Η Πράξη 353/2024 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κωλύει την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για το Τμήμα 3 του έργου «ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΤΟΥ 2023, ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΔΑΣΩΝ ΕΒΡΟΥ», προϋπολογισμού σχεδόν 12 εκατ. ευρώ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016). Παρόλο που η ανάγκη αποκατάστασης είναι οφειλόμενη σε απρόβλεπτα γεγονότα, ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησης των 19 μηνών υπερβαίνει το απολύτως απαραίτητο μέτρο για την αντιμετώπιση της κατεπείγουσας ανάγκης. Επιπλέον, δεν αιτιολογήθηκε η αδυναμία ανάθεσης μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας με συντετμημένες προθεσμίες, με αποτέλεσμα να περιοριστεί ο ανταγωνισμός.

Η Πράξη 351/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της ανάθεσης του Τμήματος 1 του έργου «ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΤΟΥ 2023, ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ ΔΑΣΑΡΧΕΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ», προϋπολογισμού άνω των 10,5 εκατ. ευρώ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, διότι η αναθέτουσα αρχή (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.) προσέφυγε παράνομα στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 ν. 4412/2016). Παρότι υπήρχε κατεπείγουσα ανάγκη λόγω των πυρκαγιών του Έβρου το 2023, η 19μηνη διάρκεια του έργου και η μέθοδος μελέτης-κατασκευής υπερβαίνουν το απολύτως αναγκαίο μέτρο για την αντιμετώπιση της κατεπείγουσας ανάγκης, στοχεύοντας περισσότερο στην ολιστική αποκατάσταση. Επιπλέον, δεν αιτιολογήθηκε η αδυναμία χρήσης συντετμημένων διαγωνιστικών διαδικασιών, με συνέπεια να κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Η Πράξη 352/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της ανάθεσης του Τμήματος 2 του έργου «ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΤΟΥ 2023...» (προϋπολογισμού €8,74 εκατ.). Το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με την εταιρεία «ΗΛΙΟΧΩΡΑ Α.Ε.». Αν και η ανάγκη αποκατάστασης των ζημιών στον Έβρο από τις πυρκαγιές του 2023 ήταν απρόβλεπτη, η επιλογή της εξαιρετικής διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν.4412/2016) δεν αιτιολογήθηκε επαρκώς. Η εκτεταμένη παρέμβαση με χρονικό ορίζοντα 19 μηνών κρίθηκε ότι υπερβαίνει το απολύτως αναγκαίο μέτρο για την αντιμετώπιση της κατεπείγουσας ανάγκης. Επίσης, η Αναθέτουσα Αρχή δεν απέδειξε την αδυναμία χρήσης τακτικών διαγωνιστικών διαδικασιών με συντετμημένες προθεσμίες.

ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ.(...)Με τις υπό κρίση προσφυγές ζητείται η ανάκληση της 353/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο και απορριπτομένων όσων αντίθετων προβάλλουν οι προσφεύγοντες και η παρεμβαίνουσα, στην προκειμένη περίπτωση, η προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης αντί της ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας για την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης έστω με συντετμημένες προθεσμίες, παρίσταται μη νόμιμη, διότι δεν συντρέχουν οι απαιτούμενες από τις διατάξεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 προϋποθέσεις του απολύτως απαραίτητου μέτρου και του κατεπείγοντος, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, καθόσον όταν για την αντιμετώπιση μια απρόβλεπτης κατάστασης λαμβάνονται μέτρα πάγιου χαρακτήρα που υπερβαίνουν το απαραίτητο μέτρο, οι ανάγκες που θεραπεύονται δεν μπορούν, κατά λογική και νομική ακολουθία, να θεωρηθούν κατεπείγουσες, όπως απαιτούν οι ως άνω διατάξεις (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1188/2023, σκ. 17, Έβδ. Τμ. 1633/2023, σκ. 27). 	Περαιτέρω, όπως ορθώς έκρινε και το Κλιμάκιο, μόνη η κήρυξη της περιοχής αυτής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά τον χρόνο της διενέργειας της διαδικασίας διαπραγμάτευσης δεν αρκεί για να θεμελιώσει την κατεπείγουσα φύση της ανάθεσης του έργου αυτού και την επιλογή της διαδικασίας αυτής, χωρίς τη συνδρομή των απαιτούμενων εκ του νόμου προϋποθέσεων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι υπό κρίση προσφυγές και η ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν και να επιστραφεί στην παρεμβαίνουσα το κατατεθέν από αυτή αλλά μη οφειλόμενο παράβολο (βλ. σκέψη 1). 

ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ.(...)Με τις κρινόμενες προσφυγές, όπως η πρώτη από αυτές αναπτύσσεται με το από 12.12.2024 υπόμνημα, που κατατέθηκε παραδεκτώς στις 13.12.2024, ζητείται η αναθεώρηση της 1380/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκαν οι προσφυγές του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (αναθέτουσας Αρχής) και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε.» (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.), ως διενεργούσας τη διαδικασία ανάθεσης αρχής για λογαριασμό του ανωτέρω Υπουργείου [βλ. άρθρα 130 του ν. 4799/2021 (Α΄ 78) και 5Β του ν. 3986/2011 (Α΄ 152), όπως ισχύει], κατά της 352/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Ως προς τον δεύτερο λόγο των υπό κρίση προσφυγών, από τη συνεκτίμηση όλων των προαναφερθέντων στοιχείων του φακέλου και ιδίως της Προμελέτης, της απόφασης του Δ.Σ. του Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ. περί προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, της σχετικής πρόσκλησης σε διαδικασία διαπραγμάτευσης, της τεχνικής περιγραφής και των τιμολογίων δημοπράτησης των Τμημάτων του έργου και δη του ελεγχόμενου Τμήματος 2 και του αναφερόμενου στη σκέψη 22 εγγράφου του Αναπληρωτή Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Δικαστήριο άγεται κατά πλειοψηφία στην κρίση ότι πρέπει να γίνει δεκτός, καθώς με πλήρη αιτιολογία, οι τεχνικές κρίσεις της οποίας εκφεύγουν του παρόντος ελέγχου, περιοριζομένου στην πληρότητα και επάρκεια αυτής (αιτιολογίας), ακολουθήθηκε, στην προκειμένη περίπτωση, η διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016, συντρεχουσών όλων των νομίμων προϋποθέσεων προς τούτο. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι κρινόμενες προσφυγές αναθεώρησης και η ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη 1380/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος και, κατά παραδοχή των λόγων ανάκλησης, να ανακληθεί η 352/2024 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου

ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ(...)Με τις υπό κρίση προσφυγές ζητείται η ανάκληση της 352/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο και απορριπτομένων όσων αντίθετων προβάλλουν οι προσφεύγοντες και η παρεμβαίνουσα, στην προκειμένη περίπτωση, η προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, αντί της ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας για την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης έστω με συντετμημένες προθεσμίες, παρίσταται μη νόμιμη, διότι δεν συντρέχουν οι απαιτούμενες από τις διατάξεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 προϋποθέσεις του απολύτως απαραίτητου μέτρου και του κατεπείγοντος, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, καθόσον όταν για την αντιμετώπιση μιας απρόβλεπτης κατάστασης λαμβάνονται μέτρα πάγιου χαρακτήρα που υπερβαίνουν το απαραίτητο μέτρο, οι ανάγκες που θεραπεύονται δεν μπορούν, κατά λογική και νομική ακολουθία, να θεωρηθούν κατεπείγουσες, όπως απαιτούν οι ως άνω διατάξεις (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1188/2023, σκ. 17, Έβδ. Τμ. 1633/2023, σκ. 27). 	Περαιτέρω, όπως ορθώς έκρινε και το Κλιμάκιο, μόνη η κήρυξη της περιοχής αυτής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά τον χρόνο της διενέργειας της διαδικασίας διαπραγμάτευσης δεν αρκεί για να θεμελιώσει την κατεπείγουσα φύση της ανάθεσης του έργου αυτού και την επιλογή της διαδικασίας αυτής, χωρίς τη συνδρομή των απαιτούμενων εκ του νόμου προϋποθέσεων. 	Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι υπό κρίση προσφυγές και η ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν και να επιστραφεί στην παρεμβαίνουσα το κατατεθέν από αυτή αλλά μη οφειλόμενο παράβολο (βλ. σκέψη 1). 

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ  ΕΣ/Γ΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1730/2024

ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ(...)Με τις κρινόμενες προσφυγές, όπως η πρώτη από αυτές αναπτύσσεται με το από 12.12.2024 υπόμνημα, που κατατέθηκε παραδεκτώς στις 13.12.2024, ζητείται η αναθεώρηση της 1379/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκαν οι προσφυγές του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (αναθέτουσας Αρχής) και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε.» (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.), ως διενεργούσας τη διαδικασία ανάθεσης αρχής για λογαριασμό του ανωτέρω Υπουργείου [βλ. άρθρα 130 του ν. 4799/2021 (Α΄ 78) και 5Β του ν. 3986/2011 (Α΄ 152), όπως ισχύει], κατά της 351/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 	Ο πρώτος λόγος των υπό κρίση προσφυγών είναι απορριπτέος, καθόσον η κρίση του Τμήματος ότι δεν συντρέχει η προϋπόθεση του «απολύτως απαραίτητου μέτρου» για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, δεν διαφέρει εκείνης του Κλιμακίου. Το γεγονός δε ότι το Τμήμα έκρινε, συναφώς, ότι δεν μπορούν, κατά λογική και νομική αναγκαιότητα, να θεωρηθούν κατεπείγουσες, ανάγκες που, κατά την κρίση του, υπερβαίνουν το αναγκαίο μέτρο, δεν μεταβάλλει τη φύση της διαπιστωθείσας και από τους δύο δικαστικούς σχηματισμούς κοινής, κατά την κρίση τους, πλημμέλειας, συνισταμένης στο ότι το αντικείμενο της σύμβασης δεν περιορίζεται στο απολύτως αναγκαίο μέτρο.(...)το Δικαστήριο άγεται κατά πλειοψηφία στην κρίση ότι πρέπει να γίνει δεκτός, καθώς με πλήρη αιτιολογία, οι τεχνικές κρίσεις της οποίας εκφεύγουν του παρόντος ελέγχου, περιοριζομένου στην πληρότητα και επάρκεια αυτής (αιτιολογίας), ακολουθήθηκε, στην προκειμένη περίπτωση, η διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016, συντρεχουσών όλων των νομίμων προϋποθέσεων προς τούτο. Ειδικότερα, η ελεγχόμενη διαδικασία ανέκυψε κατόπιν γεγονότος όλως απροβλέπτου, πρωτοφανούς  έντασης, δριμύτητας και διάρκειας και με ευρύτατες καταστροφικές διαστάσεις και συγκεκριμένα κατόπιν των πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν τον Αύγουστο 2023(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι κρινόμενες προσφυγές αναθεώρησης και η ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη 1379/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος και, κατά παραδοχή των λόγων ανάκλησης, να ανακληθεί η 351/2024 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου. 

ΜΕΛΕΤΕΣ:επιδιώκεται παραδεκτώς η ανάκληση της 11/2023 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα (Π.Ε.) Κεφαλληνίας, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της προσφεύγουσας Περιφέρειας Ιονίων Νήσων (εφεξής Π.Ι.Ν.) και της παρεμβαίνουσας ένωσης εταιρειών, για την εκπόνηση της μελέτης με τίτλο «ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΠΟΥ ΕΠΛΗΓΗΣΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΟΜΗΝΙΑ ΤΗΣ 17ΗΣ ΚΑΙ 18ΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2020 ΤΗΣ Π.Ε. ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΤΙΣ ΛΕΚΑΝΕΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΚΑΡΑΒΟΜΥΛΟΥ ΚΑΙ ΣΑΜΗΣ», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.416.871,17 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) και συμβατικού τιμήματος 1.101.368,81 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).(....)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 4 έως 6 της παρούσας, το Δικαστήριο κρίνει ότι η αναθέτουσα Π.Ι.Ν. προσέφυγε εν προκειμένω σε διαπραγμάτευση χωρίς να πληρούται η τιθέμενη από το άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 προϋπόθεση του κατεπείγοντος που τη διέπει. Τούτο διότι η ανάθεση της ελεγχόμενης μελέτης, βάσει της οποίας θα εκτελεστούν μόνιμου και πάγιου χαρακτήρα αντιπλημμυρικά έργα για την προστασία της περιοχής από μελλοντικά ακραία καιρικά φαινόμενα, ουδόλως συνιστά άμεση αντιμετώπιση κατεπείγουσας ανάγκης, προκύπτουσα υπό καθεστώς ανωτέρας βίας, η οποία επιτάσσει την προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης. Αντιθέτως, πρόκειται για την εξυπηρέτηση μίας ανάγκης που δεν παρίσταται «κατεπείγουσα», όπως απαιτείται κατά την αδιάστικτη διατύπωση του νόμου, αποσκοπεί στη σύνταξη μελετών για τον ευρύτερο σχεδιασμό των αντιπλημμυρικών έργων στη Βόρεια Κεφαλληνία - ο οποίος μάλιστα έχει εκκινήσει προ του επίμαχου συμβάντος - για την πάγια και διαρκή αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων αυτής, χωρίς άλλωστε να διαπιστώνεται χρονική εγγύτητα με το επικαλούμενο συμβάν.(....)Τέλος, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο ισχυρισμός της προσφεύγουσας ότι η 656/2022 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου (IA´ Διακοπών), με την οποία ελέγχθηκε και κρίθηκε νόμιμη η ανάθεση της Μελέτης 2, της αυτής χρηματοδοτούμενης Πράξης, της δημιούργησε εύλογη πεποίθηση ως προς τη νομιμότητα προσφυγής στη διαπραγμάτευση με αποτέλεσμα να την υιοθετήσει εκ νέου στην ελεγχόμενη ανάθεση. Τούτο διότι, αφενός μεν η κρίσιμη απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Π.Ι.Ν., που ελήφθη στις 22.3.2022, προηγήθηκε του προσυμβατικού ελέγχου της ως άνω σύμβασης ανάθεσης της Μελέτης 2, αφετέρου δε, όπως έχει παγίως κριθεί, ο προσυμβατικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι έλεγχος αντικειμενικής νομιμότητας της εκάστοτε υποβαλλόμενης προς έλεγχο διαγωνιστικής διαδικασίας και, κατά συνέπεια, ακόμα και αν κατά την εκτίμηση δικαστικού του σχηματισμού δεν κωλύεται η υπογραφή οποιασδήποτε σύμβασης, τούτο δεν δεσμεύει την κρίση του σε οποιαδήποτε αντίστοιχη μεταγενέστερη περίπτωση κληθεί να ασκήσει προσυμβατικό έλεγχο. Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης