Η Πράξη 201/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συντήρηση και επισκευή σχολικών μονάδων Δήμου Μυλοποτάμου», αξίας 700.000,00 ευρώ (με ΦΠΑ). Η ανάγκη για συμπληρωματικές εργασίες προέκυψε στο Γυμνάσιο – Λύκειο Περάματος όταν, κατά τις αρχικές εργασίες καθαίρεσης, αποκαλύφθηκε ελλιπής και διαβρωμένος οπλισμός σκυροδέματος. Μετά από αντισεισμική αξιολόγηση, τα κτίρια κρίθηκαν ακατάλληλα, οδηγώντας στην ανάγκη για παρεμβάσεις στατικής ενίσχυσης. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι συμπληρωματικές εργασίες είναι αναγκαίες για την ασφαλή ολοκλήρωση του έργου, συνάδουν με τις διατάξεις του ν.4412/2016 (άρθρα 132 και 156), και η αξία τους (564.483,46 ευρώ χωρίς ΦΠΑ) δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής σύμβασης (1.549.104,30 ευρώ χωρίς ΦΠΑ). Συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, υπό την προϋπόθεση της δέσμευσης πίστωσης και της αναγραφής ορθής προθεσμίας περάτωσης (30.11.2025).

Συμπληρωματική σύμβαση. Έργασίες, που δεν είχαν προβλεφθεί στη μελέτη δημοπράτη¬σης και προβλέπονται το πρώτον στη στατική μελέτη εφαρμογής, δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον πρόκειται για εργασίες που οφείλονται σε παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης, οι οποίες καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση. Μη συνδρομή απροβλέπτων περιστάσεων. Διαπίστωση ουσιωδών νομικών πλημμελειών, που κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Μελέτες.Δαπάνη που αφορά σε καταβολή αμοιβής για εργασίες που εκτελέστηκαν δυνάμει συμπληρωματικής σύμβασης μελέτης, που εγκρίθηκε και υπογράφηκε μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας περάτωσης της αρχικής μελέτης και των παρατάσεων αυτής.Ανεπιτρέπτως ανατέθηκαν απευθείας στον ανάδοχο σχετικές εργασίες, χωρίς να προηγηθεί της σύναψης της οικείας σύμβασης η επιβαλλόμενη εκ του άρθρου 11 του ν. 716/1977 διαδικασία δημοσίας προσκλήσεως.Μη νόμιμη υπέρβαση του ορίου 50%.

Η Πράξη 229/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου εκδόθηκε για τον προσυμβατικό έλεγχο της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου του ΕΚΠΑ «Στατική ενίσχυση υπάρχοντος κτηρίου Β΄ ΦΕΠΑ ΕΚΠΑ και επέκτασή του με τη μέθοδο "Pro-GET-OnE", πλήρης ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθμισή του». Η συμπληρωματική σύμβαση, ύψους 2.411.033,79 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ και αναθεώρηση), κρίθηκε αναγκαία λόγω απρόβλεπτων βλαβών που αποκαλύφθηκαν κατά την εκτέλεση των εργασιών, όπως ενανθρακώσεις και αποσάθρωση σκυροδέματος, έκκεντρη διάταξη δοκών, και εισροή νερού στο υπόγειο από άγνωστο υπόγειο ρέμα. Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι οι συμπληρωματικές εργασίες είναι απολύτως αναγκαίες για την άρτια ολοκλήρωση του έργου, και ότι η συνολική αξία των συμπληρωματικών συμβάσεων (1ης και 2ης) παραμένει εντός του ορίου του 50% της αρχικής σύμβασης. Ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. Νομιμότητα συμπληρωματικής σύμβασης. (..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη ΙΙ σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι προαναφερόμενες εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο διότι οι μεν εργασίες που αφορούν σε αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών συντήρησης, βελτίωσης και επισκευής υποδομών οδοποιίας στις περιοχές Γ1 και Γ2 αρμοδιότητας .... (βλ. ανωτέρω εργασίες υπό στοιχ. Ε, ΣΤ και Ζ) εμπίπτουν στο αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, στο οποίο -ενόψει της γενικής περιγραφής αυτού και του μη προσδιορισμού των ποσοτήτων (έστω και κατ' εκτίμηση) των επιμέρους εργασιών και των συγκεκριμένων περιοχών αρμοδιότητας ...., στις οποίες αυτές θα πραγματοποιηθούν, καθώς και του ότι οι εργασίες θα καθορίζονται, κατά περίπτωση και ειδικά για κάθε χώρο (με Α.Π.Ε.), με βάση τις προκύπτουσες κάθε φορά ανάγκες και προτεραιότητες λειτουργίας της .... Α.Ε. και μετά από σχετική εντολή εκτέλεσής τους που θα δίνεται στον ανάδοχο- εμπίπτει κάθε εργασία συντήρησης, βελτίωσης και επισκευής υποδομών οδοποιίας, που θα προκύψει ή θα καταστεί αναγκαία σε οποιοδήποτε περιοχή αρμοδιότητας ...., και μέχρι εξάντλησης του συμβατικού ποσού. Όσον δε αφορά στις λοιπές εργασίες που αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης (βλ. ανωτέρω εργασίες υπό στοιχ. Α, Β, Γ, Δ και Η), αυτές αφορούν σε εργασίες κατηγορίας οικοδομικών (οι δε εργασίες υπό στοιχ. Γ' αφορούν και σε υδραυλικές και ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες) και, επομένως, δεν είναι συναφείς προς τις εργασίες που αποτελούν αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και συνίστανται σε εργασίες κατηγορίας οδοποιίας, και για το λόγο αυτό δεν μπορούν ν' αποτελέσουν νομίμως αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. (..) Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου...(Μη ανακλητέα με την 285/2012 πράξη του VI΄ Τμ. του Ελεγκτικού Συνεδρίου)

Η Πράξη 52/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΥ ΣΤΟΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΚΑΘΕΤΟΥΣ ΑΞΟΝΕΣ Α1, Α25 & Α23 (2023-2025)», συμβατικής δαπάνης 10.010.971,70 ευρώ, χωρίς αναθεώρηση και ΦΠΑ. Το αντικείμενο της συμπληρωματικής σύμβασης είναι η στατική ενίσχυση του Αριστερού Κλάδου της Γέφυρας του Στρυμόνα και της παλαιάς γέφυρας του Δεξιού Κλάδου του Αξιού ποταμού. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι εργασίες πληρούν τις προϋποθέσεις των άρθρων 132 και 156 του ν.4412/2016, καθώς κατέστησαν αναγκαίες για την ασφαλή χρήση και λειτουργία της οδού και δεν μπορούν να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση. Το συνολικό ποσό των συμπληρωματικών συμβάσεων (1ης και 2ης) ανέρχεται σε 49,74% της αρχικής αξίας, εντός του ορίου του 50%. Κατόπιν αυτών, δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, υπό τον όρο έκδοσης απόφασης δέσμευσης πίστωσης.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ :Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συντηρήσεις – Διαμορφώσεις εσωτερικής οδοποιίας …», μεταξύ Δήμου και εργολήπτη, για τον λόγο ότι οι προαναφερόμενες εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον ούτε στην σχετική διακήρυξη ανοικτής δημοπρασίας, ούτε στο έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, αλλά ούτε και στο κείμενο της αρχικής σύμβασης δεν προσδιορίζονται οι οδοί στις οποίες πρόκειται να γίνουν οι σχετικές παρεμβάσεις και συνεπώς δεν στοιχειοθετούνται οι επικαλούμενοι από την αναθέτουσα αρχή λόγοι, για τους οποίους καθίσταται αναγκαία η εκτέλεση των εργασιών που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίες εργασίες, ακόμη και αν οι λόγοι θεωρηθούν ότι συνιστούν γεγονός που δεν μπορούσε να προβλεφθεί, δεν προκύπτει από τα στοιχεία του  φακέλου ότι καθίστανται αναγκαίες για την ολοκλήρωση και τελειοποίηση του αρχικού έργου, τουλάχιστο όπως αυτό είχε προσδιορισθεί.

ΜΕΛΕΤΕΣ:χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου … Νομού Αττικής, με το οποίο εντέλλεται η καταβολή ποσού 36.666,23 ευρώ, στο φερόμενο ως δικαιούχο τοπογράφο – μηχανικό …, ως αμοιβή για την εκπόνηση των εργασιών που προβλέπονται στην από 28.7.2005 2η Συμπληρωματική Σύμβαση για τη σύνταξη της  μελέτης «Εφαρμογή Πολεοδομικού Σχεδίου στις γειτονιές 3 και 4 Δ. …».(...)η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον αφορά σε καταβολή αμοιβής για εργασίες που εκτελέστηκαν δυνάμει συμπληρωματικής σύμβασης μελέτης, που εγκρίθηκε και υπογράφηκε μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας περάτωσης της αρχικής μελέτης και των παρατάσεων αυτής, η δε προθεσμία που χορηγήθηκε με την .../2004 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου … δεν παρατείνει νομίμως την προαναφερθείσα προθεσμία περάτωσης, εφόσον ελήφθη μετά τη λήξη της προθεσμίας εκτέλεσης και των χορηγηθεισών προς τούτο παρατάσεων της αρχικής σύμβασης. Κατά συνέπεια, ανεπιτρέπτως ανατέθηκαν με την .../28.7.2005 σύμβαση απευθείας στον ανάδοχο οι προβλεπόμενες σε αυτή εργασίες, χωρίς να προηγηθεί της σύναψης της οικείας σύμβασης η επιβαλλόμενη εκ του άρθρου 11 του ν. 716/1977 διαδικασία δημοσίας προσκλήσεως. Περαιτέρω, με την ανωτέρω συμπληρωματική σύμβαση ανατέθηκαν στον αρχικό ανάδοχο εργασίες αξίας μεγαλύτερης του 50% του προβλεπόμενου αρχικώς συμβατικού ανταλλάγματος και χωρίς να έχει προηγηθεί της σύναψης αυτής γνώμη του αρμοδίου Συμβουλίου και ειδικότερα του Νομαρχιακού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης...

Η Πράξη 687/2023 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάπλαση Λεωφόρου Φυλής στο Δήμο Φυλής», συνολικού τιμήματος 390.000,00 ευρώ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης επειδή δεν πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, σύμφωνα με τον ν.4412/2016. Συγκεκριμένα, η εγκριτική απόφαση (205/12.7.2023) εκδόθηκε μετά την εκπνοή της τελευταίας νόμιμης προθεσμίας περάτωσης του έργου (16.4.2023), με τη μεταγενέστερη παράταση να κρίνεται όψιμη. Περαιτέρω, επισημάνθηκε ότι ένα κονδύλι διαχείρισης αποβλήτων ποσού 115.000,00 ευρώ είχε ήδη κριθεί μη νόμιμο σε προηγούμενες αποφάσεις του Δικαστηρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Συμπληρωματικές Συμβάσεις:Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ολοκλήρωση ανακατασκευής της γέφυρας ….», καθόσον οι προτεινόμενες στην ελεγχόμενη σύμβαση χωματουργικές εργασίες, εργασίες μεταφοράς δικτύων και εργασίες τοποθέτησης στηθαίων ασφαλείας, δεν αποδεικνύεται ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά γεγονότα που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, αλλά οφείλεται σε αστοχία της μελέτης, η οποία θα είχε αποφευχθεί, εάν είχε καταβληθεί η δέουσα επιμέλεια κατά την εκπόνησή της και, ως εκ τούτου, δεν δικαιολογείται γι΄αυτές η σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης. Επιπλέον, αυτές οι εργασίες δεν φέρουν συμπληρωματικό χαρακτήρα, αφού δεν σχετίζονται τεχνικώς με την κατασκευή του αρχικού έργου και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να ενταχθούν στην ελεγχόμενη σύμβαση.