Η Πράξη 354/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κωλύει την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για το Τμήμα 4 του έργου «ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΤΟΥ 2023, ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ ΔΑΣΑΡΧΕΙΟΥ ΣΟΥΦΛΙΟΥ», προϋπολογισμού 9.074.802,78€ (χωρίς Φ.Π.Α.). Η αναθέτουσα αρχή είχε επιλέξει τη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016) λόγω κατεπείγουσας ανάγκης συνεπεία των πυρκαγιών του Έβρου το 2023. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι, παρόλο που συντρέχει απρόβλεπτο γεγονός, ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησης (19 μήνες) και η μέθοδος μελέτης-κατασκευής υπερβαίνουν το απολύτως αναγκαίο μέτρο που απαιτείται για την αιτιολόγηση της εξαιρετικής αυτής διαδικασίας, καθιστώντας μη νόμιμη την προσφυγή σε αυτήν. Επιπλέον, σημείωσε ότι η διαδικασία αυτή περιόρισε τον ανταγωνισμό.

Η Πράξη 353/2024 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κωλύει την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για το Τμήμα 3 του έργου «ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΤΟΥ 2023, ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΔΑΣΩΝ ΕΒΡΟΥ», προϋπολογισμού σχεδόν 12 εκατ. ευρώ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016). Παρόλο που η ανάγκη αποκατάστασης είναι οφειλόμενη σε απρόβλεπτα γεγονότα, ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησης των 19 μηνών υπερβαίνει το απολύτως απαραίτητο μέτρο για την αντιμετώπιση της κατεπείγουσας ανάγκης. Επιπλέον, δεν αιτιολογήθηκε η αδυναμία ανάθεσης μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας με συντετμημένες προθεσμίες, με αποτέλεσμα να περιοριστεί ο ανταγωνισμός.

Η Πράξη 352/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της ανάθεσης του Τμήματος 2 του έργου «ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΤΟΥ 2023...» (προϋπολογισμού €8,74 εκατ.). Το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με την εταιρεία «ΗΛΙΟΧΩΡΑ Α.Ε.». Αν και η ανάγκη αποκατάστασης των ζημιών στον Έβρο από τις πυρκαγιές του 2023 ήταν απρόβλεπτη, η επιλογή της εξαιρετικής διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν.4412/2016) δεν αιτιολογήθηκε επαρκώς. Η εκτεταμένη παρέμβαση με χρονικό ορίζοντα 19 μηνών κρίθηκε ότι υπερβαίνει το απολύτως αναγκαίο μέτρο για την αντιμετώπιση της κατεπείγουσας ανάγκης. Επίσης, η Αναθέτουσα Αρχή δεν απέδειξε την αδυναμία χρήσης τακτικών διαγωνιστικών διαδικασιών με συντετμημένες προθεσμίες.

ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ.(...)Με τις κρινόμενες προσφυγές, όπως η πρώτη από αυτές αναπτύσσεται με το από 12.12.2024 υπόμνημα, που κατατέθηκε παραδεκτώς στις 13.12.2024, ζητείται η αναθεώρηση της 1380/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκαν οι προσφυγές του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (αναθέτουσας Αρχής) και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε.» (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.), ως διενεργούσας τη διαδικασία ανάθεσης αρχής για λογαριασμό του ανωτέρω Υπουργείου [βλ. άρθρα 130 του ν. 4799/2021 (Α΄ 78) και 5Β του ν. 3986/2011 (Α΄ 152), όπως ισχύει], κατά της 352/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Ως προς τον δεύτερο λόγο των υπό κρίση προσφυγών, από τη συνεκτίμηση όλων των προαναφερθέντων στοιχείων του φακέλου και ιδίως της Προμελέτης, της απόφασης του Δ.Σ. του Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ. περί προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, της σχετικής πρόσκλησης σε διαδικασία διαπραγμάτευσης, της τεχνικής περιγραφής και των τιμολογίων δημοπράτησης των Τμημάτων του έργου και δη του ελεγχόμενου Τμήματος 2 και του αναφερόμενου στη σκέψη 22 εγγράφου του Αναπληρωτή Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Δικαστήριο άγεται κατά πλειοψηφία στην κρίση ότι πρέπει να γίνει δεκτός, καθώς με πλήρη αιτιολογία, οι τεχνικές κρίσεις της οποίας εκφεύγουν του παρόντος ελέγχου, περιοριζομένου στην πληρότητα και επάρκεια αυτής (αιτιολογίας), ακολουθήθηκε, στην προκειμένη περίπτωση, η διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016, συντρεχουσών όλων των νομίμων προϋποθέσεων προς τούτο. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι κρινόμενες προσφυγές αναθεώρησης και η ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη 1380/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος και, κατά παραδοχή των λόγων ανάκλησης, να ανακληθεί η 352/2024 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου

ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ.(...)Με τις υπό κρίση προσφυγές ζητείται η ανάκληση της 353/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο και απορριπτομένων όσων αντίθετων προβάλλουν οι προσφεύγοντες και η παρεμβαίνουσα, στην προκειμένη περίπτωση, η προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης αντί της ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας για την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης έστω με συντετμημένες προθεσμίες, παρίσταται μη νόμιμη, διότι δεν συντρέχουν οι απαιτούμενες από τις διατάξεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 προϋποθέσεις του απολύτως απαραίτητου μέτρου και του κατεπείγοντος, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, καθόσον όταν για την αντιμετώπιση μια απρόβλεπτης κατάστασης λαμβάνονται μέτρα πάγιου χαρακτήρα που υπερβαίνουν το απαραίτητο μέτρο, οι ανάγκες που θεραπεύονται δεν μπορούν, κατά λογική και νομική ακολουθία, να θεωρηθούν κατεπείγουσες, όπως απαιτούν οι ως άνω διατάξεις (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1188/2023, σκ. 17, Έβδ. Τμ. 1633/2023, σκ. 27). 	Περαιτέρω, όπως ορθώς έκρινε και το Κλιμάκιο, μόνη η κήρυξη της περιοχής αυτής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά τον χρόνο της διενέργειας της διαδικασίας διαπραγμάτευσης δεν αρκεί για να θεμελιώσει την κατεπείγουσα φύση της ανάθεσης του έργου αυτού και την επιλογή της διαδικασίας αυτής, χωρίς τη συνδρομή των απαιτούμενων εκ του νόμου προϋποθέσεων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι υπό κρίση προσφυγές και η ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν και να επιστραφεί στην παρεμβαίνουσα το κατατεθέν από αυτή αλλά μη οφειλόμενο παράβολο (βλ. σκέψη 1). 

ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ(...)Με τις κρινόμενες προσφυγές, όπως η πρώτη από αυτές αναπτύσσεται με το από 12.12.2024 υπόμνημα, που κατατέθηκε παραδεκτώς στις 13.12.2024, ζητείται η αναθεώρηση της 1379/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκαν οι προσφυγές του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (αναθέτουσας Αρχής) και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε.» (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.), ως διενεργούσας τη διαδικασία ανάθεσης αρχής για λογαριασμό του ανωτέρω Υπουργείου [βλ. άρθρα 130 του ν. 4799/2021 (Α΄ 78) και 5Β του ν. 3986/2011 (Α΄ 152), όπως ισχύει], κατά της 351/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 	Ο πρώτος λόγος των υπό κρίση προσφυγών είναι απορριπτέος, καθόσον η κρίση του Τμήματος ότι δεν συντρέχει η προϋπόθεση του «απολύτως απαραίτητου μέτρου» για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, δεν διαφέρει εκείνης του Κλιμακίου. Το γεγονός δε ότι το Τμήμα έκρινε, συναφώς, ότι δεν μπορούν, κατά λογική και νομική αναγκαιότητα, να θεωρηθούν κατεπείγουσες, ανάγκες που, κατά την κρίση του, υπερβαίνουν το αναγκαίο μέτρο, δεν μεταβάλλει τη φύση της διαπιστωθείσας και από τους δύο δικαστικούς σχηματισμούς κοινής, κατά την κρίση τους, πλημμέλειας, συνισταμένης στο ότι το αντικείμενο της σύμβασης δεν περιορίζεται στο απολύτως αναγκαίο μέτρο.(...)το Δικαστήριο άγεται κατά πλειοψηφία στην κρίση ότι πρέπει να γίνει δεκτός, καθώς με πλήρη αιτιολογία, οι τεχνικές κρίσεις της οποίας εκφεύγουν του παρόντος ελέγχου, περιοριζομένου στην πληρότητα και επάρκεια αυτής (αιτιολογίας), ακολουθήθηκε, στην προκειμένη περίπτωση, η διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016, συντρεχουσών όλων των νομίμων προϋποθέσεων προς τούτο. Ειδικότερα, η ελεγχόμενη διαδικασία ανέκυψε κατόπιν γεγονότος όλως απροβλέπτου, πρωτοφανούς  έντασης, δριμύτητας και διάρκειας και με ευρύτατες καταστροφικές διαστάσεις και συγκεκριμένα κατόπιν των πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν τον Αύγουστο 2023(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι κρινόμενες προσφυγές αναθεώρησης και η ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη 1379/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος και, κατά παραδοχή των λόγων ανάκλησης, να ανακληθεί η 351/2024 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου. 

ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ(...)Με τις υπό κρίση προσφυγές ζητείται η ανάκληση της 352/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο και απορριπτομένων όσων αντίθετων προβάλλουν οι προσφεύγοντες και η παρεμβαίνουσα, στην προκειμένη περίπτωση, η προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, αντί της ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας για την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης έστω με συντετμημένες προθεσμίες, παρίσταται μη νόμιμη, διότι δεν συντρέχουν οι απαιτούμενες από τις διατάξεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 προϋποθέσεις του απολύτως απαραίτητου μέτρου και του κατεπείγοντος, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, καθόσον όταν για την αντιμετώπιση μιας απρόβλεπτης κατάστασης λαμβάνονται μέτρα πάγιου χαρακτήρα που υπερβαίνουν το απαραίτητο μέτρο, οι ανάγκες που θεραπεύονται δεν μπορούν, κατά λογική και νομική ακολουθία, να θεωρηθούν κατεπείγουσες, όπως απαιτούν οι ως άνω διατάξεις (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1188/2023, σκ. 17, Έβδ. Τμ. 1633/2023, σκ. 27). 	Περαιτέρω, όπως ορθώς έκρινε και το Κλιμάκιο, μόνη η κήρυξη της περιοχής αυτής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά τον χρόνο της διενέργειας της διαδικασίας διαπραγμάτευσης δεν αρκεί για να θεμελιώσει την κατεπείγουσα φύση της ανάθεσης του έργου αυτού και την επιλογή της διαδικασίας αυτής, χωρίς τη συνδρομή των απαιτούμενων εκ του νόμου προϋποθέσεων. 	Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι υπό κρίση προσφυγές και η ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν και να επιστραφεί στην παρεμβαίνουσα το κατατεθέν από αυτή αλλά μη οφειλόμενο παράβολο (βλ. σκέψη 1). 

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ  ΕΣ/Γ΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1730/2024

Δαπάνη διαχείρισης (πρώην) ακινήτου του Γενικού Χημείου του Κράτους (Γ.Χ.Κ.), του οποίου η κυριότητα έχει περιέλθει στο Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε. (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.) – Εντολή εκ του νόμου – Προμήθεια.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Η δαπάνη για την προμήθεια εξοπλισμού πυρασφάλειας του κτηρίου του Γ.Χ.Κ., του οποίου η κυριότητα έχει περιέλθει στο Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ., βαρύνει το Ελληνικό Δημόσιο. (ομοφ.)

Δημόσια Έργα-Έλεγχος Νομιμότητας:(....)να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της υποκείμενης διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για την υπηρεσία με τίτλο «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΟΔΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΟΔΩΝ ΥΔΡΑΥΛΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΤΗΣ Π.Ε. ..» Υποέργο (νέο): «ΜΕΛΕΤΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ ΜΕ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΡΕΜΑΤΟΣ … ΔΗΜΟΥ …»», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.610.278,74 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. (1.996.745,64 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), και συμβατικής αμοιβής 988.389,10 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.).(....)Ενόψει, λοιπόν, του σύνθετου χαρακτήρα της συνολικής αυτής διαδικασίας εύλογα θεώρησε η αναθέτουσα αρχή ότι δεν ήταν δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση.Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης (ΠΕ …) και της εταιρείας «… Α.Ε.» για το αντικείμενο με τίτλο «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΟΔΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΟΔΩΝ ΥΔΡΑΥΛΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΤΗΣ Π.Ε. …» Υποέργο (νέο): «ΜΕΛΕΤΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ ΜΕ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΡΕΜΑΤΟΣ … ΔΗΜΟΥ …»».

Αποκατάσταση ζημιών και εργασίες συντήρησης στον Χ.Υ.Τ.Α.(...). Από τα ανωτέρω, όπως βασίμως προβάλλει ο προσφεύγων, δεν προκύπτει ότι το χρονικό διάστημα που διέδραμε μέχρι να ωριμάσουν οι ενέργειες που έπρεπε να ακολουθηθούν, να εξευρεθούν οι πόροι, να συνταχθεί η μελέτη και να ολοκληρωθεί η διαδικασία της ανάδειξης αναδόχου οφείλονται σε υπαιτιότητα του Δήμου και ολιγωρία του μηχανισμού του, ώστε η επικαλούμενη κατεπείγουσα ανάγκη να μην συμβιβάζεται με την τήρηση των συντετμημένων προθεσμιών υποβολής προσφορών που προβλέπονται για τις (ανοικτές ή κλειστές) διαγωνιστικές διαδικασίες. Συνεπώς, δεν συντρέχει ο σχετικός διακωλυτικός λόγος που διατυπώθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η υπό κρίση προσφυγή να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 2/2023 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου ... και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της επίδικης σύμβασης.