ΕλΣυν/Τμ.6/935/2015
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Ζητείται η ανάκληση της 210/2014 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά το μέρος που με αυτή κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή τεσσάρων εκ των πέντε υποβληθέντων για έλεγχο σχεδίων συμβάσεων, με αντικείμενο την προμήθεια πετρελαιοειδών για τις ανάγκες του Δήμου και των νομικών του προσώπων, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.837.029,60 ευρώ (με Φ.Π.Α.).(...)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη (ΙΙΙ) που προηγήθηκε, το Τμήμα κρίνει ότι κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση η διάταξη του άρθρου 63 του ν. 4257/2014 τέθηκε με σκοπό να αντιμετωπιστεί το πραγματικό πρόβλημα της κήρυξης ως άγονων των διαγωνισμών προμήθειας πετρελαιοειδών που προκηρύσσουν κατ’ έτος πλην άλλων και οι Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, λόγω του περιορισμένου ενδιαφέροντος που επιδεικνύουν οι υποψήφιοι προμηθευτές. Το γεγονός δε αυτό, επιφέρει σημαντικές καθυστερήσεις στις σχετικές διαδικασίες με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η έγκαιρη υλοποίηση των προμηθειών που είναι αναγκαίες για τη λειτουργία των υπηρεσιών των Δήμων και των νομικών τους προσώπων στο πλαίσιο εκπλήρωσης της προβλεπόμενης από το άρθρο 102 του Συντάγματος αποστολής τους. Πέραν δε τούτου, κατά τα γνωστά στο Δικαστήριο από την άσκηση ελέγχου επί των διαγωνιστικών διαδικασιών ανάδειξης χορηγητών καυσίμων κίνησης και θέρμανσης (βλ. ενδεικτικά τις αποφάσεις του Τμήματος 1959, 2276, 2914, 2999/2014) το περιορισμένο ενδιαφέρον συμμετοχής στις διαγωνιστικές διαδικασίες προμήθειας πετρελαιοειδών συνεπάγεται επιπλέον και την προσφορά ουσιαστικά μηδενικών ποσοστών έκπτωσης και την έλλειψη ανάπτυξης πραγματικού ανταγωνισμού μεταξύ των προμηθευτών. Για τους λόγους αυτούς, η επιλογή του νομοθέτη να παράσχει τη δυνατότητα υποβολής προσφορών με αρνητική έκπτωση, γεγονός που ευλόγως αναμένεται ότι θα τονώσει το ενδιαφέρον των προμηθευτών να συμμετέχουν στους εν λόγω διαγωνισμούς, αποβλέπει στην εξυπηρέτηση σκοπού δημοσίου συμφέροντος, ήτοι στην έγκαιρη πραγματοποίηση των προμηθειών με την αποφυγή επαναληπτικών διαδικασιών διαγωνισμού ή διαπραγμάτευσης και στην ανάπτυξη ανταγωνισμού προς όφελος των αναθετουσών αρχών. Εξάλλου, η επίμαχη διάταξη θεσπίζουσα δυνατότητα μόνο υποβολής προσφοράς με αρνητική έκπτωση δεν επιφέρει άνευ ετέρου δημοσιονομική επιβάρυνση στους προϋπολογισμούς των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, ώστε να διακυβεύεται η δημοσιονομική τους βιωσιμότητα αφού οι τελευταίοι έχουν την ευχέρεια, ενόψει των εκάστοτε ισχυουσών συνθηκών της αγοράς και των κονδυλίων που διαθέτουν, να επιλέξουν εάν στη διακήρυξη θα περιλάβουν όρο περί υποβολής προσφοράς με αρνητική έκπτωση και να καθορίσουν το ποσοστό αυτού εντός του ανωτάτου ορίου, ενώ παράλληλα ο νομοθέτης μερίμνησε και για τη θέσπιση ενός ανωτάτου ορίου των τυχόν προσφερόμενων αρνητικών εκπτώσεων, ώστε να διασφαλίζεται ότι το θεσπισθέν μέτρο δεν θα οδηγήσει σε κατάχρηση εκ μέρους των συμμετεχόντων και σε επίτευξη μη δικαιολογημένων κερδών σε βάρος των προϋπολογισμών των Ο.Τ.Α..
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/Τμ.6/1067/2015
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ: Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη νομική σκέψη (IIΙ), το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, η διάταξη του άρθρου 63 του ν. 4257/2014 τέθηκε με σκοπό να αντιμετωπιστεί το πραγματικό πρόβλημα της κήρυξης ως άγονων των διαγωνισμών προμήθειας πετρελαιοειδών, λόγω του περιορισμένου ενδιαφέροντος που επιδεικνύουν οι υποψήφιοι προμηθευτές. Το γεγονός δε αυτό, επιφέρει σημαντικές καθυστερήσεις στις σχετικές διαδικασίες με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η έγκαιρη υλοποίηση των προμηθειών που είναι αναγκαίες για τη λειτουργία των υπηρεσιών των φορέων του Δημοσίου. Πέραν δε τούτου, κατά τα γνωστά στο Δικαστήριο από την άσκηση ελέγχου επί των διαγωνιστικών διαδικασιών ανάδειξης χορηγητών υγρών καυσίμων (βλ. ενδεικτικά τις αποφάσεις του Τμήματος τούτου 1959, 2276, 2914, 2999/2014) το περιορισμένο ενδιαφέρον συμμετοχής στις διαγωνιστικές αυτές διαδικασίες συνεπάγεται επιπλέον και την προσφορά ουσιαστικά μηδενικών ποσοστών έκπτωσης και την έλλειψη ανάπτυξης πραγματικού ανταγωνισμού μεταξύ των προμηθευτών. Για τους λόγους αυτούς, η επιλογή του νομοθέτη να παράσχει τη δυνατότητα υποβολής προσφορών με αρνητικό ποσοστό έκπτωσης, γεγονός που ευλόγως αναμένεται ότι θα τονώσει το ενδιαφέρον των προμηθευτών να συμμετέχουν στους εν λόγω διαγωνισμούς, αποβλέπει στην εξυπηρέτηση σκοπού δημοσίου συμφέροντος, ήτοι στην έγκαιρη πραγματοποίηση των προμηθειών με την αποφυγή επαναληπτικών διαδικασιών διαγωνισμού ή διαπραγμάτευσης και στην ανάπτυξη ανταγωνισμού προς όφελος των αναθετουσών αρχών.
Στε/1222/2006
Το μεν άρθρο 5 παρ. 3 του π.δ. 609/85 (κατά το οποίο ο προϋπολογισμός της Υπηρεσίας αποτελεί το ανώτατο όριο προσφορών, εκτός εάν η διακήρυξη ορίζει το αντίθετο και ο προϋπολογισμός μπορεί να είναι αναλυτικός ή να περιλαμβάνει κατ’ αποκοπή τίμημα για το έργο ή τμήματά του) δεν ορίζει ρητώς ότι προσφορές με επιμέρους τιμές μεγαλύτερες των σχετικών τιμών του τιμολογίου της Υπηρεσίας απορρίπτονται ως απαράδεκτες, το δε άρθρο 7 παρ. 3 του αυτού π.δ. (κατά το οποίο, στο σύστημα προσφορών με επιμέρους ποσοστά έκπτωσης, επιτρέπεται μηδενική ή αρνητική έκπτωση σε ομάδες εργασιών εάν η συνολική έκπτωση είναι θετική) δεν παρέχει προφανές εξ αντιδιαστολής επιχείρημα υπέρ της άποψης της αιτούσας ότι στο εφαρμοσθέν εν προκειμένω σύστημα του άρθρου 9 του π.δ. 609/85 (σύστημα προσφοράς με ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου), ελλείψει αντίστοιχης ρύθμισης, δεν επιτρέπονται αρνητικές εκπτώσεις σε επιμέρους κονδύλια του τιμολογίου.
ΝΣΚ/34/2017
Χορήγηση σε αιτούντες πολίτες σχεδίων εγγράφων υπηρεσιών Υπουργείου και συνημμένων τους για ποινική χρήση και βεβαίωσης από το Τμήμα Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών περί παραλαβής ή μη από το Υπουργείο Εσωτερικών συγκεκριμένου εγγράφου από Ο.Τ.Α. α' βαθμού – Εύλογο ενδιαφέρον αιτούντος.(...) Τα σχέδια των διοικητικών εγγράφων αποτελούν διοικητικά έγγραφα των οποίων μπορεί να λάβει γνώση και να του χορηγηθούν επικυρωμένα αντίγραφα καθένας που έχει εύλογο ενδιαφέρον, εφόσον έχει οριστικοποιηθεί το περιεχόμενό τους και δεν βρίσκονται στο στάδιο της επεξεργασίας, φέρουν τα στοιχεία της Υπηρεσίας που τα εξέδωσε, την ημερομηνία σύνταξής τους, τον αριθμό καταχώρησης στο πρωτόκολλο της υπηρεσίας και τις υπογραφές όλων των αρμόδιων για την έκδοσή τους οργάνων. Το ίδιο ισχύει και για τα συνημμένα τους είτε πρόκειται για διοικητικά έγγραφα είτε και για ιδιωτικά, εφόσον, και στις δύο περιπτώσεις, αποτελούν στοιχεία του διοικητικού φακέλου, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τη διαμόρφωση της κρίσης του διοικητικού οργάνου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση πάντως, στις αιτήσεις που υποβλήθηκαν δεν προσδιορίζεται ειδικότερα ο συγκεκριμένος προσωπικός λόγος ή η ιδιότητα του αιτούντος, λόγω της οποίας ζήτησε να του χορηγηθούν α) σχέδια εγγράφων της Υπηρεσίας με τα συνημμένα τους και β) βεβαίωση περί της παραλαβής από το Υπουργείο Εσωτερικών συγκεκριμένου εγγράφου από τον Δήμο Χαϊδαρίου. Υπό τα δεδομένα αυτά, δεν προκύπτει το απαιτούμενο εύλογο ενδιαφέρον του αιτούντος και δεν υφίσταται υποχρέωση της Διοίκησης να αποφανθεί επί των αιτημάτων του και να χορηγήσει τα ζητούμενα σχέδια, καθόσον μόνο το γενικό ενδιαφέρον του πολίτη για την τήρηση της νομιμότητας, την εύρυθμη άσκηση της Διοίκησης και την εφαρμογή των νόμων δεν καθιδρύει τέτοια υποχρέωση.
ΝΣΚ/309/2009
Διοικητικά έγγραφα. Χορήγηση ή μη επικυρωμένων αντιγράφων στους πολίτες.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
α) Εφόσον το περιεχόμενο του ζητούμενου εγγράφου διαλαμβάνει ερμηνευτικές λύσεις της Διοίκησης επί ζητημάτων φορολογικού ενδιαφέροντος, τις οποίες κάθε πολίτης έχει εύλογο ενδιαφέρον να γνωρίζει και για τις οποίες, μάλιστα, έχει εκδηλωθεί σαφής νομοθετική βούληση για την ευρεία δημοσιοποίησή τους (βλ. άρθρο 5 παρ. 16 του Ν 3296/2004), ο αιτών κέκτηται δικαίωμα να λάβει επικυρωμένο αντίγραφο του σχετικού γνωμοδοτικού εγγράφου, αφού όμως προηγουμένως απαλειφθεί το όνομα του προσώπου στο οποίο απευθύνεται αυτό, εάν ο αιτών δεν διαλαμβάνει στην αίτησή του κανένα στοιχείο που να θεμελιώνει το εύλογο ενδιαφέρον του να λάβει και γνώση του προσώπου, στο οποίο απευθύνεται το ζητούμενο έγγραφο. (πλειοψ.) β) Εφόσον ο αιτών ουδόλως προσδιορίζει ή εξειδικεύει το αιτούμενο έγγραφο, το αίτημά του για χορήγηση αντιγράφου αυτού είναι αόριστο και δεν μπορεί να ικανοποιηθεί ως καταχρηστικό. Ως εκ τούτου η Διοίκηση οφείλει να απορρίψει το σχετικό αίτημα, διαλαμβάνοντας στην αρνητική επ’ αυτού απάντησή της νόμιμη αιτιολογία. (ομοφ.)
ΕλΣυν/Ε Κλ/432/2010
Δημόσια έργα.Ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου.Από τις ανωτέρω διατάξεις (άρθρο 7 3669/20080 προκύπτει ότι το σύστημα υποβολής προσφοράς με ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου εφαρμόζεται στις περιπτώσεις δημοπράτησης έργων, όταν οι ποσότητες των εργασιών τους έχουν προμετρηθεί χωρίς κίνδυνο συμβατικών σφαλμάτων και δεν αναμένονται κατασκευαστικές αποκλίσεις. Οι διαγωνιζόμενοι στο σύστημα αυτό καταχωρίζουν στο ασυμπλήρωτο τιμολόγιο της υπηρεσίας τις προσφερόμενες από αυτούς τιμές, χωρίς όμως καμία δέσμευση ομαλότητας, ενώ η τεκμαρτή έκπτωση προκύπτει από τη σύγκριση του τελικού προϋπολογισμού προσφοράς με τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας. Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, με το ανωτέρω σύστημα ο συνολικός προϋπολογισμός της προσφοράς δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος από τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας, ο οποίος αποτελεί και το ανώτατο όριο προσφοράς, ούτε μπορούν να υποβληθούν αρνητικές εκπτώσεις σε καμία από τις επιμέρους ομάδες εργασιών. Και τούτο διότι, όπου ο νομοθέτης θέλησε μηδενικές ή αρνητικές εκπτώσεις σε ομάδες εργασιών τιμολογίου το πρόβλεψε ρητά, όπως στη διάταξη του άρθρου 6 παρ. 3 του ίδιου νόμου. Κατά συνέπεια, στις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος της ελεύθερης συμπλήρωσης τιμολογίου, είναι απαράδεκτη προσφορά διαγωνιζόμενου, ο οποίος προσφέρει μεν θετική έκπτωση επί του συνολικού προϋπολογισμού της υπηρεσίας, προσφέρει όμως, αρνητική έκπτωση σε επιμέρους ομάδες εργασιών (βλ Πρ Ε΄ Κλιμ. 429/2010).
ΝΣΚ/70/2007
Χορήγηση άδειας εμπορίας πετρελαιοειδών προϊόντων κατηγορίας Α΄ σε εταιρεία αγοράστρια των παγίων στοιχείων εταιρείας εμπορίας πετρελαιοειδών που πτώχευσε.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Η εταιρεία, η αγοράστρια των παγίων στοιχείων πτωχεύσασας εταιρείας εμπορίας πετρελαιοειδών προϊόντων μπορεί να λάβει ειδική άδεια εμπορίας πετρελαιοειδών κατηγορίας Α΄ με βάση την ευεργετική διάταξη του άρθρου 15 παρ.7 του Ν 2289/1995, η οποία ίσχυε κατά τον χρόνο υποβολής σχετικής αίτησης εκ μέρους της. (πλειοψ.)
ΝΣΚ/229/2009
Ο.Τ.Α. – Αιρετά όργανα – Αυτοδίκαιη έκπτωση κατ’ άρθρο 29 παρ. 3 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 29 παρ. 3 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, για την αυτοδίκαιη έκπτωση δημοτικού συμβούλου, ο οποίος, υπό την ιδιότητα μέλους ομόρρυθμης εταιρείας, συνήψε, εντός του αυτού έτους, διαδοχικές συμβάσεις προμήθειας, με το Δήμο στον οποίο είχε εκλεγεί, συνολικού ύψους 6.891 ευρώ, για μία, όμως, εξ’ αυτών (ποσού 3.495 ευρώ) εχώρησε, από κοινού, λύση και, εκατέρωθεν, επιστροφή των παροχών.
ΝΣΚ/333/2010
Έκπτωση δημοτικών συμβούλων από το αξίωμά τους, λόγω καταδίκης για το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος με αμετάκλητη απόφαση ποινικού δικαστηρίου. Έννοια οικονομικής βλάβης Ο.Τ.Α.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Για να επέλθει η αυτοδίκαιη έκπτωση εκλεγμένου οργάνου του Δήμου ή της Κοινότητας, θα πρέπει η πράξη ή η παράλειψη που συνιστά παράβαση της υπηρεσιακής υποχρέωσης, ως στοιχείο της αντικειμενικής υπόστασης του αδικήματος της παράβασης καθήκοντος, να στρέφεται ευθέως κατά των οικονομικών συμφερόντων του Δήμου ή της Κοινότητας. Η επελθούσα οικονομική βλάβη πρέπει επίσης να συνδέεται άμεσα με την πράξη ή την παράλειψη, να αποτελεί άμεσο αποτέλεσμα αυτής και να απέβλεπε σ’ αυτήν ο καταδικασθείς. Δηλαδή ο σκοπός πρόκλησης βλάβης, ως στοιχείο της υποκειμενικής υπόστασης του αδικήματος της παράβασης καθήκοντος, πρέπει να κατευθύνεται στην προκείμενη περίπτωση σε βάρος του Δήμου και όχι κάποιου τρίτου. Δεν υφίσταται βλάβη υπό την έννοια αυτή στην περίπτωση κατά την οποία επιδικάστηκε υπέρ του τρίτου που ζημιώθηκε αποζημίωση σε βάρος του Δήμου. (πλειοψ.)
ΝΣΚ/103/2011
Διακίνηση πετρελαιοειδών προϊόντων – Παράδοση σε τελικούς καταναλωτές – Παραστατικά διακίνησης.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή
Στις εγκαταστάσεις που αναφέρονται στις διατάξεις του άρθρου 15 παρ.8 του Ν 3054/2002 δεν περιλαμβάνονται οι εγκαταστάσεις των τελικών καταναλωτών και κατά συνέπεια οι κάτοχοι των κατά το άρθρο 4 αδειών, δεν είναι υποχρεωμένοι να αναγράφουν στα παραστατικά διακίνησης που εκδίδουν κατά την παράδοση πετρελαιοειδών προς τους τελικούς καταναλωτές τις άδειες λειτουργίας των εγκαταστάσεών τους. (πλειοψ.)
ΔΕΔ/Θεσ/241/2025
Η απόφαση αφορά την ενδικοφανή προσφυγή ενός φορολογουμένου κατά της αρνητικής απάντησης της Δ.Ο.Υ. Ζ’ Θεσσαλονίκης (αρ. πρωτ. …/26.09.2024) επί του αιτήματός του για εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φορ. έτους 2018 ως φορολογικού κατοίκου εξωτερικού (κωδικός 319). Η Δ.Ο.Υ. απέρριψε το αίτημα, επικαλούμενη ότι ο φορολογούμενος προσκόμισε ιδιωτικό έγγραφο και όχι δημόσιο για την έκπτωση φόρου. Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (Δ.Ε.Δ.) διαπίστωσε ότι η αρνητική απάντηση πάσχει από σαφή, ειδική και επαρκή αιτιολογία, καθώς απορρίπτει αίτημα πίστωσης φόρου αλλοδαπής ενώ ο προσφεύγων είχε υποβάλει αίτημα μεταβολής της φορολογικής του κατοικίας. Κατά συνέπεια, η Δ.Ε.Δ. ακυρώνει την προσβαλλόμενη πράξη λόγω τυπικής πλημμέλειας και καλεί τη Δ.Ο.Υ. να ενεργήσει σύμφωνα με το σκεπτικό της παρούσας απόφασης.