×
register
Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/Γ΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/22/2025

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ:

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ.(...)Με την υπό κρίση αίτηση, η οποία νομίμως επανεισάγεται προς συζήτηση μετά την έκδοση της 469/2022 απόφασης του παρόντος Δικαστηρίου, ζητείται η αναίρεση της 1413/2017 απόφασης του Ι Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε η από 28.6.2013 έφεση του αιτούντος Δήμου κατά της 1186/0052/11.6.2013 απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, με την οποία επιβλήθηκε σε βάρος του δημοσιονομική διόρθωση με ανάκτηση ποσού 148.830,00 ευρώ, πλέον τόκων.(...) Με βάση τα ανωτέρω δεδομένα (σκέψεις 12 έως 15) και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 4 έως 8 της παρούσας, ο πρώτος λόγος αυτός αναίρεσης είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι, ανεξαρτήτως της συμφωνίας με το ενωσιακό δίκαιο του θεσπιζόμενου στο άρθρο 68 του ν. 3669/2008 περιορισμού σχετικά με την υποχρεωτική ανάθεση υπεργολαβιών για τμήμα που δεν υπερβαίνει το 30% της αξίας της οικείας δημόσιας συμβάσεως (βλ. ΔΕΕ απόφαση της 27ης Νοεμβρίου 2019, C-402/18, Tedeschi Srl και Consorzio Stabile Istant Service, σκ. 38 και 47, πρβλ. απόφαση της 14ης Ιουλίου 2016, C-406/14, Wrocław – Miasto na prawach powiatu, σκ. 35), το δικάσαν Τμήμα ορθώς ερμήνευσε και εφάρμοσε τις προαναφερόμενες διατάξεις κρίναν ότι η από 22.12.2011 σύμβαση υπεργολαβίας μεταξύ της κατασκευαστικής κοινοπραξίας «….» και της εταιρείας «….Α.Τ.Ε.», ως υπεργολάβου, με αντικείμενο την εκτέλεση του συνόλου των εργασιών του συμβατικού αντικειμένου του έργου «Κατασκευή εσωτερικών δικτύων αποχέτευσης, αντλιοστασίων και καταθλιπτικών αγωγών του οικισμού Αφύτου Δήμου Κασσάνδρας», το οποίο ως εκ του προϋπολογισμού του (4.932.773,11 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.) ενέπιπτε στο πεδίο εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου, είναι μη νόμιμη, προεχόντως διότι δεν υποβλήθηκε για έγκριση στον κύριο του έργου ή τον φορέα κατασκευής, παρά τα οριζόμενα στο άρθρο 68 παρ. 1 του ν. 3669/2008 και το άρθρο 43 της Ειδικής Συγγραφής Υποχρεώσεων, με αποτέλεσμα μέρος των εργασιών του συμβατικού αντικειμένου του έργου (συνολικής αξίας 459.618,89 ευρώ, ήτοι ποσοστού 17,40% μετά την αφαίρεση ποσοστού 30% που ανατέθηκε νομίμως υπεργολαβικά στην εταιρεία «….S.A.Ε.»), που πραγματοποιήθηκαν από την υπεργολάβο μέχρι τη διαπίστωση της παρατυπίας αυτής από τα διενεργούντα έλεγχο όργανα της Ε.Δ.ΕΛ., να εκτελεστεί ανεπίτρεπτα από τρίτο οικονομικό φορέα. Άλλωστε, η διαπιστωθείσα παρατυπία, της κατά παράβαση των προαναφερόμενων διατάξεων μη έγκρισης της υπεργολαβίας από τον κύριο του έργου, δεν αίρεται από το γεγονός ότι στην υπό κρίση περίπτωση ο υπεργολάβος συμμετείχε στον διενεργηθέντα διαγωνισμό υποβάλλοντας παραδεκτώς προσφορά αυτοτελώς και, μάλιστα, αναδείχθηκε αρχικώς προσωρινός μειοδότης του έργου κατά τη σχετική διαγωνιστική διαδικασία, καθώς η εξέταση της τεχνικής και οικονομικής του επάρκειας για την εκτέλεση του έργου στο πλαίσιο της διαδικασίας επιλογής αναδόχου δεν δύναται να υποκαταστήσει την ειδικότερη διαδικασία έγκρισης υπεργολαβίας για την κατασκευή μέρους του αναληφθέντος από τον ανάδοχο έργου κατά το άρθρο 68 του ν. 3669/2008. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και δεδομένου ότι δεν προβάλλονται άλλες νομικές αιτιάσεις κατά της προσβαλλόμενης απόφασης, η κρινόμενη αίτηση αναίρεσης πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της ως αβάσιμη.



Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕλΣυν/Κλ.7(ΚΠΕ)43/2014

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Μη νόμιμη η εξόφληση του 1ου λογαριασμού του έργου «Ανάπλαση δημοτικού σχολείου», διότι μη νόμιμα  υποκαταστάθηκε ο ανάδοχος του έργου από την υπεργολάβο εργοληπτική επιχείρηση, καθόσον η ανωτέρω σύμβαση δεν εγκρίθηκε από τον Δήμο και ο ανάδοχος δεν διατήρησε ποσοστό των εργασιών της σύμβασης έργου που να αντιστοιχεί τουλάχιστο στο 70% της αξίας αυτής (άρθρα 68 και 69 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α΄ 116/2008).


ΕλΣυν/Ε Κλιμ/405/2010

Διάλυση εργολαβίας. Προσφυγή στο δεύτερο μειοδότη (άρθρο 61 παρ. 13 ν.3669/2008). Διάλυση της εργολαβίας με υπαιτιότητα του κυρίου του έργου λόγω μη συντέλεσης των απαλλοτριώσεων και μη ολοκλήρωσης των μελετών του έργου. Η διαδικασία του άρθρου 61 παρ. 13 του ν.3669/2008 μη συμβατή με το κοινοτικό δίκαιο, αφού συνιστά στην ουσία διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, για την οποία δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες από το νόμο προϋποθέσεις. Μειοψηφία 1 μέλους. Με την 3137/2010 απόφαση του VI Τμήματος ανακλήθηκε η προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου, καθόσον κρίθηκε ότι η διαδικασία του άρθρου 61 παρ. 13 του ν.3669/2008 δεν είναι ασύμβατη με το κοινοτικό δίκαιο, δεδομένου ότι η ανάθεση της εκτέλεσης του έργου μετά από διάλυση εργολαβίας γίνεται στο δεύτερο μειοδότη και σύμφωνα με την προσφορά που είχε υποβάλει στην προηγηθείσα διαγωνιστική διαδικασία.


ΕΑ/ΣΤΕ/317/2013

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Υπό το πρίσμα των ανωτέρω στοιχείων, η ………. που υποδείχθηκε από την υποψήφια ανάδοχο ………ως υπεργολάβος του επίμαχου έργου δεν αποτελεί, κατά την έννοια και το σκοπό των προπαρατεθεισών διατάξεων του άρθρου 25 της Οδηγίας […], του άρθρου 68 Ν. 3669/2008 και του άρθρου 25 της Διακήρυξης, τρίτη ανεξάρτητη σε σχέση με την ανάδοχο επιχείρηση. […] Τα προαναφερόμενα υποστηρίζονται και από τη νομολογιακή προσέγγιση του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. Ε.Σ. Τμήμα Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης 1434/2012) […]». Κατόπιν τούτων, το Δ.Σ. έκρινε ότι η αιτούσα «[…] δεν πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου και της διακήρυξης και για το λόγο αυτό πρέπει να αποκλειστεί από τον προκείμενο διαγωνισμό


ΕλΣυν.Τμ.7(ΚΠΕ)141/2014

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ: Νόμιμη η πληρωμή του 3ου λογαριασμού του έργου «Βελτίωση κοινοτικών δρόμων και κοινοτικών χώρων του Δήμου ….», καθόσον νομίμως παρατάθηκε με  απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου η προθεσμία εκτέλεσης του έργου, διότι η ως άνω  εγκριτική πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου εκδόθηκε εντός ευλόγου χρόνου από τη λήξη της αρχικής προθεσμίας περαίωσης του έργου, ύστερα από σχετική αίτηση της αναδόχου, η οποία υποβλήθηκε πριν από την παρέλευση της εν λόγω προθεσμίας (άρθρο 48 του ν. 3669/2008).


ΣΤΕ/1086/2015

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: (...) Υπό το πρίσμα των ανωτέρω στοιχείων, η …… που υποδείχθηκε από την υποψήφια ανάδοχο ……. ως υπεργολάβος του επίμαχου έργου δεν αποτελεί, κατά την έννοια και το σκοπό των προπαρατεθεισών διατάξεων του άρθρου 25 της Οδηγίας , του άρθρου 68 ν. 3669/2008 και του άρθρου 25 της Διακήρυξης, τρίτη ανεξάρτητη σε σχέση με την ανάδοχο επιχείρηση. Τούτο δε, διότι μόνη η νομική και τυπική αυτοτέλειά της (διαφορετικό ΑΦΜ, ΜΕΕΠ κ.λπ.) δεν αναιρεί την έννοια του τρίτου γιατί μία τέτοια ερμηνευτική εκδοχή υπερακοντίζει την αληθινή έννοια του νόμου, αφού ο υπεργολάβος που αναλαμβάνει την εκτέλεση μέρους του έργου δεν είναι ο «ανεξάρτητος τρίτος» αλλά ανήκει στο δυναμικό της αναδόχου με την ενεργό συμμετοχή του σε κάθε είδους απόφαση του Δ.Σ., συμμετέχοντας ως όργανο σχηματισμού της βούλησης του Δ.Σ. αυτής». Κατόπιν τούτων, το Διοικητικό Συμβούλιο της καθής έκρινε ότι η αιτούσα «δεν πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου και της διακήρυξης και για το λόγο αυτό πρέπει να αποκλειστεί από τον προκείμενο διαγωνισμό».


ΕλΣυν.Κλ.7/181/2015

Εργα - Εργασίες (Εργολαβικό όφελος, Γενικά έξοδα) (ε.ο./γ.ε.).Ανάθεση: Α. Νόμιμη η καταβολή ποσού από ν.π.δ.δ. Δήμου σε εργολήπτη δημοσίων έργων για την εκτέλεση του έργου «Επισκευή προβλήτας - συντήρηση περίφρακτου και περιβάλλοντος χώρου ράμπας F/B λιμένος ...», καθόσον το ανωτέρω έργο νομίμως ανετέθη απευθείας, κατά το άρθρο 28 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α' 116/2008), διότι η προϋπολογισθείσα αξία του υπολείπεται του ανώτατου ορίου των 10.271,46 ευρώ, χωρίς συνυπολογισμό του Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση μικρών έργων κι εργασιών συντήρησης. Β. Μη νόμιμη η καταβολή ποσού από ν.π.δ.δ. Δήμου σε εργολήπτη δημοσίων έργων για την εκτέλεση του έργου που αφορά στην επισκευή οδοστρώματος τμήματος λιμενικής ζώνης, καθόσον το ανωτέρω έργο μη νομίμως ανετέθη απευθείας, δεδομένου ότι η αξία του υπερβαίνει το επιτρεπτό όριο της απευθείας ανάθεσης (20.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ) και επομένως η νόμιμη διαδικασία ανάθεσής του, κατά το άρθρο 29 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α' 116/2008


ΕλΣυν/Ε Κλ/467/2010

Aν δεν προβλέπεται η υποχρέωση υπεργολαβίας από τη διακήρυξη η νομιμότητα της ανάθεσης μέρους των εργασιών του έργου από τον ανάδοχο σε υπεργολάβο μετά την υπογραφή της σύμβασης ελέγχεται κατά το στάδιο της εκτέλεσης του έργου.


ΕλΣυν/Τμ.7/46/2012

Παράταση με αναθεώρηση.Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον η παράταση της προθεσμίας αποπεράτωσης του έργου χορηγήθηκε «με αναθεώρηση», δεδομένου ότι η καθυστέρηση στην εκτέλεση των αναγκαίων εργασιών δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα της αναδόχου κοινοπραξίας,αλλά αφενός στους ως άνω μνημονευόμενους στην από 6.12.2010 αίτηση της τελευταίας παράγοντες, που καθιστούσαν αδύνατη την ολοκλήρωση του έργου και, αφετέρου, στην καθυστέρηση πληρωμής του 3ου λογαριασμού αυτού, όπως άλλωστε ρητώς αναφέρεται και στην 359/2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ...... Ως εκ τούτου, δεν τυγχάνει εφαρμογής εν προκειμένω η διάταξη του άρθρου 48 του ν. 3669/2008, που θεσπίζει την υποχρέωση της διευθύνουσας υπηρεσίας για διαχωρισμό των εργασιών και επιβολή των σχετικών ποινικών ρητρών. Περαιτέρω, σε κάθε περίπτωση, η υποβληθείσα εκ μέρους της αναδόχου από 12.1.2011 ειδική δήλωση διακοπής των εργασιών περιείχε όλα τα απαιτούμενα από τη διάταξη του άρθρου 62 του ν. 3669/2008 στοιχεία.


ΝΣΚ/104/2010

Χρηματοδότηση από το Υπουργείο Παιδείας του έργου «Ανακατασκευή Συστήματος Θέρμανσης Κεντρικών Εγκαταστάσεων ΤΕΙ Πειραιά - Εξόφληση λογαριασμών του έργου μετά από επιθεώρηση του ΣΕΔΕ - Εκδήλωση ενέργειας κατ’ άρθρο 177 παρ. 9 του Ν 3669/2008.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Είναι δυνατή η ολοκλήρωση της χρηματοδοτήσεως υπό του Υπουργείου Παιδείας (Π.Δ.Ε.) έργου εκτελεσθέντος υπό του Τ.Ε.Ι. Πειραιώς.


ΕλΣυν.Κλ.7/303/2015

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Δικαιολογητικά:Νόμιμη η πληρωμή του 1 ου λογαριασμού του έργου «Βελτίωση Σχολικών Εγκαταστάσεων .» από Δήμο σε Κοινοπραξία, καθόσον νομίμως υπεγράφη η σχετική σύμβαση από τα συμπράττοντα μέλη της κοινοπραξίας - η οποία νομίμως συμμετείχε στο διενεργηθέντα διαγωνισμό κατόπιν σύστασής της - παρά το γεγονός ότι δεν προσκομίσθηκε κατά την υπογραφή της, συμβολαιογραφική πράξη διορισμού κοινού εκπροσώπου, έλλειψη, η οποία πάντως καλύφθηκε με τη μεταγενέστερη προσκομιδή της προαναφερθείσας συμβολαιογραφικής πράξης ενόψει και του περιεχομένου αυτής (άρθρο 39 παρ. 3 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α' 116/2008).