Ασφαλιστικοί Οργανισμοί – Αγοραπωλησία ακινήτων από Ν.Π.Δ.Δ. – Εκτίμηση αγοραίας αξίας από Σ.Ο.Ε. – Κατάργηση αντίστοιχης αρμοδιότητας της Επιτροπής Εκτιμητών – Περιεχόμενο δέσμευσης Ν.Π.Δ.Δ. από την εκτίμηση του Σ.Ο.Ε.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Α) Οι διατάξεις των άρθρων 50 παρ.3, 52 παρ.2, 54 παρ.3 του ΠΔ 715/1979, κατά το μέρος που ρυθμίζουν το ίδιο θέμα με τη μεταγενέστερη διάταξη της παρ.3 του άρθρου 39 του Ν 1041/1980, όπως ισχύει μετά την ως είρηται αντικατάστασή της, και συγκεκριμένα ως προς το θέμα της εκτίμησης της αγοραίας αξίας του ακινήτου από την Επιτροπή Εκτιμητών, δεν ισχύουν πλέον, διότι έχουν καταργηθεί από τις νεότερες και ειδικές, κατά το μέρος αυτό, διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 22 του Ν 2753/1999, η οποία ρητά προβλέπει «κάθε άλλη διάταξη που ρυθμίζει διαφορετικό τρόπο εκτίμησης της αγοραίας αξίας των ακινήτων …..παύει να ισχύει». Κατόπιν αυτών, πρέπει να γίνει δεκτόν ότι με την ανωτέρω διάταξη, έχει καταργηθεί μόνον η αρμοδιότητα της Επιτροπής Εκτιμητών, που αναφέρεται στον προσδιορισμό της αγοραίας αξίας. Β) Το ενδιαφερόμενο Ν.Π.Δ.Δ., εάν μεν πρόκειται για αγορά ακινήτου δεν επιτρέπεται να προβεί στην αγορά με τίμημα μεγαλύτερο από τη σχετική εκτίμηση του Σ.Ο.Ε., εάν δε πρόκειται για εκποίηση ακινήτου του δεν επιτρέπεται να προβεί στην εκποίηση με τίμημα μικρότερο από τη σχετική έκθεση αυτού (Σ.Ο.Ε.), αλλά επιβάλλεται, κινούμενο στο πλαίσιο των υφισταμένων ρυθμίσεων του ΠΔ 715/1979, να επιδιώξει την επίτευξη της κατά περίπτωση επωφελέστερης για το Ν.Π.Δ.Δ. τιμής.

Δανειακή σύμβαση.Ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 373/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης για την αγορά οικοπέδου με το εντός αυτού κτίσμα (...) Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένου περαιτέρω υπόψη ότι η επίδικη Φ.1703/9161/2.2.2009 έκθεσης εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. συντάχθηκε τον Ιανουάριο του 2009, δηλαδή 8 μόλις μήνες μετά την Φ818/9136/4.6.2008 έκθεση, της οποίας οι τιμές δεν λαμβάνονται υπόψη τον Ιανουάριο του 2012 λόγω της «μοναδικής οικονομικής κρίσης», που οδήγησε την αγορά ακινήτων σε «σημαντικά φθίνουσες τάσεις κατά την τελευταία διετία», ορθά το Κλιμάκιο έκρινε ότι, μη νομίμως εκδόθηκε η 2/3.1.2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ...... βάσει της ως άνω Φ.1703/9161/2.2.2009 έκθεσης εκτίμησης του Σ.Ο.Ε, καθόσον αυτή είναι ανεπίκαιρη και δεν αντικατοπτρίζει τις παρούσες οικονομικές συνθήκες και την τρέχουσα αξία του ακινήτου και πρέπει, για το λόγο αυτό ν΄ απορριφθούν οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί του αιτούντος, ενώ δεν ασκεί επιρροή ούτε η προσκομιζόμενη από 5.10.2012 έκθεση εκτίμησης ακινήτου του πολιτικού μηχανικού ......, καθόσον αυτή δεν έχει συνταχθεί από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών, που είναι το κατά το νόμο αρμόδιο όργανο για την εκτίμηση της αγοραίας αξίας των ακινήτων,  ούτε οι αγγελίες για την πώληση άλλων ακινήτων, αφού η τιμή ζήτησης, όπως κατά τα ανωτέρω έγινε δεκτό, δεν αποτελεί, τελικά, και την τιμή αγοράς του ακινήτου, αλλά αντίθετα υπάρχει ευρύ περιθώριο διαπραγμάτευσης. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση, καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη.

Αγορά ακινήτου:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, κατά τη γνώμη που επικράτησε στο Τμήμα, το Δημοτικό Συμβούλιο μη νομίμως αποφάσισε την αγορά του ακινήτου με τίμημα μεγαλύτερο από το προσδιορισθέν με την έκθεση εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. και συνεπώς η εντελλόμενη με το υπό κρίση ένταλμα δαπάνη της διαφοράς του τιμήματος δεν είναι νόμιμη. Πλην, όμως, το Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη το δυσερμήνευτο των σχετικών διατάξεων και το γεγονός ότι τα όργανα του Δήμου ενήργησαν με βάση την υπ’ αριθ. 19/2001 εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών, στην οποία αναφέρεται ότι η ζητούμενη εκτίμηση του Σ.Ο.Ε. έχει γνωμοδοτικό και όχι δεσμευτικό χαρακτήρα (βλ. κεφάλαιο Α΄ αυτής), κρίνει ότι η απόφαση για την καταβολή τιμήματος που υπερβαίνει την εκτιμηθείσα από το Σ.Ο.Ε. αξία του ακινήτου δεν οφείλεται σε πρόθεση αυτών να καταστρατηγήσουν τις προαναφερθείσες διατάξεις, αλλά σε συγγνωστή πλάνη τους. Κατά τη γνώμη όμως της Συμβούλου … νομίμως το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε την αγορά ακινήτου με τίμημα κατά τι μεγαλύτερο από το προσδιορισθέν με την έκθεση εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. αιτιολογώντας, με όσα διαλαμβάνονται στην προαναφερόμενη 188/31.8.2008 απόφασή του, κατά τρόπο ειδικό και επαρκή την εν λόγω απόκλιση από τη σχετική εκτίμηση, η οποία δεν έχει δεσμευτικό αλλά γνωμοδοτικό χαρακτήρα και συνεπώς η εντελλόμενη με το υπό κρίση ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη. Η γνώμη αυτή όμως δεν επικράτησε.

Αγορά ακινήτου:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, κατά τη γνώμη που επικράτησε στο Τμήμα, μη νομίμως αποφάσισε το Δημοτικό Συμβούλιο την αγορά του ακινήτου με τίμημα μεγαλύτερο από το προσδιορισθέν με την έκθεση εκτίμησης  του Σ.Ο.Ε. και συνεπώς η εντελλόμενη με το υπό κρίση ένταλμα δαπάνη της διαφοράς του τιμήματος δεν είναι νόμιμη. Πλην, όμως, το Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη το δυσερμήνευτο των σχετικών διατάξεων και το γεγονός ότι τα όργανα του Δήμου ενήργησαν με βάση την υπ’ αριθμ. 19/2001 εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών, στην οποία αναφέρεται ότι η ζητούμενη εκτίμηση του Σ.Ο.Ε. έχει γνωμοδοτικό και όχι δεσμευτικό χαρακτήρα (βλ. κεφάλαιο Α΄ αυτής), κρίνει ότι η απόφαση για την καταβολή τιμήματος που υπερβαίνει την εκτιμηθείσα από το Σ.Ο.Ε. αξία του ακινήτου δεν οφείλεται σε πρόθεση αυτών να καταστρατηγήσουν τις προαναφερθείσες διατάξεις, αλλά σε συγγνωστή πλάνη τους. Κατά τη γνώμη όμως της Συμβούλου ….νομίμως το Δημοτικό Συμβούλιο με την προαναφερόμενη 127/5.6.2009 απόφασή του αποφάσισε την αγορά ακινήτου με τίμημα μεγαλύτερο από το προσδιορισθέν με την έκθεση εκτίμησης του Σ.Ο.Ε., η οποία δεν έχει δεσμευτικό αλλά γνωμοδοτικό χαρακτήρα και συνεπώς η εντελλόμενη με το υπό κρίση ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη. Η γνώμη αυτή όμως δεν επικράτησε. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα, κατά την κρατήσασα γνώμη, θα μπορούσε να θεωρηθεί, λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2009, σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του οποίου εκδόθηκε.

ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ:(...)Με δεδομένα αυτά, η από 7.3.2016 έκθεση εκτίμησης της αξίας του ανωτέρω ακινήτου, η οποία εγκρίθηκε με την 76/2016 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, είναι νόμιμα αιτιολογημένη, καθόσον περιλαμβάνει συγκριτικά στοιχεία αγοράς των όμορων ακινήτων, ενώ συνεκτίμησε και το ότι η αξία του συγκεκριμένου ακινήτου συναρτάται με το γεγονός ότι είναι το μόνο  κατάλληλο  προς  αγορά ακίνητο για την επέκταση του δημοτικού χώρου στάθμευσης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και, επομένως, το χρηματικό ένταλμα αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ:Με δεδομένα αυτά, η από 4.12.2017 Έκθεση Εκτίμησης Αγοραίας Αξίας του ακινήτου από τον Πιστοποιημένο Ορκωτό Εκτιμητή είναι νόμιμα αιτιολογημένη, καθόσον περιλαμβάνει, κατά τα ανωτέρω, διαφορετικές, συνδυαστικά εφαρμοζόμενες μεθόδους εκτίμησης της αγοραίας αξίας του, με αναλυτικά επιμέρους στοιχεία και αναφορές εντός του ισχύοντος πλαισίου προγραμματικών και οικονομικών συνθηκών κτηματαγοράς. Επιπλέον, η πιστοποιημένη εκτίμηση της αξίας (2.785 ευρώ/τ.μ.) είναι κατά πολύ χαμηλότερη από την απόφαση προσδιορισμού οριστικής τιμής μονάδας αποζημίωσης για απαλλοτρίωση λόγω ρυμοτομίας που είχε ορισθεί σε 4.000 ευρώ/τ.μ. με την 4917/2013 απόφαση του Εφετείου Αθηνών. Ως εκ τούτου, ο Δήμος ..... αιτιολογημένα ενέκρινε την απευθείας αγορά του ακινήτου, σταθμίζοντας τόσο την αντικειμενική αξία του στο 1.335.579,28 ευρώ (ήτοι 1.770,59 ανά τ.μ.) και την από πιστοποιημένο εκτιμητή αξία του στα 2.100.000 ευρώ (ήτοι 2.785 ευρώ ανά τ.μ.) όσο και τη δικαστικώς ορισθείσα τιμή μονάδας αποζημίωσης για αυτό ανερχόμενη στα 3.017.240 ευρώ (ήτοι 4.000 ευρώ ανά τ.μ.) και συνεκτιμώντας ότι η αξία αυτή συναρτάται με το γεγονός ότι το ακίνητο είναι το μόνο κατάλληλο προς αγορά στη συγκεκριμένη περιοχή για την εξυπηρέτηση των παιδιών του γειτονικού δημοτικού παιδικού σταθμού. Συνεπώς στοιχειοθέτησε επαρκώς τον συμφέροντα χαρακτήρα του τελικώς επιτευχθέντος τιμήματος. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, επομένως, τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα πληρωμής θα μπορούσαν να θεωρηθούν, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου αυτά βαρύνουν.

Εκτίμηση της αγοραίας αξίας εκποιουμένων ακινήτων του Τ.Π. & Δανείων από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών ή από μηχανικούς του ανωτέρω Ν.Π.Δ.Δ.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Η διάταξη του άρθρου 22 του Ν 2753/1999 διεύρυνε τον κύκλο των υπαγομένων στην υποχρεωτική εκτιμητική αρμοδιότητα του Σ.Ο.Ε. προσώπων χωρίς να καταργήσει τις εξαιρούμενες από αυτήν περιπτώσεις και δη την διάταξη της παρ.1 του άρθρου 4 του Π.Δ/τος 140/1990, με την οποία δεν απαιτείται έκθεση εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. α) όταν η αγοραπωλησία γίνεται μεταξύ φορέων του Δημοσίου Τομέα και β) όταν η αξία του κάθε ακινήτου δεν υπερβαίνει τα 35.000.000 δραχμές (όπως η περίπτωση β ισχύει μετά την αντικατάστασή της με την περίπτ.α της παρ.12 του άρθρου 31 του Ν 2579/1998, καθώς και όταν συμβάλλονται Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης α και β βαθμίδας και η αξία των μεταβιβαζόμενων ακινήτων δεν υπερβαίνει τα 20.000.000 δραχμές (όπως το εδάφιο αυτό προστέθηκε με την παρ.2 του άρθρου 23 του Ν 2873/2000 στην περίπτ.α της παρ.12 του άρθρου 31 του Ν 2579/1998, και κατά συνέπεια στις περιπτώσεις αγοραπωλησιών μεταξύ φορέων του Δημοσίου για την εκτίμηση της αγοραίας αξίας των μεταβιβαζομένων ακινήτων, θα τύχουν εφαρμογής οι διατάξεις του άρθρου 59 του Π.Δ/τος 715/1979 δηλαδή η εκτίμηση θα γίνει από μηχανικό του Ν.Π.Δ.Δ. ή του Δημοσίου (πλειοψ.). Κατά την άποψη της μειοψηφίας μετά την αντικατάσταση του β εδαφίου της παρ.3 του άρθρου 39 του Ν 1041/1980 από την παρ.2 του άρθρου 22 του Ν 2753/1999, οι διατάξεις της παρ.3 του άρθρου 59 του Π.Δ/τος 715/1979, πρέπει να θεωρηθούν καταργηθείσες, όπως καταργηθείσα πρέπει να θεωρηθεί και η διάταξη του β εδαφίου της παρ.1 του άρθρου 4 του Π.Δ/τος 140/1990 και συνεπώς καθίσταται υποχρεωτική η εκτιμητική αρμοδιότητα του Σ.Ο.Ε. σε κάθε περίπτωση κατάρτισης σύμβασης μεταβίβασης κυριότητας ακινήτου, στην οποία συμβάλλονται τα αναφερόμενα στη διάταξη του άρθρου 22 του Ν 2753/1999 πρόσωπα.

Απαλλαγή ή μη του Δημοσίου από την καταβολή της δαπάνης εκτίμησης, στις περιπτώσεις που προσφεύγει στο ΣΟΕ για εκτίμηση περιουσιακών στοιχείων εταιρειών, στο μετοχικό κεφάλαιο των οποίων μετέχει ως πλειοψηφών μέτοχος.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Το Δημόσιο δεν είναι δύναται νόμιμα να ζητήσει από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών (Σ.Ο.Ε.) την εκτίμηση της αγοραίας αξίας των ακινήτων της εταιρείας Ε… ΑΒΕ, της οποίας τυγχάνει πλειοψηφών μέτοχος, αλλά μόνον των μετοχών αυτής, των οποίων τυγχάνει κύριος, οπότε και σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 39 του Ν 1041/1980 θα απαλλαγεί πλήρως από τη σχετική δαπάνη εκτίμησης. (πλειοψ.)

Σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως αποφάσισε το Δημοτικό Συμβούλιο την αγορά του ακινήτου έναντι του συγκεκριμένου τιμήματος αποκλίνοντας αιτιολογημένα από τη μη δεσμευτική εκτίμηση της αγοραίας αξίας αυτού από το Σ.Ο.Ε., ενόψει του ότι το συμβατικό τίμημα αυτό ορίστηκε καταβλητέο τμηματικά σε τριάντα άτοκες μηνιαίες δόσεις και συνεπώς δεν ευσταθεί ο πρώτος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου. Εξάλλου, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος και ο δεύτερος λόγος διαφωνίας, διότι κατ’ αρχήν, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, δεν αποκλείεται η απευθείας αγορά από το Δήμο, κατά τα ως άνω άρθρα, ακινήτων που έχουν ρυμοτομηθεί από το σχέδιο πόλης για τη δημιουργία κοινοχρήστων χώρων, με σκοπό την εφαρμογή του σχεδίου αυτού και την αποζημίωση των θιγόμενων ιδιοκτητών, ακόμη και αν ο Δήμος έχει προβεί ο ίδιος αυτοτελώς, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 211 και 212 του ίδιου ως άνω Κώδικα, σε κήρυξη ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης των συγκεκριμένων ακινήτων με σκοπό τη μετάσταση της κυριότητάς τους σε αυτόν και μέχρι πάντως να εκδοθεί η δικαστική απόφαση καθορισμού της αποζημίωσης αυτής.

Δυνατότητα καταβολής αμοιβής στο Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών (ΣΟΕ), για διενέργεια εκτιμήσεων, περιουσιακών στοιχείων εταιρειών, για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Το Δημόσιο δεν δύναται αδαπάνως να ζητήσει από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών (Σ.Ο.Ε.) την εκτίμηση της αγοραίας αξίας των ακινήτων της εταιρείας ΕΛΙΝΤΑ ΑΒΕ, της οποίας τυγχάνει πλειοψηφών μέτοχος, αλλά μόνον των μετοχών αυτής, των οποίων τυγχάνει κύριος, οπότε και σύμφωνα με την παρ.6 του άρθρου 39 του Ν 1041/1980 θα απαλλαγεί πλήρως από τη σχετική δαπάνη εκτίμησης. (πλειοψ.)