Αγορά ακινήτου:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, κατά τη γνώμη που επικράτησε στο Τμήμα, το Δημοτικό Συμβούλιο μη νομίμως αποφάσισε την αγορά του ακινήτου με τίμημα μεγαλύτερο από το προσδιορισθέν με την έκθεση εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. και συνεπώς η εντελλόμενη με το υπό κρίση ένταλμα δαπάνη της διαφοράς του τιμήματος δεν είναι νόμιμη. Πλην, όμως, το Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη το δυσερμήνευτο των σχετικών διατάξεων και το γεγονός ότι τα όργανα του Δήμου ενήργησαν με βάση την υπ’ αριθ. 19/2001 εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών, στην οποία αναφέρεται ότι η ζητούμενη εκτίμηση του Σ.Ο.Ε. έχει γνωμοδοτικό και όχι δεσμευτικό χαρακτήρα (βλ. κεφάλαιο Α΄ αυτής), κρίνει ότι η απόφαση για την καταβολή τιμήματος που υπερβαίνει την εκτιμηθείσα από το Σ.Ο.Ε. αξία του ακινήτου δεν οφείλεται σε πρόθεση αυτών να καταστρατηγήσουν τις προαναφερθείσες διατάξεις, αλλά σε συγγνωστή πλάνη τους. Κατά τη γνώμη όμως της Συμβούλου … νομίμως το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε την αγορά ακινήτου με τίμημα κατά τι μεγαλύτερο από το προσδιορισθέν με την έκθεση εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. αιτιολογώντας, με όσα διαλαμβάνονται στην προαναφερόμενη 188/31.8.2008 απόφασή του, κατά τρόπο ειδικό και επαρκή την εν λόγω απόκλιση από τη σχετική εκτίμηση, η οποία δεν έχει δεσμευτικό αλλά γνωμοδοτικό χαρακτήρα και συνεπώς η εντελλόμενη με το υπό κρίση ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη. Η γνώμη αυτή όμως δεν επικράτησε.

Ερωτάται εάν είναι δεσμευτικό για την Διοίκηση το τίμημα που έχει συμφωνηθεί μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών (ιδιωτών και Ελληνικού Δημοσίου) επί απευθείας εξαγοράς ακινήτου, στην περίπτωση που η αξία του υπό αγορά ακινήτου έχει μειωθεί σε σχέση με την αρχική εκτίμηση της αξίας του. (...) Το συμφωνηθέν από τα συμβαλλόμενα μέρη (ιδιώτες και Ελληνικό Δημόσιο) τίμημα για την απευθείας εξαγορά ακινήτου, κατ’ άρθρο 18 παρ. 1 ν. 4858/2021, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 2 του ν. 2882/2001, δεν είναι δεσμευτικό, στην περίπτωση που έχει μεταβληθεί η αξία του ακινήτου σε σχέση με την αρχική εκτίμηση (ομόφωνα).

Αγορά ακινήτου.(...) ζητείται η αναθεώρηση της 3168/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση του Δήμου για την ανάκληση της 373/2012 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι για την αγορά ιδιωτικών ακινήτων εκ μέρους των Δήμων διενεργείται κατά κανόνα δημοπρασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα και εκείνες του π.δ/τος 270/1981, ώστε να καθίσταται δυνατή η διασφάλιση των συμφερόντων τους, με την επιλογή του καταλληλότερου και συμφερότερου από οικονομική άποψη ακινήτου. Κατ’ εξαίρεση, ωστόσο, είναι δυνατή, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η απευθείας (χωρίς διαγωνισμό) αγορά ακινήτου από Δήμο, μετά από προηγούμενη έκδοση ειδικά αιτιολογημένης όμοιας απόφασης, που αναφέρει τους λόγους, για τους οποίους το ακίνητο είναι το μόνο κατάλληλο για την εκπλήρωση του δημοτικού σκοπού για τον οποίο προορίζεται. Στις περιπτώσεις, όπου η αγοραία αξία του ακινήτου υπερβαίνει το ποσό των 58.694,06 ευρώ (20.000.000 δρχ.), απαιτείται ως προϋπόθεση για την κατάρτιση της σύμβασης μεταβίβασης της κυριότητας η εκτίμηση της αγοραίας αξίας του από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών (Σ.Ο.Ε.). Η σχετική νομοθετική πρόβλεψη σκοπεί λαμβανομένων υπόψη της επιστημονικής κατάρτισης και ιδιαίτερης εμπειρίας των μελών του Σ.Ο.Ε. στη μείζονα διασφάλιση των συμφερόντων του Δήμου, που επιτυγχάνεται με την εξέταση του συνόλου των στοιχείων που αφορούν στην πραγματική κατάσταση, στα ειδικά χαρακτηριστικά και στις πολεοδομικές δυνατότητες του προς αγορά ακινήτου, καθώς και με τη συνεκτίμηση συγκριτικών στοιχείων της τοπικής κτηματαγοράς.(...) Συνεπώς, και λαμβανομένου περαιτέρω υπόψη ότι η επίδικη ..έκθεση εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. συντάχθηκε τον Ιανουάριο του 2009, δηλαδή 8 μόλις μήνες μετά την ..έκθεση, της οποίας οι τιμές δεν λαμβάνονται υπόψη τον Ιανουάριο του 2012 λόγω της «μοναδικής οικονομικής κρίσης», που οδήγησε την αγορά ακινήτων σε «σημαντικά φθίνουσες τάσεις κατά την τελευταία διετία», ορθά το Τμήμα έκρινε ότι, μη νομίμως εκδόθηκε η 2/3.1.2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... βάσει της ως άνω ..έκθεσης εκτίμησης του Σ.Ο.Ε, καθόσον αυτή είναι ανεπίκαιρη και δεν αντικατοπτρίζει τις παρούσες οικονομικές συνθήκες και την τρέχουσα αξία του ακινήτου και πρέπει, για το λόγο αυτό ν΄ απορριφθούν οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί του αιτούντος. Τέλος, αλυσιτελώς προσκομίζεται η από 5.10.2012 έκθεση εκτίμησης ακινήτου του πολιτικού μηχανικού….., καθόσον αυτή δεν έχει συνταχθεί από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών, που είναι το κατά το νόμο αρμόδιο όργανο για την εκτίμηση της αγοραίας αξίας των ακινήτων, καθώς και οι αγγελίες για την πώληση άλλων ακινήτων, αφού η τιμή ζήτησης, όπως κατά τα ανωτέρω έγινε δεκτό, δεν αποτελεί, τελικά, και την τιμή αγοράς του ακινήτου, αλλά αντίθετα υπάρχει ευρύ περιθώριο διαπραγμάτευσης.(...)Για τους λόγους αυτούς Απορρίπτει την αίτηση αναθεώρησης του Δήμου ...

Ασφαλιστικοί Οργανισμοί – Αγοραπωλησία ακινήτων από Ν.Π.Δ.Δ. – Εκτίμηση αγοραίας αξίας από Σ.Ο.Ε. – Κατάργηση αντίστοιχης αρμοδιότητας της Επιτροπής Εκτιμητών – Περιεχόμενο δέσμευσης Ν.Π.Δ.Δ. από την εκτίμηση του Σ.Ο.Ε.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Α) Οι διατάξεις των άρθρων 50 παρ.3, 52 παρ.2, 54 παρ.3 του ΠΔ 715/1979, κατά το μέρος που ρυθμίζουν το ίδιο θέμα με τη μεταγενέστερη διάταξη της παρ.3 του άρθρου 39 του Ν 1041/1980, όπως ισχύει μετά την ως είρηται αντικατάστασή της, και συγκεκριμένα ως προς το θέμα της εκτίμησης της αγοραίας αξίας του ακινήτου από την Επιτροπή Εκτιμητών, δεν ισχύουν πλέον, διότι έχουν καταργηθεί από τις νεότερες και ειδικές, κατά το μέρος αυτό, διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 22 του Ν 2753/1999, η οποία ρητά προβλέπει «κάθε άλλη διάταξη που ρυθμίζει διαφορετικό τρόπο εκτίμησης της αγοραίας αξίας των ακινήτων …..παύει να ισχύει». Κατόπιν αυτών, πρέπει να γίνει δεκτόν ότι με την ανωτέρω διάταξη, έχει καταργηθεί μόνον η αρμοδιότητα της Επιτροπής Εκτιμητών, που αναφέρεται στον προσδιορισμό της αγοραίας αξίας. Β) Το ενδιαφερόμενο Ν.Π.Δ.Δ., εάν μεν πρόκειται για αγορά ακινήτου δεν επιτρέπεται να προβεί στην αγορά με τίμημα μεγαλύτερο από τη σχετική εκτίμηση του Σ.Ο.Ε., εάν δε πρόκειται για εκποίηση ακινήτου του δεν επιτρέπεται να προβεί στην εκποίηση με τίμημα μικρότερο από τη σχετική έκθεση αυτού (Σ.Ο.Ε.), αλλά επιβάλλεται, κινούμενο στο πλαίσιο των υφισταμένων ρυθμίσεων του ΠΔ 715/1979, να επιδιώξει την επίτευξη της κατά περίπτωση επωφελέστερης για το Ν.Π.Δ.Δ. τιμής.

Δανειακή σύμβαση.Ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 373/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης για την αγορά οικοπέδου με το εντός αυτού κτίσμα (...) Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένου περαιτέρω υπόψη ότι η επίδικη Φ.1703/9161/2.2.2009 έκθεσης εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. συντάχθηκε τον Ιανουάριο του 2009, δηλαδή 8 μόλις μήνες μετά την Φ818/9136/4.6.2008 έκθεση, της οποίας οι τιμές δεν λαμβάνονται υπόψη τον Ιανουάριο του 2012 λόγω της «μοναδικής οικονομικής κρίσης», που οδήγησε την αγορά ακινήτων σε «σημαντικά φθίνουσες τάσεις κατά την τελευταία διετία», ορθά το Κλιμάκιο έκρινε ότι, μη νομίμως εκδόθηκε η 2/3.1.2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ...... βάσει της ως άνω Φ.1703/9161/2.2.2009 έκθεσης εκτίμησης του Σ.Ο.Ε, καθόσον αυτή είναι ανεπίκαιρη και δεν αντικατοπτρίζει τις παρούσες οικονομικές συνθήκες και την τρέχουσα αξία του ακινήτου και πρέπει, για το λόγο αυτό ν΄ απορριφθούν οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί του αιτούντος, ενώ δεν ασκεί επιρροή ούτε η προσκομιζόμενη από 5.10.2012 έκθεση εκτίμησης ακινήτου του πολιτικού μηχανικού ......, καθόσον αυτή δεν έχει συνταχθεί από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών, που είναι το κατά το νόμο αρμόδιο όργανο για την εκτίμηση της αγοραίας αξίας των ακινήτων,  ούτε οι αγγελίες για την πώληση άλλων ακινήτων, αφού η τιμή ζήτησης, όπως κατά τα ανωτέρω έγινε δεκτό, δεν αποτελεί, τελικά, και την τιμή αγοράς του ακινήτου, αλλά αντίθετα υπάρχει ευρύ περιθώριο διαπραγμάτευσης. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση, καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη.

Αναβολή έκδοσης γνωμοδότησης συλλογικού οργάνου. Έκδοση απόφασης αποφασίζοντος οργάνου, εφ’ όσον το γνωμοδοτικό όργανο δεν παρέσχε εντός ευλόγου χρόνου θετική ή αρνητική γνώμη που του ζητήθηκε αρμοδίως.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
α) Μη σύννομη η περί αναβολής εκδόσεως της γνώμης, που ζητήθηκε, κατά νόμο, από γνωμοδοτικό όργανο, για την επιβολή κυρώσεων σε βάρος εκπτώτου προμηθευτή, χωρίς την συνδρομή οποιουδήποτε προβλεπόμενου από τις ισχύουσες διατάξεις λόγου αναστολής της εν γένει διαδικασίας. β) Το έχον την αποφασιστική αρμοδιότητα όργανο δύναται συννόμως να εκδώσει την περί επιβολής κυρώσεων αιτιολογημένη απόφαση σε βάρος εκπτώτου προμηθεύτριας εταιρείας, εφ’ όσον το γνωμοδοτικό όργανο, δεν παρέσχε κατά νόμο θετική ή αρνητική γνώμη που του ζητήθηκε αρμοδίως.

Χορήγηση απαλλαγής για δεύτερη φορά από το φόρο μεταβιβάσεως ακινήτου, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 1078/1980.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Ο διαζευχθείς σύζυγος δικαιούται εκ νέου απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης για την αγορά οικίας ή διαμερίσματος, έστω και αν κατά τη διάρκεια του λυθέντος γάμου είχε αγοράσει από κοινού με τον σύζυγό του διαμέρισμα για το οποίο έτυχαν απαλλαγή από το ΦΜΑ και το οποίο στη συνέχεια εκποιήθηκε σε τρίτο πριν από την αγορά του νέου διαμερίσματος και μάλιστα ανεξάρτητα από το κριτήριο εάν η εκποιηθείσα οικία ή διαμέρισμα πληροί τις στεγαστικές του ανάγκες κατά το χρόνο αγοράς του νέου διαμερίσματος. (πλειοψ.) ΑΠΟΔΕΚΤΗ η γνώμη της πλειοψηφίας.

Αγορά εκ μέρους του Δήμου … κάθετης ιδιοκτησίας επί ακινήτου ευρισκομένου στο 61 οικοδομικό τετράγωνο του Δήμου αυτού.(....)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι προσηκόντως τεκμηριώνεται τόσο η ωφέλεια του Δήμου … από την αγορά του ως άνω ακινήτου όσο και η μοναδικότητα του ακινήτου για την εκπλήρωση του επιδιωκόμενου δημοτικού σκοπού, που δικαιολογεί τη, χωρίς δημοπρασία, απευθείας αγορά αυτού. Καθόσον δε ουσιώδης νομική πλημμέλεια στην ελεγχόμενη διαδικασία δεν διαπιστώθηκε, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης

Αγορά ακινήτου από το Ταμείο Αεροπορικής Άμυνας (ΤΑΑ) για στρατιωτικούς σκοπούς. Φύση και δεσμευτικότητα της εκθέσεως εκτιμήσεως περί της αξίας τούτου.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Η διάταξη του άρθρου 4 του Ν 4407/1929, που εφαρμόζεται και για το ΤΑΑ, κατά το άρθρο 7 του Ν. Δ/τος 3960/1959, περί απ’ ευθείας αγοράς ακινήτων για κάλυψη στρατιωτικών σκοπών, εισάγουσα παρέκκλιση από τη διαδικασία του μειοδοτικού διαγωνισμού, είναι εξαιρετική και ως εκ τούτου στενά ερμηνευτέα, περιοριζόμενη σε αγορές για «στρατιωτικούς» σκοπούς, τους οποίους δεν συνιστούν η αξιοποίηση των διαθεσίμων του ΤΑΑ και η στέγαση παραρτήματος της Ενώσεως Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας. Η έκθεση εκτιμήσεως της Επιτροπής του άρθρου 4 του Ν 4407/1929 ως προς την αξία του προς αγορά ακινήτου αποτελεί απλή γνώμη συμβουλευτική για το ΤΑΑ.

Σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως αποφάσισε το Δημοτικό Συμβούλιο την αγορά του ακινήτου έναντι του συγκεκριμένου τιμήματος αποκλίνοντας αιτιολογημένα από τη μη δεσμευτική εκτίμηση της αγοραίας αξίας αυτού από το Σ.Ο.Ε., ενόψει του ότι το συμβατικό τίμημα αυτό ορίστηκε καταβλητέο τμηματικά σε τριάντα άτοκες μηνιαίες δόσεις και συνεπώς δεν ευσταθεί ο πρώτος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου. Εξάλλου, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος και ο δεύτερος λόγος διαφωνίας, διότι κατ’ αρχήν, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, δεν αποκλείεται η απευθείας αγορά από το Δήμο, κατά τα ως άνω άρθρα, ακινήτων που έχουν ρυμοτομηθεί από το σχέδιο πόλης για τη δημιουργία κοινοχρήστων χώρων, με σκοπό την εφαρμογή του σχεδίου αυτού και την αποζημίωση των θιγόμενων ιδιοκτητών, ακόμη και αν ο Δήμος έχει προβεί ο ίδιος αυτοτελώς, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 211 και 212 του ίδιου ως άνω Κώδικα, σε κήρυξη ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης των συγκεκριμένων ακινήτων με σκοπό τη μετάσταση της κυριότητάς τους σε αυτόν και μέχρι πάντως να εκδοθεί η δικαστική απόφαση καθορισμού της αποζημίωσης αυτής.