ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με δεδομένα τα πραγματικά αυτά περιστατικά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Ζ΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του αποφάνθηκε ότι, αφού η 6η Νομαρχιακή Επιτροπή άσκησε εν τοις πράγμασι χρέη επιτροπής διαγωνισμού παρά το γεγονός ότι προέβη στην έκδοση πράξης συγκρότησης επιτροπής για τη διενέργεια του διαγωνισμού και αξιολόγησης των προσφορών, παρακάμπτοντας κατ’ ουσίαν το γνωμοδοτικό στάδιο του διαγωνισμού, που αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας αυτού, υφίσταται ουσιώδης νομική πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας και συνεπώς, κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.(..)Συνεπώς, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 327/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα προεκτεθέντα, μη υπάρχοντος δε άλλου λόγου που να κωλύει την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, πρέπει αυτή να υπογραφεί.

Εφαρμοστέο δίκαιο επί προκηρύξεως Πρόχειρου Διαγωνισμού και συνομολογήσεως συμβάσεως υπό την ισχύ του ΠΔ 394/1996. Αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο κατ’ άρθρο 34 του ΠΔ 394/1996.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Επί προκηρύξεως Πρόχειρου Διαγωνισμού και συνομολογήσεως συμβάσεως βάσει του ΠΔ 394/1996 εφαρμοστέες ως προς την εκτέλεση της συμβάσεως είναι οι διατάξεις του ως άνω ΠΔ 394/1996. Αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο κατά τη διαδικασία εκπτώσεως του αναδόχου είναι η Επιτροπή Διενέργειας και Αξιολογήσεως των αποτελεσμάτων του Διαγωνισμού.

Παροχή υπηρεσιών προβολής και δημοσιότητας-Ασφ.ενημερότητα:.(...).όσον αφορά στην ως άνω δεύτερη διαπιστωθείσα πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, προβάλλεται ότι συντρέχει συγγνωστή πλάνη των αρμοδίων οργάνων του Δήμου .., μεταξύ άλλων, διότι, ενόψει του ότι κριτήριο κατακύρωσης ήταν η χαμηλότερη προσφορά και, συνεπώς, η Επιτροπή του διαγωνισμού δεν προέβη σε συγκριτική αξιολόγηση των προσφορών, παρά μόνο σε έλεγχο της συμφωνίας αυτών με τις τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης, η μη συμμετοχή στην εν λόγω Επιτροπή του ως άνω Ειδικού Εμπειρογνώμονα με γνωμοδοτικό ρόλο κατέστη επουσιώδης. Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένου υπόψη ότι ο ανωτέρω ισχυρισμός είχε προβληθεί και από τον ίδιο τον Δήμο, με το έγγραφο επανυποβολής του χρηματικού εντάλματος προς θεώρηση ..., το Τμήμα κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα αυτού δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, αλλά από συγγνωστή πλάνη ως προς την ερμηνεία αυτών.   

Προμήθεια μεταλλικών κάδων:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι: ι) η απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας επί της προσφυγής της εταιρείας «.....» κατά της συμμετοχής της εταιρείας «.....», αν και δεν υπάρχει στα στοιχεία του φακέλου, δεν ασκεί επιρροή στη συνέχιση της διαγωνιστικής διαδικασίας, καθώς, σε κάθε περίπτωση, η προσφορά της εταιρείας αυτής απορρίφθηκε στο επόμενο στάδιο του διαγωνισμού ως τεχνικά μη αποδεκτή χωρίς να προκύπτει ότι έχει στραφεί κατά της απορρίψεως αυτής. ιι) η διαδικασία ανάδειξης αναδόχου για την εν λόγω προμήθεια είναι νομικά πλημμελής. Και τούτο διότι, με το από 14.6.2011 πρακτικό η Επιτροπή του Διαγωνισμού διαπίστωσε, κατά το δειγματισμό των προσφερομένων από την εταιρεία «.....» κάδων, ότι υπάρχουν ουσιώδεις αποκλίσεις από τις Τεχνικές Προδιαγραφές της μελέτης της προμήθειας, που καθιστούν απαράδεκτη την προσφορά της εταιρείας αυτής. Τις αποκλίσεις δε αυτές κατέγραψε λεπτομερώς στο ως άνω πρακτικό. Ωστόσο, η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου, που είναι το αποφασίζον όργανο, απέκλινε, κατά παράβαση του άρθρου 20 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, από την ως άνω γνώμη της Επιτροπής του Διαγωνισμού, καθώς επίσης και από την από 1.7.2011 γνωμοδότηση της Επιτροπής του Διαγωνισμού και την 1479/22.7.2011 γνωμοδότηση της Νομικής Υπηρεσίας επί της ενστάσεως της εν λόγω εταιρείας, κάνοντας δεκτή την ένσταση αυτή και επιτρέποντας τη συμμετοχή της εταιρείας αυτής στη συνέχεια του διαγωνισμού, χωρίς να προκύπτει από το σώμα της αποφάσεώς της ή από τα στοιχεία του φακέλου η ειδικότερη αιτιολογία περί συμφωνίας της προσφοράς της εταιρείας αυτής με τις τεχνικές προδιαγραφές ή έστω περί μη ουσιώδους αποκλίσεως από αυτές. Η ελλείπουσα αυτή αιτιολογία, που ανάγεται σε αμιγώς τεχνικά ζητήματα, συνιστά παραβίαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας και καθιστά μη νόμιμη τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου. Εξάλλου, η εμμονή της Επιτροπής του διαγωνισμού ως προς την απόκλιση της εταιρείας «....» από τις τεχνικές προδιαγραφές της μελέτης της προμήθειας φανερώνεται και από το ότι σε επόμενο στάδιο του διαγωνισμού (βλ. το από 9.8.2001 πρακτικό περί προτάσεως για την κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην ως άνω μειοδότρια εταιρεία) επανέρχεται επί του ζητήματος αυτού και εισηγείται την κατακύρωση στην εταιρεία αυτή, υπό την επιφύλαξη της διόρθωσης των τεχνικών προβλημάτων που εντοπίστηκαν κατά το δειγματισμό των κάδων αυτής.

Ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.6/524/2012

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ανακατασκευή, επισκευή και συντήρηση σχολικών συγκροτημάτων(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4 της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η 378/18.9.2017 κατακυρωτική του αποτελέσματος του διαγωνισμού απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής δεν είναι νόμιμη, διότι πάσχει από το ελάττωμα της παράβασης ουσιώδους τύπου, συνιστάμενο στην έλλειψη της προηγούμενης γνωμοδότησης από την Επιτροπή Διαγωνισμού ως προς τον έλεγχο των επικαιροποιημένων δικαιολογητικών της πρώτης μειοδότριας εταιρείας. Σημειώνεται πάντως ότι η διαπιστωθείσα ως άνω ουσιώδης νομική πλημμέλεια αφορά αποκλειστικώς στο συγκεκριμένο στάδιο της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου του ελεγχόμενου έργου. Ως εκ τούτου, η αναθέτουσα αρχή δύναται να επαναλάβει τη διαγωνιστική διαδικασία από το στάδιο αυτό, τηρουμένης της νομίμου απαιτήσεως της προηγούμενης γνωμοδότησης της Επιτροπής Διαγωνισμού, και να υποβάλει προς έλεγχο στο Κλιμάκιο τούτο το νέο φάκελο της διαγωνιστικής διαδικασίας με το σχετικό σχέδιο σύμβασης.

Προμήθεια συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης...Επειδή, από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων προκύπτει ότι, πλην των περιπτώσεων για τις οποίες η σχετική αρμοδιότητα έχει παρακρατηθεί από το δημοτικό συμβούλιο, η δημαρχιακή επιτροπή αποφασίζει για όλα τα ζητήματα που αφορούν τις δημοπρασίες, στο πλαίσιο δε της γενικής αυτής αρμοδιότητάς της η Δημαρχιακή Επιτροπή μπορεί να ματαιώσει το αποτέλεσμα διεξαχθέντος διαγωνισμού (βλ. ΣτΕ 1713/2002). Από τις ίδιες διατάξεις συνάγεται ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης του διαγωνισμού, κατά την αξιολόγηση των οικονομικών προσφορών και τη διαδικασία τελικής κρίσεως ως προς το αποτέλεσμα του διαγωνισμού έχει γνωμοδοτική αρμοδιότητα (πρβλ. ΕΑ ΣτΕ 1229/2009). Η αποφασιστική αρμοδιότητα ανήκει στο αρμόδιο για την κατακύρωση του διαγωνισμού όργανο, το οποίο, όμως, σε περίπτωση ανάκλησης της κατακυρωτικής απόφασης, οφείλει, προκειμένου να αποφασίσει για την τελική ματαίωση του διαγωνισμού, να αναπέμψει την υπόθεση στο γνωμοδοτικό όργανο και να τάξει εύλογη προθεσμία για τη διατύπωση γνώμης. Στην προκειμένη περίπτωση με την προσβαλλόμενη πράξη ανακλήθηκε η κατακυρωτική απόφαση του επίμαχου διαγωνισμού και ματαιώθηκε ο διαγωνισμός χωρίς προηγουμένως να ζητηθεί ως προς το θέμα αυτό η γνώμη της Επιτροπής αξιολόγησης του διαγωνισμού. Συνεπώς, η προσβαλλόμενη πράξη, η οποία εκδόθηκε χωρίς την τήρηση του ουσιώδους αυτού τύπου της γνωμοδότησης της Επιτροπής αξιολόγησης του διαγωνισμού, είναι ακυρωτέα για τον λόγο αυτό ο οποίος βασίμως προβάλλεται. Πρέπει, επομένως, κατόπιν αυτών, η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή και η προσβαλλόμενη πράξη να ακυρωθεί, καθ’ ο μέρος με αυτήν ακυρώθηκε το αποτέλεσμα του επίδικου διαγωνισμού, ενώ παρέλκει, ως αλυσιτελής, η εξέταση των υπολοίπων λόγων ακυρώσεως.

Προμήθεια καυσίμων κίνησης – θέρμανσης και ελαιολιπαντικών (...) Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: α) Μη νομίμως, σύμφωνα με τα άρθρα 20 του ΕΚΠΟΤΑ και 17 της διακήρυξης 14/29988/2013, παραλήφθηκε από την Επιτροπή του διαγωνισμού το στάδιο της τεχνικής αξιολόγησης της προσφοράς της μοναδικής εταιρείας που μετείχε στο διαγωνισμό, καθώς αυτή (Επιτροπή), όπως προκύπτει από το 14.11.2013 πρακτικό της, μετά τον έλεγχο των δικαιολογητικών συμμετοχής της προμηθεύτριας προέβη στην αποσφράγιση της οικονομικής της προσφοράς, χωρίς προηγουμένως να αποφανθεί εάν η τεχνική προσφορά της είναι σύμφωνη με τους όρους της διακήρυξης. Η Επιτροπή του διαγωνισμού πρέπει να διαπιστώνει ρητά στο οικείο πρακτικό της τη συμφωνία της προσφοράς της μετέχουσας στο διαγωνισμό εταιρείας προς τις τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης, καθώς το στάδιο της τεχνικής αξιολόγησης είναι απόλυτα διακριτό του ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής. Με την κρίση αυτή διασφαλίζεται ότι τα προς προμήθεια είδη πληρούν τις τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης, ενώ δεν δύναται αυτή να συναχθεί έμμεσα από το γεγονός ότι επακολούθησε η οικονομική αξιολόγηση.β) Οι όροι της διακήρυξης 8 παράγραφος 1 στοιχείο β΄ και 17 παράγραφος 2 όσον αφορά στο κριτήριο κατακύρωσης των ελαιολιπαντικών είναι αντιφατικοί και κατ’ αποτέλεσμα μη νόμιμοι, αφού καθίσταται ασαφές το κριτήριο κατακύρωσης των εν λόγω ειδών, εάν δηλαδή είναι αυτό της χαμηλότερης τιμής σε απόλυτη τιμή μονάδας ή το μεγαλύτερο ποσοστό έκπτωσης, όπως ισχύει για τα καύσιμα.(...)γ) Μη νομίμως η Επιτροπή του διαγωνισμού συγκροτήθηκε με την 7/2013 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου … αντί της Οικονομικής Επιτροπής αυτού(...)Ενόψει των ως άνω α΄ και β΄ πλημμελειών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της επιχείρησης ... 

Δεν είναι δυνατόν να διενεργηθεί από το Κλιμάκιο ο αιτούμενος έλεγχος νομιμότητας σε υποβαλλόμενο σχέδιο διακήρυξης, καθόσον τα υποβληθέντα έγγραφα δεν στοιχειοθετούν επιμέρους φάση της διαδικασίας του διαγωνισμού που ελέγχεται προληπτικά από το Ελεγκτικό Συνέδριο (απουσία έγκρισης διακήρυξης, μη ολοκληρωμένη τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας) αλλά αποτελούν εσωτερικές προπαρασκευαστικές πράξεις της αναθέτουσας αρχής, στο στάδιο της κατάρτισης του διαγωνισμού, που προηγούνται της έναρξης της διαδικασίας δημοπράτησης της παροχής υπηρεσιών, για τις οποίες το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν έχει σχετική γνωμοδοτική αρμοδιότητα. Οι δημόσιοι φορείς δεν δύνανται να ζητούν την άσκηση ελέγχου νομιμότητας για κάθε φάση της όλης διαδικασίας χωρίς προϋποθέσεις και περιορισμούς, ακόμα και πριν από την ενεργοποίηση του διαγωνισμού, διότι αυτό θα είχε ως συνέπεια να μεταβληθεί το Κλιμάκιο, χωρίς να υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο νόμο, σε γνωμοδοτικό όργανο της Διοίκησης, καλούμενο να εκφέρει γνώμη επί οποιουδήποτε νομικού ζητήματος που ανέκυπτε στο πλαίσιο της διαδικασίας του διαγωνισμού. Το χρονικό σημείο έναρξης της διαδικασίας δημοπράτησης μίας δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών (που αποτελεί και το χρονικό σημείο έναρξης της πρώτης επιμέρους φάσης της διαδικασίας) ταυτίζεται με το χρονικό σημείο ολοκλήρωσης των διατυπώσεων πλήρους δημοσιότητας που απαιτούνται για τις υπηρεσίες αυτές, προ του οποίου δεν νοείται εν εξελίξει ενεργή διαδικασία δημοπράτησης.(...) Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο του ελέγχου αυτού το Κλιμάκιο δεν υποκαθιστά τα αρμόδια διοικητικά όργανα στην ουσιαστική εκτίμηση των πραγμάτων, ούτε ελέγχει την ορθότητα των τεχνικών κρίσεων της Διοίκησης ή τις κρίσεις σκοπιμότητας, αρκούμενο στον έλεγχο της αιτιολογίας των σχετικών διοικητικών πράξεων, καθώς και στον έλεγχο της υπέρβασης ή μη από τα διοικητικά όργανα των άκρων ορίων της διακριτικής τους ευχέρειας. Περαιτέρω, στις διατάξεις του ως άνω άρθρου, στο οποίο ρυθμίζεται η συνταγματικά κατοχυρωμένη αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον έλεγχο συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας με αντισυμβαλλόμενο το Δημόσιο ή νομικό πρόσωπο που εξομοιώνεται με αυτό, προβλέπεται ρητά και η δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να προκαλεί τον έλεγχο νομιμότητας επιμέρους φάσεων της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, έτσι ώστε να εντοπίζεται το συντομότερο δυνατό κάθε νομική πλημμέλεια που θα μπορούσε να έχει ως συνέπεια την ακυρότητα του διαγωνισμού (βλ. πράξη VI Τμ. Ελ. Συν. 53/2005). Στην περίπτωση δε που πρόκειται για επιμέρους φάσεις της διαδικασίας του διαγωνισμού, ήτοι κάθε διακριτού τμήματος της δημοπρασίας, που αρχίζει, το πρώτον, με την ενεργοποίηση του διαγωνισμού (μέσω της έγκρισης της σχετικής διακήρυξης από τα αρμόδια όργανα του φορέα και την τήρηση των απαιτουμένων διατυπώσεων δημοσιότητας) και ολοκληρώνεται με την έκδοση ορισμένης διοικητικής πράξης, προβλεπόμενης για το στάδιο αυτό, βάσει των κειμένων διατάξεων, ακολουθείται δε από το επόμενο στάδιο – φάση και ούτω καθ’ εξής, μέχρι την κατακύρωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού και την υπογραφή της οικείας σύμβασης, τότε για τη διενέργεια του σχετικού ελέγχου νομιμότητας, απαιτούνται όλα τα έγγραφα και λοιπά στοιχεία που απαρτίζουν και αφορούν την εν λόγω ελεγχόμενη επιμέρους φάση, πριν από την υποβολή των οποίων δεν μπορεί να ζητηθεί ούτε να ασκηθεί η ελεγκτική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. πράξη Ε΄ Κλιμ. Ελ. Συν. 415/2003). Εξάλλου, η υιοθέτηση, ως προς τις ανωτέρω διατάξεις, της ερμηνευτικής εκδοχής ότι οι δημόσιοι φορείς δύνανται να ζητούν την άσκηση ελέγχου νομιμότητας για κάθε φάση της όλης διαδικασίας χωρίς προϋποθέσεις και περιορισμούς, ακόμη και πριν από την ενεργοποίηση του διαγωνισμού, προκειμένου να αποφαίνεται το οικείο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί ανακύψαντος νομικού ζητήματος, θα είχε ως συνέπεια να μεταβληθεί το Κλιμάκιο, χωρίς να υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο νόμο, σε γνωμοδοτικό όργανο της Διοίκησης, καλούμενο να εκφέρει γνώμη επί οποιουδήποτε νομικού ζητήματος ανέκυπτε στο πλαίσιο της διαδικασίας του διαγωνισμού (βλ. πράξεις ΣΤ΄ Κλιμ. Ελ. Συν. 109/2005 και 22/2006 ).

Αγορά ακινήτων(...)Αίτηση αναθέωρησης της  2341/2017  απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκε αίτηση της ανωτέρω Περιφέρειας περί ανάκλησης της 127/2017 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και κρίθηκε ότι συντρέχει ουσιώδης νομική πλημμέλεια στην επιμέρους φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας για την «Αγορά ακινήτου που θα λειτουργεί ως κεντρικό κτίριο της Περιφέρειας …..», μέχρι το στάδιο της κατακύρωσης, με την 1057/5.5.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας, του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην εταιρεία με την επωνυμία «…..» (εφεξής:…..). Η ως άνω αίτηση επαναφέρεται νομίμως προς συζήτηση μετά την εκτέλεση όσων διατάχθηκαν με την 483/2018 προδικαστική απόφαση του παρόντος Τμήματος.Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκε αίτηση της ανωτέρω Περιφέρειας περί ανάκλησης της 127/2017 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και κρίθηκε ότι συντρέχει ουσιώδης νομική πλημμέλεια στην επιμέρους φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας για την «Αγορά ακινήτου που θα λειτουργεί ως κεντρικό κτίριο της Περιφέρειας …..», μέχρι το στάδιο της κατακύρωσης, με την 1057/5.5.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας, του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην εταιρεία με την επωνυμία «…..» (εφεξής:…..). Η ως άνω αίτηση επαναφέρεται νομίμως προς συζήτηση μετά την εκτέλεση όσων διατάχθηκαν με την 483/2018 προδικαστική απόφαση του παρόντος Τμήματος.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, εφόσον δεν συντρέχει η, μοναδική αναδειχθείσα με την προσβαλλόμενη απόφαση, ουσιώδης νομική πλημμέλεια στην επιμέρους φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας για την «Αγορά ακινήτου που θα λειτουργεί ως κεντρικό κτίριο της Περιφέρειας….», μέχρι το στάδιο της κατακύρωσης, με την 1057/5.5.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας, του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην εταιρεία με την επωνυμία «....... …», πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να αναθεωρηθεί η 2341/2017 απόφαση του VI Τμήματος, που έκρινε αντίθετα. Αναθεωρεί την 2341/2017 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Δημόσια έργα – Ακύρωση διαγωνισμού – Αρμόδιο τεχνικό γνωμοδοτικό συμβούλιο.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Αρμόδιο τεχνικό συμβούλιο για διατύπωση γνώμης σχετικά με την ακύρωση διαγωνισμού σε περίπτωση που η οικονομική προσφορά του τελικού μειοδότη κρίνεται μη ικανοποιητική, όταν αναθέτουσα αρχή είναι η Δ/νση Δασών Νομού Φθιώτιδας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας είναι το Περιφερειακό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων.