Εφαρμογή των διατάξεων του Ν 3548/2007 σε διαγωνισμούς προμηθειών και υπηρεσιών που διενεργούνται από τους ΟΤΑ Α΄ βαθμού.Με τις διατάξεις του Ν 3548/2007 θεσπίζονται υποχρεωτικές δημοσιεύσεις στο νομαρχιακό και τοπικό Τύπο, για τις ανωτέρω διακηρύξεις των ΟΤΑ Α΄ βαθμού. Στις περιπτώσεις που οι διατάξεις της ΥΑ 11389/1993 (ΕΚΠΟΤΑ) και του ΠΔ 28/1980, προβλέπουν ότι απαιτούνται δημοσιεύσεις και σε εφημερίδες του νομαρχιακού και τοπικού Τύπου, ισχύουν οι ορισμοί του Ν 3548/2007 σχετικά με την έννοια του νομαρχιακού και τοπικού Τύπου και οι σχετικές δημοσιεύσεις διενεργούνται σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του τελευταίου αυτού νόμου. Απαιτούμενες από τις διατάξεις του ΕΚΠΟΤΑ και του ΠΔ 28/1980, περαιτέρω κατά περίπτωση δημοσιεύσεις και διατυπώσεις δημοσιότητας, δεν θίγονται και διενεργούνται υποχρεωτικώς.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:..Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας «….» με αντικείμενο την προμήθεια αστικών λεωφορείων, ενώ, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με την εταιρεία «…» με αντικείμενο την προμήθεια φορτωτή – εκσκαφέα.Απόφαση 402/2017 Τμήματος 6.Δεν ανακαλεί την Ελ. Συν. Κλιμ. ΣΤ΄ πράξη 242/2016.

Αποδοχή της αρ. 164/2007 γνωμοδότησης του Γ’ Τμήματος του Ν.Σ.Κ.Σύμφωνα με την ανωτέρω γνωμοδότηση η Δημαρχιακή Επιτροπή με τη διάταξη του άρθρου 103 παρ. γ’ του νέου Δ.Κ.Κ. (Ν.3463/2006) καθίσταται κατ’ εξαίρεση αρμόδια, εφόσον συντρέχει εξαιρετικά επείγουσα περίπτωση, να αποφασίζει για την απευθείας ανάθεση έργων σε εργοληπτική επιχείρηση.

Μη νόμιμη διαδικασία ανάθεσης δημοτικού έργου, καθόσον η επιτροπή του διαγωνισμού συγκροτήθηκε από τη Διευθύντρια Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου κατά παράβαση του άρθρου 103 παρ. 2 του ν.3463/2006 (αρμόδια είναι η δημαρχιακή επιτροπή). Με την 705/2010 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακλήθηκε η ως άνω Πράξη του Κλιμακίου λόγω συγγνωστής πλάνης.

Η δαπάνη εκτέλεσης χωματουργικών εργασιών καθαρισμού αγροτικών δρόμων (με τη χρήση μηχανήματος διαμορφωτήρα -§Γ&(ΐ6Γ - και φορτωτή), η οποία δεν αφορά σε δημόσιο τεχνικό έργο, δεν είναι νόμιμη, διότι η ανάθεση των εργασιών δεν έγινε κατόπιν διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού, όπως επιτάσσει το π.δ. 60/2007, αλλά με απευθείας ανάθεση, κατόπιν μη νόμιμης κατάτμησης των όμοιων εργασιών, αφού η επιτρεπτή κατά νόμο κατάτμηση των πιστώσεων ανά δημοτικό διαμέρισμα αφορά μόνο στα έργα και όχι στις εργασίες, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 18 παρ. 14 του ν. 3731/2008.

Δημόσια έργα.Προμήθεια και εγκατάσταση κλιματισμύ.Παρότι δεν προσδιορίζεται ρητά στα συμβατικά τεύχη η αναλογία του κόστους της προμήθειας του μηχανήματος και των εργασιών εγκαταστάσεώς του, κατά την κοινή πείρα το κόστος της πρώτης, που σύμφωνα με την προαναφερθείσα τεχνική περιγραφή αποτελεί το κύριο αντικείμενο της συμβάσεως, υπερβαίνει αυτό των αντίστοιχων εργασιών συνδέσεως του μηχανήματος με τα υπάρχοντα δίκτυα. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον η σύμβαση για τον «Εκσυγχρονισμό (κλιματισμό) Π….. Σ…..» αναφέρεται σε προμήθεια αγαθού και όχι σε δημόσιο έργο, ανεπιτρέπτως προβλέπεται σε αυτήν η καταβολή στον ανάδοχο γενικών εξόδων και εργολαβικού οφέλους.

Εργασίες αποξήλωσης οργάνων από παιδικές χαρές και νηπιαγωγεία:...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, μη νομίμως, ήτοι κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας, ανατέθηκαν στον ως άνω ανάδοχο οι ελεγχόμενες εργασίες αποξήλωσης οργάνων, καθώς αυτές, όπως βασίμως προβάλλει ο διαφωνών Επίτροπος, εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα του προσωπικού του Δήμου ... και συγκεκριμένα του υπηρετούντος προσωπικού στα Τµήµατα Κτιριακών Έργων και Υπαίθριων Χώρων και Συντήρησης και Αυτεπιστασίας, όπως άλλωστε αναφέρει και ο ίδιος ο Δήμος στο από 9.11.2016 έγγραφο του Τµήµατος Κτιριακών Έργων και Υπαίθριων Χώρων της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του. Περαιτέρω, ο Δήμος ..., στο ως άνω από 9.11.2016 έγγραφό του, ισχυρίζεται τόσο ότι το υπηρετούν προσωπικό του Τµήματος Συντήρησης και Αυτεπιστασίας δεν επαρκεί για την εκτέλεση των ελεγχόμενων εργασιών, όσο και ότι οι εργασίες αυτές απαιτούν μηχανήματα που η Υπηρεσία δεν διαθέτει (σφύρα, γερανό κ.λπ.). Συναφώς, ο Δήμος ισχυρίζεται ότι η συντήρηση του αγροτικού δικτύου απασχολεί καθημερινά όλα σχεδόν τα μηχανήματα και τους χειριστές τους, καθώς και ότι στις επίμαχες ειδικότητες υπηρετούσε ένας μόνιμος υπάλληλος ΔΕ χειριστής μηχανημάτων έργου ενώ με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου υπηρετούσαν ένας ΔΕ χειριστής μηχανημάτων έργου, δύο ΔΕ χειριστές γκρέιντερ και ένας ΔΕ χειριστής μηχανήματος JCB (εκσκαφέα-φορτωτή), ενώ τα μηχανήματα που διαθέτει το Τμήμα Συντήρησης και Αυτεπιστασίας χρησιμοποιούνται καθημερινά στην αγροτική οδοποιία, το δε ανωτέρω Τμήμα καλύπτει και τη συντήρηση όλων των δημοτικών κτιρίων, των σχολείων και του αστικού οδικού δικτύου. Οι ανωτέρω, όμως, ισχυρισμοί του Δήμου προβάλλονται αορίστως άλλως αναποδείκτως, καθώς δεν προσδιορίζονται με συγκεκριμένα στοιχεία, ως προς τον τόπο και τον χρόνο, οι ως άνω δραστηριότητες ούτε καθορίζεται επακριβώς ο αριθμός και η ειδικότητα των υπαλλήλων που απασχολούνταν σε αυτές κατά τον κρίσιμο χρόνο.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχής εργασιών αποψίλωσης κοιμητηρίων του Δήμου:Με τα δεδομένα αυτά η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον κατά παράβαση του άρθρου 61 του ν. 3979/2011, με την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου  δεν αιτιολογείται ειδικά η αδυναμία εκτέλεσής των ανατεθεισών εργασιών από τις υπηρεσίες του Δήμου με το προσωπικό του και με ίδια τεχνικά μέσα. Συγκεκριμένα, αν και αναφέρεται ότι δεν υπάρχουν εξειδικευμένα μηχανή-ματα, από την κατάσταση μηχανημάτων έργου προκύπτει ότι ο Δήμος διέθετε δύο καλαθοφόρα κατάλληλα για το κλάδεμα των δένδρων, ενώ η έλλειψη μικρών ελαστικοφόρων εκσκαφέων θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί μέσω ενοικίασης αυτών, πρακτική που άλλωστε ακολούθησε και ο ανάδοχος, όπως προκύπτει από το ιδιωτικό συμφωνητικό μίσθωσης μικρού εκσκαφέα και φορτωτή οχήματος μεταξύ του αναδόχου (μισθωτή) και τρίτου (εκμισθωτή), η οποία (μίσθωση) μάλιστα είναι περιοδική αναλόγως των απαιτούμενων εργασιών και αναγκών κλαδέματος. Πέραν τούτου, από 6.4.2017 (3394/6.4.2017 Διακήρυξη) είχε προκηρυχθεί διαγωνισμός για την προμήθεια ελαστικοφόρου εκσκαφέα - φορτωτή και ενός μικρού ελαστικοφόρου φορτωτή, μηχανήματα τα οποία δεν κατείχε μεν ο Δήμος κατά τον κρίσιμο χρόνο της ανάθεσης, γνώριζε όμως ότι θα τα αποκτήσει - και πράγματι τα απέκτησε - σε σύντομο χρόνο, ήτοι τον Μάιο του 2018, όπως προκύπτει από τα 119/8.5.2018 και 120/8.5.2018 χρηματικά εντάλματα για την πληρωμή των εν λόγω μηχανημάτων. Περαιτέρω, αορίστως αναφέρεται στην απόφαση του Δ.Σ. ότι ο αριθμός προσωπικού μειώνεται με «γεωμετρική απόδοση», ενώ, αντιθέτως, από την προαναφερθείσα κατάσταση του Τμήματος Ανθρώπινου Δυναμικού και Διοικητικής Μέριμνας, σε συνδυασμό με τον προσκομισθέντα πίνακα προσωπικού του ΣΕΠΕ που αποδεικνύει ότι ο ανάδοχος απασχολεί για τις επίμαχες εργασίες έναν εργάτη πλήρους απασχόλησης και          δύο μερικής απασχόλησης, προκύπτει επαρκής αριθμός υπαλλήλων του Δήμου, οι οποίοι με τον κατάλληλο προγραμματισμό θα μπορούσαν να διεκπεραιώσουν          τις μη εξειδικευμένες και μη επείγουσες ανατεθείσες εργασίες. Τέλος, κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας και της διαφάνειας, το ύψος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης δεν προσδιορίζεται σαφώς από τα έγγραφα της σύμβασης, καθώς ανέρχεται στο ποσό των 20.000,00 ευρώ χωρίς να γίνεται οποιαδήποτε αναφορά σε τιμή μονάδας ανά είδος εργασίας, απαιτούμενες εργα-τοώρες και αριθμό υπαλλήλων που χρειάζονται. Κατ’ ακολουθία, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Εκμίσθωση ενός μηχανήματος περιστρεφόμενης τσάπας(...)Υπό τις περιστάσεις αυτές και σύμφωνα με τις παρατιθέμενες στη σκέψη ΙΙ διατάξεις, στο πρόσωπο του Δημοτικού Συμβούλου … συνέτρεχε κώλυμα συγγένειας, αφού είναι συγγενής εξ αίματος πρώτου βαθμού με τον ανάδοχο …. (...) Με τις διατάξεις αυτές ρυθμίστηκε από τον κοινό νομοθέτη, εντός του πλαισίου του ισχύοντος Συντάγματος (άρθρο 102 παρ. 2), στο σύνολό του το ζήτημα της διοικητικής εποπτείας επί των Ο.Τ.Α. και συνεπώς, οι προαναφερόμενες διατάξεις της 5100/1600/10.4/14.6.1984 απόφασης του Υπουργού Προεδρίας της Κυβέρνησης, οι οποίες, για την οποιαδήποτε μίσθωση ιδιωτικών αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, περιλαμβανομένων και των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, απαιτούν την προηγούμενη εγκριτική απόφαση του κατά τις διατάξεις αυτές αρμόδιου οργάνου (Γενικό Γραμματέα της οικείας Περιφέρειας, σύμφωνα με τα άρθρα 1 παρ. 1 περ. Α εδ. 14 του ν. 2647/1998 - ΦΕΚ Α΄ 237) και 2 του π.δ/τος 373/1995 - ΦΕΚ Α΄ 201), πρέπει να θεωρούνται ως σιωπηρώς καταργηθείσες (βλ. Πρ. VII Τμ. Ελ. Συν. 39/2011). (...)   Ως εκ τούτου, η συμμετοχή του τόσο στην Επιτροπή Διαγωνισμού που αξιολόγησε τις υποβληθείσες προσφορές όσο στην Δημαρχιακή Επιτροπή που κατακύρωσε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στον υιό του, αντιβαίνει στις διατάξεις του άρθρου 99 του ν. 3463/2006, καθιστώντας τόσο το σχετικό Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού όσο και την 31/2010 κατακυρωτική απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής, μη νόμιμα λόγω κακής σύνθεσής των συλλογικών οργάνων που τα εξέδωσαν.(...)Επιπλέον, σε ό,τι αφορά τον δεύτερο λόγο διαφωνίας, αβασίμως προβάλλεται από τον αναπληρωτή Επίτροπο ότι η μη τήρηση της διαδικασίας που προβλέπουν οι διατάξεις της Υ.Α. 5100/1600/1984 για τη μίσθωση των αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης καθιστά την εντελλόμενη δαπάνη μη νόμιμη, δοθέντος ότι, σύμφωνα με τα εκτεθέντα ανωτέρω στη σκέψη ΙΙΙ, οι διατάξεις αυτές καταργήθηκαν σιωπηρά από εκείνες των άρθρων 148 και 149 του Κ.Δ.Κ., οι οποίες ρυθμίζουν στο σύνολό τους το ζήτημα της διοικητικής εποπτείας επί των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού. 

Αμοιβή εργασιών καθαρισμού ρεμάτων και μίσθωσης μηχανημάτων​: Με δεδομένα αυτά, το αντικείμενο των ελεγχόμενων «εργασιών καθαρισμού ρεμάτων» δεν είναι ομοειδές με το αντικείμενο των λοιπών άνω αναφερόμενων εργασιών και ως εκ τούτου, ενόψει το ότι το συνολικό ποσό τους δεν υπερβαίνει το όριο των 20.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., νομίμως αυτές ανατέθηκαν απευθείας, σύμφωνα με το άρθρο 118 του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, οι εν λόγω συμβάσεις, που αποσκοπούν στον καθαρισμό τμημάτων των πέντε, συνολικά, ρεμάτων της περιοχής στη Δ.Ε. Αν. ..., περιλαμβάνουν πρωτίστως εργασίες απομάκρυνσης φερτών υλικών, μπαζών και απορριμμάτων, εργασίες οι οποίες δεν παρουσιάζουν ομοιότητα με όσες έχουν ανατεθεί με τις λοιπές συμβάσεις. Εξάλλου, σύμφωνα με τη σχετική τεχνική περιγραφή, για την άρτια εκτέλεση των συμβάσεων αυτών απαιτείται η χρήση φορτωτή και διαξονικού ανατρεπόμενου φορτηγού, ήτοι μηχανημάτων διάφορων από αυτά που απαιτούνται για την ολοκλήρωση των αναθέσεων που αφορούν στον καθαρισμό της φυτικής βλάστησης στο δημοτικό οδικό δίκτυο και στη συντήρηση των αγροτικών οδών, στις τεχνικές περιγραφές των οποίων δεν ορίζονται συγκεκριμένα μηχανήματα για την εκτέλεσή τους. Επιπλέον, οι επίμαχες συμβάσεις εκτέλεσης εργασιών καθαρισμού των ρεμάτων δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ομοειδείς με τη σύμβαση μίσθωσης μηχανημάτων ειδικού τύπου εκσκαφέα για την προετοιμασία του Δήμου ενόψει της χειμερινής περιόδου, δεδομένου ότι οι πρώτες αφορούν στην παροχή υπηρεσιών, ενώ η τελευταία στην προμήθεια αγαθών και, περαιτέρω, από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει ότι η μίσθωση του ερπυστριοφόρου περιστροφικού εκσκαφέα και του τροχοφόρου περιστροφικού εκσκαφέα θα εξυπηρετήσει τις ανάγκες καθαρισμού των συγκεκριμένων ρεμάτων. Επομένως, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως μερικότερα τμήματα ενιαίας εργασίας, ώστε να αποτελούν προϊόντα μη νόμιμης κατάτμησης. Ως εκ τούτου, οι επίμαχες συμβάσεις έχουν ανατεθεί νομίμως. Κατ’ ακολουθία, οι εντελλόμενες δαπάνες, ως ερειδόμενες σε νομίμως συναφθείσες συμβάσεις, είναι νόμιμες και τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν.