Αγορά ακινήτου:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, κατά τη γνώμη που επικράτησε στο Τμήμα, το Δημοτικό Συμβούλιο μη νομίμως αποφάσισε την αγορά του ακινήτου με τίμημα μεγαλύτερο από το προσδιορισθέν με την έκθεση εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. και συνεπώς η εντελλόμενη με το υπό κρίση ένταλμα δαπάνη της διαφοράς του τιμήματος δεν είναι νόμιμη. Πλην, όμως, το Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη το δυσερμήνευτο των σχετικών διατάξεων και το γεγονός ότι τα όργανα του Δήμου ενήργησαν με βάση την υπ’ αριθ. 19/2001 εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών, στην οποία αναφέρεται ότι η ζητούμενη εκτίμηση του Σ.Ο.Ε. έχει γνωμοδοτικό και όχι δεσμευτικό χαρακτήρα (βλ. κεφάλαιο Α΄ αυτής), κρίνει ότι η απόφαση για την καταβολή τιμήματος που υπερβαίνει την εκτιμηθείσα από το Σ.Ο.Ε. αξία του ακινήτου δεν οφείλεται σε πρόθεση αυτών να καταστρατηγήσουν τις προαναφερθείσες διατάξεις, αλλά σε συγγνωστή πλάνη τους. Κατά τη γνώμη όμως της Συμβούλου … νομίμως το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε την αγορά ακινήτου με τίμημα κατά τι μεγαλύτερο από το προσδιορισθέν με την έκθεση εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. αιτιολογώντας, με όσα διαλαμβάνονται στην προαναφερόμενη 188/31.8.2008 απόφασή του, κατά τρόπο ειδικό και επαρκή την εν λόγω απόκλιση από τη σχετική εκτίμηση, η οποία δεν έχει δεσμευτικό αλλά γνωμοδοτικό χαρακτήρα και συνεπώς η εντελλόμενη με το υπό κρίση ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη. Η γνώμη αυτή όμως δεν επικράτησε.

Αγορά ακινήτου.(...) ζητείται η αναθεώρηση της 3168/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση του Δήμου για την ανάκληση της 373/2012 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι για την αγορά ιδιωτικών ακινήτων εκ μέρους των Δήμων διενεργείται κατά κανόνα δημοπρασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα και εκείνες του π.δ/τος 270/1981, ώστε να καθίσταται δυνατή η διασφάλιση των συμφερόντων τους, με την επιλογή του καταλληλότερου και συμφερότερου από οικονομική άποψη ακινήτου. Κατ’ εξαίρεση, ωστόσο, είναι δυνατή, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η απευθείας (χωρίς διαγωνισμό) αγορά ακινήτου από Δήμο, μετά από προηγούμενη έκδοση ειδικά αιτιολογημένης όμοιας απόφασης, που αναφέρει τους λόγους, για τους οποίους το ακίνητο είναι το μόνο κατάλληλο για την εκπλήρωση του δημοτικού σκοπού για τον οποίο προορίζεται. Στις περιπτώσεις, όπου η αγοραία αξία του ακινήτου υπερβαίνει το ποσό των 58.694,06 ευρώ (20.000.000 δρχ.), απαιτείται ως προϋπόθεση για την κατάρτιση της σύμβασης μεταβίβασης της κυριότητας η εκτίμηση της αγοραίας αξίας του από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών (Σ.Ο.Ε.). Η σχετική νομοθετική πρόβλεψη σκοπεί λαμβανομένων υπόψη της επιστημονικής κατάρτισης και ιδιαίτερης εμπειρίας των μελών του Σ.Ο.Ε. στη μείζονα διασφάλιση των συμφερόντων του Δήμου, που επιτυγχάνεται με την εξέταση του συνόλου των στοιχείων που αφορούν στην πραγματική κατάσταση, στα ειδικά χαρακτηριστικά και στις πολεοδομικές δυνατότητες του προς αγορά ακινήτου, καθώς και με τη συνεκτίμηση συγκριτικών στοιχείων της τοπικής κτηματαγοράς.(...) Συνεπώς, και λαμβανομένου περαιτέρω υπόψη ότι η επίδικη ..έκθεση εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. συντάχθηκε τον Ιανουάριο του 2009, δηλαδή 8 μόλις μήνες μετά την ..έκθεση, της οποίας οι τιμές δεν λαμβάνονται υπόψη τον Ιανουάριο του 2012 λόγω της «μοναδικής οικονομικής κρίσης», που οδήγησε την αγορά ακινήτων σε «σημαντικά φθίνουσες τάσεις κατά την τελευταία διετία», ορθά το Τμήμα έκρινε ότι, μη νομίμως εκδόθηκε η 2/3.1.2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... βάσει της ως άνω ..έκθεσης εκτίμησης του Σ.Ο.Ε, καθόσον αυτή είναι ανεπίκαιρη και δεν αντικατοπτρίζει τις παρούσες οικονομικές συνθήκες και την τρέχουσα αξία του ακινήτου και πρέπει, για το λόγο αυτό ν΄ απορριφθούν οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί του αιτούντος. Τέλος, αλυσιτελώς προσκομίζεται η από 5.10.2012 έκθεση εκτίμησης ακινήτου του πολιτικού μηχανικού….., καθόσον αυτή δεν έχει συνταχθεί από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών, που είναι το κατά το νόμο αρμόδιο όργανο για την εκτίμηση της αγοραίας αξίας των ακινήτων, καθώς και οι αγγελίες για την πώληση άλλων ακινήτων, αφού η τιμή ζήτησης, όπως κατά τα ανωτέρω έγινε δεκτό, δεν αποτελεί, τελικά, και την τιμή αγοράς του ακινήτου, αλλά αντίθετα υπάρχει ευρύ περιθώριο διαπραγμάτευσης.(...)Για τους λόγους αυτούς Απορρίπτει την αίτηση αναθεώρησης του Δήμου ...

Σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως αποφάσισε το Δημοτικό Συμβούλιο την αγορά του ακινήτου έναντι του συγκεκριμένου τιμήματος αποκλίνοντας αιτιολογημένα από τη μη δεσμευτική εκτίμηση της αγοραίας αξίας αυτού από το Σ.Ο.Ε., ενόψει του ότι το συμβατικό τίμημα αυτό ορίστηκε καταβλητέο τμηματικά σε τριάντα άτοκες μηνιαίες δόσεις και συνεπώς δεν ευσταθεί ο πρώτος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου. Εξάλλου, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος και ο δεύτερος λόγος διαφωνίας, διότι κατ’ αρχήν, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, δεν αποκλείεται η απευθείας αγορά από το Δήμο, κατά τα ως άνω άρθρα, ακινήτων που έχουν ρυμοτομηθεί από το σχέδιο πόλης για τη δημιουργία κοινοχρήστων χώρων, με σκοπό την εφαρμογή του σχεδίου αυτού και την αποζημίωση των θιγόμενων ιδιοκτητών, ακόμη και αν ο Δήμος έχει προβεί ο ίδιος αυτοτελώς, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 211 και 212 του ίδιου ως άνω Κώδικα, σε κήρυξη ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης των συγκεκριμένων ακινήτων με σκοπό τη μετάσταση της κυριότητάς τους σε αυτόν και μέχρι πάντως να εκδοθεί η δικαστική απόφαση καθορισμού της αποζημίωσης αυτής.

Δανειακή σύμβαση.Ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 373/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης για την αγορά οικοπέδου με το εντός αυτού κτίσμα (...) Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένου περαιτέρω υπόψη ότι η επίδικη Φ.1703/9161/2.2.2009 έκθεσης εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. συντάχθηκε τον Ιανουάριο του 2009, δηλαδή 8 μόλις μήνες μετά την Φ818/9136/4.6.2008 έκθεση, της οποίας οι τιμές δεν λαμβάνονται υπόψη τον Ιανουάριο του 2012 λόγω της «μοναδικής οικονομικής κρίσης», που οδήγησε την αγορά ακινήτων σε «σημαντικά φθίνουσες τάσεις κατά την τελευταία διετία», ορθά το Κλιμάκιο έκρινε ότι, μη νομίμως εκδόθηκε η 2/3.1.2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ...... βάσει της ως άνω Φ.1703/9161/2.2.2009 έκθεσης εκτίμησης του Σ.Ο.Ε, καθόσον αυτή είναι ανεπίκαιρη και δεν αντικατοπτρίζει τις παρούσες οικονομικές συνθήκες και την τρέχουσα αξία του ακινήτου και πρέπει, για το λόγο αυτό ν΄ απορριφθούν οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί του αιτούντος, ενώ δεν ασκεί επιρροή ούτε η προσκομιζόμενη από 5.10.2012 έκθεση εκτίμησης ακινήτου του πολιτικού μηχανικού ......, καθόσον αυτή δεν έχει συνταχθεί από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών, που είναι το κατά το νόμο αρμόδιο όργανο για την εκτίμηση της αγοραίας αξίας των ακινήτων,  ούτε οι αγγελίες για την πώληση άλλων ακινήτων, αφού η τιμή ζήτησης, όπως κατά τα ανωτέρω έγινε δεκτό, δεν αποτελεί, τελικά, και την τιμή αγοράς του ακινήτου, αλλά αντίθετα υπάρχει ευρύ περιθώριο διαπραγμάτευσης. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση, καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη.

Αγορά εκ μέρους του Δήμου … κάθετης ιδιοκτησίας επί ακινήτου ευρισκομένου στο 61 οικοδομικό τετράγωνο του Δήμου αυτού.(....)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι προσηκόντως τεκμηριώνεται τόσο η ωφέλεια του Δήμου … από την αγορά του ως άνω ακινήτου όσο και η μοναδικότητα του ακινήτου για την εκπλήρωση του επιδιωκόμενου δημοτικού σκοπού, που δικαιολογεί τη, χωρίς δημοπρασία, απευθείας αγορά αυτού. Καθόσον δε ουσιώδης νομική πλημμέλεια στην ελεγχόμενη διαδικασία δεν διαπιστώθηκε, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης

Αγορά ακινήτου από Δήμο(....)Εξάλλου, στην ως άνω ... απόφαση αναφέρεται ότι  η διατήρηση του χαρακτηρισμού της έκτασης ως χώρου για την ανέγερση σχολείου είναι απαραίτητη όχι μόνο για τους μαθητές της πολεοδομικής ενότητας στην οποία ανήκει ο χώρος (Π.Ε.13), αλλά και στους μαθητές άλλων ελλειμματικών γειτονικών πολεοδομικών ενοτήτων, ενώ βεβαιώνεται ότι το ακίνητο είναι  το μόνο κατάλληλο για τη χρήση που προορίζεται.(....)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι προκύπτει τόσο η ωφέλεια του Δήμου … από την αγορά του ως άνω ακινήτου, όσο και η μοναδικότητα αυτού για την εκπλήρωση του επιδιωκόμενου δημοτικού σκοπού (ανέγερση σχολείου), που δικαιολογεί την χωρίς δημοπρασία απευθείας αγορά του ακινήτου.Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης

Αγορά ακινήτου:Με δεδομένα αυτά, η 62/15.3.2016 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Νότιας ..... για την απευθείας αγορά του ακινήτου δεν είναι νόμιμη, καθόσον η αξία του είναι μικρότερη των 58.694 ευρώ και ως εκ τούτου δεν απαιτείται για την αγορά του η προηγούμενη εκτίμηση της αγοραίας αξίας του από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών, που αποτελεί προϋπόθεση για την επιτρεπτή απευθείας αγορά ακινήτου από Δήμο. Παρά ταύτα όμως τόσο από την ως άνω απόφαση όσο και από την 184/6.9.2017 όμοια προκύπτει νόμιμη και επαρκής αιτιολογία, όπως αυτή συμπληρώνεται από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου (βλ. λ.χ. το προσκομισθέν από Αύγουστο 1995 φύλλο υπολογισμού αξίας όμοιου ακινήτου εντός σχεδίου ή σε οικισμό στο ποσό των 74.723,23 ευρώ), ως προς το ότι το συγκεκριμένο ακίνητο αποτελεί το μοναδικό κατάλληλο προς αγορά, για την κάλυψη των αναγκών του Δήμου αναφορικά με τη δημιουργία χώρων αθλοπαιδιών και παιδικής χαράς πλησίον του παραλιακού μετώπου, σε συνάρτηση και με την ορισθείσα αξία αγοράς του. Περαιτέρω, από το προαναφερόμενο από 29.5.2017 έγγραφο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας δεν προκύπτουν συνθήκες επισφάλειας της δαπάνης, παρά η δέσμευση του Δήμου σχετικά με την τήρηση των διατάξεων που αφορούν στην προστασία του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου των Πουλίθρων, δοθέντος επιπλέον ότι με την ως άνω σχετική εισήγηση της Προϊσταμένης της Εφορείας προτείνεται η έγκριση υπό όρους των σχεδιαζόμενων εργασιών και παρεμβάσεων στο γήπεδο, προκειμένου αυτό να αξιοποιηθεί για το σκοπό, για τον οποίο αγοράστηκε. Ενόψει αυτών τα όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων διατάξεων αλλά από συγγνωστή πλάνη ότι ενεργούσαν νομίμως.

Αγορά ακινήτου:Με δεδομένα αυτά, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, αναφερόμενη σε συγκριτικά στοιχεία που προέκυψαν από σχετική έρευνα αγοράς και εφαρμόζοντας συντελεστές που προσιδιάζουν στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του επίμαχου ακινήτου παρίσταται νομίμως αιτιολογημένη και δεν παραβιάζει την αρχή της οικονομικότητας, συνεκτιμωμένου και του γεγονότος ότι με την εν λόγω αγορά οι ιδιοκτήτες παραιτήθηκαν από δικαστικές απαιτήσεις τους σχετικά με την μη συντελεσθείσα ρυμοτομική απαλλοτρίωση και την προγενέστερη κατάληψη του ακινήτου εκ μέρους του Δήμου.  

Δημόσια κτήματα. Εκτιμητική αρμοδιότητα Σ.Ο.Ε. επί εκποιήσεως δημοσίων κτημάτων. Δαπάνη εκτιμήσεως.α) Και μετά την ισχύ της διατάξεως του άρθρου 22 του Ν.2753/1999, η υποχρεωτική εκτιμητική αρμοδιότητα του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών (Σ.Ο.Ε.) καταλαμβάνει όλες τις με δημόσιο διαγωνισμό διενεργούμενες από την Κ.Ε.Δ. εκποιήσεις δημοσίων κτημάτων, εκτός αν η αξία του ακινήτου δεν υπερβαίνει τα 35.000.000 δρχ. Δεν καταλαμβάνει τις βάσει ειδικών διατάξεων διενεργούμενες από τη διοίκηση ή την Κ.Ε.Δ. απ ευθείας εκποιήσεις ή παραχωρήσεις δημοσίων κτημάτων καθώς και τις αγοραπωλησίες μεταξύ φορέων του δημοσίου τομέα. β) Όσον αφορά το ζήτημα της δαπάνης εκτιμήσεως σε περίπτωση που το Δημόσιο ή η Κ.Ε.Δ., υποχρεωτικά ή προαιρετικά, προσφεύγουν στο Σ.Ο.Ε., ισχύει βάσει της ειδικής διατάξεως της παρ.6 του άρθρου 39 του Ν.1041/1980, απαλλαγή από την ως άνω δαπάνη τόσο για τις εκποιήσεις ακινήτων εκ μέρους του Δημοσίου όσο και για τις εκποιήσεις δημοσίων ακινήτων από την Κ.Ε.Δ.

ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ:(...)Με δεδομένα αυτά, η από 7.3.2016 έκθεση εκτίμησης της αξίας του ανωτέρω ακινήτου, η οποία εγκρίθηκε με την 76/2016 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, είναι νόμιμα αιτιολογημένη, καθόσον περιλαμβάνει συγκριτικά στοιχεία αγοράς των όμορων ακινήτων, ενώ συνεκτίμησε και το ότι η αξία του συγκεκριμένου ακινήτου συναρτάται με το γεγονός ότι είναι το μόνο  κατάλληλο  προς  αγορά ακίνητο για την επέκταση του δημοτικού χώρου στάθμευσης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και, επομένως, το χρηματικό ένταλμα αυτό πρέπει να θεωρηθεί.