήματος του Υπουργείου Ανάπτυξης, σύμφωνα με την οποία Προϊσταμένη Αρχή του συγκεκριμένου έργου είναι η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών της Νομαρχίας Αθηνών, με το άρθρο 1 της οικείας διακήρυξης ορίζεται ρητά ως Προϊσταμένη Αρχή η ως άνω Διεύθυνση.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΝΣΚ/333/2005
Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (Ε.Β.Ε.Α). Εκτέλεση έργου. Αποφαινόμενα όργανα.Κατά την εκτέλεση έργων του Ε.Β.Ε.Α. Προϊσταμένη (Εποπτεύουσα) Αρχή του έργου είναι η Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αθηνών και Διευθύνουσα (Επιβλέπουσα) Υπηρεσία είναι οι προσλαμβανόμενοι μηχανικοί υπ’ αυτού, με τις ειδικότερες προϋποθέσεις των άρθρων 1 παρ.4 και 4 του Β. Δ/τος 30.6/6.7.1954 και η Διοίκησή του.
ΝΣΚ/128/2015
Δημόσιες δαπάνες – Δημόσια έργα – Τεκμήριο νομιμότητας διοικητικών πράξεων. Δεν κωλύεται η πληρωμή του εργολαβικού ανταλλάγματος του έργου «…….», με βάση τους δύο λογαριασμούς πληρωμής, στους οποίους έχουν κατανεμηθεί οι εργασίες του έργου, μετά και την έγκριση από τα αρμόδια όργανα των λογαριασμών αυτών και των τελικών επιμετρήσεων, καθώς και την έκδοση βεβαίωσης περάτωσης εργασιών και πρωτοκόλλου προσωρινής παραλαβής του έργου, εκ του λόγου ότι: α) Η περίληψη της διακήρυξης της δημοπρασίας, ενώ είχε αναρτηθεί στη «Διαύγεια» και δημοσιευθεί στο ΦΕΚ, είχε δημοσιευθεί σε μία, μόνο, εφημερίδα της πρωτεύουσας του νομού που εκτελέστηκε το έργο και β) Η απόφαση κατακύρωσης εκδόθηκε, σύμφωνα με όρο της διακήρυξης, από την Προϊσταμένη Αρχή (Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδας) και όχι, σύμφωνα με το άρθρο 176 παρ.1 εδαφ.δ’ του ν. 3852/2010, από την οικεία Οικονομική Επιτροπή και για το λόγο αυτό δεν πραγματοποιήθηκε έλεγχος νομιμότητας της απόφασης κατακύρωσης από την αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση πριν την υπογραφή της σύμβασης. (ομοφ.) ΑΠΟΔΕΚΤΗ
ΝΣΚ/117/2019
Αρμοδιότητα θεώρησης τεχνικών στοιχείων μελετών ιδιωτικού λιμενικού έργου.Φορέας της αρμοδιότητας για τη θεώρηση των τεχνικών στοιχείων των μελετών που αφορούν τη νομιμοποίηση ιδιωτικών λιμενικών έργων, είναι η Διεύθυνση Έργων της οικείας αυτοδιοικητικής Περιφέρειας (ομόφ.).
ΑΕΠΠ/1636/2021
ΟΔΟΠΟΙΙΑ ΚΑΙ ΜΙΚΡΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ.Σε κάθε περίπτωση, και ανεξαρτήτως επιλογής εν προκειμένω- κατά τη διαμόρφωση της οικείας διακήρυξης – ενσωμάτωσης του άρθρου 102 του Ν. 4412/2016 ως είχε προ της τροποποίησης του Ν. 4782/2021 (βλ. αρ. 9 της διακήρυξης που αναφέρεται στη διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας να ζητήσει διευκρινίσεις επί της προσφοράς), ακόμη και η εφαρμογή του εν λόγω άρθρου κατά την τρέχουσα μορφή του, η οποία ίσχυε και κατά τον κρίσιμο χρόνο δημοσίευσης της διακήρυξης, θέτει ως αίρεση παραδεκτού αιτήματος της αναθέτουσας αρχής προς συμπλήρωση στοιχείων του ΕΕΕΣ, την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης, η οποία εν πολλοίς ταυτίζεται με την αποφυγή τυχόν τροποποίησης της οικείας προσφοράς κατά τρόπο που να ευνοεί τον επίμαχο οικονομικό φορέα έναντι έτερου ή έτερων συμμετεχόντων. Επομένως, η δυνητική συμπλήρωση παράλειψης δεν δύναται να βαίνει έως του σημείου πλήρους καταστρατήγησης υποχρεωτικών όρων της διακήρυξης, που έθεσαν την βάση της επί ίσοις όροις συμμετοχή των υποψηφίων και ως εκ τούτου εν προκειμένω από εξέταση του οικείου φακέλου υπό το φως των σχετικών υποχρεωτικών διατάξεων του κανονιστικού πλαισίου του διαγωνισμού, προκύπτει δέσμια αρμοδιότητα της αναθέτουσας περί απόρριψης της οικείας προσφοράς (βλ. απόφαση ΔΕΕ της 2.5.2019 C-309/18, Lavorga, σκ. 32, πρβλ. ΣτΕ 505/2021, ΔεφΠατ 11/2020). Εξάλλου, ουδόλως η γενική ένδειξη του Μέρους IV, εφόσον δεν υφίσταται ρητή μνεία περί τούτου στην διακήρυξη δύναται να καλύψει την σχετική παράλειψη απάντησης στο επίμαχο πεδίο (βλ. ενδεικτικά ΔεφΑθ 105/2021).
ΕΣ/Τ6/702/2010
Δημόσια έργα.Μελέτη-Κατασκευή,συμβάσεις παραχώρησης.1)Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη νομική σκέψη δεν υπάρχει πρότυπο τεύχος διακηρύξεως για το σύστημα μελέτη-κατασκευή και, συνεπώς, η μη τήρηση του προτύπου τεύχους τύπου Α για την υπό κρίση διακήρυξη, δεν αποτελεί πλημμέλεια, η οποία να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης κατά τα βασίμως προβαλλόμενα προς τούτο από τους αιτούντες. 2)Εκ τούτων έπεται ότι σε περίπτωση κατά την οποία δημόσιο έργο προγραμματίζεται και εκτελείται από Δήμο, η αρμοδιότητα ως προς τούτο της Δημαρχιακής Επιτροπής ανάγεται στην κατάρτιση των όρων, τη σύνταξη της οικείας διακήρυξης, τη διεξαγωγή της προκηρυχθείσας δημοπρασίας και την κατακύρωση του αποτελέσματος αυτής, μετά την οποία και εξαντλείται η καθιδρυθείσα αρμοδιότητά της, το δε Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου, υπέρ του οποίου λειτουργεί κατά νόμο το τεκμήριο αρμοδιότητας (αρ. 93 και 103 παρ. 4 και 5 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων), αποτελεί την προϊσταμένη αρχή του έργου, έχοντας εντεύθεν κατά την εννοιολογική σημασία αυτής την εποπτεία κατασκευής τούτου και την αρμοδιότητα να αποφασίζει για κάθε μεταβολή των όρων της εργολαβικής σύμβασης.
ΕλΣυν/Τμ.6/2725/2010
Από τις ανωτέρω διατάξεις του ν.3669/2008 καθώς και της διακήρυξης, η οποία κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου τούτου, ως κανονιστική πράξη, δεσμεύει με τους όρους της τους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό, αλλά και το νομικό πρόσωπο που τον έχει προκηρύξει, το οποίο υποχρεούται από την έναρξη και μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας του διαγωνισμού να εφαρμόζει όσα ορίζονται σ’ αυτή (VI Τμ. Ελ. Συν. Απόφ. 291/2010 και Πρ. 78/2007, 19/2005, 31/2003), συνάγεται ότι για την παραδεκτή συμμετοχή στο διαγωνισμό αυτό απαιτείται η υπογραφή του εντύπου της οικονομικής προσφοράς της διαγωνιζόμενης εργοληπτικής επιχείρησης από το νόμιμο εκπρόσωπο αυτής, τούτο δε ανεξάρτητα από την ειδικότερη νομική μορφή της. Για την απόδειξη δε της ιδιότητας αυτής προβλέπεται η προσκόμιση υπεύθυνης δήλωσης του προσώπου που θέτει την υπογραφή του στην προσφορά ότι αποτελεί νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης για την οποία υπογράφει και ότι έχει το εκ του καταστατικού δικαίωμα εκπροσώπησης αυτής στο διαγωνισμό. Σύμφωνα με τις ως άνω διατάξεις της διακήρυξης, το πρόσωπο που υπογράφει την προσφορά εργοληπτικής επιχείρησης τεκμαίρεται ότι αποτελεί το νόμιμο εκπρόσωπο αυτής, ενώ την ιδιότητά του αυτή μπορούν να αμφισβητήσουν η εταιρεία μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας, αλλά και η Επιτροπή Διαγωνισμού και η Προϊσταμένη Αρχή, οι οποίες δικαιούνται να ζητήσουν από την επιχείρηση που αναδείχθηκε μειοδότρια, πριν από τη σύναψη της οικείας σύμβασης, να προσκομίσει οποιοδήποτε έγγραφο θεωρούν αναγκαίο για την απόδειξη της νομιμοποίησης. Ούτε, όμως, από τις διατάξεις αυτές ούτε από άλλη διάταξη της διακήρυξης απαιτείται η θεώρηση του γνησίου της υπογραφής που έχει τεθεί στην προαναφερόμενη υπεύθυνη δήλωση και συνεπώς δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο αποκλεισμού διαγωνιζόμενου η έλλειψη αυτή.
ΣΤΕ/ΕΑ/174/2016
Εγκατάσταση επεξεργασίας και διάθεσης λυμάτων...Επειδή, όπως έχει κριθεί, όταν προσβάλλεται διοικητική πράξη που έχει εκδοθεί κατά δέσμια αρμοδιότητα και ο αιτών δεν αμφισβητεί τα κρίσιμα πραγματικά περιστατικά, εφόσον πιθανολογείται σοβαρώς ότι, από πλευράς εσωτερικής νομιμότητας, η πράξη αυτή βάλλεται αβασίμως, τότε, και υπό την προϋπόθεση ότι δεν πρόκειται για περίπτωση ανυπόστατης πράξεως, παρέλκει ως αλυσιτελής η έρευνα τυπικών λόγων, όπως είναι οι λόγοι περί αναρμοδιότητας, μη νόμιμης συγκρότησης ή κακής σύνθεσης του συλλογικού οργάνου που εξέδωσε την πράξη, ή οργάνου που γνωμοδότησε κατά την διαδικασία εκδόσεώς της, καθώς και οι λόγοι περί μη τηρήσεως των τύπων που έχουν ταχθεί από το νόμο για την έκδοσή της. Και τούτο διότι το διοικητικό όργανο, ακόμη και αν δεν είχε συντελεσθεί η προβαλλόμενη παραβίαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, θα όφειλε να εκδώσει την πράξη με το ίδιο ακριβώς περιεχόμενο. Επομένως, αλυσιτελώς προβάλλονται αιτιάσεις περί παραβάσεως ουσιώδους τύπου για το λόγο ότι η Προϊσταμένη αρχή υιοθέτησε γνωμοδότηση αναρμοδίου οργάνου, του νομικού συμβούλου, εφόσον, κατά τα προεκτεθέντα, η αιτούσα κοινοπραξία αποκλείσθηκε κατά δέσμια αρμοδιότητα, λόγω πλημμέλειας της τεχνικής προσφοράς της, της οποίας η πραγματική βάση δεν αμφισβητείται (βλ. ΣΕ 1968/2013, Ε.Α. 82, 44/2014, 256/2012 κ.ά.).
Π.Δ.34/2019
Μεταφορά της αρμοδιότητας εκτέλεσης και εποπτείας των τεχνικών έργων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών από τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στη Διεύθυνση Τεχνικής Υπηρεσίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/225/2017
Aμοιβή για μίσθωση μηχανημάτων.(..) η τροποποίηση της διακήρυξης ως προς ουσιώδη όρο, σχετικά με την απαιτούμενη τεχνική ικανότητα των υποψήφιων αναδόχων, δημοσιεύτηκε στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημόσιων Συμβάσεων (εφεξής: Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ.) στις 4.4.2017, ο διαγωνισμός διενεργήθηκε στις 11.4.2017, κατά παράβαση της απαιτούμενης ελάχιστης προθεσμίας παραλαβής προσφορών στον συνοπτικό διαγωνισμό, που ανέρχεται σε δώδεκα ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ..(..)Με τα δεδομένα αυτά, ενόψει του ότι τελικά υπέβαλαν προσφορά τρεις ενδιαφερόμενοι, η πλημμέλεια του ορισμού της καταληκτικής ημερομηνίας παραλαβής προσφορών σε χρονικό διάστημα μικρότερο των δώδεκα ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης της τροποποιημένης, ως προς τον ουσιώδη όρο σχετικά με την απαιτούμενη τεχνική ικανότητα των υποψήφιων αναδόχων, διακήρυξης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. δεν απέβη εν προκειμένω ουσιώδης. Ειδικότερα δεν εμπόδισε την ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού, λαμβανομένου υπόψη και του ύψους της οικείας προϋπολογισθείσας δαπάνης ούτε έπληξε τη διαφάνεια της διαδικασίας ή έθιξε το δημόσιο συμφέρον.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.
ΔΕΔ/Αθ/546/2025
Η απόφαση αφορά την απόρριψη ενδικοφανούς προσφυγής ανώνυμης εταιρείας κατά της άρνησης του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. Φ.Α.Ε. Αθηνών να της καταβάλει τόκους υπερημερίας, ύψους 40.753,45 ευρώ, επί πιστωτικού υπολοίπου φόρου του φορολογικού έτους 2019, που είχε ήδη επιστραφεί άτοκα. Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών είχε προηγουμένως κρίνει βάσιμο το αίτημα της εταιρείας για έντοκη επιστροφή. Ωστόσο, η Δ.Ο.Υ. αρνήθηκε την καταβολή τόκων επικαλούμενη την έλλειψη δημοσίευσης του κανονιστικού πλαισίου για τον καθορισμό του τρόπου και της διαδικασίας πληρωμής των έντοκων δικαιωμάτων (παρ. 2 άρθρου 53 του ν. 4174/2013). Η Δ.Ε.Δ. απέρριψε την προσφυγή, κρίνοντας ότι το ζήτημα αφορά την εκτέλεση της προηγούμενης απόφασης και όχι φορολογικό ζήτημα, καθώς η μη καταβολή οφείλεται σε έλλειψη δημοσιονομικών κανονιστικών ρυθμίσεων ενταλματοποίησης που εκπίπτουν της δικαιοδοσίας της.