«Αξιοποίηση της περιοχής της Πανελλήνιας Έκθεσης Λαμίας» (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 1 και 2 της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο σύμφωνα με την ως άνω διάταξη του άρθρου 200 του ν.4820/2021 το σχέδιο της διακήρυξης του έργου «Αξιοποίηση της περιοχής της Πανελλήνιας Έκθεσης Λαμίας», δεδομένου ότι δεν προκύπτει χρηματοδότηση έστω τμήματος του εν λόγω έργου από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.Για τους λόγους αυτούςΑπαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο κατά το άρθρο 200 του ν.4820/2021 το σχέδιο διακήρυξης για την εκτέλεση του έργου «Αξιοποίηση της περιοχής της Πανελλήνιας Έκθεσης Λαμίας».

Ανάπτυξη της υπαίθρου-αγροτική οδοποιία.(...)Περαιτέρω, λόγω της εσφαλμένης δημοπράτησης του ελεγχόμενου έργου ως προμήθειας και της συνεπακόλουθης μη νόμιμης συνολικής απόκλισης της διακήρυξης και των λοιπών τευχών της δημοπράτησης  από τους όρους των ισχυόντων κατά τον κρίσιμο χρόνο πρότυπων τευχών ανοικτής διαδικασίας για τη σύναψη συμβάσεων έργων με κριτήριο κατακύρωσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά με βάση την τιμή (βλ. και άρθρο 53 παρ. 5 του ν.4412/2016, αλλά και τις προεκτεθείσες διατάξεις του ίδιου νόμου που ισχύουν ειδικότερα για τις συμβάσεις έργων), τίθενται ζητήματα ωριμότητας του έργου, εφόσον δεν υπάρχει εφαρμογή εξειδικευμένης-εμπεριστατωμένης τεχνικής μελέτης του έργου αυτού, με τη χρήση τεχνικών γνώσεων και μεθόδων, διακινδυνεύοντας έτσι την ποιότητα εκτέλεσής του. Απότοκη δε συνέπεια όλων των αναφερόμενων στις ανωτέρω σκέψεις ουσιωδών  πλημμελειών της διαδικασίας ήταν η πολύ μικρή συμμετοχή που επιτεύχθηκε, δεδομένου ότι μόλις δύο οικονομικοί φορείς προσήλθαν στον διαγωνισμό για ένα έργο χωρίς ιδιαίτερη τεχνική πολυπλοκότητα και τον μη ευκαταφρόνητο προϋπολογισμό των 5.975.423,60 ευρώ (με ΦΠΑ), με έτερο απότοκο αποτέλεσμα το ελάχιστο ποσοστό έκπτωσης που επετεύχθη, μόλις 1%, ενώ από τα γνωστά στο Κλιμάκιο από προηγούμενες ενέργειες του (βλ. ενδεικτικά, Ε΄ Κλ. 226, 478, 864/2019, 58, 202/2020, 851/2021, 165, 221/2022) για τα έργα αγροτικής οδοποιίας Δήμων υπάρχει μεγαλύτερη συμμετοχή οικονομικών φορέων και οι εκπτώσεις που προσφέρουν οι ανάδοχοι αυτών κινούνται σε ποσοστά από 63% μέχρι 26,66% (βλ. αντίστοιχα, ποσοστά 48,21%, 57,18%, 61,75%, 39,03%, 63%, 41,17%, 38,09%, 26,66%). Για τους λόγους αυτούςΚωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, μεταξύ του Δήμου ....και του οικονομικού φορέα «….Α.Ε.»

Συμπληρωματική σύμβαση έργου- εγκατάσταση αφαλάτωσης..Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης στερείται νομίμου ερείσματος, διότι: α) οι συμπληρωματικές εργασίες δεν παρίστανται αναγκαίες για την εκτέλεση του αρχικού έργου, αλλά αποτελούν επέκταση του τεχνικού και φυσικού αντικειμένου του, η οποία δεν περιλαμβανόταν στα συμβατικά τεύχη για την ανάθεση της κύριας σύμβασης, και β) δεν διαπιστώνεται, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ότι εξαιτίας απρόβλεπτων περιστάσεων κατέστη αναγκαία, για την τεχνική εκτέλεση του υπό κατασκευή δημοπρατηθέντος έργου, η εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών, καθόσον για την επέκταση της δυναμικότητας της μονάδας αφαλάτωσης προβλεπόταν στα συμβατικά τεύχη νέα ανάθεση (Β΄ Φάση), άλλως η σημαντική αύξηση της τουριστικής - εποχικής κίνησης της περιοχής, αλλά και η βαθμιαία υποβάθμιση της ποιότητας του νερού των γεωτρήσεων (πίνακας παρακολούθησης .... 2008-2018 στη σελ. 12 της αιτιολογικής έκθεσης) ήταν γνωστή τουλάχιστον από τα έτη 2013- 2014, πριν τη δημοπράτηση του έργου, ο σχεδιασμός του οποίου πραγματοποιήθηκε με μεγάλη χρονική απόσταση, βάσει δεδομένων των προηγούμενων ετών σε σχέση με το χρόνο σύνταξης της προμελέτης (2011), επομένως δεν συντρέχει καμία από τις σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις βάσει των άρθρων 28 και 57 του ν.3669/2008, η συνδρομή των οποίων μπορούσε να παρέχει νόμιμο έρεισμα για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης.Κατόπιν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Εγκατάσταση αφαλάτωσης - Θέση ...Δήμου ...».

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/122/2020

Έλεγχος νομιμότητας σχεδίου σύμβασης:..Με δεδομένα αυτά, η επίμαχη σύμβαση είναι μεικτή σύμβαση, με αντικείμενο αφενός την προμήθεια ηχοπετασμάτων (ηχοφρακτών) στην τιμή αγοράς των οποίων περιλαμβάνονται επιμέρους εργασίες συναρμολόγησης και στερέωσής τους, αφετέρου την εκτέλεση έργου, διότι οι «εργασίες ηχομόνωσης» περιλαμβάνονται στις δραστηριότητες του Παραρτήματος II του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016. Σε κάθε περίπτωση δε για την έντεχνη τοποθέτηση των ηχοπετασμάτων πέριξ της εθνικής οδού και τη θεμελίωσή τους επί τοιχίου από σκυρόδεμα προβλέπονται εργασίες σχετικές με χωματουργικά, τεχνικά, σκυροδέματα, οπλισμούς, κράσπεδα και σημάνσεις για τις οποίες προηγήθηκε η διενέργεια μελέτης και για την επίβλεψή τους προβλέπεται η αυτοπρόσωπη παρουσία ειδικευμένων τεχνικών. Περαιτέρω, όπως ορθά κρίθηκε από το ΣΤ΄ Κλιμάκιο με την 93/2019 Πράξη του, κύριο αντικείμενο της σύμβασης είναι η εκτέλεση έργου, παρά το γεγονός ότι η εκτιμώμενη αξία του υπολείπεται σαφώς εκείνης της προμήθειας. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τα τεύχη δημοπράτησης, κεντρικό στοιχείο της σύμβασης δεν είναι η προμήθεια των ηχομονωτικών πετασμάτων, αλλά η κατασκευή ενός ενιαίου έργου με αντικείμενο την εκτέλεση ηχομονωτικών εργασιών σε συγκεκριμένα σημεία της Εθνικής Οδού Αθηνών – Λαμίας και με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και των πολιτών από τον κυκλοφοριακό θόρυβο στις, γειτνιάζουσες με την εθνική οδό, περιοχές και την αισθητική εναρμόνισή του με τις ήδη υφιστάμενες κατασκευές ηχομόνωσης. Η  επίτευξη αυτού του αποτελέσματος δεν επιτυγχάνεται με την απλή προμήθεια των πετασμάτων, αλλά προεχόντως με τις προαναφερθείσες εργασίες (χωματουργικά, τεχνικά, σκυροδέματα, οπλισμοί, κράσπεδα και σημάνσεις) που διασφαλίζουν την εντελή λειτουργία των προμηθευόμενων ειδών και αποτελούν προϋπόθεση για την άρτια υλοποίηση του κύριου συμβατικού αντικειμένου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η δημιουργηθείσα αμφισβήτηση από τις 84/2019 και 93/2019 αντίθετες πράξεις του Ε΄ και του ΣΤ΄ Κλιμακίου, αντίστοιχα, πρέπει να αρθεί υπέρ της άποψης του ΣΤ΄ Κλιμακίου, ότι δηλαδή το υπό έλεγχο σχέδιο σύμβασης αφορά σε εκτέλεση δημοσίου έργου. Ως εκ τούτου πρέπει να αναπεμφθεί η υπόθεση στο Ε΄ Κλιμάκιο, προκειμένου να διενεργηθεί επί του σχεδίου της ως άνω σύμβασης, ο οικείο έλεγχος νομιμότητας.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται η ανάκληση της 351/2018 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με αυτά τα δεδομένα, το Τμήμα κρίνει ότι στην προκείμενη περίπτωση, όπου επιλέχθηκε από το ... η αξιοποίηση ακινήτου του με το σύστημα της αντιπαροχής και όπου τα τεύχη δημοπράτησης του έργου  αποτελούνται από τη διακήρυξη, το τεύχος συγγραφής υποχρεώσεων και ένα τοπογραφικό διάγραμμα του οικοπέδου, χωρίς να υπάρχει μελέτη του κυρίου του έργου, δεν τυγχάνουν ανάλογης εφαρμογής οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 8 ν. 3669/2008, και δεν απαιτείται να συντρέχουν οι εκεί προβλεπόμενες ουσιαστικές προϋποθέσεις, ούτε απαιτείται η εγκριτική απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων με την οποία διαπιστώνεται η συνδρομή των εν λόγω προϋποθέσεων, όπως βάσιμα προβάλλει το αιτούν. Οι διατάξεις όμως της παραγράφου 2 του άρθρου 8 του ίδιου νόμου, είναι αναλογικά εφαρμοστέες, οι δε ελλείψεις προμελέτης και οικονομοτεχνικής μελέτης της υπηρεσίας, προηγούμενης έγκρισης προκαταρκτικής μελέτης καθώς και των αναφερόμενων στον νόμο υποστηρικτικών μελετών, κανονισμού μελετών έργου και  προτύπων κατασκευής έργου και η μη υποβολή οριστικής μελέτης εκ μέρους του διαγωνιζομένου, είναι ουσιώδεις και καθιστούν τη διαδικασία που ακολουθήθηκε μη νόμιμη, όπως ορθά έκρινε το Κλιμάκιο, τα όσα δε αντίθετα ισχυρίζεται το αιτούν είναι απορριπτέα.Εξάλλου οι άνω ελλείψεις δεν καλύπτονται από τη μελέτη αξιοποίησης οικοπέδου της εταιρείας .. και την έκθεση σκοπιμότητας της εταιρείας .., η οποία σημειωτέον εκπονήθηκε όσο ο διαγωνισμός βρισκόταν ήδη σε εξέλιξη. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός περί δημοσίου συμφέροντος είναι απορριπτέος καθώς το αιτούν δεν επικαλείται συγκεκριμένους λόγους που το δικαιολογούν, δοθέντος ότι η αξιοποίηση της περιουσίας του, ενόψει και του σωματειακού του χαρακτήρα ... δεν ταυτίζεται κατ’ ανάγκη με το δημόσιο συμφέρον, σε κάθε περίπτωση, αυτό εξυπηρετείται πρωτίστως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων..Ομοίως απορριπτέος είναι και ο ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης των όργανα του αιτούντος, τα οποία, ως εκ της ιδιότητάς τους,όφειλαν να γνωρίζουν και να εφαρμόσουν ορθά τις προκείμενες διατάξεις, οι οποίες είναι σαφείς και ισχύουν επί σειρά ετών .., ενώ η προβαλλόμενη έλλειψη νομολογίας επί του ζητήματος ή η σπάνια εφαρμογή των κρίσιμων διατάξεων δεν δικαιολογούν την εσφαλμένη εφαρμογή τους. Τέλος, το Τμήμα, μετά την προσκόμιση ενώπιόν του νέου σχεδίου σύμβασης, διαπιστώνει τη συμμόρφωση του ... με τις υποδείξεις του Κλιμακίου και συνεπώς έχουν εκλείψει οι διαπιστωθείσες ως προς το σχέδιο σύμβασης πλημμέλειες.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/2018/2018